TÜRKİYE’DE ANAYASA YARGISININ TEMEL
ÖZELLİKLERİ
Özellikler
•Merkezileşmiş anayasa yargısı
•A posteriori denetim
•Soyut ve somut norm denetimi
A. Anayasa Mahkemesinin Statüsü, Kuruluşu ve Görevleri
B. Anayasa Uygunluk Denetimin Konusu
A. Anayasa Mahkemesinin Statüsü, Kuruluşu ve Görevleri
1. Anayasa Mahkemesinin Statüsü 2. Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu 3. Anayasa Mahkemesinin Görevleri
1. Anayasa Mahkemesinin Statüsü
•Anayasa organı
•Yüksek mahkeme
•Yöntemsel bağımsızlık
2. Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu
•Üye seçim yöntemi (An. md. 146/1,2 ve 3)
•Üye seçilme koşulları (An. md. 146/4)
•Görev süresi ve görevin sona ermesi (An.
md. 147)
3. Anayasa Mahkemesinin Görev ve Yetkileri (An. md. 148, 69/4 ve 6, 85, 158/2)
• Anayasada sayılan normların anayasaya uygunluk denetimi yapmak
• Bireysel başvurulara bakmak
• Yüce Divan
• TBMM’ce verilen dokunulmazlığın kaldırılması ve TBMM üyeliğinin düşürülmesi kararlarına ilişkin iptal istemlerini karara bağlamak
• Siyasal partilerin kapatılması davalarına bakmak
• Siyasal partilerin mali denetimini yapmak
• Uyuşmazlık Mahkemesine başkan seçmek
B. Anayasa Uygunluk Denetimin Konusu
Yasalar ve Anayasa Değişikliği Yasaları Cumhurbaşkanlığı kararnameleri
Parlamento Kararları TBMM İçtüzüğü
Yasalar ve Anayasa değişikliği
hakkındaki yasalar(An. md. 148/1)
•Biçimsel anlamda yasa anlayışı
•İstisna: Anayasanın 174. maddesinde sayılan Inkılap Kanunları
•Anayasa değişikliği hakkındaki yasalar yalnızca
biçimsel yönden Anayasaya uygunluk denetimine bağlı.
Cumhurbaşkanlığı kararnameleri
• Olağan dönemlerde çıkarılan cumhurbaşkanlığı
kararnameleri biçim ve esas bakımından anayasaya uygunluk denetimine bağlı.
Parlamento Kararları
TBMM’nin yasa dışındaki bütün işlemlerine verilen ad.
Anayasaya uygunluk denetimine konu olabilecek kararlar:
•TBMM İçtüzüğü
•Dokunulmazlığın kaldırılması ve Üyeliğin düşmesine ilişkin kararlar
TBMM İçtüzüğü
Parlamentonun kendi iç çalışmalarını düzenlemek amacıyla koyduğu kurallar.
“TBMM çalışmalarını kendi yaptığı İçtüzük hükümlerine göre yürütür.” (An. 95/1)
C. Anayasaya Uygunluk Denetimi Dışında Tutulan Normlar
a. 1961 Anayasası Dönemi b. 1982 Anayasası Dönemi
1961 Anayasası Dönemi
-Devrim Yasaları
-Milli Birlik Komitesi Dönemi Düzenlemeleri
-Uluslararası Antlaşmalar
1982 Anayasası Dönemi
-Devrim Yasaları
-Milli Güvenlik Konseyi Dönemi Düzenlemeleri
-Uluslararası Antlaşmalar
-Cumhurbaşkanının Tek İmzalı İşlemleri -OHAL KHK’leri/OHAL Cumhurbaşkanlığı kararnameleri
