DİŞÇİLİK HİZMETLERİ BÖLÜMÜ/AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI PROGRAMI
SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULU
ADS203-AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI EĞİTİMİ Öğr.Gör.Dt.Elif BİLGİN
Sistemik Hastalık
Durumlarında Oral Hijyen
Hafta-10
Aktif periodontitisi olan
hastaların enfekte olan tüm
cep yüzeyleri toplamı avuç
içi kadar bir yara bölgesi
demektir (Page RC., 1998).
En basit bir enfeksiyonun bile hayati risk
oluşturabileceği sistemik sorunlu hastaların
enfeksiyon kapmaması için gayret
gösterilirken genellikle ağız içersindeki
patojenlerin farkına varılmaz ve ciddiye
alınmaz.
Periodontal hastalıkların ilişkili olduğu genel sağlık sorunları
• Diabet
• Enfektif Endokardit
• Kardiovasküler Hastalıklar
• Erken Doğum ve Düşük Doğum Ağırlığı
• Solunum Yolu Hastalıkları
Endokrin Hastalıklar Ve Hormonal Değişiklikler
• Diyabet gibi endokrin hastalıklar
• Puberte (ergenlik)
• Hamilelik gibi hormonal değişiklikler
periodontal durumu etkileyen sistemik
durumlara iyi örneklerdendir
Diabet
➢ Periodontitis diabetin
en yaygın
komplikasyonudur.
➢ Diabet gelişimi ile periodontal hastalık insidansı ve şiddeti artar.
Diabet Periodontal Hastalık
Diabet
✓ Periodontal hastalık gibi enfeksiyonlar insülin direncini artırırır
✓ Periodontitis diabette glisemik kontrolü bozar, kan şekeri düzeyi, insülin ihtiyacı artar
Diabet Periodontal Hastalık
Artan kan şekeri dokuları
besleyen kan
damarlarında
bozulmaya
neden olur.
Diyabetli bireylerde çok sayıda ağız bulgusu mevcuttur:
• Mukozada kuruluk ve çatlama
• Ağız ve dilde yanma
• Tükrük akışında azalma
• Çürük insidansında artış
• Saplı veya sapsız dişeti büyümeleri
• Apse formasyonu
• Periodontitis
• Dişlerde kayıp
İyi kontrollü diyabetiklerde nadiren görülür
Diabet
Diyabette periodonsiyumda çeşitli değişiklikler bildirilmiştir
Periodontal hastalık diyabetin 6.
komplikasyonu olarak kabul edilmektedir
PERİODONSİYUM VE DİABET
Kadın Hormonları
• Puberte
• Hamilelik
• Menapoz
• fizyolojik hormonal değişiklikler gingivada değişikliklere neden olur
• Puberte ve
hamilelikde klinik olarak kanamaya
yatkınlıkla sonuçlanır
• Menapozda ise oral mukozada
incelme,dişeti çekilmesi,ağız
kuruluğu mevcuttur
Puberte
Plağa abartılı cevap vardır
• Belirgin inflamasyon,ödem ve gingival büyüme plak nedeniyle oluşur
• Pubertede gingival hastalıkların sıklığı ve şiddeti artar,ancak tüm adolesanlarda bu durum oluşmaz.
• İyi bir oral hijyen ile bu durum engellenebilir
Mensturasyon
• Menstureal periyotta gingivitis prevalansı artar
• Bazı hastalar menstureal periyotda dişetlerinde kanamadan şikayet ederler veya gerginlik
hissinden bahsederler.
Hamilelik
•
Hamilelik tek başına gingivitis sebebi değildir
• Hamilelikdeki gingivitis hamile
olmayanlardaki gibi bakteri plağı
nedeniyle olur
İnflamasyon sıklığındaki artış daha önce enflame olan ancak farkedilmeyen bölgelerdeki inflamasyonun
şiddetlenmesi ile açıklanabilir
• Diş mobilitesi
• Cep derinliği
• Gingival sıvı (DOS)
hamilelik sürecinde artar 2. veya 3. ayda gingivitiş şiddetlenmeye başlar
Hamilelik
Hamilelik
• Bazı vakalarda
İnflame gingiva
tümör benzeri
yapıda olur ve
buna hamilelik
tümörü denir.
Erken Doğum - Düşük Doğum Ağırlığı
Erken doğum <37 haftalık
Düşük doğum ağırlığı <2500g
İleri periodontal yıkım erken doğum mekanizmasını tetikler.
Erken doğuma bağlı düşük doğum ağırlığı
Hamilelik döneminde aktif periodontal hastalık varsa ve bebeğin doğum ağırlığında azalma olmaktadır.
Hamilelikte- doğum sonrası gingivitis Mevcut dişeti problemleri
Orta derinlikteki cep yüzdesi
Hamilelik ayı ilerledikce cep derinliği
ARTAR
Hormonal Kontraseptifler
Kontraseptifler hamilelikdekine benzer olarak lokal faktörlere gingival cevabı şiddetlendirir
1,5 yıldan fazla süre alındıklarında
periodontal destrüksiyonda(yıkım) artışa
neden olabildikleri bildirilmektedir
Mukozadaki değişiklikler
• Gingiva ve oral mukoza kuru ve parlakdır
• Soluk renkden koyu renge değişen renk
• değişiklikleri mevcuttur
• Kanamaya yatkınlık vardır
• Bazen mukobukkal fissurlar oluşur
Menapoz
Hiperparatiroidizm
• Maloklüzyon ve diş mobilitesi
*Radiografik olarak ;
• Alveoler osteoporozis
• Periodontal ligament alanında genişleme
• Lamina dura kaybı
• Radiolusent kist benzeri alanlar
Lökosit Hastalıkları
Hastalık nedeniyle oluşan;
lökosit yapımında veya
fonksiyonlarındaki bozukluk şiddetli
periodontal yıkıma neden olur
Lösemi
Lösemi ciddi bir hastalık olması ve periodontal bulguları nedeniyle çok önemli bir hastalıktır
Löseminin periodontal bulguları:
• Kanama
• Oral ülserler
• Oral enfeksiyonlar
Stres Ve Psikosomatik Hastalıklar
Psikolojik durumlar,özellikle psikolojik stres periodontal hastalık için risk faktörü olarak bildirilmektedir
ANUG ve stres ilişkisi en bilinen durumdur
Agresif periodontitis grubunda
depresyon ve sigaranın ilişkili
olduğunu bildirmişlerdir
Kardiovasküler Hastalıklar
➢
Ağız hijyeni düzeyi kalp
hastalıklarıyla ilişkili
bulunmuştur.
Kardiovasküler Hastalıklar
• Periodontitisli hastalarda
kardiyovasküler hastalık riski
periodontitis
olmayanlara göre
%25 artmaktadır.
Solunum sistemi
Kronik obstüriktif akciğer hastalığı (KOAH
Primer etyolojik faktör sigara
Dental plak aspirasyonu
Periodontal cepten hematojen yayılımıyla
Solunum sistemi
Akut bakteriyal pnömoni
Bakteri alt sollunum yoluna ulaşabilir
Periodontitiste tükürük enzim aktivitesi artar
Patolojik bakterilerin orofarenkste tutunması
ve kolonizasyonunun artmasını sağlar.
Engellilik ve Oral Hijyen
Engelli bireylerde ağız sağlığının ihmal edilmemesi, dişler çıkar çıkmaz düzenli diş hekimi kontrollerinin ve koruyucu
uygulamaların
yapılması problemlerin oluşmasını
önleyecektir.
Engellilik ve Oral Hijyen
Diş hekimleri engelli bireylerin (özellikle mental geriliği olanların) bakımını üstlenen kişilere ağız diş bakımı için yapılması gerekenler hakkında bilgi vermelidir. Bu kişilerin bilinçlendirilmesi önemlidir.
Engelli bireylerde ağız diş bakımı için yapılması gerekenler
▪Her yemekten sonra özellikle yatmadan önce dişlerin fırçalanması (Engellilik durumuna göre otomatik fırça kullanımı)
▪Florlu diş macunlarının jellerin kullanılması
• Mümkünse diş ipi kullanımı rutin hale getirilmesi
• Kullanılan ilaçlara bağlı ağız kuruluğu söz konusu ise ksilitollü sakız veya diğer preparatlarla ağzın nemli kalmasının
sağlanması
Engelli bireylerde ağız diş bakımı için yapılması gerekenler:
▪Beslenmede düzenlemeler yapılarak dental problemlerin önlenmesi
▪Düzenli diş hekimi kontrollerinin yapılması
Engelli bireylerde diş hekimi uygulamaları
• Topikal flor uygulamaları
• Oral hijyenin yetersiz olduğu bireylerde sealant uygulamaları
• Periodontal hastalığı olan bireylerde başta klorheksidinli gargaralar olmak üzere ağız gargaralarının kullanılması
• Düzenli diş hekimi kontrolleri
• Gerekli durumlarda sedasyon veya genel anestezi ile tedavilerin yapılması
