ÖĞRETİMİN VERİMLİLİĞİNİ ARTTIRMA

ÖĞRETİMİN

VERİMLİLİĞİNİ ARTTIRMA

Özel Eğitimde Öğretim Yöntemleri Hafta 10

Gündem

 Öğretimin Verimliliğini Arttırma

Küçük Grup Öğretimi

Gözleyerek Öğrenme

Hedeflenmeyen Bilgi Edinimi

Küçük Grup Öğretimi

Öğretimde verimliliği artırmak amacıyla yapılan uygulamalardan birisi küçük grup öğretimidir.

Küçük grup öğretimi, aynı ya da farklı performans özellikleri sergileyen en az iki öğrencinin yer aldığı aynı becerilerin ya da farklı becerilerin bir arada öğretiminin amaçlandığı grup düzenlemesidir.

Küçük Grup Öğretiminin Yararları

Küçük grup öğretiminin bire-bir öğretime kıyasla bazı yararları vardır. Bunlar;

Aynı anda birden fazla öğrenciye öğretim sunulur

Daha az sayıda personele ve zamana ihtiyaç duyulur

Öğrenciler daha az kısıtlayıcı ortama girerler

Öğrenciler akranlarıyla daha fazla etkileşim kurarlar

Gözleyerek öğrenme ve hedeflenmeyen bilgi edinimi gibi fazladan bilgi kazanımı sağlanır

Grupların Oluşturulması

Grup Büyüklüğü

 Pek çok araştırmada 2-4 arasında öğrenci bulunduğu gözlenmektedir.

 Öğrenci sayısı en fazla 7 öğrenci olmalıdır.

 Grup büyüklüğü belirlenirken;

a) Öğrencilerin yetersizlik düzeyine

b) Öğrencilerin grup öğretimi deneyimine c) Öğrencilerin önkoşul becerilerine

d) Öğretilecek becerinin özelliğine

e) Öğretim oturumlarının uzunluğuna dikkat edilmelidir.

devam…

Homojen ve Heterojen Gruplar

 Aynı yetersizlik grubundan olan ve yaşları arasında en fazla 2 yaş olan öğrencilerin oluşturduğu grup homojen gruptur.

 Farklı yetersizlik grubundan olan ve yaşları arasında 2’den fazla yaş olan öğrencilerin oluşturduğu grup heterojen gruptur.

devam…

Homojen ve Heterojen Gruplar

 Homojen gruplar, öğretmenin grubu kolaylıkla kontrol etmesini sağlar ve aynı tür becerilerin öğretimine fırsat verir.

 Heterojen grupları yönetmek daha zordur ancak, öğrencilere farklı becerilerin öğretimi gerçekleştirileceği için diğer öğrencilerin de grup üyelerini gözleyerek ek bilgi edinmelerine fırsat verir.

devam…

Hedeflenen Beceri Seçimi

 Grup içinde öğrencilere aynı becerinin öğretimi yapılabileceği gibi farklı becerilerin öğretimi de yapılabilir.

 Örneğin; tüm öğrencilere tamir aletleri öğretilebilir ya da bazılarına ilkyarım malzemeleri, ülkelerin başkentleri öğretilebilir.

 Öğretilecek becerilere karar verirken öğrencilerin önkoşul becerilerinin ve deneyimlerinin dikkate alınması gerekmektedir.

devam…

Önkoşul Becerilerin Belirlenmesi

 Öğrencilerin;

a) Kabul edilebilir sosyal davranışlar,

b) Öğretmen ve hedef uyaranla göz kontağı kurma, c) Beceri taleplerine uyma,

d) Öğretilecek beceriler için en az performansa sahip olma önkoşul becerilerine sahip olup olmadıkları belirlenmelidir.

Küçük Grup Düzenlemeleri

 Etkileşimin oluşmadığı grup düzenlemesi

 Etkileşimci grup düzenlemesi

 İkili grup düzenlemesi

 Bire-bir düzenleme

Etkileşimin Oluşmadığı Grup Düzenlemesi

 Öğretmen grup üyeleriyle etkileşime girmeden öğretim sunar ve daha sonra grup üyelerine dönüt verir.

 Ör; öğretmen öğrencilerle etkileşime girmeden tahtada toplama anlatır, öğrencilerin yaptığı toplama işlemleri hakkında dönüt verir.

 Diğer düzenlemelere göre daha az karmaşıktır.

 Yeteri kadar grup düzenlemesi deneyimi olmayan öğretmenler tarafından kolaylıkla kullanılır.

Etkileşimci Grup Düzenlemesi

 Öğretmen grup üyeleri arasında etkileşimi gerçekleştirerek öğretimi sürdürür ve etkileşim gerçekleştiğinde pekiştireç sunar.

 Ör; bir öğrenciyle sandviç hazırlama becerisinin öğretimi çalışılırken, diğer öğrenciye arkadaşına dikkati sağlayıcı ipucu vermesi ve dikkati pekiştirmesi için ipucu verilir.

 Akran etkileşimine yer vermesi nedeniyle, heterojen gruplar için elverişlidir.

İkili Grup Düzenlemesi

 Öğretmen öğretime bire-bir öğretimle başlar ve grup büyüklüğünü sistematik olarak arttırır.

 Toplumsal levhaların öğretimine bir öğrenci ile başlar ve grup büyüklüğü 5-6 oluncaya kadar öğretime devam eder.

 Önkoşul becerilere sahip olmayan ya da grup öğretimine yatkın olmayan öğrenciler için elverişlidir.

Bire-Bir Düzenleme

 Öğretmen öğretime herhangi bir grup düzenlemesiyle başlar ve beceriye ilişkin fazladan öğretim yapmak için bire-bir öğretim oturumları düzenler.

 Örn, tost yapma beceri öğretiminde öğretmen, yanlış tepki veren öğrencilere bire-bir öğretim düzenleyebilir.

 Grup içinde öğrenemeyen ya da yavaş öğrenen öğrencilere ek öğretim düzenlemesi sağladığı için bu öğrencilerin öğrenmelerini kolaylaştırır.

Gözleyerek Öğrenme

 Öğrenciye, öğretimi amaçlanmayan; ancak, bir başkası o davranış/beceriyi sergilerken ya da bir başkasına o davranış ya da beceri öğretilirken, gözleyen bireyin gözlediği davranış/beceriyi kendiliğinden öğrenmesidir.

 Homojen gruplarda beceri ya da davranışın kısa sürede öğrenilmesini sağlar.

 Heterojen gruplarda farklı beceri ya da davranışların öğrenilmesini sağlar.

Hedeflenmeyen Bilgi

 Öğrencinin doğru tepkide bulunduğu denemelerin ardından öğrenciye doğrudan öğretimi hedeflenmeyen uyaranı sunarak öğrencinin bu uyaranı da öğrenmesini sağlamaktır.

 Hedeflenmeyen bilgi kazanımı ile öğretim sırasında öğrenciden bu uyarana tepkide bulunması beklenmez;

bir başka deyişle, öğrenci bu uyarana tepkide bulunursa, tepkileri pekiştirilmez.

devam…

 Örneğin, amaç ülkelerin başkentlerinin öğretilmesidir.

 Öğrenciye başkentlerin yanı sıra başkentleri öğretilen ülkelerin hangi kıtada oldukları da hedeflenmeyen bilgi kazanımı yoluyla öğretilebilir.

 Öğrenciye “Fransa’nın başkenti neresidir?” diye sorulduğunda öğrenci “Paris” diye doğru tepkide bulunursa “Aferin sana, doğru bildin! Fransa Avrupa kıtasındadır.” biçiminde öğrencinin doğru tepkisi pekiştirilir ve hemen ardından o ülkenin hangi kıtada yer aldığı söylenir.

devam…

 Öğrenciden o ülkenin hangi kıtada yer aldığına ilişkin tepkide bulunması beklenmez.

 Öğrenci tepkide bulunursa, davranış sonrası uyaran sunulmaz.

 Hedeflenmeyen bilgi kazanımının ne düzeyde gerçekleştiği, öntest-sontest uygulamasıyla sınanır.

Hedeflenmeyen Bilgi Sunuş Türleri

 Paralel hedeflenmeyen bilgi

 Genişletilmiş hedeflenmeyen bilgi

 Yeni-değişik hedeflenmeyen bilgi

Paralel Hedeflenmeyen Bilgi

 Hedef uyaranın gerektirdiği tepkiyi gerekli kılan öğretimdir.

 Örneğin, birbirine paralellik gösteren bilgilerin öğretimi.

 Latin ve Roma rakamlarının öğretimi.

Genişletilmiş Hedeflenmeyen Bilgi

 Hedef uyaranın gerektirdiği tepkiyi gerekli kılmayan ve öğretilen hedef uyaran kavramını genişleten ek bilgi sunulmasıdır.

 Örneğin, Sözcük okuma ve okunan sözcüğün anlamını ya da özelliğini söyleme.

 “Tren” hedef uyaran olduğunda, “Tren bir kara taşıtıdır.” genişletilmiş hedeflenmeyen bilgi olabilir.

Yeni-Değişik Hedeflenmeyen Bilgi

 Hedef uyaranın gerektirdiği tepkiyi gerektirmeyen bir başka program alanından olan ve hedef davranıştan kavramsal olarak farklı olan hedeflenmeyen bilgi öğretimidir.

 Örneğin, hedef davranış matematiksel bir işlem olduğunda hedeflenmeyen bilginin fen ve teknoloji alanında sunulması.

 Örneğin, rakamlar ile fen ve teknoloji alanındaki kavramların sunulması.