Fiziksel oyunlar oynandığında çocuk;
Yetişkine dikkatini yönlendirmeyi,
Taklit etmeyi,
Sıra almayı,
Oyunu başlatmayı,
Oyunu sonlandırmayı,
Bu oyunlar sırasında izleyeceğiniz yol:
Tekrar et
: söylediğiniz ve yaptıklarınızı tekrar edin
Fırsat sun:
Çocuğa sıra alması için fırsatlar sunun
İpucu sun:
Sıra çocuğa geldiğinde bunu ipuçları
sunarak belirtin
Tekrar et: söylediğiniz ve yaptıklarınızı tekrar edin
Oyunu başlatırken
Tekrar et: söylediğiniz ve yaptıklarınızı tekrar edin
Oyunu oynarken
Tekrar et: söylediğiniz ve yaptıklarınızı tekrar edin
Oyunu sonlandırırken
Oyunu sık tekrar edin ve diğer kişilerle de oynamasını
sağlayın
Oyunu bitirirken de aynı şeyleri söyleyin/yapın. Bunu
yapmazsanız çocuk oyundan sıkıldığında ve oynamak
istemediğinde bunu göstermek için ağlayabilir. Ancak
bunun uygun yollarını oyun bitiminde aynı şeyleri
söyleyerek/yaparak
çocuğa
öğretebilirsiniz.
Örneğin
kollarınızı kaldırarak “yaşasın”, “bitti” diyebilirsiniz. Ayrıca
işaretler ya da görsel ipuçları da kullanabilirsiniz.
Fırsat sun: Çocuğa sıra alması için fırsatlar sunun
Çocuğa ne zaman sıra alması için fırsat sunacağınızı
planlayın
Fırsat sun: Çocuğa sıra alması için fırsatlar sunun
Çocuğun hangi sıra alma davranışı göstereceğini
planlayın
Fırsat sun: Çocuğa sıra alması için fırsatlar sunun
Çocuk ilerledikçe sıra alması için yeni fırsatlar sunun
Oyunu tekrar tekrar oynadığınızda çocuk sıra almayı
İpucu sun: Sıra çocuğa geldiğinde bunu ipuçları sunarak
belirtin
Çocuk sıra almayı bilmiyorsa belirgin ipuçları sunun
Çocuk oyuna yeni başladığında ipuçlarını pek çok bilgi
İpucu sun: Sıra çocuğa geldiğinde bunu ipuçları sunarak
belirtin
Çocuk oyuna aşina olduğunda doğal ipuçları sunun
Çocuk oyunu öğrenir öğrenmez doğal ipuçları kullanmaya
başlayın.
Örneğin sıra alması için durun, göz kontağı kurmak için eğilerek
beklediğinizi gösterin. Bu ipuçları çocuktan bir şey beklediğinizi
gösterir.
Çocuk oyuna alıştığında ve özellikle de daha önce model
olmuşsanız çocuğun bu boşlukları doldurması kolay olacaktır.
Örneğin gıdıklama oyununda parmaklarınızla göstererek bir, iki,
üç diye sayarak gıdıklama oyununa başlıyorsanız sayma doğal bir
ipucu sayılabilir.
Eğlen: Bu etkinlik çocuk ve sizin için eğlenceli olmalı
Canlı ve enerjik olun
Eğlen: Bu etkinlik çocuk ve sizin için eğlenceli olmalı
Etkileşimin uzun sürmesini sağlayın
Bazı oyunlar
Cee Oyunu: Çocukların ilk oynadıkları sosyal/fiziksel
oyundur. Çocuğun üstüne bir battaniye örterek “Ali
nerede?” diye sorabilirsiniz. Daha sonra battaniyeyi açarak
onu bulabilirsiniz. Oyunun devam etmesi için çocuğun sıra
alacağı yerler, battaniye örtülü iken ya da battaniye
açıldıktan sonra olabilir.
Cee oyunu-Uyarlamalar:
Çocuk yerine siz battaniyenin altına saklanabilirsiniz. Bu
oyunda üçüncü bir kişi siz battaniye altında saklanırken
çocuğun dikkatini sürdürmesine yardımcı olabilir.
Cee oyunu-Uyarlamalar:
Oyunun ilerleyen aşamalarında yastık mı battaniye mi istediği
çocuğa seçim şansı verilerek sorulabilir.
Oyuna daha fazla kişi dahil olabilir. Battaniyenin altına kimin
saklanacağı sorulabilir.
Battaniye açıldığında yetişkin ayağa kalkıp kaçabilir (yorumlama
için fırsat sağlayabilir)
Oyunu kendisinin başlatması için fırsat yaratılabilir. Oyunda
kullanılan battaniye görebileceği bir yere serilebilir. Gerekirse “aa
bak saklanma battaniyesi” diye ipucu verilebilir.
Bu oyun sırasında öğrendiği yeni iletişim becerilerini diğer
oyunlarda da kullanması sağlanabilir (örn. battaniye açıldığında
merhaba diyorsa pencereden bakarken geçen arabalara merhaba
deme oyunu oynanabilir)
Saklambaç
(erken
iletişim
ve
sosyal
aşamalarda
oynanması uygundur): Bu oyunun öğrenilme aşamasında
saklanan kişi çocuk olabilir. Çocuğun saklanmasına
yardımcı olun. Saklandıktan sonra yavaşça 10’a kadar sayın
ve sonra “geliyorum” ya da “ Ali nerede?” deyin. Daha sonra
çocuğu
bulun.
Daha
sonra
çocukla
rolleri
değiştirebilirsiniz. İlk başlarda bu oyunda sıra alma için
üçüncü bir kişinin çocuğa yardımcı olması gerekebilir.
Sakla ve Ara Oyunu Uyarlamalar:
Sakla ve Ara Oyunu Uyarlamalar: Sıra alması için
uygun
ipuçları
verin.
Oyunu
oynamaya
ilk
başladığında
saklı kalması için fiziksel yardım
sunabilirsiniz.
Oyuna alıştığında ve öğrendiğinde ipuçlarını azaltın.
Boşluk doldurmalara yer
verin. Örneğin “Anne
mutfakta…(yok)”. Soru sorun “Anneyi görüyor musun?”
Gıdıklama Oyunu: Pek çok küçük çocuk dokunma içeren
gıdıklama, hafifçe vurma, çarpma ve sarılma oyunlarında
hoşlanır. Bu oyunların oynanması özellikle bu duyulara ilgi
gösteren çocuklarda uygundur. Bazı çocuklar ise bu duyulara
karşı durgundur, tepkisizdir.
Bu oyunda yetişkin elini gıdıklama pozisyonunda tutarak
“Geliyor!” diyebilir. Bu şekilde çocuğa sıra alma fırsatı sunar.
Daha sonra “ geliyor, geliyor geliyor” diye oyuna başlayabilir.
Yetişkin çocukla göz kontağı kurabileceği pozisyonda olmalıdır.
Gıdıklama Oyunu Uyarlamalar:
Gıdıklama Oyunu Uyarlamalar:
Sıra alma için daha fazla fırsat sunun. Örneğin bunun için üçe kadar saymanız iyi bir yoldur. Parmaklarınızla da işaret ederek üçe kadar sayın. Daha sonra çocuğun sizi taklit etmesi için bekleyin. İlk başlarda çocuk taklit etmezse “bir, iki, …. “deyin ve fiziksel yardım sunarak parmaklarıyla saymasını sağlayın. Daha sonra bu yardımı silikleştirin.
Devam etmek istediğini başka şekillerde bildirmesi için fırsatlar sunun. Örneğin “ bir daha?” deyin ve başınızı evet anlamında sallayın.
Gıdıklama oyununu çocuğun başka vücut bölümlerini gıdıklayarak devam ettirin. Örneğin burnunu, kollarının altını, bacaklarını gıdıklayın. Gıdıklamaya başlamadan önce abartılı şekilde vücut bölümünün ismini söyleyin ve bekleyin. Böylece çocuğun gıdıklayacağınız vücut bölümünü size uzatarak sıra alması için fırsat yaratabilirsiniz. Daha sonra vücut bölümleri arasında seçim yapmasını isteyebilirsiniz. Daha sonrasında da “ge/gel” ya da “gıdı/gı” dediğinde oyunu devam ettirebilirsiniz.
Gıdıklama Oyunu Uyarlamalar:
Gıdıklama oyununda sıra almada cümle kullanmaya model olabilirsiniz “gıdıklama istiyorum” ya da “bacağıma” gibi. “Kocaman bir gıdıklamamı küçücük bir gıdıklama mı?” gibi ya da “Bir daha ister misin?” gibi sorular sorabilirsiniz.
Rolleri değiştirebilirsiniz.
Oyuna başkalarını dahil edebilirsiniz (baba da gıdıklama istiyor). Oyuncaklarını isimlerini söyleyerek sırayla gıdıklayabilirsiniz.
Sıra almada daha karmaşık sorular ekleyebilirsiniz. “Kim gıdıklanmak istiyor?/ nasıl bir gıdıklama istiyorsun? Nereyi gıdıklamamı istiyorsun?” Bu sorulara cevap vermesi için ilk önce cevaba model olabilirsiniz.
Kovalama Oyunu: Oyuna yeni başladığınızda çocuk sıra almayabilir
ancak daha sonra sıra alacaktır. Başlangıçta kovalama oyununa “seni yakalayacağım” diye başlayın. Sonra peşinden koşarak “koş, koş, koş” deyin. Onu yakalayamıyormuş gibi yapın. Daha sonra ona sarılarak yakalayın ve “seni yakaladım” deyin. Kısa bir süre bekleyip yüzüne bakın ve kovalama oyununa başlamadan önce yeniden “Koş!” deyin. Oyunu bu şekilde tekrar edin. Rutin oluştuktan sonra çocuk kaçarken size dönüp bakarak kovalamanızı istediğini gösterecektir. Bunu yapması için oyuna başlamadan önce biraz daha uzun süre bekleyin. Bu sayede oyuna başlamanızı belirtmek için size bakabilir.
Kovalama Oyunu Uyarlamalar:
Kovalama Oyunu Uyarlamalar:
Çocuk oyuna alıştıkça oyuna başlarken, yakaladığınızda ve yeniden oyunu tekrar ettiğinizde kullandığınız dili değiştirin (Örn., hazır başla!).
Nereye doğru kovalayacağınızı “Koş! Mutfağa” diyerek belirtin. Her seferinde evin farklı bir odasına gidin. Bu oyuna alıştıkça çocuğa seçenek de sunabilirsiniz.
Çocuğun kaçacağı yerlere bazı eşyalar (örn., yastık) koyarak yolu kapatabilirsiniz (Aa! Bak bir yastık. ). Böylece çocuk yorumda bulunabilir.
Rolleri değiştirin.
At Binme Oyunu: Bu oyunda çocuk yetişkinin sırtına biner. Yetişkin
durduğunda çocuk devam etmesini belirterek sıra alır. Böylece çocuk size durmanızı ve de devam etmenizi belirtebilir.
At Binme Oyunu Uyarlamalar:
Başlangıçta oyundan keyif alarak katılmayı amaçlayın. At sesi çıkarın. Oyunu tekrarlarken atın hareket etmesi için “Yürü” deyin. Sonra “dur” diyerek yürümeyi durdurun. Git gide durduğunuz süreyi arttırarak çocuğun devam etmenizi belirtmesini bekleyin (örneğin, kendi vücudunu hareket ettirerek, ses çıkararak). Çocuk bir şey yapmazsa vücudunuzu çok az hareket ettirerek tekrar durun.
Gitgide bu süreyi arttırın ve çocuğun sıra alma şeklini değiştirin (yürü, dur sözcüklerini kullanarak, yavaş-hızlı sürme seçeneklerinden seçim yaparak, evet/hayır sorularını yanıtlayarak).
Daha sonra hızlı ya da yavaş/ banyoya ya da mutfağa gitme uyarlamaları yapabilirsiniz.
Yola engeller koyarak yorumda bulunabilirsiniz (bak! Bir çit var! Ya da zıpla!)
