5.SINIF 5. ÜNİTE
ÇALIŞMA FASİKÜLÜ
FEN BİLİMLERİ
Bu kitapçık HAKKARİ Ölçme Değerlendirme Merkezi
tarafından hazırlanmıştır.
Aşağıda verilen kelimeleri bulmacada bulunuz.
1.
GELEN IŞIN PARALEL SAYDAM IŞIN DUVAR YANSIMA
SU
YÜZEY NORMALİ IŞIK OPAK NORMAL
CAM AÇI MAT MADDE YARI SAYDAM
2. Aşağıdaki bilgiler doğru ise yay ayraç içine ’’D’’ , yanlış ise ‘’Y’’ yazınız.
• Düzgün yansımada gelme açısı yansıma açısına her zaman eşittir.
• Yansıma kanunları hem düzgün yansımada hem de dağınık yansımada geçerlidir.
• Düzlem aynaya dik gelen ışık ışını kendi üzerinden yansır.
• Düzgün yansımada paralel gelen ışınlar farklı doğrultularda yansır.
• Gelen ışının yüzeyle yaptığı açıya gelme açısı denir.
• Yansıyan ışının normalle yaptığı açıya yansıma açısı denir.
• Yansıyan ışın,gelen ışın ve yüzey normali aynı düzlemdedir.
• Yüzey normali ile yansıyan ışının yaptığı açı yansıma açısıdır.
• Aynaya 35°’lik gelme açısı ile gelen ışığın yansıma açısı 35° dir.
• Gelen ışın ile yüzey arasındaki açı 25° ise gelme açısı 65° dir.
1-
2-
3-
4-
5-
6-
7-
8-
9-
10-
(. . .)
(. . .)
(. . .)
(. . .)
(. . .)
(. . .)
(. . .)
(. . .)
(. . .)
(. . .)
3.
4.
Buna göre aşağıda verilen maddelerin ışın durumlarını oklar çizerek gösteriniz
Saydam (K) ve saydam olmayan (L) maddelerine gönderilen ışınların maddelerden geçme durumları şekildeki gibidir.
K L
Aşağıda ışığın yansımasıyla ilgili kavramlar verilmiştir.Bu kavramları uygun kutucuklara yerleştiriniz
...
... ...
...
...
Normal
Gelme açısı Yansıyan ışın
Yansıma açısı Gelen ışın
Işık ışınları
Aşağıda ışığın yansıması ile ilgili kavramlar ve bu kavramların karşılıkları karışık olarak verilmiştir.Verilen kavramları doğru açıklamalarıyla eşleştiriniz.
1
6 3
8 4
9 5
10 2
7
Normal Yüzey normali
Gelme açısı Yansıma açısı
Işın
Dağınık yansıma
Açı Gelen ışın
Yansıma Yansıtıcı yüzey
Gelen ışın ile yüzeyin normali arasındaki açıdır.
Işık ışınlarını kırmadan yansıtır.
Yansıyan ışın ile yüzeyin normal arasındaki açıdır.
Yüzeye dik olarak çizilen kesik çizgidir.
Bir ışık kaynağından çıkıp yansıtıcı yüzeye ulaşan ışına denir
Bir ışık kaynağından çıkarak her yöne yayılıp giden ışık demetidir.
Yansıtıcı yüzeye dik inen hayali çizgiye denir.
Gelen ışığın yüzeye bir çok açıyla yansı- masıdır.
Işığın bir maddeye çarpıp yön değiştirme- sine denir.
Işın ile zemin veya normal arasında kalan derecedir.
5.
Bulutlar ışığı geçirme durumlarına göre (opak - saydam - yarı saydam) hangi maddelere örnek olarak verilebilir ? Nedenini açıklayınız.
6.
Güneş ve Ay tutulmalarının tam gölge oluşumu ile ilişkisini açıklayınız.
7.
Y
Y Y
Y Y
Y Y D
D
D
D
D
D D
Tam gölgenin şekli,opak cismin şeklinin aynısıdır.
Saydam olmayan (opak) maddeler ışığın bir kısmını
geçirebilir.
Tül perde saydam madde değildir.
Kitap,tahta opak maddelere örnektir.
Işık ışınları opak maddeden geçer.
Işık ışınları dairesel şekilde yayılır.
Tam gölge oluşumu için bir ışık kaynağı ile opak bir madde
gereklidir.
1.çıkış
2.çıkış 3.çıkış 4.çıkış
5.çıkış 6.çıkış
7.çıkış 8.çıkış
Aşağıda verilen kavram haritasındaki ifadeleri en soldaki ifadeden başlayarak okuyunuz.İfadelerin doğru ( D ) ya da yanlış (Y ) olduğuna karar vererek doğru çıkışı bulunuz.
8.
Gelen ışının ayna ile yaptığı açı 55° ’dir. Buna göre aşağıdaki şablona gelen ışını ve yansıyan ışını açıla- rıyla beraber çiziniz.
NORMAL
9.
5.Sınıf öğrencisi Eslem,Nisan ayındaki tatilde ailesiyle birlikte Kapadokya tatiline çıkmıştır.Sabah Güneş’in do- ğuşunu izlemek için katıldıkları balon turunda Güneş ışınları dikkatini çekmiştir.Bu anı arkadaşları ile paylaşmak için yukarıdaki fotoğrafı çekmiştir.
10-11-12. soruları aşağıdaki metne göre çözünüz.
Eslem’in fotoğrafındaki görüntü ışığın hangi özelliğinden kaynaklanmaktadır?
‘‘Işık ışınları doğrusal bir yolla her yöne yayılır’’ cümlesini ispatlamak için bu fotoğraf kullanılabilir mi?
Sizde bir Güneş resmi çizip, Güneş’ten çıkan ışınları çiziniz.
10.
11.
12.
Aşağıda verilen maddelerin ışığı yansıtma durumlarını kutucuklara işaretleyiniz 13.
14.
ASFALT DALGALI SU
HALI SAMAN KAĞIDI
AYNA KUMAŞ DURGUN SU
DUVAR KESE KAĞIDI
KAŞIK
MADDE DÜZGÜN DAĞINIK
30°
.
K M
45°
.
K M
Aşağıdaki düzeneklerde gelen ışınların aynalardaki yansımalarını çiziniz.
Fen
bilimleri dersinde ışığın yansımasını anlatan Hülya Öğretmen, konunun öğrenciler tarafından anlaşılıp anlaşılmadığını
anlamak için tahtaya aşağıdaki şekilleri çizmiştir.
Gelme açıları eşit olan şekiller
hangileridir? Yansıma açısı en büyük olan
şekil hangisidir? Gelme açısı en küçük olan
şekiller hangileridir?
15.
Aşağıdaki verilen cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kavramlar ile doldurunuz.
farklı
yansıyan aynı yüzey
gelen ışın normal
eşit eğik
dik
16.
. 35° .
. 55°
40°
. 15°
.
A B C D
• Gelme açısı yansıma açısına ………..tir.
• Gelen ışın, yansıyan ışın ve yüzeyin normali ………. düzlemdedir.
• Yansıtıcı yüzeye ……… gelen ışın kendi üzerinden geri yansır.
• Gelme ve yansıma açısı bulunurken mutlaka ……….. ile yaptığı açıya bakılmalıdır.
• Işık kaynağından çıkarak yansıtıcı yüzeye ulaşan ……….. ışındır.
• Yüzeye çarptıktan sonra geri dönen...ışındır.
1- 2- 3- 4- 5- 6-
Aşağıda verilen bulmacayı çözünüz.
17.
18.
Üzerine düşen ışığın bir kısmını geçiren maddelerdir.
Işığı geçirmeyen mat maddelerdir.
Bir ışık kaynağından çıkıp her yöne yayı- lan,ışığı temsil etmek için kullanılan çizgile- rin her biridir.
Işığı geçiren maddelere denir.
Gelen ışının yüzeye çarptığı noktada yüzeye çizilen dikmedir.
Birbirini kesen iki yüzeyin ya da aynı nokta- dan çıkan iki yarım doğrunun oluşturduğu geometrik biçimdir.
5
4 2
1 1.
2.
3.
4.
5.
6.
3
6
Aşağıdaki ışık kaynaklarını uygun baloncuğa yazınız.
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Yıldızlar Ay Kandil Şimşek Gaz Lambası
Deniz Anası Yıldırım
Güneş
Meşale
.
.
.
.a
.b c
d
.
30°
I. Ayna
II. Ayna .
N
Yukarıdaki şablona göre verilen soruları cevaplayınız.
b) II.aynadan yansıyan ışının
normalle yaptığı açıyı bulunuz. c) a,b,c ve d açılarını bulup,büyüklüklerini karşılaştırınız.
a) I.aynadan yansıyan ışının normalle yaptığı açıyı bulunuz.
Aşağıda verilen parlak yüzeylere ışın gönderilmiştir.Gönderilen bu ışınların gelme,yansıma açılarını ve yüzey normallerini çiziniz.
Gelme açısı
60°
Gelme açısı45°
Yansıma açısı30°
19.
20.
Aşağıda 1, 2 ve 3 numaralı aynalara gelen ışık ışınları ve açıları çizilmiştir.Bu aynalardan yansıyan ışın- ları A, B ve C aynalarından eşleştiriniz.
21.
. 30°
30° . . 30°
N
.
30°
N 1
2
3
4 D
C B A
. 25°
. 25°
N
N
Kutucukların yanında harfleri karışık olarak verilen kavramları,düzelterek kutucuğa yerleştiriniz.Numara- lanmış kutucuklardaki harfleri kullanarak şifreyi çözünüz.
MÜZDEL
KIŞI YEZÜY
DASMAY
ŞINI APKO
NARLOM
6
6 5
5 1
1 4
4 3
3 2
2 7
7 ŞİFRE:
22.
Tam gölgenin şekli ve büyüklüğü, cismin şekli ve büyüklüğüne bağlıdır.
Yarı gölge ,tam gölgeden daha koyudur.
Tam gölge hiç ışık almayan yerlerde olışur.
Cisim ile ışık kaynağı arasındaki mesafe azalırsa gölge küçülür.
Cisim ile perde arasındaki mesafe azalırsa gölge küçülür Cisimlerin gölgesinin en küçük olduğu zaman öğlendir.
Işık olmazsa gölge oluşmaz.
Hacivat ve karagöz gölge oyunudur.
Gece oynanan futbol maçlarında tam gölge oluşur.
Bulutlu havada tam gölge oluşur.
Aşağıdaki bilgiler doğru ise yay ayraç içine ’’D’’ , yanlış ise ‘’Y’’ yazınız.
23.
1-
2-
3-
4-
5-
6-
7-
8-
9-
10-
(. . .)
(. . .)
(. . .)
(. . .)
(. . .)
(. . .)
(. . .)
(. . .)
(. . .)
(. . .)
Aşağıda verilen resim A,B,C maddeleri ile kapatılmıştır. A,B,C maddelerini ışığı geçirme durumuna göre sınıflandırınız.
geri ileri duvar
F E
D B C
A
24-25-26. soruları aşağıdaki metne göre çözünüz.
Duvar ile ışık kaynağı arasında duran Neslihan’ın durumu yukarıdaki gibidir.
Neslihan duvarda oluşacak gölgesini büyütmek için hangi yöne ilerlemelidir?
Neslihan duvarda oluşacak gölgesini küçülmesi için hangi yöne ilerlemelidir?
Neslihan’ın A,C,E ve F noktalarında oluşacak gölge boylarının sıralamasi büyükten küçüğe nasıl olur ?
27.
A B C
24.
25.
26.
ÖRNEK
SAYDAM SAYDAM YARI OPAKCAM SİS
DUVAR TAHTA BUZLU CAM
HAVA LAMEL
TÜL PERDE POŞET
SU
Aşağıdaki durumların saydam mı , yarı saydam mı yoksa opak mı olduklarına karar vererek işaretleme yapınız.
28.
29. Aşağıdaki verilen tanımların hangi kavramlara ait olduğunu yay ayraç içine yazınız.
1- 2- 3- 4- 5- 6- 7- 8- 9- 10-
Yansıyan ışın ile yüzeyin normal arasındaki açı (...) Yüzeye dik olarak çizilen kesik çizgidir. (...)
Gelen ışın ile normal arasında kalan açıdır. (...) Işık yayan cisimlere ne denir (...)
Bir ışık kaynağından çıkıp yansıtıcı yüzeye ulaşan ışına denir (...) Işığın bir maddeye çarpıp yön değiştirmesine denir.(...)
Işığın izlediği yolu gösteren düz çizgilere denir(...) Işık ışınları nasıl bir yol izler (...)
Gölge oluşumuna neden olan maddeler (...) Yansıtıcı yüzeye dik inen hayali çizgiye denir.(...)
Hakkari Ölçme Değerlendirme Merkezi
Aşağıdakilerden hangisi bir noktasal ışık kayna- ğıdır?
A) Iğdır B) Adana C) Diyarbakır D) Antalya Işık aşağıda verilen cisimlerin hangisinden daima
geçebilir?
A) B)
C) D)
.
100°
Gelen Işın Yansıyan Işın
Aşağıdaki yüzeyde bir ışının yansıması gösterilmiştir.
Işının yansıma açısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) 40 B) 50 C) 60 D) 70
Aşağıda bazı maddelerin ışık geçirgenliği ile ilgili eşleştirmeler yapılmıştır.
Ahmet, farklı şehirlerden gelen eşit büyüklükteki karpuzların gölgelerinin farklı uzunlukta olduğunu fark etmiştir.
I. Defter Opak II. Tül perde Yarı saydam III. Halı Yarı saydam IV. Süt Saydam
Diyarbakır Adana Antalya Iğdır A) El feneri
B) Sokak lambası C) Güneş
D) Araba farı
Buna göre hangi ilin karpuzunun gölgesi diğerlerinden kısa olur?
Aşağıda verilen yüzeylerin hangisinde yansıyan ışınlar birbirine paralel değildir?
A) Cam
30. 33.
31.
32.
34.
35.
Hakkari Ölçme Değerlendirme Merkezi
I. Yansıma açısı, yansıyan ışın ile normal arasındaki açı dır.
II. Gelme açısı, normalle her zaman dik açı yapar.
III. Gelen ışın, yansıyan ışın ve normal aynı düzlemdedir.
IV. Gelme açısı ve yansıma açısının toplamı her zaman 90° ‘dir.
Yukarıda yansıma kanunları ile ilgili verilen cümle- lerden hangisi yanlıştır?
A) Yalnız I B ) II ve IV C ) Yalnız II D ) I ve II
Işığın izlediği yol ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Işığın izlediği yol ışık ışınları ile çizilir.
B) Işık ışınları doğrusal yol izlemez.
C) Işık ışınları düz bir çizgi ve ışığın gittiği yolu gösteren bir okla çizilir.
D) Spot ışıkları sahnede istenilen yerleri aydınlatır.
..
.
.a
.b c
d N
Yukarıda verilen yansıma olayında aşağıdakiler- den hangisi yanlıştır?
A) Yansıma açısı c’dir.
B) b=c dir.
C) a>b olabilir.
D) a>d olabilir.
36.
37.
A) Cam Su Hava B) Pirinç Muz Fındık C) Fındık Zeytin Fıstık D) İncir gül Buğday
1 2 3
Yukarıdaki kavram haritasında boş bırakılan yerlere gelebilecek örnekler hangisinde doğru verilmiştir?
1 2 3
ÜZERİNE DÜŞEN IŞIĞI GEÇİREN MADDELER
40.
39.
I. Işık ışınları doğrusal olarak yayılır.
II. Kaynaktan çıkan ışığın izlediği yol ışın ile gösterilir.
III. Noktasal ışık kaynakları sadece tutuldukları tarafı aydınlatır.
Işığın yayılması ile ilgili,
A) I ve II B) Yalnız I C) I ve III D) I , II ve III 38.
verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
Hakkari Ölçme Değerlendirme Merkezi
B C
D A
Şekilde düz aynaya gelen ışın aynadan yansıdıktan sonra A, B, C ve D noktalarının hangisinden geçer?
A) A B) B C) C D) D
Aşağıdaki verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Güneş ışınlarının izlediği yol aşağıdakilerden han- gisidir?
A) Dağınık yansıma, yansıma kanununa uymaz.
B) Gelen ışın, yansıyan ışın ve yüzeyin normali aynı Mahmut’un kitap okuduğu zaman hangi seçenek- te doğru verilmiştir?
Mahmut agaç gölgesinin en uzun olduğu an kitap oku- maktadır.
A) 8.30 B) 10.30
C) 12.30 D) 14.30 A) Karışık
B) Doğrusal
C) Dairesel D) Dağınık
41.
42.
43.
44.
Aşağıdakilerden hangisi ışık geçirgenliği yönün- den diğerlerinden farklıdır ?
A) Buğulu cam B) Su
C) Tül perde D) Yağlı kağıt 45.
• • • •
A) En uzun gölge öğle saatinde oluşur B) Gün içinde gölgemizin boyu hep aynıdır.
Aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
46.
Hakkari Ölçme Değerlendirme Merkezi
A) 0º B) 10º C) 90º
Yukarıda kendi üzerinden geri yansıyan ışının yansıma açısı kaç derecedir?
48.
Düz Ayna
. 35°
Normal
Gelen Işın
Şekildeki düz aynaya gönderilen ışık ışınının ayna ile yap- tığı açı 35° dir,
Buna göre ışın düz aynadan aşağıdaki açılardan hangisi ile yansır?
A) 25°
B) 35°
C) 55°
D) 65°
Gölge oluşumunu sağlayan durum aşağıdakilerden hangisidir?
A)Işığın dağılması B) Işığın yansıması C)Işığın kırılması Şekildeki cismin oluşturacağı gölge aşağıdakiler-
den hangisidir?
A) B)
C) D)
47.
49.
51.
Aşağıdakilerden hangisi ışık kaynağı değildir?
A) Ay B) Ampul
C) Güneş D) Kibrit
50.
Hakkari Ölçme Değerlendirme Merkezi
A) Işık bütün ortamlarda yayılır.
Aşağıda ışığın yayılması ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
55.
I. Bütün maddeler ışığı eşit miktarda geçirir.
II. Banyo ve tuvalet kapılarında yarısaydam olan buzlu cam kullanılır.
III. Mağazaların vitrin camlarında ürünlerin net bir şekilde görülebilmesi için yarı saydam mad- deler kullanılır.
verilen bilgilerden hangileri doğrudur?
Cisimlerin ışığı geçirmeleri ile ilgili,
A) B)
C) D)
54. Aşağdakilerden hangisinde mumdan çıkan ışık ışınları doğru çizilmiştir?
A) Yalnız I. B) Yalnız II.
C) II ve III. D) I, II ve III.
52.
Aşağıdakilerin hangisinin tam gölgesi oluşur?
A) B)
C) D)
53.
Asetat kağıdı Buz
A) Okyanus suyunun saydam olmaması
B) Okyanusta derine indikçe tuz oranının artması
C) Okyanus suyunun yüzeye yakın yerde opak madde gibi davranması
D) Saydam olan okyanus suyunun derinliğinin artasıyla saydamlığının azalması
Aşağıdakilerden hangisi bilim insanının el fenerinin ışığının, suya indikçe yüzeye ulaşamamasının sebebidir?
56.
Yukarıda öğrenciler dağınık yansıma görülen yüzeylere ikişer örnek vermiştir.
Öğrencilerden hangisi yanlış örnek vermiştir?
A) Emre B) Arda C) Aslı D) Buse
EMRE BUSE ASLI ARDA
Asfalt-Atkı Halı -Dalgalı su Battaniye-Ayna Tahta-Duvar
57.
Okyanus diplerinde canlı yaşantısını incelemek isteyen bir bilim insanı, dalgıç kıyafeti ve el feneriyle suya dalıyor.
Gemide duran arkadaşları bilim insanını el fenerinin ışığından takip etmektedirler.Bilim insanı yavaş yavaş suyun derinliklerine dalarken bir süre sonra el fenerinin ışığı gelmemektedir.
Güneş ışınları pencere camlarından içeri girebilme- sine rağmen duvardan geçemez.
Tül perdede ise kımen geçebilmek- tedir.Bunun nedeni maddelerin ışın- ları aynı oranda geçırmemesidir.Bazı
maddeler ışığın tamamına yakınını geçirirken , bazı maddeler ışığın bir
kısmını geçirir.Bazı maddeler ise hiç geçirmez.
58, 59 ve 60. soruları aşağıdaki metne göre çözünüz.
Kağıt, taş, duvar gibi maddeler ışığı geçirme durumlarına göre sınıflandırlırsa aşağıdaki hangi kategoride yer alır ?
A) Saydam B) Opak C) Yarı Saydam D) Mat Madde
Aşağıdakilerden hangisi ışığı geçiren bir maddedir?
A) Alüminyum folyo B) Mukavva karton C) Ayna
D) Elmas
Tül perde aşağıdaki grupların hangisine aittir?
58.
59.
60.
Derin özdeş kaplara eşit miktarda su koyan Ece, kaplardaki suyun birisini durgun halde tu- tarak,diğer kaptaki suyu ise arkadaşı yardımıyla dalgalandırarak sallanmasını sağlar.Özdeş ışık kaynağı ile iki kap üzerine aynı açılarda paralel ışın gönderir.
Buna göre,
I. Her iki kaptaki suda yansıma kanunları geçerlidir.
II. Durgun sudan yansıyan ışınlar paralel iken, dalgalandırılan sudan yansıyan ışınlar farklı yöne yansır.
III. Durgun suda dar bir aydınlanma olurken, dalgalanan suda daha geniş alanda aydınlanma olur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) I ve II B) II ve IIII C) I ve III D) I,II ve III
A) B)
C) D)
CAM TÜL
PERDE RENKLİ
CAM YAĞLI
KAĞIT
HAVA LAMEL TAHTA DUVAR
Yukarıdaki tabloda saydam maddeler çıkarılırsa tablonun son görünümü aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
61.
62.
II. Durgun sudan yansıyan ışınlar paralel iken, dalgalandırılan sudan yansıyan ışınlar farklı yöne yansır.
III. Durgun suda dar bir aydınlanma olurken, dalgalanan suda daha geniş alanda aydınlanma olur.
63 ve 64. soruları aşağıdaki metne göre çözünüz.
.
.
.a .
.b c
d
1 2 3
Ali : 1 ile gösterilen gelen ışındır.
Ayşe : 2 yüzeyin normalidir.
Mert : Gelme açısı c ile gösterilmiştir.
Ceyda : b açısı c açısına ve a açısı d açısına eşittir.
Hangi öğrencilerin yaptığı çıkarımlar doğrudur?
Öğrencilerin Şekil 1 ile ilgili çıkarımları aşağıda verilmiştir.
A) Ali ve Mert B) Ali,Ayşe ve Ceyda
C) Ayşe ve Mert D) Ali,Mert ve Ceyda
Şekil 1’e göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Şekil 1
A) Normal ile yüzey arasındaki açı
90°
dirB) Gelme açısı ile yansıma açısı eşittir.
63.
64.
Gölge oyunu etkinliğinde ellerin farklı şekillerde bir araya gelmesi ile bazı hayvanlara ait gölgeler oluşturulmuştur.
Bu etkinliğe göre yapılan,
çıkarımlarından hangileri doğrudur?
I. Gölge ve gölgeyi oluşturan nesnenin şekilleri aynıdır.
II. Gölgenin oluşumu ışığın doğrusal olarak yayılması ile açıklanabilir.
III. Ellerimiz saydam olmadığı için duvarda tam gölgesi oluşur.
A) Yalnız I B) II ve IIII C) Yalnız III D) I,II ve III
Ülkemizde özellikle kış aylarında sisli havalarla karşılaşmaktayız.Sisli havalarda gündüz saatlerinde bile görüş mesa- fesinin azaldığı görülebilmektedir.
Bu durumun sebebi aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Sisli havalarda ışığın sürati azalır.
B) Sisli havalarda güneş ışık yaymaz.
C) Sis, opak bir madde olduğundan ışığın geçişine izin vermez.
D) Sis, yarı saydam bir madde olduğundan ışığın belli bir kısmının geçmesini engeller.
65.
66.
M
L K
N 2 N
1
Düzgün bir yüzeye gönderilen ışık ışını ve yansıması yandaki şekilde gösterilmiştir.
Buna göre,
I. K yansıma açısıdır.
II. M açısı L açısına eşittir,
III. 1 gelen ışın 2 yansıyan ışındır.
yukarıdaki yargılardan hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) I ,II ve III
.
60° .
b N
. . 50° a
N
. . c
N
70° . 80° .
N d
Yukarıda verilen ışınların çizimlerinde K, L, M ve N ile ifade edilen açılar hangisinde doğru verilmiştir?
67.
68.
Fen bilimleri öğretmeni elinde üzerinde farklı içecek olan bardak dolu bir tepsiyle sınıfa girer.Öğrencilerden içinde içecek bulunan bu bardakları saydam, yarı saydam ve saydam olmayan madde olarak sınıflandırmasını ister.
Bardaklar aşağıdaki gibidir.
Ayran Elma Sirkesi Su
Ali : Su saydam maddedir.
Bora : Ema sirkesi saydam olmayan maddedir.
Ayşe : Ayran saydam olmayan maddedir.
Zeynep : Ayran yarı saydam maddedir.
Öğrencilerden hangileri doğru cevap vermiştir?
A) Zeynep ,Ali B) Zeynep , Bora
C) Zeynep ,Bora ve Ali D) Ali ,Ayşe , ve Bora
Şekilde verilen perde üzerinde oluşan tam gölgenin büyümesinin nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir ?
A) Ekranın opak cisimden uzaklaştırılması
B) Işık kaynağının önüne saydam cisim konulması C) Ekranın opak cisime yaklaştırılması
D) Işık kaynağının opak cisimden uzaklaştırılması 69.
70.
Ali tam gölgenin oluşumunu gözlemlemek için bir düzenek hazırlamıştır. Hazırladığı düzenekte ışık kaynağı olarak masa lambası, opak cisim olarak ders kitabını, kalemliğini veya cam bardağı kullanmak konusunda kararsız kalmıştır.
Ali’nin tam gölge oluşumunu gözlemleyebilmesi için aşağıdakilerden hangilerini kullanması gerekir?
71.
72.
A) Sadece Ders Kitabı
B) Ders Kitabı Ve Cam Bardak
C) Ders Kitabı, Cam Bardak Ve Kalemlik D) Ders Kitabı Ve Kalemlik
Opak cisim ile saydam cisim arasındaki en belirgin fark aşağıdakilerden hangisidir?
Öğrenciler verdikleri her doğru cevap için 10 puan alırken,verdikleri her yanlış cevap için ise 5 puan kaybettiği aşağıdaki etkinlikte Yağız’ın cevapları verilmiştir.
Yağız etkinlikten kaç puan almıştır?
1 -( D ) Bir ışının gelme açısı yansıma açısına eşittir.
2 -( Y ) Yansıyan ışın,gelen ışın ve yüzey normali aynı düzlemdedir.
3 -( Y ) Yüzey ile gelen ışın arasındaki açı gelme açısıdır.
4 -( D ) Yüzeye dik gelen ışınlar kendi üzerinden geri yansır.
5 -( D ) Yüzey normali ile yansıyan açının yaptığı açı yansıma açısıdır.
A) 35 B) 40 C) 45 D) 50
Yağız
Bu yüzeylerle ilgili verilen,
K Yüzeyi L Yüzeyi
Düzgün Yansıma Dağınık Yansıma
I. K Yüzeyi gümüş tepsi olabilir.
II. K Yüzeyi parlak, Y üzeyi mat olarak görülür.
III. L Yüzeyinde yansıma kuralları geçerlidir.
ifadelerden hangileri doğrudur?
A) I ve II B) II ve IIII C) I ve III D) I,II ve III 73.
74.
CEVAP ANAHTARI
M S A Y D A M
Y A G I Ş I N D
A T E U
R M P A R A L E L V
I A E A
S D Y A N S I M A R
A D I A
Y E I Ş I K O Ç
D I P I
A Y Ü Z E Y N O R M A L İ
M K S U
M S A Y D A M
Y A G I Ş I N D
A T E U
R M P A R A L E L V
I A E A
S D Y A N S I M A R
A D I A
Y E I Ş I K O Ç
D I P I
A Y Ü Z E Y N O R M A L İ
M K S U
GELEN IŞIN PARALEL SAYDAM IŞIN DUVAR YANSIMA
SU
YÜZEY NORMALİ IŞIK OPAK NORMAL
CAM AÇI MAT MADDE YARI SAYDAM 1)
2)
• Düzgün yansımada gelme açısı yansıma açısına her zaman eşittir.
• Yansıma kanunları hem düzgün yansımada hem de dağınık yansımada geçerlidir.
• Düzlem aynaya dik gelen ışık ışını kendi üzerinden yansır.
• Düzgün yansımada paralel gelen ışınlar farklı doğrultularda yansır.
• Gelen ışının yüzeyle yaptığı açıya gelme açısı denir.
• Yansıyan ışının normalle yaptığı açıya yansıma açısı denir.
• Yansıyan ışın,gelen ışın ve yüzey normali aynı düzlemdedir.
1-
2-
3-
4-
5-
6-
7-
(D)
(D)
(D)
(Y)
(Y)
(D)
(D)
Saydam (K) ve Saydam olmayan (L) maddelere gönderilen ışınların maddelerden geçme durumları şekildeki gibidir.
K L
...
... ...
...
...
Normal
Normal Gelme Açısı
Gelme Açısı
Yansıyan Işın
Yansıman Işın Yansıma Açısı
Yansıma Açısı Gelen Işın
Gelen Işın
3)
4)
Işık ışınları
1
6 3
8 4
9 5
10 2
7
Normal Yüzey normali
Gelme açısı Yansıma açısı
Işın
Dağınık yansıma
Açı Gelen ışın
Yansıma Yansıtıcı yüzey
Gelen ışın ile yüzeyin normali arasındaki açıdır.
Işık ışınlarını kırmadan yansıtır.
Yansıyan ışın ile yüzeyin normal arasındaki açıdır.
Yüzeye dik olarak çizilen kesik çizgidir.
Bir ışık kaynağından çıkıp yansıtıcı yüzeye ulaşan ışına denir
Bir ışık kaynağından çıkarak her yöne yayılıp giden ışık demetidir.
Yansıtıcı yüzeye dik inen hayali çizgiye denir.
Gelen ışığın yüzeye bir çok açıyla yansı- masıdır.
Işığın bir maddeye çarpıp yön değiştirme- sine denir.
Işın ile zemin veya normal arasında kalan derecedir.
Bulut yarı saydamdır.Işığın bir kısmını geçirir,bir kısmını geçirmez.Çünkü bulut Güneş’in önüne
geçtiğinde hafif bir gölgesi oluşur.Bulutlu günlerde hava bulutsuz günler kadar aydınlık değildir.Gece kadar da karanlık değildir.
5)
6)
7)
Y
Y Y
Y Y
Y Y D
D
D
D
D
D D
Tam gölgenin şekli,opak cismin şeklinin aynısıdır.
Saydam olmayan (opak) maddeler ışığın bir kısmını
geçirebilir.
Tül perde saydam madde değildir.
Kitap,tahta opak maddelere örnektir.
Işık ışınları opak maddeden geçer.
Işık ışınları dairesel şekilde yayılır.
Tam gölge oluşumu için bir ışık kaynağı ile opak bir madde
gereklidir.
1.çıkış 2.çıkış 3.çıkış 4.çıkış
5.çıkış 6.çıkış
7.çıkış 8.çıkış
.
.
.a .
.b c
d NORMAL
AYNA 55° 55°
GELEN IŞIN YANSIYAN IŞIN
8)
9)
10, 11 ve 12. soruları aşağıdaki metne göre çözünüz.
Güneş ışınlarının her yöne doğrusal olarak yayılmasından kaynaklanır.
Işık ışınları doğrusal bir yolla bir engelle ( opak madde) karşılaşmadığı sürece her yöne yayılır.
Balonların gölgeleri var.Gölge olayı ışığın doğrusal yolla yayıldığını gösterir.
10)
11)
12)
ASFALT DALGALI SU
HALI SAMAN KAĞIDI
AYNA KUMAŞ DURGUN SU
DUVAR KESE KAĞIDI
KAŞIK
MADDE DÜZGÜN DAĞINIK
30°
30°
. .
K M
L
45°
45°
60° 45° 90°
90°
45°
. .
. . .
.
K M
L
X X X X X
X X
X X X
. 60°
60°
120°
13)
14)
Fen
bilimleri dersinde ışığın yansımasını anlatan Hülya Öğretmen, konunun öğrenciler tarafından anlaşılıp anlaşılmadığını
anlamak için tahtaya aşağıdaki şekilleri çizmiştir.
Gelme açıları eşit olan şekiller
hangileridir? Yansıma açısı en büyük olan
şekil hangisidir? Gelme açısı en küçük olan
şekiller hangileridir?
A ve D B A ve D
farklı
yansıyan aynı yüzey
gelen ışın normal
eşit eğik
dik 35° .
. . 15° . 40° . 55°
15)
16)
• Gelme açısı yansıma açısına eşittir
• Gelen ışın, yansıyan ışın ve yüzeyin normali aynı düzlemdedir.
• Yansıtıcı yüzeye dik gelen ışın kendi üzerinden geri yansır.
1- 2- 3-
Üzerine düşen ışığın bir kısmını geçiren maddelerdir.
Işığı geçirmeyen mat maddelerdir.
Bir ışık kaynağından çıkıp her yöne yayı- lan,ışığı temsil etmek için kullanılan çizgile- rin her biri
Işığı geçiren maddelere denir
Gelen ışının yüzeye çarptığı noktada yüzeye çizilen dikmedir
Birbirini kesen iki yüzeyin ya da aynı nokta- dan çıkan iki yarım doğrunun oluşturduğu geometrik biçim
5
4 2
1 1.
2.
3.
4.
5.
6.
3
6
DOĞAL IŞIK YAPAY IŞIK
Yıldızlar Yıldırım Güneş Ateş böceği Mürekkep balığı
Deniz anası
Kandil Gaz lambası
Meşale Trafik lambası
Yıldızlar Kandil Şimşek Gaz Lambası
Deniz Anası Yıldırım
Güneş Meşale Mürekkep Balığı
Trafik Lambası Ateş Böceği
O P K
Y
A R
I Ş I N
S
S A Y D A
Ç I
M
Y D
A
N O R M A L
17)
18)
.
.
.
.a
.b c
d
.
30°
I. Ayna
II. Ayna .
N
b) II.aynadan yansıyan ışının
normalle yaptığı açıyı bulunuz. c) a,b,c ve d açılarını bulup,büyüklüklerini karşılaştırınız.
a) I.aynadan yansıyan ışının normalle yaptığı açıyı bulunuz.
c=60 d=30 b=c > a=d
30° 60°
60° 30°
a= b=
.a
.b . c .d NORMAL 60° 60°
.
.a .
.b c
d NORMAL 30° 30°
.
.a .
.b c
d NORMAL 45° 45°
19)
20)
. 30°
30° . . 30°
N
.
30°
N 1
2
3
4 D
C B A
. 25°
. 25°
N
N
21)
6
5
1 4
3 2
7
O P A K
N O R M A L
I Ş I N
S A Y D A M
Y Ü Z E Y
I Ş I K
D Ü Z L E M
22)
23)
MÜZDEL
KIŞI YEZÜY
DASMAY
ŞINI APKO
NARLOM
6
1 2 3 4 5 7
ŞİFRE:
Y A N S I M ATam gölgenin şekli ve büyüklüğü, cismin şekli ve büyüklüğüne bağlıdır.
Yarı gölge ,tam gölgeden daha koyudur.
Tam gölge hiç ışık almayan yerlerde olışur.
Cisim ile ışık kaynağı arasındaki mesafe azalırsa gölge küçülür.
Cisim ile perde arasındaki mesafe azalırsa gölge küçülür Cisimlerin gölgesinin en küçük olduğu zaman öğlendir.
Işık olmazsa gölge oluşmaz.
1- 2- 3- 4- 5- 6- 7-
(
D)
(Y)
(D)
(Y)
(D)
(D)
(D)
geri ileri duvar
F E
D B C
A
24, 25 ve 26. soruları aşağıdaki metne göre çözünüz.
Duvar ile ışık kaynağı arasında duran Neslihan’ın durumu yukarıdaki gibidir.
GERİ
İLERİ
A>C>E>F
A=OPAK B=YARI SAYDAM C=SAYDAM
A B C
24)
25)
26)
27)
ÖRNEK
SAYDAM SAYDAM YARI OPAKCAM SİS
DUVAR TAHTA BUZLU CAM
HAVA LAMEL
TÜL PERDE POŞET
SU
X
X X
X
X
X
X X
X X
28)
29)
1- 2- 3- 4- 5- 6- 7- 8- 9-
Yansıyan ışın ile yüzeyin normal arasındaki açı (Yansıma açısı) Yüzeye dik olarak çizilen kesik çizgidir. ( Normal )
Gelen ışın ile normal arasında kalan açıdır. ( Gelme açısı ) Işık yayan cisimlere ne denir ( Işık kaynağı )
Bir ışık kaynağından çıkıp yansıtıcı yüzeye ulaşan ışına denir ( Gelen ışın ) Işığın bir maddeye çarpıp yön değiştirmesine denir.( Yansıma )
Işığın izlediği yolu gösteren düz çizgilere denir( Işın ) Işık ışınları nasıl bir yol izler ( Doğrusal )
Gölge oluşumuna neden olan maddeler ( Opak )