1982 Anayasası 9. madde: Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır. Duruşmaların açık kararların gerekçeli olması

(1)

YARGI

(2)

1982 Anayasası 9. madde:

Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır

YARGI YETKİSİYLE İLGİLİ GENEL ESASLAR

• Mahkemelerin bağımsızlığı

• Hakimlik savcılık teminatı

• Duruşmaların açık kararların gerekçeli olması

• Mahkemelerin kuruluşu

(3)

HAKİMLER VE SAVCILAR KURULU

• 13 üyeden oluşur iki daire halinde çalışır

• Üyeleri 4 yıl için seçilir, süresi dolan üye yeniden seçilebilir

• Başkanı Adalet Bakanı’dır. Adalet Bakanlığı müsteşarı doğal üyedir

• Başkanvekili kendi üyeleri arasından HSK tarafından seçilir

• Üyeler Cumhurbaşkanı ve TBMM tarafından seçilir

CUMHURBAŞKANI (4 ÜYE)

ÜYE DAĞILIMI

TBMM (7 ÜYE)

• 3 üye adli yargı hakim ve savcıları arasından

• 1 üye idari yargı hakim ve savcıları arasından

• 3 üye Yargıtay üyeleri arasından

• 1 üye Danıştay üyeleri arasından

• 3 üye hukuk fakültesi öğretim görevlileri ile avukatlar arasından

(4)

HAKİMLER SAVCILAR KURULUNUN GÖREVLERİ

• Mesleğe kabul

• Atama

• Nakletme

• Geçici görev verme

• Yükseltme birinci sınıfa ayırma

• Kadro dağıtma

• Disiplin cezası verme

• Uzaklaştırma

• Meslekten çıkarma

KURULUN MESLEKTEN ÇIKARMA KARARLARININ DIŞINDAKİ KARARLARINA YARGI YOLU KAPALIDIR

Adalet bakanlığının, bir

mahkemenin kaldırılması veya yargı çevresinin değiştirilmesi

konusundaki teklifleri karara

bağlar

(5)

2008 KPSS

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kuruluna ilişkin aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Anayasa’da açıkça düzenlenmiştir

B) Kurulun başkanı Adalet Bakanlığı müsteşarıdır

C) Adli ve idari yargı hakim ve savcılarını mesleğe kabul etme , kurulun yetkilerindendir

D) Kurul seçimle gelen üyeleri arasından bir başkan vekili seçer

E) Üyeler 4 yıl için seçilirler ve süresi biten üye yeniden seçilebilir

(6)

YÜKSEK MAHKEMELER

ANAYASA MAHKEMESİ

UYUŞMAZLIK

MAHKEMESİ

YARGITAY DANIŞTAY

(7)

2007 KPSS

1982 Anayasası’na göre aşağıdakilerden hangisi bir yüksek mahkemedir?

A) Bölge idare mahkemeleri B) İl seçim kurulu

C) Ağır ceza mahkemeleri

D) Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu

E) Yargıtay

(8)

YARGI KOLLARI

ADLİ YARGI İDARİ YARGI

YARGITAY DANIŞTAY

Bölge Adliye Mahkemeleri

Bölge İdare Mahkemeleri

Hukuk ve Ceza Mahkemeleri

İdare ve Vergi Mahkemeleri

ANAYASA YARGISI

UYUŞMAZLIK YARGISI

ANAYASA MAHKEMESİ

UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ

• Adli yargı hukuk kolu: Tapulama, Aile, İş, Ticaret, Tüketici mahkemeleri

• Adli yargı ceza kolu: Çocuk, Trafik mahkemeleri

İHTİSAS MAHKEMELERİ

(9)

2009 KPSS

Aşağıdakilerden hangisi idari davaların görüldüğü yargı kuruluşları arasında yer alır?

A) Vergi mahkemeleri

B) Sulh hukuk mahkemeleri C) Asliye ceza mahkemeleri D) Yargıtay

E) Anayasa Mahkemesi

(10)

2019 KPSS

(11)

ANAYASA MAHKEMESİ

ZÜHTÜ ARSLAN

15 üye

12 Cumhurbaşkanı

3 TBMM

• Üyeler 12 yıl için seçilirler ve yeniden seçilme hakları yoktur

• Üyeler 65 yaşını doldurunca emekliye ayrılırlar

Mahkeme, başkanını kendi içinden 4 yıllığına seçer. Başkanın yeniden

seçilme hakkı vardır

Mahkeme üyeleri asli görevleri dışında resmi

veya özel hiçbir görev alamazlar

(12)

ANAYASA MAHKEMESİNE ÜYE SEÇİMİ

CUMHURBAŞKANI TBMM

SAYIŞTAY

2 AVUKATLAR

1 3’te 2

YARGITAY DANIŞTAY

Öğretim görevlileri

• 1.Derece Hakim ve Savcılar

• Serbest avukatlar

• Üst kademe yöneticiler

• Anayasa Mah. raportörleri

3 2 3 4

Salt

çoğunluk En çok

(13)

• Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnameleri, TBMM iç tüzüğü ve Anayasa değişiklikleriyle ilgili Anayasaya uygunluk denetimi yapmak

• Siyasi partilerin kapatılma davasına bakmak, Siyasi partilerin mali denetimini yapmak

• Milletvekillerinin, milletvekilliğinin düşürülmesine ve

dokunulmazlığının Kaldırılmasına ilişkin itirazlarını karara bağlamak

• Uyuşmazlık mahkemesine başkan seçmek

• Anayasada belirtilen kişileri Yüce Divan sıfatıyla yargılamak

• Vatandaşların yaptığı bireysel başvuruları karara bağlamak

ANAYASA MAHKEMESİ’NİN GÖREVLERİ

(14)

2009 KPSS

1982 Anayasasına göre Anayasa Mahkemesinin görevleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A) Uyuşmazlık mahkemesinin başkanını seçmek B) Yüksek seçim kuruluna üye seçmek

C) Hakimler ve savcılar yüksek kuruluna üye seçmek D) Vatandaşların anayasa şikâyeti yoluyla yaptıkları

başvuruları inceleyip karara bağlamak

E) Başbakan ve bakanlar kurulunca gönderilen kanun tasarıları hakkında düşüncesini bildirmek

(15)

2019 KPSS

(16)

GENEL KURUL

Başkan ya da Başkan vekili + 10 üye

2 BÖLÜM

Başkan vekili + 4 üye

• Bireysel başvurular bölümlerde görüşülür

• Siyasi partilere ilişkin davalar

• İptal ve itiraz davaları

• Yüce divan sıfatı ile yürütülecek

yargılamalar genel kurulda görüşülür

ANAYASA MAHKEMESİNİN ÇALIŞMA VE YARGILAMA USULLERİ

• Anayasa Mahkemesi kararları kesindir ve bağlayıcıdır

• İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz

• İptal edilen kanunların hükümleri iptal kararının Resmi Gazete ’de yayımlanmasıyla yürürlükten kalkar

• Anayasa Mahkemesi iptal kararının yürürlüğe gireceği tarihi kendisi de belirleyebilir ( 1 yılı geçemez )

• İptal kararları geçmişe

yürümez

(17)

KANUN, CBK, MECLİS İÇTÜZÜĞÜ VE ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİYLE İLGİLİ İPTAL DAVASI AÇILMASI SONUCUNDA

YAPILAN DENETİMDİR.

GÖRÜLMEKTE OLAN BİR DAVA İLE İLGİLİ BİR MAHKEMENİN UYGULANACAK

KANUN YA DA CBK HAKKINDA ANAYASAYA AYKIRILIK İDDASINDA BULUNMASI SONUCUNDA YAPILAN

DENETİMDİR.

ANAYASA MAHKEMESİ’NİN DENETİM YOLLARI

SOYUT NORM DENETİMİ (İPTAL DAVASI)

SOMUT NORM DENETİMİ

(İTİRAZ-DEF’İ YOLU)

(18)

SOYUT NORM DENETİMİ

NORM ŞEKİL DENETİMİ ESAS DENETİMİ

ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ

CUMHURBAŞKANI-5’TE 1 MİLLETVEKİLİ

10 GÜN

X

KANUN

CUMHURBAŞKANI-5’TE 1 MİLLETVEKİLİ

10 GÜN

CUMHURBAŞKANI-5’TE 1 MİLLETVEKİLİ-TBMM’DE EN FAZLA ÜYESİ BULUNAN İLK İKİ

PARTİ 60 GÜN

TBMM İÇTÜZÜĞÜ ve

CBK

PARTİ 60 GÜN

(19)

YÜCE DİVANDA YARGILANANLAR

SİYASİLER YARGI

MENSUPLARI

TSK

MENSUPLARI

• CUMHURBAŞKANI

• MECLİS BAŞKANI

• BAKANLAR

• CUMHURBAŞKANI YARDIMCILARI

• YÜKSEK MAHKEMELERİN;

ÜYE, BAŞKAN VE BAŞKAN VEKİLLERİ VE SAVCILARI

• CUMHURİYET BAŞSAVCI VEKİLİ

• HSK BAŞKAN VE ÜYELERİ

• SAYIŞTAY BAŞKAN VE ÜYELERİ

• GENELKURMAY BŞK.

• KARA, HAVA, DENİZ KUVVETLERİ

KOMUTANLARI

(20)

2005 KPSS

I. Başbakan II. Bakanlar

III. TBMM başkanlık divanı üyeleri

IV. Bakanlıkların müsteşar ve müsteşar yardımcıları V. Sayıştay başkanı ve üyeleri

Yukarıdaki kişilerden hangileri, görevleriyle ilgili suçlardan dolayı yüce divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesinde yargılanır?

A) I, II, ve III B) I, II, ve V C) I, IV, ve V D) II, III, ve IV E) II, III, ve V

(21)

YARGITAY

• Adliye mahkemelerince verilen kararların son inceleme yeridir.

• Üyeleri HSK tarafından seçilir

• Başkan ve Başkan Vekilleri Yargıtay genel kurulunca 4 yıllığına seçilir. Yeniden

seçilebilir

• Başsavcısı ve Başsavcı Vekili

Cumhurbaşkanı tarafından 4 yıllığına seçilir. Yeniden seçilebilir

BAŞKAN

İSMAİL RÜŞTÜ CİRİT

BAŞSAVCI MEHMET AKARCA

(22)

DANIŞTAY

• İdari mahkemelerce verilen kararların son inceleme yeridir.

• Üyelerinin 4’te 3’ünü HSK, 4’te 1’ini Cumhurbaşkanı seçer

• Başkan ve Başkan Vekilleri Danıştay Genel

Kurulunca 4 yıllığına seçilir. Yeniden seçilebilir

_BAŞKAN

ZERRİN GÜNGÖR

DANIŞTAY'IN GÖREVLERİ

• İdari davalara temyiz mahkemesi olarak bakmak

• Kamu hizmetleriyle ilgili İmtiyaz sözleşmeleri hakkında iki ay içinde görüş bildirmek

• Ülke çapında uygulanacak düzenleyici işlemlerin yargısal denetimini yapmak

• Bazı idari davalara ilk derece mahkemesi olarak bakmak

(23)

UYUŞMAZLIK MAHKEMESİ

• Adli ve idari yargı organları arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmekle yetkilidir.

• Uyuşmazlık Mahkemesi başkanı Anayasa Mahkemesi üyeleri arasından Anayasa mahkemesince seçilir

• Uyuşmazlık Mahkemesinin diğer üyeleri Yargıtay ve Danıştay üyeleri arasından seçilir

• Başkan ve üyeler dört yıllık süre için seçilirler

Diğer mahkemelerle Anayasa Mahkemesi arasındaki

uyuşmazlıklarda Anayasa Mahkemesi kararları esas alınır

(24)

SAYIŞTAY

• Başkan ve üyeleri TBMM tarafından seçilir

• Kesin hüküm niteliğindeki kararları

aleyhine idari yargı yoluna başvurulamaz

• Ancak kararlarla ilişkin ilgililer 1 defaya

mahsus 15 gün içerisinde karar düzeltmesi isteyebilir.

• Vergi benzeri mali yükümlülükler hakkında Danıştay ile Sayıştay kararları arasında

uyuşmazlık olursa Danıştay kararları esas alınır

GÖREV ALANI

• Merkezi yönetim bütçesi

kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderlerini

Denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme

bağlamak

• Mahalli idarelerin hesap ve işlemlerinin denetimini yapmak

Sayıştay denetimini

TBMM adına yapar

(25)

2018 KPSS

1982 Anayasası’na göre merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetleme ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlama ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapma görevi aşağıdakilerden hangisine aittir?

A) Devlet Denetleme Kurulu B) Anayasa Mahkemesi C) İçişleri Bakanlığı D) Sayıştay E) Danıştay

(26)

YARGI DENETİMİNE TABİ OLMAYAN NORM VE İŞLEMLER

• OHAL DÖNEMİ CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMELERİ

• MİLLETLERARASI ANTLAŞMALAR

• HSK KARARLARI (meslekten çıkarma hariç)

• YSK KARARLARI

• YÜKSEK HAKEM KURULU ve KAMU GÖREVLİLERİ HAKEM KURULU KARARLARI

• YÜKSEK ASKERİ ŞURANIN TERFİ VE KADROSUZLUK NEDENİYLE EMEKLİYE SEVK KARARLARI

• SAYIŞTAY KARARLARI

• SPOR TAHKİM KURULU KARARLARI

• İNKILAP KANUNLARI

(27)

2018 KPSS

Aşağıdakilerden hangisi 1982 Anayasası’nda koruma altına alınan inkılap kanunlarından biri değildir?

A) Tevhidi Tedrisat Kanunu

B) Tekke ve Zaviyelerle Türbelerin Seddine ve Türbedarlıklar ve bir takım Unvanların Men ve İlgasına Dair Kanun

C) Türk Harflerinin Kabul ve Tatbiki Hakkında Kanun D) Şapka İktisası Hakkında Kanun

E) Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun