Yozgat Batoliti Kuzey Bölümündeki Lökogranitlerin Petrolojisi Petrology of Leucogranites From the Northern Part of Yozgat Batholith

(1)

Türkiye Jeoloji Bülteni Cilt 48, Sayı 2, Temmuz 2005

Geological Bulletin of Turkey Volume 48, Number 2, July 2005

Yozgat Batoliti Kuzey Bölümündeki Lökogranitlerin Petrolojisi Petrology of Leucogranites From the Northern Part of Yozgat Batholith

MusaAvni AKÇE Erciyes Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 66100, Yozgat E-posta: makce@erciyes.edu.tr

Yusuf Kağan KADIOGLU Ankara Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 06100, Ankara . e-posta: kadi@eng.ankara.edu.tr

Öz

Yozgat Batoliti, Orta Anadolunun kuzeyinedüşmekte ve Orta Anadolu Kristalen Karmaşığının en büyük felsikplutonunu temsil etmektedir.İnceleme alanı başlıca granitik vegabroyik kayaçlardan meydana gelmektedir. Granitik kayaçlar pemberenkli olup, çalışma alanınınenyaygın biriminioluşturmakta ve kendi içerisinde 3 alt birime ayrılmaktadır. Bunlar iri taneli biyotit muskovit granit, incetaneli biyotitmuskovit granit ve iri kuvarslı ince taneli muskovit granittir. Bütün bu altbirimlerbirbirleri ile tedrici dokanak ilişkisi sergilemekte ve hiç birisinde mafık mikrogranuleranklav görülmemektedir.

Mikroskop çalışmalarına göre; granitlerin bütün alt birimleri farklı oranlarda başlıca kuvars, K- feldispat, mika ve granat mineralleri içermektedir.

Tüm kayaç jeokimyası sonuçlarına göre; granitlersubalkalin magmatik kayaçlar olup, kalkalkalin bileşimdedirler. Tektonik ayırtman diyagramlarına göre bu granitlerin daha çok çarpışmayla-eş yaşlı granitlerin alanlarına düştüğü görülmektedir. Granitlerin ORG'a göre normalize edilmiş profilleri Syn- COLGile benzer ilişki sergilemekte, LIL elementler açısından zenginleşme ve HFS elementleraçısından ise fakirleşme göstermektedirler.

Anahtar Sözcükler: Yozgat Batoliti, S-tipi Granit, Petroloji Abstract

Yozgat Batholith isexposed to the northern partof Central Anatolia and representsthebiggestfelsic plutonic body of Central Anatolian Crystalline Complex. The research arearepresents mainly by granitic and gabbroic rock units. The granitic rocks are pinkish incolor and comprise the main partofthe area,which are further differentiated into 3 subunits. These are, coarse crystalline biotite muscovite granite,fine crystalline biotitemuscovite graniteand fine crystallinemuscovite granite with coarse quartz grains. All these subunits have transitional contact witheach otherand do nothave any mafic microgranular enclaves.

Microscopic studiesreveal that all the subunits of thegranitic rocks are mainly compose ofquartz, K- feldspar,mica and garnet minerals with different proportions.

TMMOB JeolojiMühendisleri Odası, Türkiye Jeoloji Bülteni Editörlüğü

(2)

Whole rock geochemistryrevealsthat granitic rock units are subalkaline magmatic rocksand are calcalkaline in nature. Tectonic discriminationdiagrams for the granite rocks suggest thatthegraniteof northern part of Yozgat Batholith are within the syn-collision granite and ORG-normalized elemental patternsfor all thesubunits ofthegranite havesimilar patterns which are characterized byenrichment inLIL

with respect to HFS elements.

Key Words:Yozgat Batholith,S-type Granite, Petrology

1. GİRİŞ

Orta Anadolu, Türkiye'nin orta kısmında bulunan, Delice ve Kızıhrmak'ı içine alan ve ülkemizin yayılım açısından ikinci, tazelik açısından ise birinci derecedeki granitik kütlelerini içeren bölgesidir. Çalışma alanı Orta Anadolu'da, kuzeyde Yozgat il merkezi ile güneyde Azizli ve Divanlı köyleri, batıda Sarıhacılı köyü ve doğuda ise Recepli köylerini içerisine alan bir bölgede yer almaktadır. Yozgat Batoliti, “Orta Anadolu Kristalen Karmaşığı”'(OAKK) (Göncüoğlu vd., 1991; 1992; 1993) içerisindeki en büyük intruzif kütleyi teşkil etmektedir (Şekil 1). Bu karmaşığın granitoyid bileşimli kayaçları

“Orta Anadolu Granitoyidleri” (OAG) olarak adlandırılmaktadır (Erler ve Bayhan, 1995). OAG, yaklaşık üçgen biçimli bir alanda yüzeyleyen OAKK’nm batı ve doğu kenarı boyunca yer alan irili ufaklı plutonlar ve kuzeyde en büyük kütle olan Yozgat Batoliti'nden oluşur (Erler vd., 1991; Erler ve Göncüoğlu, 1996;

Gençalioğlu-Kuşcu, 1999). Karmaşığın batı kenarındaki granitoyidler yoğun bir şekilde çalışılmakla birlikte, doğu ve Yozgat Batoliti'nin bulunduğu kuzey kenarındaki çalışmalar daha kısıtlıdır.

OAKK üzerine yapılan tüm petrojenez çalışmaları, Orta Anadolu .Kristalen Karmaşığı'nm bir çarpışmanın doğrudan veya dolaylı ürünü olduğunu ortaya koymuştur (Erler vd., 1991; Göncüoğlu vd., 1991; 1992; 1993; Akıman vd., 1993; Güleç, 1994; Erler ve Bayhan, 1995; Güleç vd., 1996; Güleç ve Kadıoğlu, 1998; Boztuğ, 1998; Yalınız vd., 1999; Gençalioğlu- Kuşcu, 1999; Akçe, 2003; Akçe ve Kadıoğlu, 2003;

Kadıoğlu vd., 2003).

Ketin (1955), Yozgat bölgesinin jeolojisini incelediği çalışmasında; bölgedeki derinlik kayaçlarını

“kristalin kayalar” şeklinde tanımlamış, bunlarıasidik ve bazik olarak 2 gruba ayırmıştır. Arazi gözlemleri ve mineralojik-petrografik çalışmalar neticesinde: her iki grup plutonun mineralojik-petrografik açıdan homojen olmadığını, arazi çalışmalarında asidik ve bazik

plutonlarm birbirleriyle girift halde bulunduklarını, aralarında kesin bir dokanak bulunmadığını ve büyük bir ihtimalle aynı yaşta olduklarını belirtmiştir. Ayrıca granitik kayaçların metamorfık seriyi kestiğini, kristalin kayaçların üzerinde de temelinde kumtaşı, onun üzerinde fosilli kireçtaşı, mermer ve en üstte tüf ve lavların bulunduğu Lutesiyen'in yer aldığını belirtmiştir. Bu durumda da kristalin kayaçların yaşlarının Lutesiyen'den önce ve Üst Kretase'den sonraya ait olabileceklerini ileri sürmüştür.

Yozgat Batolitindeki granitoyidler; jeokimyasal açıdan değişik araştırıcılar (Büyükönal, 1979; Dalkılıç, 1985; Erler vd., 1991; Boztuğ, 1995; Erler ve Bayhan, 1995; Erler ve Göncüoğlu, 1996; Erdoğan vd., 1996;

Ekici, 1997; Ekici ve Boztuğ, 1997; Tatar, 1997; Tatar ve Boztuğ, 1997; 1998; Aydın vd., 1998; Gençalioğlu- Kuşcu, 1999; Akçe, 2003; Akçe ve Kadıoğlu, 2003) tarafından incelenmiştir.

Erler ve Göncüoğlu (1996)'ya göre; Yozgat Batoliti tek bir pluton olmayıp, Kretase ofiyolitik melanjı, Eosen örtü birimleri ve/veya faylarla sınırlanan, mineralojik jeokimyasal olarak da birbirinden farklı Yerköy-Şefaatli, Yozgat, Kerkenez, Karlıtepe, Mükremin, Gelingüllü, Ocaklı, Sivritepe ve Mugallı şeklinde haritalanabilir alt birimlere ayrılmış ve bunlar Yozgat alt biriminin peraluminyumlu lökogranitleri dışında, esasen subalkali-kalkalkali karakterli metaluminalı monzogranitlerden oluşmaktadırlar. Bu araştırıcılar, granitoyidlerin, kıtasal kabuk kalınlaşması ve buna ilişkin kısmi ergimeyle türediklerini, kalınlaşmaya çarpışma olayları boyunca ofiyolitik naplarm yerleşmesinin neden olduğunu belirtmişlerdir.

Bu çalışmanın amacı, Yozgat Batoliti'nin Kuzey bölümünde yer alan lökokrat granitoyidinin jeoloji, petrografi ve petroloj isinden yararlanarak kökenini ortaya koymaktır.

2. GENEL JEOLOJİ VE PETROGRAFİ

(3)

YOZGAT BATOLİTİ KUZEY BÖLÜMÜNDEKİ LÖKOGRANİTLERİN PETROLOJİSİ

Şekil l.Orta Anadolu KristalenKarmaşığı'nmjeoloji ve çalışma alanı yer bulduru haritası (Kadıoğlu ve Güleç, 1999).

Figure 1. Geology and location map of the study area within the Central Anatolian Crystalline Complex (Kadıoğlu and Güleç, 1999).

(4)

Yozgat Batoliti, çok farklı bileşimdeki granitoyid ve gabroyik kayaçlardan oluşmakta ve Orta Anadolu'nun Kretase ve Paleosen döneminde gelişen magmatizmaya ışık tutmaktadır. Çalışma alanı, Orta Anadolu Kristalen Karmaşığı'nm Kuzey bölümünde yer alan Yozgat Batoliti'nin yaklaşık KKD bölümünü teşkil etmektedir.

Çalışma alanı; esas olarak farklı bileşim ve özellikteki granitik, gabroyik ve bazaltik kayaçlarla kaplı olup, fosilli kireçtaşı, kumtaşı ve marnlı kireçtaşı gibi sedimanter örtü birimleri de gözlenmektedir (Şekil 2).

İnceleme alanı granitik kayaçlan başlıca açık renkli granitlerden (lökogranitlerden) oluşmaktadır. Bu kayaçlar Yozgat il merkezinin güneyinde; tipik olarak Sanhacılı köyü çevresi ve Divanlı köyünün Kuzey bölümünde yüzlek vermektedirler. Açık renkli bu

granitler, mineralojik bileşimleri ve dokusal özelliklerine göre kendi içerisinde 3 ayrı alt gruba ayrılmıştır. Bunlar iri taneli biyotit muskovit granitler, ince taneli biyotit muskovit granitler ve iri kuvarslı ince taneli muskovit granitlerdir. Bütün bu birimler kendi içerisinde tedrici dokanak ilişkisi göstermektedirler. Ayrıca bu birimlerin tamamı, yaklaşık KD-GB istikametinde uzanan aplitik dayk şeklindeki ince taneli muskovit alkali feldispat granitler tarafından kesilmektedir. Yine bu granitik kayaçlann hiç birisinde mafîk mikrogranuler anklavlar gözlenmemektedir.

Bu açık renkli granitler genel olarak kuvars, K- feldispat, mika ve oligoklas mineral bileşimden oluşmaktadır. Bunun yanında tali bileşenler olarak özellikle granat gözlenirken, zirkon, titanit, apatit ve opak mineraller de kayaçlarda yer alabilmektedir.

İri taneli biyotit muskovit granitler tipik olarak

Yarı pekişmiş kumtaşı, çamurtaşı ile kum - kil

| | Ayrılmamış volkanikler (bazalt, aglomera, andezit, trakiandezit) | |

Maralı kireçtaşı I ~ I

| | Nummulftik kumlu kireçtaşı CZZ]

| * | Çamurtaşı, kumtaşı, çakıltaşı

İri kuvarslı, ince taneli muskovit granit İnce taneli biyotit muskovit granit İri taneli biyotit muskovit granit

İleri derecede parçalanmış diyabaz ve spilitik bazalt Gabro

Altere gabro Fay Köy Tepe

Şekil 2. Çalışma alanının jeoloji haritası.

Figure 2. Geological map of the study area.

(5)

Sarıhacılı köyü ve çevresinde yüzlek vermektedirler.

Oldukça taze olan bu kayaçlar faneritik dokulu olup, eş tane boyutlu biyotit, muskovit, alkali feldispat ve kuvarslardan meydana gelmiştir (Şekil 3). Biyotitler oldukça iri olup levhamsı şekillidirler (Şekil 4). Ayrıca tali mineral olarak özşekilsiz granat içermektedir (Şekil 5). Bu birim sık eklemli olup, eklem sıklığı 10 cm'den 50 cm'ye kadar değişebilmektedir. Sanhacılı'nm kuzeyinde gözlenen kuvars mercekleri bu granitleri kesmektedir.

Bölgede yer yer bazalt apofizleri granite sokulum yapmakta ve graniti kesmektedir.

İnce taneli biyotit muskovit granitler, oldukça

Şekil 3. İri taneli biyotit muskovit granitin arazi görüntüsü

Figure 3. Field view of coarse crystalline biotite muscovite granite

Şekil 4. İri taneli biyotit muskovit granitte, biyotit ve muskovit minerallerinin fotomikrografı a) tek nikol, b) çift nikol görüntüsü (bi: biyotit, mu: muskovit, or: ortoklaz, op: opakmineral)

Figure 4. Photomicrograph of biotite and muscovite within the coarse grain biotite muscovite granite, a) Parallel Nichol, b) Cross Nichol (bi: biotite, mu: muscovite, or: orthoclase, op: opaque mineral)

Şekil 5. İri taneli-biyotit muskovit granitte gözlenebilen granatların fotomikrografı a) tek nikol, b) çift nikol görüntüsü (gr:

granat, bi: biyotit, or: ortoklaz, ku: kuvars)

Figure 5. Photomicrograph of gamet within the coarse grain biotite muscovite granite a) Parallel Nichol, b) Cross Nichol (gr: garnet, bi: biotite, or: orthoclase, ku: quartz)

(6)

ince taneli ve açık renkli kayaçlardır. Erciyes Üniversitesi Yozgat Erdoğan Akdağ Kampüsü'nün de üzerinde bulunduğu bu birim alkali feldispatca oldukça zengindir (Şekil 6). Bazı kesimlerinde mafik mineraller gözlenememektedir. İnce taneli biyotit muskovit granitlerde biyotitler ince taneli olup, genelde mineral kümelenmeleri şeklinde kayacın içerisinde yer almaktadır (Şekil 7). Bu birimde iki ana eklem sistemi gözlenmektedir. Bunlardan birincisi K50B / 73 KD, diğeri ise K50D / 63 KB istikametindedir.

İri kuvarslı ince taneli muskovit granitler, açık renkli ve genelde ince taneli olup, içerisinde bol miktarda oldukça iri taneli gözlü kuvarslar gözlenmektedir (Şekil 8). Bu şekilde farklı tane boyutu göstermesiyle el örneğinde porfırofaneritik, mikroskop altında ise holokristalin porfirik doku özelliğini sergilemektedir (Şekil 9).

Şekil 6. İnce taneli biyotit muskovit granitlerin arazi görüntüsü.

Figure 6. Field view of fine crystalline biotite muscovite granite.

3. JEOKİMYA

Şekil 7. înce taneli biyotit muskovit granitteki ince taneli biyotitlerin mineral kümelenmeleri oluşturmalarının fotomikrografı a) teknikol görüntüsü, b) çift nikol görüntüsü (bi: biyotit, or: ortoklaz, pl: plajiyoklaz, ku: kuvars).

Figure 7. Photomicrograph offine grain biotite segregation within the fine grain biotite muscovite granite a) Parallel Nichol, b) Cross Nichol (bi: biotite, or: orthoclase, pl:plagioclase, ku: quartz).

Şekil 8. înce taneli muskovit granitin içindeki iri kristalin kuvarsların arazi görüntüsü

Figure 8. Field view of coarse crystalline quartz within fine crystalline muscovite granite

(7)

Şekil 9. İri kuvarslı ince taneli muskovit granitte gözlenen holokristalin porfirik dokunu fotomikrografı a) tek nikol görüntüsü, b) çiftnikol görüntüsü (ku: kuvars, or: ortoklaz, pl: plajiyoklaz, op: opakmineral)

Figure 9. Photomicrograph of holocrystalline porphyritic texture and coarse crystalline quartz within fine grain muscovite granite a) Parallel Nichol, b) Cross Nichol (ku: quartz, or: orthoclase, pl: plagioclase, bi: biotite, op: opaque mineral)

Saha gözlemleri ve polarizan mikroskop altındaki incekesit incelemeleri neticesinde; iri taneli biyotit muskovit granit, ince taneli biyotit muskovit granit ve iri kuvarslı ince taneli muskovit granit birimlerinden toplam 21 adet taze örnek seçilerek tüm kayaç jeokimyasal analizleri yapılmıştır. Bu örneklerden 10 tanesi iri taneli biyotit muskovit granit, 3 tanesi ince taneli biyotit muskovit granit ve 8 tanesi de iri kuvarslı ince taneli muskovit granit kayaçlarmdan ayıklanmıştır.

Bu analizler, ana oksit ve eser element olarak Kanada’da Acme laboratuvarlarında yaptırılmıştır. Ana oksitlerin analizleri ICP, eser elementlerin analizleri ise ICP-MS ile yapılmış ve USGS standartlarına göre SO-17 / CSB, SO-

17 ve DS4 standartlarında örneklerin kalibrasyonları yapılmıştır. Örneklerin ana oksit analiz sonuçları Çizelge l'de, eser element analiz sonuçları Çizelge 2'de ve nadir toprak elementleri (NTE=REE) analiz sonuçları ise Çizelge 3'de verilmiştir.

Yozgat Batoliti'nin kuzey bölümündeki lökogranitlerin tamamı, SiO2'ye karşılık toplam alkali diyagramında (Irvine ve Baragar, 1971) subalkalin karakter sergilemektedirler (Şekil lO.a). Subalkalin karakterli bu kayaçların, AFM diyagramına (Irvine ve Baragar, 1971) yerleştirildiğinde de kalkalkalin yöneliminde oldukları görülmektedir (Şekil lO.b).

Yozgat Batoliti kuzey kesimi lökogranitlerinin

Çizelge 1. Kayaç örneklerine ait ana oksit element analiz sonuçlan (ağırlık %) Table 1. Major oxide analyses from rock samples in study area (weight %) Örnek

No Kayaç Adi

SİO2

% ai;o3

% Fc,O=

% MgO

% CaO

% Na:O

% k2o

% TİO2

% P2O5

% MnÖ

% Cr2O3

% LOI

% Toplam

% Yk-2 İri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 75.40 12.87 1.77 0.21 0.34 3.22 4.66 0.10 0.03 0.01 0.03 0.87 99.55 Yk-3 İri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 76.30 12.50 0.98 0.33 0.28 3.87 4.23 0.12 0.04 0.02 0.05 0.84 99.60 Yk-5 İri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 77.10 12.50 1.10 0.25 0.43 3.10 4.65 •0.14 0.01 0.02 0.02 0.76 100.15 Yk-6 iri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 76.90 12.10 1.32 0.28 0.45 3.04 5.02 0.09 0.02 0.03 0.01 0.77 100.08 Yk-7 iri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 76.32 12.84 0.97 0.37 0.46 3.26 4.67 0.15 0.03 0.01 0.04 0.89 100.03 Yk-8 iri Kuvarslı İnce Taneli Muskovit Granit 78.20 12.30 1.03 0.30 0.47 3.21 4.86 0.13 0.02 0.03 0.02 0.30 100.92 Yk62 İri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 76.34 12.12 1.03 0.27 0.43 3.26 4.32 0.19 0,05 0.04 0.05 0.79 99.29 Yk-32 iri Kuvarslı İnce Taneli Muskovit Granit 75.98 12.87 1.12 0.24 0.42 3.72 4.76 0.17 0.04 0.01 0.01 0.83 100.20 Y24-01 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 75.41 12.82 0.88 0.18 0.60 3.41 4.54 0.06 0.01 0.04 0.10 1.00 99.48 Y34-01 İri Taneli Biyotit Muskovit Granit 74.60 12.48 2.16 0.39 1.29 2.93 4.51 0.15 0.03 0.06 0.08 0.80 99.72 Y35-01 İri Taneli Biyotit Muskovit Granit 76.21 12.52 1.31 0.18 0.52 3.15 4.73 0.08 0.01 0.08 0.11 0.40 99.65 Yk-21 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 75.23 13.65 1.65 0.24 0.62 3.45 4,12 0.01 0.01 0.02 0.02 0.78 99.85 Yk-23 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 75.98 13.54 1.02 0.32 0.53 3.54 4.12 0.05 0.02 0.01 0.03 0.87 100.10 Yk-25 İri Taneli Biyotit Muskovit Granit 75.87 12.98 0.97 0.21 0.43 3.12 4.65 0.02 0.03 0.03 0.01 0.79 99.14 Yk-29 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 76.32 12.87 1.24 0.39 0.32 3.65 4.21 0.04 0.01 0.04 0.03 0.76 99.97 Yk-32 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 76.12 13.65 1.54 0.21 0.31 3.11 3.87 0.04 0.04 0.04 0.02 0.69 99.71 Yk-33 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 76.34 13.09 1.32 0.43 0.53 3.50 3.94 0.05 0.01 0.01 0.01 0.71 100.01 Yk-35 İri Taneli Biyotit Muskovit Granit 75.65 13.67 1.61 0.32 0.43 3.17 4.16 0.02 0.04 0.02 0.03 0.83 100.01 Y27-01 İnce Taneli Biyotit Muskovit Granit 76.19 12.85 1.22 0.07 0.33 3.01 5.07 0.04 0.01 0.02 0.05 0.70 99.70 Y31-01 İnce Taneli Biyotit Muskovit Granit 76.29 12.31 0.64 0.09 0.38 2.10 6.92 0.04 0.01 0.01 0.05 0.80 99.78 Y33-01 ince Taneli Biyotit Muskovit Granit 76.12 12.10 1.12 0.11 0.77 2.64 5.26 0.04 0.01 0.03 0.05 1.50 99.86

(8)

Çizelge 2. Kayaç örneklerine ait eser element analiz sonuçlan (ppm) Table 2. Trace element analysesfrom rocksamples in study area (ppm)

Örnek Co Cs Ga Hf Nb Rb Sn Sr Ta Th U V W Zr Y

No Kayaç Adi ppm ppm ppm ppm ppm PPm ppm ppm ppm ppm ppm ppm ppm PPm ppm

Yk-2 iri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 3.20 2.40 12.40 2.10 12.10 156.40 1.00 55.200.90 21.00 3.50 26.00 3.66 88.00 56.00 Yk-3 iri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 4.20 2.60 12.60 2.60 11.40 189.00 2.00 45.400.32 28.00 3.90 25.00 5.76 89.00 51.00 Yk-5 İri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 2.50 1.40 13.50 3.60 10.30 196.40 2.10 54.30 0.43 26.00 4.20 24.00 6.60 84.00 50.00 Yk-6 iri Kuvarslı İnce Taneli Muskovit Granit 3.30 1.60 13.70 3.80 13.10 201.00 2.30 58.000.63 31.00 4.10 21.00 7.76 76.00 48.30 Yk-7 iri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 2.40 1.60 14.80 3.60 10.00 201.20 2.10 58.98 1.43 33.00 4.65 20.10 8.21 98.00 42.88 Yk-8 İri Kuvarslı İnce Taneli Muskovit Granit 3.60 2.40 14.10 3.10 12.00 189.43 2.80 61.80 1.65 26.00 4.10 23.00 8.90 73.00 52.80 Yk62 iri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 3.80 1.80 12.11 2.90 11.40 200.76 1.30 47.20 1.30 21.00 3.50 20.00 7.43 81.00 49.10 Yk-32 iri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 3.90 2.40 11.70 3.10 13.20 231.00 1.4042.00 1.43 27.00 3.71 16.00 7.10 101.00 51.00 Y24-01 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 4.00 20.40 14.303.00 24.80 541.80 4.00 15.90 4.70 31.60 11.00 6.00 4.30 54.30 58.50 Y34-01 İri Taneli Biyotit Muskovit Granit 5.80 4.60 13.60 3.10 10.30 358.802.0054.20 1.30 22.40 6.90 8.00 7.60 72.70 16.60 Y35-01 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 5.20 21.30 16.20 3.20 24.70 538.50 6.00 20.20 4.90 42.00 6.90 5.00 11.40 72.10 56.40 Yk-21 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 6.30 6.30 15.30 3.10 15.60 344.00 1.0045.00 0.98 21.40 3.40 2.00 4.50 98.00 34.30 Yk-23 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 5.20 4.70 16.00 3.40 16.50 367.00 1.40 52.00 0.76 22.50 4.10 25.00 11.00 88.40 43.50 Yk-25 İri Taneli Biyotit Muskovit Granit 5.60 5.20 16.70 3.70 17.40 379.00 1.50 48.00 1.30 25.20 4.60 22.50 11.10 87.90 42.50 Yk-29 İri Taneli Biyotit Muskovit Granit 5.10 4.70 18.00 2.87 17.20 369.00 1.2057.00 1.10 26.10 4.10 25.10 8.40 101.20 44.50 Yk-32 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 5.50 4.12 15.32 3.51 16.77 367.00 1.30 56.00 0.87 21.60 3.10 23.10 3.50 95.40 49.50 Yk-33 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 5.12 4.40 14.66 3.10 15.87 387.00 1.5058.00 0.81 25.50 3.20 24.00 4.50 76.00 40.50 Yk-35 İri Taneli Biyotit Muskovit Granit 4.78 5.00 13.60 3.72 18.00 366.00 1.10 55.60 0.70 24.10 3.40 25.80 5.60 84.20 39.80 Y27-01 ince Taneli.Biyotit Muskovit Granit 1.60 6.80 14.20 2.80 11.90 232.00 1.0020.50 2.50 29.50 2.90 5.00 5.30 54.30 28.50 Y31-01 İnce Taneli Biyotit Muskovit Granit 3.10 5.70 11.40 1.50 6.30 328.90 1.00 32.201.40 13.70 1.40 5.00 3.40 26.50 11.20 Y33-01 ince Taneli Biyotit Muskovit Granit 0.70 3.50 13.70 2.70 7.70 230.00 1.0023.60 1.20 29.30 12.30 5.00 5.80 60.10 21.90

Çizelge 3. Kayaç örneklerine ait nadir toprak elementleri (NTE) analiz sonuçları (ppm) Table 3. Rare earth element (REE) analysesfrom rock samples in study area (ppm)

Örnek

No Kayaç Adı

La ppm

Ce ppm

Pr ppm

Nd ppm

Sm I PPm

Eti ppm

Gd ppm

Tb ppm

Dy ppm

Ho ppm

Er ppm

Tm Ppm

Yb PPm

Lu ppm Yk-2 İri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 16.50 51.30 3.20 12.30 4.10 0.69 2.44 1.02 3.40 0.89 2.30 0.50 4.66 0.31 Yk-3 İri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 18.55 52.10 2.00 12.10 4.20 0.75 2.70 0.91 3.10 0.98 3.50 0.45 4.20 0.33 Yk-5 iri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 18.10 48.90 2.40 13.40 4.10 0.98 3.10 0.78 3.90 0.92 4.10 0.41 3.87 0.32 Yk-6 iri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 19.76 45.00 2.50 14.32 3.60 0.87 2.98 0.91 3.40 0.89 2.50 0.58 3.90 0.43 Yk-7 İri Kuvarslı İnce Taneli Muskovit Granit 21.20 47.00 3.10 11.40 3.54 0.76 3.18 0.65 3.30 0.67 3.20 0.47 4.20 0.53 Yk-8 iri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 25.10 49.00 3.20 10.22 3.20 0.91 3.65 0.78 3.80 0.91 3.10 0.44 4.12 0.55 Yk62 iri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 20.60 51.00 2.50 12.65 3.12 0.98 3.43 0.79 2.80 0.88 3.50 0.52 3.67 0.58 Yk-32 iri Kuvarslı ince Taneli Muskovit Granit 23.00 47.00 3.10 13.50 3.16 1.10 3.56 0.87 2.90 0.90 2.98 0.64 4.53 0.48 Y24-01 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 14.50 32.40 3.07 11.60 4.00 0.16 5.38 1.19 8.37 1.65 5.43 0.91 6.61 1.03 Y34-01 İri Taneli Biyotit Muskovit Granit 23.00 44.20 4.24 14.90 3.00 0.34 1.87 0.38 2.33 0.50 1.53 0.26 2.11 0.30 Y35-01 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 29.10 58.00 6.30 22.50 5.60 0.10 5.60 1.21 8.04 1.59 5.11 0.84 6.37 0.98 Yk-21 İri Taneli Biyotit Muskovit Granit 18.90 38.40 3.20 15.40 4.80 1.30 3.20 0.61 2.44 0.65 1.60 0.76 1.44 0.87 Yk-23 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 19.70 40.10 3.40 16.30 4.30 1.12 3.10 0.52 3.44 0.67 1.43 0.72 1.65 0.76 Yk-25 İri Taneli Biyotit Muskovit Granit 19.50 38.60 3.10 15.22 3.87 1.10 3.70 0.57 3.54 0.51 1.23 0.45 1.39 0.91 Yk-29 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 21.30 44.30 3.30 17.20 4.65 1.03 3.10 0.47 3.12 0.57 1.54 0.51 1.26 0.74 Yk-32 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 18.66 41.30 3.12 15.40 4.61 0.92 4.01 0.58 3.87 0.55 1.64 0.65 1.43 0.87 Yk-33 İri Taneli Biyotit Muskovit Granit 20.30 38.70 3.50 15.80 3.76 0.98 4.06 0.44 3.87 0.51 1.42 0.43 1.33 0.65 Yk-35 iri Taneli Biyotit Muskovit Granit 19.30 32.40 3.54 15.93 3.87 1.01 3.54 0.54 4.10 0.60 1.10 0.47 1.90 0.74 Y27-01 ince Taneli Biyotit Muskovit Granit 12.30 24.20 2.65 9.90 2.40 0.20 2.68 0.53 3.97 0.85 2.78 0.43 3.51 0.55 Y31-01 İnce Taneli Biyotit Muskovit Granit 4.20 10.00 0.84 3.50 0.70 0.24 0.99 0.22 1.30 0.33 0.97 0.18 1.32 0.19 Y33-01 ince Taneli Biyotit Muskovit Granit 20.10 38.50 4.04 12.80 3.30 0.19 3.03 0.48 2.92 0.62 1.97 0.32 2.44 0.33

(9)

Şekil 10. a) SiO2'ye karşılık toplam alkali diyagramı (Irvine ve Baragar, 1971). b) AFM Diyagramı (Irvine ve Baragar, 1971) Figure 10. a) Total alkali versus SiO2 (TAS) diagram (Irvine and Baragar, 1971).b) Diagram of AFM (Irvine and Baragar, 1971).

Kalkalkalin yönelimli olan bu lökogranitler, Na2O'ya karşı K2O değişim diyagramında (Middlemost, 1975) K serisinde (Şekil 11) ve SiO2'ye karşı K2O değişim diyagramında da (Le Maitre vd., 1989) Yüksek K Kalkalkalin serisinde yeralmaktadır (Şekil 12). Alüminyum doygunluğu açısından incelendiğinde çalışma alanı granitlerinin tamamının peralumino karakterinde oldukları görülmektedir (Şekil 13).

10 8 6 4 2 0

0 1 2 3 4 5

♦ İri taneli biyotit muskovit granit O İnce taneli biyotit muskovit granit

▲ İri kuvarslı ince taneli muskovit granit

NazO (wt %)

Şekil 11. Na2O'ya karşı K2O değişim diyagramı (Middlemost, 1975).

Figure İL Diagram ofNa2O versusK2O (Middlemost, 1975).

(10)

Şekil 12. SiOj'ye karşı K2O değişim diyagramı (Le Maitre vd., 1989).

Figure 12. Diagram ofSiCf versus Kf) (Le Maitre vd., 1989).

♦ İri taneli biyotit muskovit granit

□ İnce taneli biyotit muskovit granit

o

_CM

O CM

Metaluminı

Peralumino

Peralkal-in'

0 12 3 4

♦ İri taneli biyotit muskovit granit I înce taneli biyotit muskovit granit A İri kuvarslı ince taneli muskovit granit

Ah Ot / (CaO+Na2O+K2O) (wt%)

Şekil 13. Alüminyum doygunluk diyagramı (Shand, 1947).

Figure 13. Diagram of Aluminum saturation (Shand, 1947).

Harker diyagramları incelediğinde, yaklaşık düşey bir ilişki sergilediği görülmektedir. Buna göre; SiO2'ye karşı Al, Fe, Mg ve Ca elementlerinin aşağıdan yukarıya, Na ve K elementlerimin ise yukarıdan aşağıya doğru devam eden az da olsa bir kristalizasyon-diferansiyasyon ilişkisinden sözedilebilir (Şekil 14). SiO2'nin bu tür davranışları daha çok kıta kabuğunun kısmi ergimesi ile oluşmuş S-tipi granitlerde görülebilmektedir (Sylvester, 1988 ve Suarez vd., 1990). Bu durumda; kayaçların

göstermiş olduğu petrografik ilişkileri de göz önüne alarak sırasıyla iri taneli biyotit muskovit granitler, ince taneli biyotit muskovit granitler ve iri kuvarslı ince taneli muskovit granitlerin oluştuğu söylenebilir. Aynı ilişkiye bağlı olarak da SiO2'ye karşı Y, Yb, Nb ve Zr elementlerinin de benzer davranışlar sundukları görülmektedir (Şekil 15).

Kalkalkalin karakterli Yozgat Batoliti kuzey

(11)

Na20 (wt%)MgO (wt %) Al2O3(wt%)

SİO2 (wt %) S1O2 (wt %)

Şekil

4 3.5 3 2.5 2

A 7 _H

4k

6

1 > ► S® 0s

■ * ’O(wt ...._1__ ^■

■

__ 4 ■_-

---—i---1---i---i---1--- 3 ^- ^, ^f^{~ r --} ^-^I-^-^- ^. ^“ 1.5

56 60 64 68 72 76 80 SiOz (wt %)

♦

A

56 60 64 68 72 76 80

SiOî (wt %)

İri Taneli Biyotit Muskovit Granit

İnce Taneli Biyotit Muskovit Granit

İri Kuvarslı İnce Taneli Muskovit Granit

14. SiO2'ye karşı Al, Fe, Mg, Ca, Na ve K elementlerinin Harker değişim diyagramları.

Figure 14. Harker variation diagrams ofSiO? versus Al, Fe, Mg, Ca, Na and K

(12)

60 50- î 40-

e.

&

> 30-

♦

20- ^S^££3

10...-....l...-1...1... 1...-... u '

56 60 64 68 72 76 80

E

&.

B.

56 60 64 . 68 72 76 80

25.5

20.5 c.

S 15.5

JS z

10.5

5.5

56 60 64 68 72 76 80

SiOz (wt %) SİO2 (wt %)

56 60 64 68 72 76 80

SİO2 (wt %) SİO2 (wt %)

■ İnce taneli biyotit muskovit granit A İri kuvarslı ince taneli muskovit granit

Şekil 15. SiO2'ye karşı Y, Yb, Nb ve Zr elementlerinin Harker değişim diyagramları.

Figure 15. Harker variation diagrams of SiO2 versus Y, Yb, Nb and Zr.

kesimi lökogranitleri, Okyanus Ortası Sırtı Granitlerine (ORG) (Pearce vd., 1984) göre normalize edilmiş örümcek (spider) diyagramlarında LIL elementler açısından zenginleşme, HFS elementler açısından ise kısmen fakirleşme göstermektedir (Şekil 16). Yozgat Batolitinin Kuzey bölümündeki granitlerin sergilemiş

• oldukları mineralojik bileşimlerine bakıldığında granat ve iri kuvars kristallerinin yeralması ve jeokimyasal olarak LIL elementler açısından zenginlik göstermesi

kaynak magmanın kıta kabuğundan etkilendiğini ve böylece bu elementlerin zenginleşmesine yol açmış olabileceğini göstermektedir (Barbarin, 1990 ve Foster vd., 2001). Baryum'un (Ba) diğer LIL elementlerine göre fakirleşme göstermesi, bu granitler içerisinde plajiyoklazm az, alkali feldispatların ise daha fazla kristalleşmesinden kaynaklanabilmektedir (Sylvester,

1988 ve Suarez vd., 1990). ■

(13)

YOZGAT BATOLİTÎ KUZEY BÖLÜMÜNDEKİ LÖKOGRANİTLERİN PETROLOJİSİ

1000 sg..

0

as o

İncetaneli biyotitmuskovitgranit

12

£

0.01

K2O Rb Ba Th Ta Nb Ce Hf Zr Sın Y Yb

1000T ...

1 İri kuvarslıincetaneli muskovit granit

K2O Rb ' Ba Th Ta Nb Ce Hf Zr Sm Y Yb

♦ İri taneli biyotit muskovit granit S İnce taneli biyotit muskovit granit

Şekil 16. Eser elementlerin okyanus ortası sırtı granitlerine (ORG) (Pearce vd., 1984) göre normalize edilmiş örümcek (spider) diyagramları.

Figure 16. Spider diagrams of ORG normalized oftrace elements ofrock units (Pearce et al., 1984)

(14)

Kondritlere (Evensen vd., 1978) göre normalize edilmiş örümcek diyagramlarında ise, genel olarak düz bir çizgi göstermesinin yanında kısmen Hafif Nadir Toprak Elementleri (LREE), Ağır Nadir Toprak Elementlerine (HREE) göre zenginlik sergilemektedirler (Şekil 17). Hafif nadir toprak elementlerinin ağır nadir toprak elementlerine göre zenginlik göstermesi bu magmada kabuksal malzemenin etkinliğinin fazla olmasından kaynaklanmaktadır.

Levha tektoniği açısından irdelendiğinde, Yozgat Batoliti'nin kuzeyindeki lökogranitlerin ilk olarak SiO2'ye karşı Y ve Nb değişim diyagramlarında (Pearce

vd., 1984) VAG, COLG ve ORG alanlarına (Şekil 18), SiO2’ye karşı Rb değişim diyagramında (Pearce vd., 1984) da syn-COLG alanına düştüğü görülmektedir (Şekil 19).

Nb-Y ve Ta-Yb ayırtman diyagramlarına (Pearce vd., 1984) bakıldığında ise sözkonusu granitlerin syn-COLG ve VAG alanlarına düştükleri (Şekil 20), bunların syn-COLG mu yoksa VAG mı olduğunu anlayabilmek için de Rb-(Y+Nb) ve Rb-(Yb+Ta) ayırtman diyagramlarına (Pearce vd., 1984) bakıldığında bunların çoğunlukla syn-COLG ve WPG aralığına düştüğü görülmektedir (Şekil 21).

0.1

La Ce Pr Nd Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu

♦ İri taneli biyotit muskovit granit H İnce taneli biyotit muskovit granit

Şekil 17. Nadir toprak elementlerinin Kondritlere (Evensen vd., 1978) göre normalize edilmiş örümcek (spider) diyagramları.

Figure 17. Spider diagrams of Chondrites normalized REE patterns of rock units (Evensen etal., 1978).

(15)

ıoooz

100 2. WPG ■ ORG (a.b.c)

10 VAG + COLG - ORG (d)

1 -...i..-.. -. -.-... ‘.... -.-...---». ---...-....i-...

56 60 64 68 72 76 80

SİO2 (wt %)

IOOO3:...-... ---. --..-. ----... -... -..-... -...

WPG Levha içi granitleri ORG Okyanus sırtı granitleri VAG Volkanik yay granitleri COLG Çarpışma granitleri a Normal okyanus ortası granitleri b Anomalous okyanus ortası granitleri e Yay gerisi havza ortası granitleri d Yay önü havza sırtı granitleri

WPG - ORG (b)

1 -=..

56

.. ... '..—A—... ; A

VAG - COLG - ORG (a.c.d)

4^

.1....--. <. ---. -.. ....-....i o ..-.

60 64 68 72 76 80

□ İnce taneli biyotit muskovit granit A İri k uvarslı ince taneli muskovit granit

SİO2 (wt %)

Şekil 18. SiOj'ye karşı Y ve Nb değişim diyagramları (Pearce vd., 1984).

Figure 18. Variation diagrams ofSiO2 versus YandNb (Pearce et al., 1984).

Rb(ppm)

1000

100

syn-COLG

.. VAG

10|

syn-COLG Çarpışmayla eşzamanlı granitler VAG Volkanik yay granitleri

1...i...I...I... i...I...

56 60 64 68 72 76 80

• SİO2 (wt %)

♦ İri taneli biyotit muskovit granit El İnce taneli biyotit muskovit granit

Şekil 19. SiCL'ye karşı Rb değişim diyagramı (Pearce vd., 1984).

Figure 19. Variation diagram of SiO2 versus Rb (Pearce et al., 1984).

(16)

1000 100 et

_ 100^ WPG/,

1 ::

vag

-i- A ■ 1A svn-COT.G >

< 10 : " JP

-1 “ ORG

.WPG Levha içi Granitleri ORG Okyanus sırtı granitleri VAG Volkanik yay granitleri

syn-COLG Çarpışmayla eşzamanlı granitler 1 -Ukağ+hh * A .

1 10 100 1000

Y (ppm)

_ W «îG

S 12 a

*5 .... v M .

~ syn-COLG

ORG 0.1--- --- W - i r~

0.1 1 10 100

Yb (ppm)

WPG Levha içi granitleri ORG Okyanus sırtı granitleri VAG Volkanik yay granitleri

syn-COLG Çarpışmayla eşzamanlı granitler

z İri taneli biyotit muskovit granit İnce taneli biyotit muskovit granit A İri kuvarslı ince taneli muskovit granit

Şekil 20. Nb-Y ve Ta-Yb tektonik ayırtman diyagramları (Pearce vd., 1984).

Figure 20. Tectonic discrimination diagrams ofNb- Yand Ta- Yb (Pearce et al., 1984).

IOOOj... ...

± Û

L syn-COLG i <’■

WPG

100 J

E. -- I

a. .. I

2

VAG

ORG

100

VAG

ORG

1...~H+H-Wr—...

1 10 100 1000 1

0.1 (Y+Nb) (ppm)

4- --- ^.u. H+e

1 10 100

(Yb+Ta) (ppm)

îri taneli biyotit muskovit granit

□ İnce taneli biyotit muskovit granit A İri kuvarslı ince taneli muskovit granit

Şekil 21. Rb-(Y+Nb) ve Rb-(Yb+Ta) tektonik ayırtman diyagramları (Pearce vd., 1984).

Figure 21. Tectonic discrimination diagrams ofRb-(Y+Nb) andRb-(Yb+Ta) (Pearce et al., 1984).

(17)

Yukarıda anlatılanlara ek olarak Harris vd.

(1986)'nın tektonik ayırtman diyagramlarına bakıldığında da; inceleme alanı granitlerinin Rb/10, Hf, Ta x3 üçgen diyagramında (Harris vd., 1986) çarpışma granitoyidleri alanına düştükleri görülmekte (Şekil 22), bunların çarpışmayla eş zamanlı (syn-COLG) mı yoksa çarpışma sonrası (post-COLG) mı olduklarının anlaşılabilmesi için çizilen Rb/30, Hf, Ta x3 üçgen

diyagramı (Harris vd., 1986) incelendiğinde syn-COLG aralığına düştükleri görülmektedir (Şekil 23).

Sonuç olarak; Yozgat Batoliti'nin kuzeyindeki lökogranitlerin tektonik ayırtman diyagramlarında çoğunlukla çarpışmayla eş zamanlı granitoyid (syn- COLG) alanlarına düştükleri görülmektedir.

Rb/10

Hf Tax3

(18)

4. SONUÇLAR

Orta Anadolu Kristalen Karmaşığı içerisindeki en büyük intruzif kütleyi oluşturan Yozgat Batoliti, farklı bileşim ve karakterdeki granitoyid kayaçlarından oluşmaktadır. Bu çalışmada Yozgat Batoliti'nin kuzey bölümünde yüzlek veren lökokrat granitoyidinin jeoloji, petrografi ve petrolojisi incelenmiştir.

Yozgat Batoliti'nin kuzey kesimi başlıca açık ve pembe renkli granitlerden oluşmakta olup, tipik olarak Sarıhacılı köyü çevresinde ve Divanlı köyünün kuzey bölümünde yüzlek vermektedir. Bu açık renkli granitler iri, ince ve yer yer de farklı tane boyutu göstermesiyle faneritik ve porfiro fancritik doku özelliği sergilemektedirler.

Yozgat Batoliti kuzeyindeki lökogranitler kendi içerisinde, gösterdikleri dokusal özellikleri ve içermiş oklukları biyotit, muskovit ve kuvars oranına göre 3 alt birime ayrılmaktadır. Bunlar iri taneli biyotit muskovit granit, ince taneli biyotit muskovit granit ve iri kuvarslı ince taneli muskovit granit şeklinde tanımlanmış ve adlandırılmıştır. Bütün bu alt birimler kendi içerisinde tedrici dokanak ilişkisi göstermekte ve aplitik dayk şeklinde ince taneli muskovit alkali feldispat granitler tarafından kesilmektedirler.

İri kristalin biyotit muskovit granitler nispeten iri taneli ve taze görünümlüdür. İnce taneli biyotit muskovit granitlerde biyotitler ince taneli olup, genelde mineral kümelenmeleri şeklinde kayacın içerisinde yer almaktadır. İri kuvarslı ince taneli muskovit granitler içerisinde ise oldukça iri taneli gözlü kuvarslar gözlenmektedir.

Yozgat Batolitindeki açık renkli granitler mafık mikrogranular anklavlar içermemektedirler.

Jeokimyasal analiz sonuçlarına göre; Yozgat Batoliti'nin kuzey bölümündeki lökogranitler, subalkalin karakterli, kalkalkalin yönelimli ve yüksek K serisinde yer alan peraluminalı S-tipi granitlerdir.

Yozgat Batoliti lökogranitleri, Harker diyagramlarında yaklaşık düşey bir ilişki göstermektedir.

Buna göre; SiCÇ'ye karşı Al, Fe, Mg ve Ca elementleri aşağıdan yukarıya, Na ve K elementleri ise yukarıdan aşağıya doğru devam eden bir ilişki göstermektedir.

Kalkalkalin karakterli Yozgat Batoliti lökogranitleri ORG'a göre normalize edilmiş örümcek

(spider) diyagramlarında LIL elementler açısından zenginleşme, HFS elementler açısından ise kısmen fakirleşme göstermektedir. Kondritlere göre normalize edilmiş örümcek diyagramlarında ise genel olarak düz bir çizgi göstermesinin yanında kısmen LREE'in HREE'e göre zenginlik sergilemektedirler

Levha tektoniği açısından irdelendiğinde, Yozgat Batoliti'nin kuzeyindeki lökogranitlerin tektonik ayırtman diyagramlarında çoğunlukla çarpışmayla eş zamanlı granitoyid (syn-COLG) alanlarına düştüğü görülmektedir.

KAYNAKLAR

Akçe, M.A., 2003. Yozgat Batolitinin Kuzey Bölümünün Jeoloji ve Petrolojisi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Yüksek Lisans Tezi, 117 s., (yayınlanmamış)

Akçe, M.A. ve Kadıoğlu, Y.K. 2003. Yozgat Batolitindeki Kabuk Kökenli Lökogranitlerin Jeoloji ve Petrolojisi, S. Demirci Üni., Müh.- Mim. Fak., 20. Yıl Jeol. Semp., Bildiri Özleri, İsparta, s. 140.

Akıman, O., Erler, A., Göncüoğlu, M. C., Güleç, N., Geven, A., Türeli, T.K. and Kadıoğlu, Y.K., 1993. Geochemical characteristics of granitoids along the western margin of the Central Anatolian Crystalline Complex and their tectonic implications: Geol. J., 28,371 -382.

Aydın, N.S., Göncüoğlu, M.C. and Erler, A., 1998. Latest cretaceous magmatism in the Central Anatolian Crystalline Complex: review of field, petrographic and geochemical features. Turkish Journal of Earth Sciences, 7; 259-268.

Barbarin, B., 1990. Granitoids: main petrogenetic classifications in relation to origin and tectonic setting. Geol. Journal, 25,. 227-238.

Boztuğ, D., 1995. Kırşehir bloğundaki Yozgat batoliti doğu kesiminin (Sorgun güneyi) petrografisi, ana element jeokimyası ve petrojenezi. İstanbul Üniversitesi, Yerbilimleri, 9,1-2; 1-20.

Boztuğ, D., 1998. Post-Collisional Central Anatolian Alkaline Plutonism, Turkey. Turkish Journal of Earth Sciences, 145-165.

Büyükönal, G, 1979. Yozgat yöresi plutonit ve volkanitlerinin petrolojisi. A.Ü.F.F. Jeoloji Müh. Böl. (Yayınlanmamış), Ankara.

Dalkılıç, B., 1985. Geology of the Sarıhacıh-Divanlı- Azizli region (Yozgat, Turkey): Unpubl. M.S.

thesis, Middle East Tech. Univ., 81 p., Ankara.

Ekici, T., 1997. Yozgat Batoliti Yozgat güneyi kesiminin

(19)

petrolojisi. C.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 75 s, (yayınlanmamış).

Ekici T, ve Boztuğ., D., 1997. Anatolid-Pontid Çarpışma Sisteminin Pasif Kenarında Yer Alan Yozgat Batolitinde Syn-COLG ve Post-COLG Granitoyid Birlikteliği. Yerbilimleri, 30, s. 519

538.

Erdoğan, B., Akay, E. and Uğur, M.Ş., 1996. Geology of the Yozgat Region and Evolution of the Collisional Cankiri Basin. International Geology Review, Vol. 38; p. 788-806.

Erler, A., Akıman, O., Unan, C., Dalkılıç, B., Geven, A., ve Önen, P., 1991. Kaman (Kırşehir) ve Yozgat yörelerinde Kırşehir Masifi magmatik kayalarının petrolojisi ve jeokimyası. Doğa-Tr.

of Engineering and Environmental Sciences. 15, s. 76-100.

Erler, A. ve Bayhan, FL, 1995. Orta Anadolu Granitoid'lerinin genel değerlendirilmesi ve sorunları. Yerbilimleri, 17,49-67.

Erler, A. and Göncüoğlu M.C., 1996. Geologic and Tectonic Setting of the Yozgat Batholith, Northern Central Anatolian Crystalline Complex, Turkey. International Geology Review, Vol. 38, p. 714-726.

Foster, D.A., Schafer, C., Fanning, C.M. and Hyndman, D.W., 2001. Relationships between crustal partial melting, plutonism, orogeny, and exhumation: Idaho-Bitterroot batholith.

Tectonophysics 342,313-350.

Gençalioğlu-Kuşcu, G., 1999. Orta Anadolu Kristalen Kompleksi'ndeki Akçakışla Graniti (Yozgat) ve Yozgat Batoliti Granitoyidlerinin Jeokimyasal ve Petrojenetik Karşılaştırması. 52. Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiriler Kitabı, s. 247-254.

Ankara.

Göncüoğlu, M.C., Toprak, V., Kuşçu İ., Erler, A., and Olgun, E., 1991. Geology of the western part of the Central Anatolian Massif, Part 1: Southern Section: Unpubl. Report No. 2909, Turkish Petroleum Company (in Turkish).

Göncüoğlu, M.C., Erler, A., Toprak, V., Yalınız, K., Olgun, E., and Rojay, B., 1992. Geology of the western part of the Central Anatolian Massif, Part 2: Central Section: Unpubl. Report No.

3155, Turkish Petroleum Company (in Turkish).

Göncüoğlu, M.C., Erler, A., Toprak, V., Olgun, E., Yalınız, K., Kuşçu, L, Koksal, S., and Dirik, K., 1993. Geology of the cenral part of the Central Anatolian Massif, Part 3: Geological evolution of the Central Kızılırmak Tertiary Basin:

Unpubl. Report No. 3313, Turkish Petroleum

Company (in Turkish).

Güleç, N., 1994. Rb-Sr isotope data from the Ağaçören granitoid (East of Tuz Gölü): geochronological and genetical implications: Turkish Journal of Earth Sciences, 3,39-43.

Güleç, N., Toprak, V., Kadıoğlu, Y.K. and Barreiro, B., 1996. Anatomy of a gabbro body and its bearing on the origin of mafic enclaves in the Cretaceous Ağaçören granitoid (central Turkey). Israel Journal of Earth Sciences, 45; 169-192.

Güleç, N. and Kadıoğlu, Y.K., 1998. Relative involvement of mantle and crustal components in the Ağaçören granitoid (central Anatolia - Turkey): estimates from trace element and Sr- isotope data. Chemie der Erde, 58; 23-37.

Harris, N.B.W., Pearce, J.A. and Tindle, A.G., 1986.

Geohemical characteristics of collision-zone magmatism, In: Coward M.P. Reis A.C. (eds), Collision tectonics, Spec. Pub)., Geol. Soc., 19, 67-81.

Irvine, T. N. and Baragar, W. R. A., 1971. A Guide to the chemical classification of the common volcanic rocks, Can. J. Earth Sci., v.8,523-548.

Kadıoğlu, Y.K. and Güleç, N., 1999. Types and genesis of the enclaves in central Anatolian granitoids, Geological Journal. Geol. J., 34, 243-256, Ankara.

Kadıoğlu, Y.K., Dilek, Y, Güleç, N., and Foland, K.A., 2003. Tectonomagmatic evolution of bimodal plutons in the Central Anatolian Complex, Turkey. The Journal of Geology, 111; 671-690.

Ketin, İ., 1955. Yozgat bölgesinin jeoloji ve Orta Anadolu Masifi' nin tektonik durumu. T.J.K Bülteni, s. 6,

1-28.

Le Maitre, R.W., Bateman, P., Dudek, A., Keller, J„

Lameyre, J., Le Bas, M.J., Sabine, P.A., Schmid, R., Sorensen, H., Streckeisen, A., Woolley, A.R.

and Zanettin, B., 1989. A classification of igneous rocks and glossary of terms. Blackwell, Oxford.

Maniar, P.D. and Piccoli, P.M., 1989. Tectonic discrimination of granitoids: Geol. Soc. of Amer. Bull., v.101,635-643.

Middlemost, E.A.K., 1975. The basalt clan, Earth Sci.

Rev., 11,337-364.

Pearce, J.A., Harris, N.B.W. and Tindle, A.G., 1984.

Trace element discrimination diagrams for the tectonic interpretation of granitic rocks: Jour.

Petrol., v. 25,956-983.

Shand, S.J., 1947. Eruptive Rocks, John Wiley, New- York.

(20)

Suarez, M., Naranjo, J.A. and Puig, A., 1990. Mesozoic 'S-like' granites of the central and southern Andes; A review. In: Kay, S.M. and Rapela, C.W. (Eds), Plutonism from Antarctica to Alaska, Geological Society of America Special Paper 241,2732.

Sylvester, P.J., 1998. Post-collisional strongly peraluminous granites. Lithos, 45, pp. 2944.

Tatar, S., 1997. Yozgat Batoliti Şefaatli Kuzey Kesiminin (Güney Yozgat) Petrolojik İncelenmesi. C.Ü.

Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 94 s, (yayınlanmamış).

Tatar, S. ve Boztıığ, D., 1997. Yozgat Batoliti GB Kesimindeki (Şefaatii-Yerköy Arası) Monzonitik Birlikte Fraksiyonel Kristalleşme ve Magma Karışması (Magma Mingling/Mixing) Süreçleri. Yerbilimleri, 30, s.

539-562.

Tatar, S. and Boztuğ, D., 1998. Fractional crystallization and magma mingling/mixing processes in the monzonitic association in the SW part of the composite Yozgat Batholith (Şefaatli-Yerköy, SW Yozgat). Tr. J. of Earth Sciences, 7; 215-230.

Yalınız, K.M., Aydın, N.S., Göncüoğlu, M.C. and Parlak O., 1999. Terlemez quartz monzonite of Central Anatolia (Aksaray-Sarı kaman): age, petrogenesis and geotectonic implications for ophiolite emplacement. Geological Journal, 34;

233-242.

Makale Geliş Tarihi Kabul Tarihi Received Accepted

: 16 Şubat 2004 : 7 Temmuz 2005 : February 16, 2004 : July 7, 2005