NORMAL YENİDOĞANIN FİZYOLOJİSİ NORMAL YENİDOĞANIN FİZYOLOJİSİ

(1)

(2)

INTRAUTERIN YAŞAMDAN EKSTRAUTERIN INTRAUTERIN YAŞAMDAN EKSTRAUTERIN

YAŞAMA GEÇİŞ YAŞAMA GEÇİŞ

 Henüz yenidoğmuş bir bebeğin ilk 24 saat içindeki Henüz yenidoğmuş bir bebeğin ilk 24 saat içindeki

klinik görünüşü ve yaşam bulguları oldukça önemlidir.

 Bu nedenle yenidoğanın doğum sonu ilk bakımında Bu nedenle yenidoğanın doğum sonu ilk bakımında vücut dengesini en üst düzeye getirmek ve o düzeyi vücut dengesini en üst düzeye getirmek ve o düzeyi korumak amaçlanır.

korumak amaçlanır.

 Sıcak, karanlık ve sıvı ile dolu bir ortamdan, soğuk, Sıcak, karanlık ve sıvı ile dolu bir ortamdan, soğuk,

aydınlık ve kuru bir ortama geçen yenidoğan, ilk 6 saat aydınlık ve kuru bir ortama geçen yenidoğan, ilk 6 saat içinde vücut sistemleri stabil olmadan önce düzensiz içinde vücut sistemleri stabil olmadan önce düzensiz bir biyo lojik uyum dönemi yaşar. Bu uyum dönemi bir biyo lojik uyum dönemi yaşar. Bu uyum dönemi birbi rini takip eden üç dönemden oluşur

birbi rini takip eden üç dönemden oluşur

(3)

 1. Reaktif dönem (ilk 15-30 dk) 1. Reaktif dönem (ilk 15-30 dk)

 Inaktif dönem (30 dk-2 saat) Inaktif dönem (30 dk-2 saat)

 2. Reaktif dönem (2 saat-6 saat) 2. Reaktif dönem (2 saat-6 saat)

(4)

 Neonatal dönemde, yenidoğanın fizyolojik, Neonatal dönemde, yenidoğanın fizyolojik, psikolojik

psikolojik ve ve gelişimsel gereksinimleri nedeniyle gelişimsel gereksinimleri nedeniyle tüm aile üyelerinin sorumluluklarında bir değiş me tüm aile üyelerinin sorumluluklarında bir değiş me

olacaktır.

 Aile içinde gereksinimlere paralel kişilerin rolleri Aile içinde gereksinimlere paralel kişilerin rolleri de değişecektir. Bu rollere uyum prenatal

de değişecektir. Bu rollere uyum prenatal (doğum öncesi) dönemde başlar.

(doğum öncesi) dönemde başlar.

 Ebeveynlerin bebekleri ile ilgili hayalleri vardır. Ebeveynlerin bebekleri ile ilgili hayalleri vardır.

Ancak bebeğin dünyaya gelişi ile bu hayaller Ancak bebeğin dünyaya gelişi ile bu hayaller

gerçeğe doğru yönelir ve duruma uyum sağlar.

(5)

 Yenidoğanın fiziksel özelliği, yetişkin ve ço cuktan Yenidoğanın fiziksel özelliği, yetişkin ve ço cuktan farklıdır.

farklıdır.

 Vücuda oranla başı daha büyük ekstremiteleri Vücuda oranla başı daha büyük ekstremiteleri kısa

kısa ve ve karın öne doğru bombelidir. karın öne doğru bombelidir.

 Bazı bölgeleri (genitaller) ödemli olabilir.Bazı bölgeleri (genitaller) ödemli olabilir.

 Başın şekli doğum ve eylem sürecine göre Başın şekli doğum ve eylem sürecine göre değişebilir.

değişebilir.

(6)

 Vücudunda lekeler (örn: milia, mongoliyon noktalar v.b) Vücudunda lekeler (örn: milia, mongoliyon noktalar v.b) görülebilir. Bu durumlar ebeveynlerin bilmediği ya da görülebilir. Bu durumlar ebeveynlerin bilmediği ya da

beklemediği özelliklerdir. Yenidoğanın fiziksel beklemediği özelliklerdir. Yenidoğanın fiziksel

özelliklerinin, ebeveynlerin doğum öncesi hayallerine özelliklerinin, ebeveynlerin doğum öncesi hayallerine

benzemediği durumlarda, ebeveynleri hayal kırıklığına benzemediği durumlarda, ebeveynleri hayal kırıklığına

uğratabilir.

 Bu nedenle hemşire yenidoğanın fiziksel özelliğini doğum Bu nedenle hemşire yenidoğanın fiziksel özelliğini doğum öncesi

öncesi ve ve sonrası ebeveynlere anlatarak, onların doğum sonrası ebeveynlere anlatarak, onların doğum sonu döneme uyumlarını kolaylaştırmada önemli role sonu döneme uyumlarını kolaylaştırmada önemli role

sahiptir. Ayrıca bu yolla ebeveyn-yenidoğan etkileşimini sahiptir. Ayrıca bu yolla ebeveyn-yenidoğan etkileşimini

de artırabilir.

(7)

YENIDOGANIN FIZYOLOJIK YENIDOGANIN FIZYOLOJIK

FONKSIYONLARI FONKSIYONLARI

 Yenidoğanın özellikle bedeninde oluşan solunum, Yenidoğanın özellikle bedeninde oluşan solunum, dolaşım ve ısı değişiklilerine uyum sağlaması

dolaşım ve ısı değişiklilerine uyum sağlaması hayati önem taşır.

hayati önem taşır.

(8)

Kardiyovasküler Sistem Kardiyovasküler Sistem

 Pulmoner vasküler rezistansta azalma, Pulmoner vasküler rezistansta azalma,

 Periferal vasküler rezistansta artma, Periferal vasküler rezistansta artma,

 Pa02 artma,Pa02 artma,

 Sol atriyumda basıncın artması ve sağ atri yumda basıncın azalması Sol atriyumda basıncın artması ve sağ atri yumda basıncın azalması ile foramen ovale nin kapanması.

ile foramen ovale nin kapanması.

 Umblikal venöz dörıüşün durması ile duktus venözusun kapanması, Umblikal venöz dörıüşün durması ile duktus venözusun kapanması,

 Duktus arteriyozusun kapanması, Duktus arteriyozusun kapanması,

 Umblikal arterlerin ve venin konstrüksiyonu, Umblikal arterlerin ve venin konstrüksiyonu,

 Sol ventrikülün işyükünün artması. Sol ventrikülün işyükünün artması.

 Sağ ventrikülün işyükünün azalmasıdır. Sağ ventrikülün işyükünün azalmasıdır.

(9)

 Intrauterin dönemde kan plasenta aracılığı ile Intrauterin dönemde kan plasenta aracılığı ile oksijenlenirken, doğumdan sonra kan,

oksijenlenirken, doğumdan sonra kan, akciğerlerde oksijenlenir.

akciğerlerde oksijenlenir.

 Intra uterin yaşamda fetal dolaşımı sağlayan, Intra uterin yaşamda fetal dolaşımı sağlayan, foramen ovale, duktus arteriyozus, ve duktus foramen ovale, duktus arteriyozus, ve duktus

venozun kapanması ile umblikal arterlerin, venozun kapanması ile umblikal arterlerin,

umblikal venin ve hepatik arterlerin ligament umblikal venin ve hepatik arterlerin ligament

haline dönüşmesi kardiyovasküler sistemle ilgili en haline dönüşmesi kardiyovasküler sistemle ilgili en

önemli değişikliklerdir.

(10)

Foramen Ovalenin Kapanması:

 Foramen ovale iki atriyum arasındaki açıklıktır. Bu Foramen ovale iki atriyum arasındaki açıklıktır. Bu nedenle, kanın bir kısmı sağ atriyumdan sol atriyuma nedenle, kanın bir kısmı sağ atriyumdan sol atriyuma

geçerken bir kısmı da sağ ventriküle geçerek pulmoner geçerken bir kısmı da sağ ventriküle geçerek pulmoner

dolaşıma katılır. Fetal dolaşırnda sağ atriyumdaki dolaşıma katılır. Fetal dolaşırnda sağ atriyumdaki basıncın sol atriyumdaki basınçtan yüksek olması basıncın sol atriyumdaki basınçtan yüksek olması

foramen ovale açıklığını korur.

 Ancak doğum sonrası yenidoğanda, pulmoner vasküler Ancak doğum sonrası yenidoğanda, pulmoner vasküler rezistans azalır ve periferal vasküler rezistans artar.

rezistans azalır ve periferal vasküler rezistans artar.

 Bu nedenle sol atriyuma giden kan miktarı artar. Bunun Bu nedenle sol atriyuma giden kan miktarı artar. Bunun sonucunda sol atriyumdaki basınç artarken, sağ

sonucunda sol atriyumdaki basınç artarken, sağ

atriyumdaki basınç düşer. Bu durum doğumdan hemen atriyumdaki basınç düşer. Bu durum doğumdan hemen

sonra foramen ova lenin kapanmasına neden olur.

(11)

Duktus Venozusun Kapanması:

 Umblikal ven ile V. kava inferior arasındaki Umblikal ven ile V. kava inferior arasındaki açıklıktır.

açıklıktır.

 Doğumdan sonraki 3-7 gün içinde kapanır. Meka Doğumdan sonraki 3-7 gün içinde kapanır. Meka nizması tam bilinmemekle birlikte doğumdan

nizması tam bilinmemekle birlikte doğumdan

sonra duktus venozise kan gitmemesi sonucu bu sonra duktus venozise kan gitmemesi sonucu bu

açıklığın fibrotik bir yapıya (lig. venozus) dönüş açıklığın fibrotik bir yapıya (lig. venozus) dönüş

tüğü ileri sürülmektedir.

(12)

Duktus Arteriozusun Kapanması:

 Pulmo ner arter ile aorta arasındaki açıklıktır.Pulmo ner arter ile aorta arasındaki açıklıktır.

 Fetal do laşımda, duktus arteriozus açıklığı nedeniyle kan Fetal do laşımda, duktus arteriozus açıklığı nedeniyle kan pulmoner arterden dessending aortaya geçer.

pulmoner arterden dessending aortaya geçer.

 Yenidoğanın solunumunun başlaması ile pulmo ner Yenidoğanın solunumunun başlaması ile pulmo ner vasküler rezistans azalır ve sistemik rezis tans artar.

vasküler rezistans azalır ve sistemik rezis tans artar.

 Bu durum kanın soldan sağa geçme sine neden olur. Bu durum kanın soldan sağa geçme sine neden olur.

(13)

Umblikal Ven ve Arterlerin Konstrüksiyonu Umblikal Ven ve Arterlerin Konstrüksiyonu

 Umblikal ven, fetüse oksijenlenmiş kan taşır ken, Umblikal ven, fetüse oksijenlenmiş kan taşır ken, iki umblikal arter oksijensiz kan ve fetal do

iki umblikal arter oksijensiz kan ve fetal do

laşımdan gelen atıkları taşır. Doğum sonrası pla laşımdan gelen atıkları taşır. Doğum sonrası pla

sental dolaşımın ortadan kalkması ve periferal sental dolaşımın ortadan kalkması ve periferal

dolaşımın artması umblikal ven ve arterlerin dolaşımın artması umblikal ven ve arterlerin

konstrüksiyonuna neden olur. Bu yapılar içindeki konstrüksiyonuna neden olur. Bu yapılar içindeki

kan pıhtılaşır ve damarlar atrofiye uğrar.

(14)

 Yenidoğanın kalp hızı Yenidoğanın kalp hızı 120-160/dk 120-160/dk arasındadır.

arasındadır.

 Kalp hızı uykuda ve uyanık durumda Kalp hızı uykuda ve uyanık durumda değişiklik gösterir.

değişiklik gösterir.

 Yenidoğanın kalp hızı ağladığında Yenidoğanın kalp hızı ağladığında 180/dk'e 180/dk'e ulaşırken, uykuda iken dakikada 70 100'e ulaşırken, uykuda iken dakikada 70 100'e

düşebilir.

(15)

 Yaşamın ilk 12 saati içinde, 3.5kg doğmuş bir yenidoğanda; Yaşamın ilk 12 saati içinde, 3.5kg doğmuş bir yenidoğanda;

ortalama kan basıncı

ortalama kan basıncı 67/41 67/41 mm Hq'dir, Aynı dönemde 3.6kg mm Hq'dir, Aynı dönemde 3.6kg doğmuş yenidoğan larda ise

doğmuş yenidoğan larda ise 80/58mm 80/58mm Hg'dir. Hg'dir.

 Yenidoğanın kan basıncı doğumdan sonraki 4-6 günlerde en Yenidoğanın kan basıncı doğumdan sonraki 4-6 günlerde en yüksek düzeye ulaşır.

yüksek düzeye ulaşır.

 Kan basıncı özellikle sistolik basınç, ağlama ve hareketle Kan basıncı özellikle sistolik basınç, ağlama ve hareketle değişebilir.

değişebilir.

(16)

Hematolojik Sistem Hematolojik Sistem

 Fetal dolaşımda, akciğerlerdeki oksijen değişiminin Fetal dolaşımda, akciğerlerdeki oksijen değişiminin

etkinliğinin az olması nedeniyle, fetüsün oksijen taşıması etkinliğinin az olması nedeniyle, fetüsün oksijen taşıması

için ilave kırmızı kan hücrelerine gereksinimi vardır.

 Bu gereksinimi karşılamak için, fetal kemik iliği hiperaktif Bu gereksinimi karşılamak için, fetal kemik iliği hiperaktif hale geçer ve kırmızı kan hücre yapımı artar. Bu nedenle hale geçer ve kırmızı kan hücre yapımı artar. Bu nedenle doğumda yenidoğanın hemoglobin (Hb) konsantrasyonu, doğumda yenidoğanın hemoglobin (Hb) konsantrasyonu, çocuk ve yetişkinin Hb konsantrasyondan daha yüksektir.

çocuk ve yetişkinin Hb konsantrasyondan daha yüksektir.

Ortalama 11-17gr/ml'dir.

(17)

FONKSIYONLARI FONKSIYONLARI Hematolojik Sistem

Hematolojik Sistem

 Doğumdan sonra ise yenidoğanın akciğerlerinin Doğumdan sonra ise yenidoğanın akciğerlerinin fonksiyon görmeye başlaması ile birlikte

fonksiyon görmeye başlaması ile birlikte akciğerlerde yeterli oksijenlenme sağlanır.

akciğerlerde yeterli oksijenlenme sağlanır.

 Bu nedenle daha az kırmızı kan hücrelerine Bu nedenle daha az kırmızı kan hücrelerine

gereksinim duyulur. Yenidoğanın kemik iliğinin gereksinim duyulur. Yenidoğanın kemik iliğinin

hipoaktif hale geçmesini sonucu Hb hipoaktif hale geçmesini sonucu Hb

konsantrasyonu azalır.

 Ilk 4 haftada ortalama Hb konsantrasyonu Ilk 4 haftada ortalama Hb konsantrasyonu 14gr/100ml iken, 8. haftada12g/100ml'dir.

14gr/100ml iken, 8. haftada12g/100ml'dir.

(18)

Hematolojik Sistem Hematolojik Sistem

 Doğumda yenidoğanın lökosit ya da beyaz kan hücreleri Doğumda yenidoğanın lökosit ya da beyaz kan hücreleri 15.000-25.000/mm3 düzeyindedir.

15.000-25.000/mm3 düzeyindedir.

 Doğumdaki lökosit sayısındaki artış, doğum travması Doğumdaki lökosit sayısındaki artış, doğum travması nedeniyledir ve bir enfeksiyon bulgusu değildir.

nedeniyledir ve bir enfeksiyon bulgusu değildir.

 Yenidoğanda K vitamini bağırsak florasının aktive Yenidoğanda K vitamini bağırsak florasının aktive

olmaması nedeniyle sentez edilemez. Yeni doğan bebek olmaması nedeniyle sentez edilemez. Yeni doğan bebek

pıhtılaşma ve protrombin zamanının uzun olması pıhtılaşma ve protrombin zamanının uzun olması

nedeniyle kanamaya yatkındır.

(19)

FONKSIYONLARI FONKSIYONLARI Solunum Sistemi

Solunum Sistemi

 Fetal dolaşımdan neonatal dolaşıma geçiş Fetal dolaşımdan neonatal dolaşıma geçiş

 Akciğerlerdeki sıvının boşalması Akciğerlerdeki sıvının boşalması

 Pulmoner fonksiyonun başlamasıPulmoner fonksiyonun başlaması

(20)

Solunum Sistemi Solunum Sistemi

 intruterin yaşamda gaz alışverişi (02-C02) plesanta intruterin yaşamda gaz alışverişi (02-C02) plesanta aracılığı ile gerçekleşir.

aracılığı ile gerçekleşir.

 Akciğerler akciğer sıvısı ile doludur. Bu sıvı akciğerleri Akciğerler akciğer sıvısı ile doludur. Bu sıvı akciğerleri korur ve gelişmesine olanak sağlar.

korur ve gelişmesine olanak sağlar.

 Doğum sırasında bu sıvının yaklaşık yarısı dışarı atılır ve Doğum sırasında bu sıvının yaklaşık yarısı dışarı atılır ve yerini hava alır.

yerini hava alır.

 Özellikle normal vajinal doğumda 30-35ml kadar akciğer Özellikle normal vajinal doğumda 30-35ml kadar akciğer sıvısı annenin vajinal kas dokularının fetal toraksa basınç sıvısı annenin vajinal kas dokularının fetal toraksa basınç

(21)

FONKSIYONLARI FONKSIYONLARI Solunum Sistemi

Solunum Sistemi

 Ancak sezaryanla doğan bebekler, vajinal yolla Ancak sezaryanla doğan bebekler, vajinal yolla doğan bebekler gibi toraks üzerinde vajinal

doğan bebekler gibi toraks üzerinde vajinal basıncın etkisinden yararlanamazlar.

basıncın etkisinden yararlanamazlar.

 Bu nedenle yenidoğan akciğerlerindeki sıvının Bu nedenle yenidoğan akciğerlerindeki sıvının dışarı atılamaması sonucunda hava değişimi dışarı atılamaması sonucunda hava değişimi

engellenir ve aspirasyon riski artar.

(22)

Solunumun Başlaması Solunumun Başlaması

 Mekanik UyaranMekanik Uyaran

 Kimyasal Uyaran Kimyasal Uyaran

 Duyusal UyaranDuyusal Uyaran

(23)

Yenidoğan ile yetişkinin solunum sistemi arasında Yenidoğan ile yetişkinin solunum sistemi arasında

bazı farklılıklar vardır. Bu farklılıklar;

 Yenidoğan burundan nefes alır.Yenidoğan burundan nefes alır.

 Yenidoğanın dili geçici olarak daha Yenidoğanın dili geçici olarak daha geniştir.

geniştir.

 Glottis ve trakeası küçüktür. Glottis ve trakeası küçüktür.

 Yenidoğanın alveolleri daha kolay kollabe Yenidoğanın alveolleri daha kolay kollabe olur.

olur.

 Yenidoğanın solunum sekresyonları daha Yenidoğanın solunum sekresyonları daha fazladır.

fazladır.

(24)

Yenidoğan ile yetişkinin solunum sistemi arasında Yenidoğan ile yetişkinin solunum sistemi arasında

bazı farklılıklar vardır. Bu farklılıklar;

 Yenidoğanın mükoz membranıarı daha incedir. Yenidoğanın mükoz membranıarı daha incedir.

Bu yüzden kolaylıkla zedelenebilir. Özellikle Bu yüzden kolaylıkla zedelenebilir. Özellikle

travmaya

travmaya karşı vokal kortların hemen altındaki karşı vokal kortların hemen altındaki kolumnor epitel hassastır

kolumnor epitel hassastır ve ve ödeme yatkındır. ödeme yatkındır.

 Yenidoğanın alveolleri basınç değişikliklerine Yenidoğanın alveolleri basınç değişikliklerine karşı daha duyarlıdır.

karşı daha duyarlıdır.

(25)

Vücut ısısının Düzenlenmesi Vücut ısısının Düzenlenmesi

 Yenidoğanın aksiller ısısı 36.5-37°C'dir. Yenidoğanın aksiller ısısı 36.5-37°C'dir.

 Yenidoğan ısı düzenleme kapasitesindeki yetersizliği Yenidoğan ısı düzenleme kapasitesindeki yetersizliği nedeniyle

nedeniyle vücut vücut sısını koruyamaz. Soğukta strese girer. sısını koruyamaz. Soğukta strese girer.

 Yenidoğanın yüzeyalanı çocuk ve yetişkinden farklıdır. Yenidoğanın yüzeyalanı çocuk ve yetişkinden farklıdır.

Subkütan yağ dokusu daha azdır.

(26)

FONKSIYONLARI FONKSIYONLARI Isı Kaybı

Isı Kaybı

 Buharlaşma,Buharlaşma,

 İletim, İletim,

 Hava akımıHava akımı

 Işıma yoluyla kaybedilir. Işıma yoluyla kaybedilir.

(27)

Hipertermi Hipertermi

 Yenidoğanın vücut yüzeyinin geniş, ter bezlerinin Yenidoğanın vücut yüzeyinin geniş, ter bezlerinin yetişkine oranla fazla, ancak tonksiyonlarının düşük yetişkine oranla fazla, ancak tonksiyonlarının düşük

olması nedeniyle daha fazla hipertermi riski vardır. Bu olması nedeniyle daha fazla hipertermi riski vardır. Bu

yüzden ısının terleme yolu ile kaybı düşüktür.

 Aşırı ısı yenidoğanın hayatını riske sokabilir. Aşırı ısı yenidoğanın hayatını riske sokabilir.

Dehidratasyona, hatta ölüme neden olabilir. Soğuk Dehidratasyona, hatta ölüme neden olabilir. Soğuk

streste ise, hipoksemi, metabolik asidoz. glikojen streste ise, hipoksemi, metabolik asidoz. glikojen

depolarının hızla tükenmesi ve hipoglisemi gelişebilir.

Geçici apne nöbetleri de görülebilir.

(28)

FONKSIYONLARI FONKSIYONLARI Üriner Sistem

Üriner Sistem

 Böbrekler idrarı konsantre ederek sıvı dengesini Böbrekler idrarı konsantre ederek sıvı dengesini koruyabilir. Ancak yenidoğanın idrarı konsantre koruyabilir. Ancak yenidoğanın idrarı konsantre

etme yeteneği azdır. Maksimum idrar etme yeteneği azdır. Maksimum idrar

konsantrasyonu yetişkinin yaklaşık yarısı konsantrasyonu yetişkinin yaklaşık yarısı

kadardır. Bu yüzden yetişkinden daha fazla sıvı kadardır. Bu yüzden yetişkinden daha fazla sıvı kaybeder ve daha fazla sıvı gereksinimi vardır.

kaybeder ve daha fazla sıvı gereksinimi vardır.

(29)

Üriner Sistem

 Sağlıklı miyadında doğan bebeklerin günlük sıvı Sağlıklı miyadında doğan bebeklerin günlük sıvı

gereksinimi 125ml/kg/gün, preterm doğan bebeklerin ise gereksinimi 125ml/kg/gün, preterm doğan bebeklerin ise

150ml/kg/gün'dür.

 Yenidoğanın mesane kapasitesi yaklaşık 15ml'dir. Yenidoğanın mesane kapasitesi yaklaşık 15ml'dir.

Mesane kapasitesinin sınırlı olması nedeni ile sık idrar Mesane kapasitesinin sınırlı olması nedeni ile sık idrar

boşaltımı vardır.

 Yenidoğan bir defada yaklaşık 15ml idrar yapar. Yenidoğan bir defada yaklaşık 15ml idrar yapar.

Yenıdoğanın doğumdan sonra 24 saat içinde idrar Yenıdoğanın doğumdan sonra 24 saat içinde idrar

yapması beklenir.

(30)

Üriner Sistem

 Bebek günde 20 defa ve üzerinde id rar yapabilir. Bebek günde 20 defa ve üzerinde id rar yapabilir.

Günlük atılan idrar miktar ilk birkaç gün için Günlük atılan idrar miktar ilk birkaç gün için

toplam 30-60ml iken, bir haftanın sonunda toplam 30-60ml iken, bir haftanın sonunda

300ml'ye yükselir.

 Yenidoğanın idrar yapması yeterli sıvı aldığını Yenidoğanın idrar yapması yeterli sıvı aldığını gösterir

gösterir

(31)

Üriner Sistem

 24 saat geçtiği halde idrar yapmayan bebeklerin, 24 saat geçtiği halde idrar yapmayan bebeklerin, üretral stenoz, böbrek ya da üreterlerin yokluğu üretral stenoz, böbrek ya da üreterlerin yokluğu

gibi olası sorunlar yönünden incelenmesi gerekir.

 Yenidoğanın ilk idrarını yaptığı zaman idrar Yenidoğanın ilk idrarını yaptığı zaman idrar miktarı ve görünümü kaydedilmelidir.

miktarı ve görünümü kaydedilmelidir.

(32)

FONKSIYONLARI FONKSIYONLARI Endokrin Sistem

Endokrin Sistem

 Yenidoğanın endokrin sistemi fonksiyonel olarak Yenidoğanın endokrin sistemi fonksiyonel olarak immatürdür

immatürdür

 Uterusta, adrenal bezlerin aşırı aktivitesi nedeniyle, fetal Uterusta, adrenal bezlerin aşırı aktivitesi nedeniyle, fetal adrenal bezler gebelik boyunca büyüktür. Doğumdan adrenal bezler gebelik boyunca büyüktür. Doğumdan sonra normal büyüklüğüne kavuşur ve fonksiyonuna sonra normal büyüklüğüne kavuşur ve fonksiyonuna

devam eder.

(33)

Endokrin Sistem Endokrin Sistem

 Adrenal bezler, kandaki sodyum (Na) ve potasyum (K) Adrenal bezler, kandaki sodyum (Na) ve potasyum (K) düzeyinde düşme olduğunda Aldesteron salgılayarak bu düzeyinde düşme olduğunda Aldesteron salgılayarak bu

elektrolitlerin dengesini korur.

 Uterusta fetal tiroid bezler, gebeliğin 12. haftasında Uterusta fetal tiroid bezler, gebeliğin 12. haftasında fonksiyon görmeye başlar.

fonksiyon görmeye başlar.

 Iyotun yapımı ve konsantrasyonunu sağlarlar. Iyotun yapımı ve konsantrasyonunu sağlarlar.

 Gebeliğin 14.Gebeliğin 14. haftasında haftasında tiroksin (T4) ve Tiroiyodotinin tiroksin (T4) ve Tiroiyodotinin (T3) sentezi görülür. Bu yüzden yenidoğanda Tiroid

(T3) sentezi görülür. Bu yüzden yenidoğanda Tiroid fonksiyon testleri; dogduğunda ve yaşamın ilk birkaç fonksiyon testleri; dogduğunda ve yaşamın ilk birkaç

ayında yüksek seyreder.

(34)

FONKSIYONLARI FONKSIYONLARI Endokrin Sistem

Endokrin Sistem

 Tiroid fonksiyon testleri önemli büyüme-gelişme Tiroid fonksiyon testleri önemli büyüme-gelişme geriliği, özellikle santral sinir sistemi fonksiyonları geriliği, özellikle santral sinir sistemi fonksiyonları

ile ilgili konjenital hipotiroidizmi açığa çıkarması ile ilgili konjenital hipotiroidizmi açığa çıkarması

nedeniyle önemlidir.

(35)

Gastrointestinal Sistem Gastrointestinal Sistem

 Miyadında doğan bebekler; yutma, sindirme ve Miyadında doğan bebekler; yutma, sindirme ve metabolize etme yeteneği ile doğarlar.

metabolize etme yeteneği ile doğarlar.

 Yağları ve basit karbonhidratları absorbe Yağları ve basit karbonhidratları absorbe edebilirler.

edebilirler.

 Pankreatik amilazin dışında belirli enzimler ve Pankreatik amilazin dışında belirli enzimler ve sindirim sıvısı düşük doğum ağırlıklı bebeklerde sindirim sıvısı düşük doğum ağırlıklı bebeklerde

de bulunur.

(36)

FONKSIYONLARI FONKSIYONLARI Gastrointestinal Sistem

Gastrointestinal Sistem

 Yenidoğanda mide ve özafagus arasındaki kardiyak Yenidoğanda mide ve özafagus arasındaki kardiyak sifinkter, pilor sfinkteri kadar gelişmemiştir.

sifinkter, pilor sfinkteri kadar gelişmemiştir.

 Dolayısıyla gastrointestinal sistem motilitesi ve Dolayısıyla gastrointestinal sistem motilitesi ve yenidoğanın sifinkter kontrolü yetersizdir.

yenidoğanın sifinkter kontrolü yetersizdir.

 Bu yüzden regürjitasyon, distansiyon ve gaz çıkarma Bu yüzden regürjitasyon, distansiyon ve gaz çıkarma problemleri görülebilir.

problemleri görülebilir.

(37)

 Yaşamın 2-3 ayına kadar tükrük bezleri fonksiyon Yaşamın 2-3 ayına kadar tükrük bezleri fonksiyon görmez. Ancak ağız suyu akar.

görmez. Ancak ağız suyu akar.

 Karbonhidrat sindirimi tüktükteki amilaz ile ağızda başlar. Karbonhidrat sindirimi tüktükteki amilaz ile ağızda başlar.

 Yenidoğanda yaşamın ilk birkaç ayında pankreatik amilaz Yenidoğanda yaşamın ilk birkaç ayında pankreatik amilaz enzimi yetersizdir. Bu yüzden yenidonğanda basit

enzimi yetersizdir. Bu yüzden yenidonğanda basit karbonhldrat sindirimi olurken, polisakkarit gibi karbonhldrat sindirimi olurken, polisakkarit gibi

karbonhidratların sindiriminde güçlük görülür.

(38)

 Yenidoğanda yağların sindirimi, pankreatik li- paz enzimi Yenidoğanda yağların sindirimi, pankreatik li- paz enzimi ve safra tuzlarının yetersizliği nedeniyle sınırlıdır.

ve safra tuzlarının yetersizliği nedeniyle sınırlıdır.

 Yenidoğanların, büyüme ve gelişmesi için gerekli olan Yenidoğanların, büyüme ve gelişmesi için gerekli olan yüksek enerjiyi karşılamada yağa gereksinimi vardır.

yüksek enerjiyi karşılamada yağa gereksinimi vardır.

 Insan sütündeki yağ inek sütündeki yağdan daha iyi Insan sütündeki yağ inek sütündeki yağdan daha iyi absorbe edilir ve hazır besinierden daha çok kolesterol absorbe edilir ve hazır besinierden daha çok kolesterol içerir. Yenidoğanda santral sinir sisteminin gelişiminde içerir. Yenidoğanda santral sinir sisteminin gelişiminde

kolesterolün alınması önemlidir.

(39)

FONKSIYONLARI FONKSIYONLARI Dışkı

Dışkı

 Yenidoğanda ilk dışkısına Yenidoğanda ilk dışkısına mekonyum mekonyum denir. Mekonyum; kan, denir. Mekonyum; kan,

mukus, safra pigmentleri, epitel hücreleri ve amniotik sıvıdan oluşur.

Rengi siyaha yakındır ve yapışkandır Rengi siyaha yakındır ve yapışkandır

 Yenidoğanda doğumdan sonra 24 saat içinde mekonyum görülür. Yenidoğanda doğumdan sonra 24 saat içinde mekonyum görülür.

 Yenidoğanın bağırsakları sterildir. Fakat zamanla bakteri içerir. Yenidoğanın bağırsakları sterildir. Fakat zamanla bakteri içerir.

 Bağırsakta bakterilerin toplanması hem sindirim, hem de K vitamini Bağırsakta bakterilerin toplanması hem sindirim, hem de K vitamini sentezi için gereklidir.

sentezi için gereklidir.

(40)

Dışkı Dışkı

 Doğumdan sonraki 48 saat içinde dışkısını yapmayan Doğumdan sonraki 48 saat içinde dışkısını yapmayan yenidoğanlarda, bağırsaklarla ilgili tı kanıklık olabileceği yenidoğanlarda, bağırsaklarla ilgili tı kanıklık olabileceği

düşünülmelidir.

 Dışkının şekli yenidoğanın beslenme durumuna göre değişir. Dışkının şekli yenidoğanın beslenme durumuna göre değişir.

Dördüncü güne kadar tipik "süt dışkısı" görülür. Süt dışkısı da Dördüncü güne kadar tipik "süt dışkısı" görülür. Süt dışkısı da

yenidoğanın bireysel yapısına ve beslenme şek line göre değişir.

 Anne sütü ile beslenen bebeklerin dışkısı sarı ve suludur. Anne sütü ile beslenen bebeklerin dışkısı sarı ve suludur.

(41)

FONKSIYONLARI FONKSIYONLARI Karaciğer Fonksiyonları

Karaciğer Fonksiyonları

 Karaciğer fetüste 3. aydan 6. aya kadar kan Karaciğer fetüste 3. aydan 6. aya kadar kan yapımından sorumlu olan başlıca organdır.

yapımından sorumlu olan başlıca organdır.

 Doğumda yenidoğanın karaciğeri immatürdür. Doğumda yenidoğanın karaciğeri immatürdür.

Ancak çok önemli fonksiyonları vardır. Bu Ancak çok önemli fonksiyonları vardır. Bu

fonksiyonlarından biri kanın pıhtılaşmasındaki fonksiyonlarından biri kanın pıhtılaşmasındaki

rolü diğeri de indirek bilirubini, direk bilirubine rolü diğeri de indirek bilirubini, direk bilirubine

dönüştürmesidir.

(42)

Indirek Bilirubinin Direk Bilirubine Indirek Bilirubinin Direk Bilirubine

Dönüşümü Dönüşümü

 Yenidoğanda ömrü kısa olan fetal hemoglobinin Yenidoğanda ömrü kısa olan fetal hemoglobinin yıkımı sonucu açığa çıkan indirek bilirubin

yıkımı sonucu açığa çıkan indirek bilirubin

karaciğerde glukoril-transferaz enzimi aracılığı ile karaciğerde glukoril-transferaz enzimi aracılığı ile

direk bilirubine dönüşür.

 Direk bilirubin önce safraya, daha sonra Direk bilirubin önce safraya, daha sonra bağırsaklara geçer.

bağırsaklara geçer.

 Ince bağırsaktaki bakterinin etkisi ile bir kısmı Ince bağırsaktaki bakterinin etkisi ile bir kısmı feçesle sterkobülün şeklinde atılırken, bir kısmı feçesle sterkobülün şeklinde atılırken, bir kısmı

(43)

 Bilirubin feçesle dışarı atılamazsa sonuçta Bilirubin feçesle dışarı atılamazsa sonuçta

yenidoğanda indirek bilirubin artar ve fizyolojik yenidoğanda indirek bilirubin artar ve fizyolojik

sarılık ortaya çıkar.

(44)

FONKSIYONLARI FONKSIYONLARI Fizyolojik Sarılık

Fizyolojik Sarılık

 Fizyolojik sarılık sağlıklı yenidoğanlarda sık Fizyolojik sarılık sağlıklı yenidoğanlarda sık görülen bir durumdur.

görülen bir durumdur.

 Indirek bilirubin konsantrasyonunun 12.9mg/1 Indirek bilirubin konsantrasyonunun 12.9mg/1 O0ml'nin üzerine çıkmadığı ve günde 5mg/1OO O0ml'nin üzerine çıkmadığı ve günde 5mg/1OO ml'den daha az bilirubin artışının olduğu normal ml'den daha az bilirubin artışının olduğu normal

bir durum olarak kabul edilir.

 Doğumdan sonraki ilk 10Doğumdan sonraki ilk 10 gün içinde bilirubin gün içinde bilirubin düzeyi normale döner.

düzeyi normale döner.

(45)

Fizyolojik Sarılık Fizyolojik Sarılık

 Yenidoğanın karaciğerinin immatür olması ve Yenidoğanın karaciğerinin immatür olması ve

bağırsaklarında bakteri azlığı ya da yokluğu sonucu, bağırsaklarında bakteri azlığı ya da yokluğu sonucu,

fizyolojik sarılık gelişme riski yüksektir.

 Çünkü yenidoğanların eritrosit düzeyi yüksek ve bu Çünkü yenidoğanların eritrosit düzeyi yüksek ve bu eritrositlerin ömrü kısadır.

eritrositlerin ömrü kısadır.

 Eritrosit yıkımı sonucunda bilirubin açığa çıkar. Açığa çıkan Eritrosit yıkımı sonucunda bilirubin açığa çıkar. Açığa çıkan bilirubinin vücuttan atılması için direk bilirubine dönüşmesi bilirubinin vücuttan atılması için direk bilirubine dönüşmesi

gerekir.

 Direk bilirubine dönüşmenin gerçekleşmediği durumlarda Direk bilirubine dönüşmenin gerçekleşmediği durumlarda bilirubin vücuttan atrlamayacağından fizyolojik sarılık

bilirubin vücuttan atrlamayacağından fizyolojik sarılık ortaya çıkar.

ortaya çıkar.

(46)

 Fizyolojik sarılık gelişimini; soğuk, yetersiz Fizyolojik sarılık gelişimini; soğuk, yetersiz beslenme ve kilo kaybı da etkiler.

beslenme ve kilo kaybı da etkiler.

 Soğukta yenidoğanın ısısı azalır ve metabolik Soğukta yenidoğanın ısısı azalır ve metabolik

asidoz açığa çıkar. Asidozda bilirubinin albümine asidoz açığa çıkar. Asidozda bilirubinin albümine

bağlanma kapasitesi azaldığından serumda bağlanma kapasitesi azaldığından serumda

indirek bilirubin düzeyi artar indirek bilirubin düzeyi artar

(47)

 Yeterli beslenme (yeterli Yeterli beslenme (yeterli sıvı ve sıvı ve kalori alımı) ile kalori alımı) ile bağırsakta bakteri oluşumu artar ve dışkı yoluyla bağırsakta bakteri oluşumu artar ve dışkı yoluyla

bilirubinin atılımı kolaylaşır.

 Yeterli beslenmenin olmadığı durumlarda, Yeterli beslenmenin olmadığı durumlarda, yenidoğanda yine indirek bilirubinin dışkı ile yenidoğanda yine indirek bilirubinin dışkı ile

atılımı azalır.

(48)

Emzirme (Anne Sütü) Sarılığı Emzirme (Anne Sütü) Sarılığı

 Bazı yenidoğanların anne sütü ile beslendikleri halde, Bazı yenidoğanların anne sütü ile beslendikleri halde, serum bilirubin konsantrasyonu yüksektir.

serum bilirubin konsantrasyonu yüksektir.

 Emzirme sarılığı genellikle yaşamın 3. gününde açığa Emzirme sarılığı genellikle yaşamın 3. gününde açığa çıkar.

çıkar.

 4. günü serum bilirubin düzeyinde belirgin bir artış 4. günü serum bilirubin düzeyinde belirgin bir artış

görülür. Bunun nedeni bazı annelerin sütünün bilirubin görülür. Bunun nedeni bazı annelerin sütünün bilirubin

ayrışmasını ihhibe edecek çok miktarda yağ asidi ayrışmasını ihhibe edecek çok miktarda yağ asidi

(49)

Pıhtılaşmada Karaciğerin Rolü Pıhtılaşmada Karaciğerin Rolü

 Karaciğer, faktör 2, 7, 9 ve 10 gibi pıhtılaşma Karaciğer, faktör 2, 7, 9 ve 10 gibi pıhtılaşma faktörlerinin kaynağıdır.

faktörlerinin kaynağıdır.

 Bu pıhtılaşma faktörleri, protrombin Bu pıhtılaşma faktörleri, protrombin ve ve K vitamini sentezi K vitamini sentezi kadar önemlidir.

kadar önemlidir.

 Yaşamın ilk birkaç gününde, yenidoğanın bağırsaklarında Yaşamın ilk birkaç gününde, yenidoğanın bağırsaklarında K vitamini sentezi için gerekli olan bakteriyel flora

K vitamini sentezi için gerekli olan bakteriyel flora

yetersizdir. Bağırsaklarda bakteri oluşumu yenidoğanın yetersizdir. Bağırsaklarda bakteri oluşumu yenidoğanın

anne sütü

anne sütü veya veya yapay yolla beslenildiğinde ortaya çıkar. yapay yolla beslenildiğinde ortaya çıkar.

(50)

Otoimmün Sistem Otoimmün Sistem

 IgG maternal plasentadan fetal dolaşıma IgG maternal plasentadan fetal dolaşıma ge çer.

ge çer.

 IgG'nin plasental geçişi gebeliğin 3. ayında IgG'nin plasental geçişi gebeliğin 3. ayında başlamakla birlikte, üçüncü tirimestirde

başlamakla birlikte, üçüncü tirimestirde geçiş artar.

geçiş artar.

(51)

Doku Sistemi Doku Sistemi

 Bebek doğduğunda cildi verniks kazeoza ile kaplıdır. Bebek doğduğunda cildi verniks kazeoza ile kaplıdır.

 Miyadında doğan bebeklerin cildi ilk birkaç saat kızarıktır. Miyadında doğan bebeklerin cildi ilk birkaç saat kızarıktır.

Daha sonra normal rengini alır.

 Özellikle ekstremiteler benekli görünümdedir. Özellikle ekstremiteler benekli görünümdedir.

 El ve ayaklar siyanotiktir. Bu mavimsi renk, kapiller staz, El ve ayaklar siyanotiktir. Bu mavimsi renk, kapiller staz, Hb düzeyinin yüksekliği ve vazomotor değişikliklerin

Hb düzeyinin yüksekliği ve vazomotor değişikliklerin

sonucu gelişen akrosiyonuzu gösterir. Bu görünüm 7-10 sonucu gelişen akrosiyonuzu gösterir. Bu görünüm 7-10

gün içinde düzelir.

(52)

FONKSIYONLARI FONKSIYONLARI Doku Sistemi

Doku Sistemi

 Sağlıklı bir yenidoğan topludur ve cilt altı yağ dokusu Sağlıklı bir yenidoğan topludur ve cilt altı yağ dokusu artmıştır.

artmıştır.

 Ancak prematüre bebeklerin cilt altı yağ dokusu azdır. Bu Ancak prematüre bebeklerin cilt altı yağ dokusu azdır. Bu yüzden kendisini soğuğa karşı koruyamaz.

yüzden kendisini soğuğa karşı koruyamaz.

 Yenidoğanın yüzü, omuzları ve sırtı lanuga ile kaplıdır. Yenidoğanın yüzü, omuzları ve sırtı lanuga ile kaplıdır.

Doğum travmasına bağlı yüzde ödem, ekimoz görülebilir Doğum travmasına bağlı yüzde ödem, ekimoz görülebilir

(53)

Üreme Sistemi Üreme Sistemi

 Doğumda, kız bebeklerin overlerinde ortalama Doğumda, kız bebeklerin overlerinde ortalama 500 bin kadar, içinde primer oositi bulunduran 500 bin kadar, içinde primer oositi bulunduran

primer follikül bulunur.

 Fertil çağa gelindiğinde her ay bir primer folikül Fertil çağa gelindiğinde her ay bir primer folikül olgunlaştıktan sonra ovulasyonla overlerden

olgunlaştıktan sonra ovulasyonla overlerden atılır.

atılır.

(54)

 Maternal estrojenin etkisi ile yenidoğanda çok az Maternal estrojenin etkisi ile yenidoğanda çok az mukoid ve kanlı vajinal akıntı görülebilir. Bu

mukoid ve kanlı vajinal akıntı görülebilir. Bu durum klinik yönden önem taşımaz.

durum klinik yönden önem taşımaz.

 Dış genıtaller ödemli, pigmentosyonlu, labia Dış genıtaller ödemli, pigmentosyonlu, labia major ve minör belirsizdir

major ve minör belirsizdir

(55)

 Erkek yenidoğanların °/o90'ında testisler Erkek yenidoğanların °/o90'ında testisler skrotum içine inmiştir.

skrotum içine inmiştir.

 Spermatogenezis puberteye kadar yoktur. Spermatogenezis puberteye kadar yoktur.

 Anneden gelen estrojenin etkisi ile dış genitaller Anneden gelen estrojenin etkisi ile dış genitaller pigmentosyonlu ve ödemli olabilir.

pigmentosyonlu ve ödemli olabilir.

(56)

 Kız ve erkek bebeklerin memelerinde, maternal Kız ve erkek bebeklerin memelerinde, maternal estrojene bağlı şişlik ve süte benzer ince bir

estrojene bağlı şişlik ve süte benzer ince bir

akıntı görülebilir. Bu durum tedavi gerektirmeyen akıntı görülebilir. Bu durum tedavi gerektirmeyen

normal bir durumdur.

(57)

Nörolojik Sistem Nörolojik Sistem

 Normal miyadında doğan bebeklerde sinir Normal miyadında doğan bebeklerde sinir sistemi, yetişkine göre önemli ölçüde

sistemi, yetişkine göre önemli ölçüde immatürdür.

immatürdür.

 Sinir sisteminin gelişimi intrauterin hayatta başlar Sinir sisteminin gelişimi intrauterin hayatta başlar ve yaşamın dördüncü yılına kadar devam eder.

ve yaşamın dördüncü yılına kadar devam eder.

(58)

FONKSIYONLARI FONKSIYONLARI Nörolojik Sistem

Nörolojik Sistem

 En erken, duyusal impulslar gelişir. Bu yüzden, En erken, duyusal impulslar gelişir. Bu yüzden,

yenidoğanlarda işitme, koklama ve tat alma duyusu yenidoğanlarda işitme, koklama ve tat alma duyusu

vardır.

 Yenidoğan solunum fonksiyonunun yanında erken Yenidoğan solunum fonksiyonunun yanında erken

miyelinleşmenin etkisi ile asit-baz dengesini koruyarak miyelinleşmenin etkisi ile asit-baz dengesini koruyarak

yaşamını devam ettirir.

 Yenidoğandaki refleksler tepkiler, nörolojik fonksiyonların Yenidoğandaki refleksler tepkiler, nörolojik fonksiyonların gelişimini değerlendirmede önemlidir.

gelişimini değerlendirmede önemlidir.

(59)

Motor Davranış ve Refleksler Motor Davranış ve Refleksler

 Moro RefleksiMoro Refleksi

 Bebek sırtüstü bir zemine bırakıldığında kol ve bacaklarda Bebek sırtüstü bir zemine bırakıldığında kol ve bacaklarda simetrik olarak abdüksiyon ve ekstansiyon görülür.

simetrik olarak abdüksiyon ve ekstansiyon görülür.

 Her iki elde işaret ve baş parmak arasında tipik "C" şekli oluşur. Her iki elde işaret ve baş parmak arasında tipik "C" şekli oluşur.

 Kollar daha sonra kucaklama hareketlerinde adduksiyona geçip, Kollar daha sonra kucaklama hareketlerinde adduksiyona geçip, gevşeme pozisyo nuna döner.

gevşeme pozisyo nuna döner.

 Yaşamın ilk 8 haftasında çok güçlü olan bu refleks, 3.-4. aylarda Yaşamın ilk 8 haftasında çok güçlü olan bu refleks, 3.-4. aylarda kaybolur. Altıncı aydan sonra hala kaybolmamişsa ileri

kaybolur. Altıncı aydan sonra hala kaybolmamişsa ileri değerlendirmeyi gerektirir.

değerlendirmeyi gerektirir.

(60)

 El-Ayak Yakalama RefleksiEl-Ayak Yakalama Refleksi

 Yenidoğanın elinin iç yüzeyine bir parmakla Yenidoğanın elinin iç yüzeyine bir parmakla

dokunulduğunda, yenidoğan bu parmağı tutar.

 Bu refleks, 2.-4. ay sonra kaybolur. Bu refleks, 2.-4. ay sonra kaybolur.

 Yenidoğanın ayak parmakları altına bir parmak Yenidoğanın ayak parmakları altına bir parmak

yerleştirildiğinde, ayak parmakları aşağı doğru çekilir.

 Bu refleks 8. aya kadar giderek azalır ve kaybolurBu refleks 8. aya kadar giderek azalır ve kaybolur. .