1
9. Sınıf FİZİK BİLİMİNE GİRİŞ FİZİK
Fizik nedir?
Fizik, madde ve enerji arasındaki etkileşimi inceleyen bir bilim dalıdır.
Fizik, evrende meydana gelen olaylara gözlem, deney ve matematiksel yöntemleri kullanarak sistematik ve akılcı açıklamalar getirir.
Fiziğin alt dalları nelerdir?
Fizik çok geniş alanı kapsadığından daha sınırlı konularla ilgilenen alt dallara ayrılmıştır.
2
Yüksek Enerji ve Plazma Fiziği
Yüksek enerji fiziği, temel parçacıkları ve parçacıklar arasındaki etkileşimleri İnceleyen oldukça yeni çalışma alanıdır.
Temel parçacıkların yapısını inceleyebilmek için yüksek enerjilere ulaştırılan parçacıkların çarpış- tırılması gerekir. Bunları da dedektörlerle gözlemleriz.
Enerji üretiminde ve bizi çevreleyen doğal ortamların fiziğini anlamada, Yüksek enerji ve Plazma Fiziğinin uygulamaları büyük önem taşımaktadır.
Fiziğin Diğer Temel Bilimlerle İlgisi:
Maddenin katı, sıvı gaz hallerini en derin ayrıntısına kadar inceleyen, termodinamik yasalarını kullanan, Kimyanın alt dalı olan Fizikokimya modern fizikten fazlasıyla etkilendi.
Maddenin yapısı, elektromagnetik radyasyon, siyah cisim ışıması, fotoelektrik olay, atom spektrumları ve Bohr atom modeli, De broglie bağıntısı, çözeltilerin termodinamik İncelenmesi, elektrolit çözeltiler ve elektrokimyasal piller, kimyanın fizikle bağlantılı konularıdır.
3
Biyolojik süreçlerin aydınlatılmasında ve biyolojiye ilişkin sorunların çözümünde fiziksel bilimlerin ilke ve kavram- larından yararlanan bilim dalı biyofizik modern Fizikteki gelişmelerden yararlandı.
Sinir sisteminde uyarıların iletilmesindeki yapıyı, ışık, ses ve iyonlaştırıcı radyasyon gibi fiziksel büyüklüklerin canlı- lara etkisini ve canlıların yer değiştirme ya da iletişim yo- luyla çevreleriyle kurdukları ilişkileri inceler.
Biyofizikte kullanılan en yaygın inceleme ve araştırma yöntemleri arasında X ışınları, Lazer, MR, Tomografi, PED, ultra santrifüj ile çökeltme fizikle bağlantılıdır.
Fiziğin Mesleklerdeki Yeri:
Temel bilimlerden en önemli olanı fizik, çoğu meslek için gereklidir.
Gemi ve yapı inşaatı, makine, metalurji ve malzeme mühendislikleri, mimarlık, elektrik, elektronik, haberleşme, astronomi, meteoroloji ile askeriye, nükleer tıp ve radyoloji gibi çeşitli alanlarda temel ya da ileri düzeyde fizik bilgisi gerekmektedir.
Soru 1.
Aşağıdakilerden hangisi fiziğin uygulamalarına örnek verilemez?
A)Hidroelektrik santrallerinde elektrik elde edilmesi B) Gemilerin suda yüzmesi
C) Göz kusurlarından kurtulmak için lazer tedavisi D) Sütün ekşimesi
E) Bazı uçakların piste inişinde paraşüt açması
Soru 2.
Fizik biliminin alt dallarının incelediği konular ile ilgili olarak,
I. Mekanik - hareket II. Optik - ışık III. Termodinamik - ısı
eşleştirmelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Soru 3.
Fiziğin alt bilim dalları ve bu bilim dallarının incelediği konularla ilgili olarak aşağıdaki tablolarda verilen kavramları eşleştiriniz?
Soru 4.
Aşağıdaki olayların karşısına fiziğin hangi dalının ilgilendiğini yazın.
1. Kuvvetin harekete etkisini inceler 2. Elektrik akımının etkilerini inceler 3. Işığın merceklerden geçişini inceler 4. Atomun yapısını inceler
5. Ortamda ısının nasıl yayıldığını inceler.
Soru 5.
Mekanik Optik Elektrik Atom Termodinamik
4
Soru 6.
Soru 7.
Soru 8.
Soru 9.
Soru 10.
Soru 11.
Soru 12.
Soru 13.
5
Soru 14.
Soru 15.
Soru 16.
Soru 17.
Soru 18.
Soru 19.
Fiziksel Büyüklükleri Ölçme Ve Birimleri
Fizikte kütle, hacim, uzunluk, alan, sıcaklık, kuvvet, hız, ivme, elektrik yükü, elektrik akımı… gibi birçok büyüklük kullanılmaktadır.
Bir büyüklüğü ölçmek için, o büyüklük cinsinden seçilen değişmez parçaya birim denir.
Birim sistemleri:
Uluslararası beraberliği sağlamak ve birim kargaşasını önlemek amacıyla, fizikte birçok birim sistemi
kullanılmaktadır.
6
Birim sistemleri:
Uluslararası beraberliği sağlamak ve birim kargaşasını önlemek amacıyla, fizikte birçok birim sistemi kullanıl- maktadır.
Tek bir niceliği içeren büyüklüklere “temel büyüklükler”, birden fazla niceliğin ilişkisi ile oluşan ve temel büyüklük- lerden elde edilebilen büyüklüklere “türetilmiş büyüklük- ler” denir.
Tek bir niceliği içeren büyüklüklere “ temel büyüklükler” denir.
Ölçmek istediğimiz büyüklükler çok büyük ya da çok küçük olduğunda kolay ifade edebilmek için fiziksel büyüklüklerin ast ve üst katları tanımlanmıştır.
7 Yüksek Enerji ve Plazma Fiziği
Yüksek enerji fiziği, temel parçacıkları ve parçacıklar arasındaki etkileşimleri İnceleyen oldukça yeni çalışma alanıdır.
Temel parçacıkların yapısını inceleyebilmek için yüksek enerjilere ulaştırılan parçacıkların çarpış- tırılması gerekir. Bunları da dedektörlerle gözlemleriz.
Enerji üretiminde ve bizi çevreleyen doğal ortamların fiziğini anlamada, Yüksek enerji ve Plazma Fiziğinin uygulamaları büyük önem taşımaktadır.
Soru 20.
I. İvme II. Zaman III. Hız IV. Akım V. Kütle
Yukarıda verilen büyüklüklerden hangileri türetilmiş büyüklüktür?
A) I ve III B) II, IV ve V C) I, II ve III D) III ve V E) II, III ve V
Soru 21.
Aşağıdaki birim dönüşümlerini yapınız.
Soru 22.
Aşağıdaki büyüklükler hangi araçlarla ölçüldüğünü gösteriniz.
Soru 23.
Aşağıdaki birim eşleştirmelerinden hangisi yanlış gösterilmiştir?
8
Fiziksel Büyüklükler:
Fizikteki bir çok büyüklüğün tanımlanabilmesi için büyüklük- lerle ilgili başka özelliklerin bilinmesine ihtiyaç vardır.
Ölçülebilir, gözlem ve deneylerle doğrulanabilir olması bun- lardan bazılarıdır. Fiziksel bir olayda ölçülebilen her şeye fiziksel büyüklük denir.
Fiziksel büyüklükler, Skaler ve vektörel büyüklükler olarak iki başlık altında incelenir.
Skaler büyüklükler :
Sayı ve birimle ifade edilen büyüklüklerdir.
Kütle, hacim, ısı, sıcaklık, uzunluk, iş, güç, enerji ve özkütle gibi büyüklükler skaler büyüklüklerdir.
Uzunluk ( L = 20 cm ) Enerji ( E =100 joule ) Zaman ( saat 16 : 50 ) Sıcaklık ( 150C ) Kütle ( 3 kg ) Alan ( 100 m2 ) Hacim (1,5 L )
Vektörel Büyüklükler :
Sayı ve birim yanında yöne de ihtiyaç varsa bu büyüklük- lere denir.
Kuvvet, hız, yer değiştirme, moment, momentum, Elek- triksel alan, manyetik alan gibi büyüklükler vektörel büyük- lüklerdir.
Hız (𝑣⃗ = 20 𝑚2) Kuvvet (𝐹⃗ = 5 𝑁)
İvme (𝑎⃗ = 4 𝑚 𝑠⁄ ) Yer değiştirme (∆𝑥⃗⃗⃗⃗⃗ = 30 𝑚) Elektrik Alan (𝐸⃗⃗ = 15 𝑁 𝐶⁄ )
Vektör:
Yönlü doğru parçalarına vektör denir.
Bir vektörün tam olarak tanımlanabilmesi için ;
yönü, doğrultusu, büyüklüğü,
başlangıç noktasının bilinmesi gerekir.
Soru 24.
Aşağıdakilerden hangisi vektörel büyüklüktür?
A) Kütle B) Sıcaklık C) uzunluk D) hız E) Enerji
Soru 25.
Aşağıdakilerden hangisi skaler büyüklüktür ? A) Kütle B) kuvvet C) ivme
D) hız E) momentum
Soru 26.
Soru 27.
doğu
batı O
𝐹⃗
9
Soru 28.
Soru 29.
Soru 30.
Soru 31.
Soru 32.
Soru 33.
Soru 34.
Soru 35.
Soru 36.
Aşağıdaki tablolarda fiziksel niceliklerin hangisi skaler Hangisi vektörel olduğunu işaretleyiniz.
10
Soru 37.
Soru 38.
Soru 39.
Soru 40.
Soru 41.
Soru 42.
Soru 43.
11
Soru 44.
Soru 45.
Soru 46.
Soru 47.
Soru 48.
Soru 49.
Soru 50.
Soru 51.
Soru 52.
12
Soru 53.
Soru 54.
Bilim Araştırma Merkezleri
Bilim nedir?
İçinde bulunduğumuz dünyayı, evreni ve burada olan olayların sebeplerini, sonuçlarını belirli bir mantık ve sis- tematik çerçevesinde anlama ve açıklama sanatıdır.
Bilimin, insanoğlunun merak, korku, istek ve ihtiyaçla- rından doğduğu söylenebilir.
Bilim adamları, çevremizde olup biten tüm olaylara bilimsel yöntem ışığında açıklama getirmeye çalışırlar.
Bilim Adamının Özellikleri:
Otorite tanımaz.
Mantıksaldır.
Kuşkucudur.
Ön yargıdan uzak ve tarafsızdır.
Eleştiricidir.
Değişimi savunur.
Genelle ilgilenir.
Seçicidir.
Pozitiftir.
Ölçme ve deneye dayanır.
Evrenseldir.
Geniş bir hayal ve yorumlama gücü vardır.
Bilim araştırma merkezleri müspet bilimler alanında, temel ve uygulamalı araştırma yapmak, yaptırmak ve yapmayı özendirmek ve bu amaçla merkez ve enstitüler kurmak için kurulmuştur.
Bilimsel araştırmaların teknolojik yeniliklere süratle dönüşebilmesi için yöntemler geliştirerek özel sekterin teknolojik araştırma ve geliştirmeye etkin ve ağırlıklı olarak katılımını sağlayacak proğramlar yapmaktır.
Sanayi kuruluşlarının üniversite ve araştırma kurum ve kuruluşları ile işbirliği yapmasını sağlayan Bilim araştırma merkezleri, proğramlar geliştirerek, bu işbirliğinin somut hale dönüşebileceği fiziki ortamlar yaratarak kamu kurum ve kuruluşları ile özel idare, belediye ve diğer gerçek, tüzel kişilerin bilmsel ve teknik araştırma alanındaki isteklerini değerlendirmekte, imkanları dahilinde yardım etmektedir.
Ülkemizde 1963 yılında bilim ve teknoloji alanında Türki- ye’nin rekabet gücünü artırabilecek nitelikte teknolojilerin geliştirilmesine temel oluşturabilmek için Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu kurulmuştur.
13
TÜRKİYE ATOM ENERJİSİ KURUMU
1956 yılında 6821 sayılı Yasa ile Başbakanlık'a bağlı olarak Ankara'da Atom Enerjisi Komisyonu Genel sekreterliği kurulmuştur.
1982 yılında Başbakan'a bağlı olarak Türkiye Atom Enerjisi Kurumu adını almıştır.
Ülkenin bilimsel, teknik ve ekonomik kalkınmasında atom enerjisinden yararlanılmasını mümkün kılacak her türlü araştırma, geliştirme, inceleme ve çalışmayı yapmak ve yaptırmak, bu alanda yapılacak çalışmaları koordine ve teşvik etmek.
ASELSAN 1975’te Türk Silahlı Kuvvetleri'nin haberleşme ihtiyaçlarının milli ve özgün olarak karşılanması amacıyla başladığı faaliyetlerini geliştirerek bugün uluslararası ölçekte bir firma haline gelmiştir. Geliştirdiği ürünlerini dünyanın dört bir yanına ihraç etmekte, yarattığı teknolojik çözümlerle güvenliği ve barışı sağlama adına hizmet vermektedir.
Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN) ikinci dünya savaşından sonra Avrupa’nın fiziğe dayalı bilim ve teknoloji alanında ABD’den geri kalmaması amacıyla 12 Avrupa ülkesinin işbirliği ile 1954 yılında yılında kurulmuştur.
CERN, Nükleer Araştırmalar için Avrupa Konseyi anlamına gelen Fransızca; Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire sözcüklerinin kısaltmasıdır.
Türkiye ortak üye statüsündedir.
Günümüzde insanoğlunun bilgiye ulaşma ve iletişim ama- cıyla kullandığı World Wide Web (www) sistemi Cern de keşfedilmiş ve geliştirilmiştir.
Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi
Uzay araştırmalarına öncülük etmek için 1958 yılında ABD de kurulmuştur.
Kurucu ülkeler: (1954'ten) Belçika
Danimarka Almanya Fransa Yunanistan İtalya Norveç İsveç İsviçre Hollanda Birleşik Krallık
Yugoslavya (1961 yılına kadar)
Sonradan katılan ülkeler:
Avusturya 1959 İspanya 1961 Portekiz 1985 Finlandiya 1991 Polonya 1991 Macaristan 1992 Çek Cumhuriyeti 1992 Slovakya 1993 Bulgaristan 1999 İsrail 2014
14
Avrupa Uzay Ajansı
Avrupa Uzay Ajansı (European Space Agency, ESA) 1975 yılında, uzayın keşfini amaçlayan, hükümetler arası bir or- ganizasyon olarak kurulmuştur.
CEVAP ANAHTARI
FİZİK BİLİMİNE GİRİŞ
1-D 2-E 3- 4- 5-E
6-E 7- B 8- B 9- C 10- A
11- E 12-D 13-B 14- B 15-C
16-D 17-B 18-A 19-C 20-A
21- 22- 23-C 24-D 25-A
26-E 27-E 28-E 29-D 30-E
31-D 32-B 33-D 34-A 35-E
36- 37-A 38-A 39-E 40-A
41-B 42-D 43-C 44-D 45-C
46-A 47-D 48-E 49-C 50-D
51-D 52-D 53-C 54-C