NÖROMÜSKÜLER İLETİM
NÖROMÜSKÜLER İLETİM
Sinapslardan farklı olarak 2 tane kavşak bölgesi Sinapslardan farklı olarak 2 tane kavşak bölgesi vardır.
vardır.
Nöromüsküler kavşak: Motor sinir- Çizgili kas Nöromüsküler kavşak: Motor sinir- Çizgili kas
Nöroeffektör kavşak:Otonon sinir- Düz kas Nöroeffektör kavşak:Otonon sinir- Düz kas
Nöromüsküler kavşak ve sinaps yapı olarak Nöromüsküler kavşak ve sinaps yapı olarak birbirine benzer.
birbirine benzer.
Nöroefffektör kavşak ise diğerlerine oranla daha Nöroefffektör kavşak ise diğerlerine oranla daha basit bir yapı gösterir.
basit bir yapı gösterir.
İskelet kasının sinir liflerinin İskelet kasının sinir liflerinin stimulasyonuyla normal olarak stimulasyonuyla normal olarak
aktive olması tek yönlüdür.
aktive olması tek yönlüdür.
İskelet kas liflerini innerve eden İskelet kas liflerini innerve eden tüm aksonların sinir hücreleri tüm aksonların sinir hücreleri motor sinirler (somatik efferent motor sinirler (somatik efferent sinirler) olarak bilinir ve hücre sinirler) olarak bilinir ve hücre gövdeleri ya beyin sapında gövdeleri ya beyin sapında yada medulla spinaliste yada medulla spinaliste bulunur. Motor nöron aksonları bulunur. Motor nöron aksonları miyelinlidir ve vucutta en miyelinlidir ve vucutta en
büyük çaplı aksonlardır.
büyük çaplı aksonlardır.
Bir motor nöron Bir motor nöron birçok kas lifini birçok kas lifini innerve edebilir ama innerve edebilir ama her kas lifi sadece her kas lifi sadece bir sinir bağlantısına bir sinir bağlantısına sahiptir ve bir lif sahiptir ve bir lif sadece bir motor sadece bir motor nöronla kontrol nöronla kontrol edilir.
edilir.
Motor nöron ve Motor nöron ve onun innerve ettiği onun innerve ettiği kas liflerine
kas liflerine motor motor ünite
ünite denir. denir.
Tek bir motor Tek bir motor nöronda bir aksiyon nöronda bir aksiyon potansiyeli
potansiyeli
oluştuğunda, o oluştuğunda, o motor ünitede tüm motor ünitede tüm kas lifleri kasılır.
kas lifleri kasılır.
Motor nöron aksonunu saran Motor nöron aksonunu saran miyelin kılıf kas lifi yakınında sona miyelin kılıf kas lifi yakınında sona erer. Burada eldiven parmakları erer. Burada eldiven parmakları gibi gömülen çok sayıda kısa gibi gömülen çok sayıda kısa oluşumlara ayrılır.
oluşumlara ayrılır.
Aksonun uç kısmı altında bulunan Aksonun uç kısmı altında bulunan kas lifi zar bölgesi spesifik kas lifi zar bölgesi spesifik özelliklere sahiptir ve
özelliklere sahiptir ve motor son motor son plak olarak bilinir. plak olarak bilinir.
Motor son plakla akson terminali Motor son plakla akson terminali kavşağı
kavşağı nöromusküler nöromusküler bağlantı bağlantı olarak bilinir.
olarak bilinir.
Motor nöronun akson uçları Motor nöronun akson uçları sinaptik bağlantılarda bulunan sinaptik bağlantılarda bulunan veziküllere benzeyen membrana veziküllere benzeyen membrana bağlı veziküller içerir.
bağlı veziküller içerir.
Veziküller kimyasal transmitter asetilkolin Veziküller kimyasal transmitter asetilkolin (Ach) içerir.
(Ach) içerir.
Motor nöronda aksiyon potansiyeli akson Motor nöronda aksiyon potansiyeli akson ucuna ulaştığında,
ucuna ulaştığında,
voltaja duyarlı kalsiyum kanalları açılarak sinirin voltaja duyarlı kalsiyum kanalları açılarak sinirin membranı depolarize olur
membranı depolarize olur
böylece akson terminaline kalsiyum diffuze olur.böylece akson terminaline kalsiyum diffuze olur.
Bu kalsiyum, akson ucu ve motor plağı Bu kalsiyum, akson ucu ve motor plağı ayıran ekstraselüler aralığa veziküllerden ayıran ekstraselüler aralığa veziküllerden asetilkolinin ekzositozla serbestlenmesini asetilkolinin ekzositozla serbestlenmesini sağlar.
sağlar.
Asetilkolin bu aralıkta difuze olur ve motor Asetilkolin bu aralıkta difuze olur ve motor son plaktaki reseptör bölgelere bağlanır
son plaktaki reseptör bölgelere bağlanır (nikotinik tip).
(nikotinik tip).
Ach’ın bağlanması, son plak zarında iyon Ach’ın bağlanması, son plak zarında iyon kanallarını açan Ach reseptörünü aktive kanallarını açan Ach reseptörünü aktive
eder. Hem sodyum hem potasyum eder. Hem sodyum hem potasyum
iyonlarına geçirgenlik artar.
iyonlarına geçirgenlik artar.
Hücre zarının iki tarafındaki elektrokim- Hücre zarının iki tarafındaki elektrokim- yasal farklardan ötürü içeri giren sodyum, yasal farklardan ötürü içeri giren sodyum,
çıkan potasyumdan fazladır.
çıkan potasyumdan fazladır.
Oluşan lokal depolarizasyona Oluşan lokal depolarizasyona Son plak Son plak potansiyeli
potansiyeli (EPP) denir (EPP) denir
EPP Geçici bir potansiyel değişikliğidir. EPP Geçici bir potansiyel değişikliğidir.
Ach ‘ın etkisi Ach’in kolin ve asetata hidrolizi Ach ‘ın etkisi Ach’in kolin ve asetata hidrolizi ile sonlanır.
ile sonlanır.
Hidroliz reaksiyonu asetilkoliinesteraz enzimi Hidroliz reaksiyonu asetilkoliinesteraz enzimi ile katalizlenir.
ile katalizlenir.
Post sinaptik membran kendiliğinden aksiyon Post sinaptik membran kendiliğinden aksiyon potansiyel oluşturamaz.
potansiyel oluşturamaz.
Depolarize olduktan sonra diğer komşu Depolarize olduktan sonra diğer komşu bölgeleride depolarize eder.
bölgeleride depolarize eder.
Eşik değere ulaştıktan sonra aksiyon Eşik değere ulaştıktan sonra aksiyon potansiyeli meydana gelir.
potansiyeli meydana gelir.
Asetilkolin sentezi: Motor nöronlar ve Asetilkolin sentezi: Motor nöronlar ve aksonları Ach sentez edebilirler.
aksonları Ach sentez edebilirler.
Asetil Koenzim A ( asetil KoA) ile kolinin Asetil Koenzim A ( asetil KoA) ile kolinin kolin-asetiltransferaz
kolin-asetiltransferaz enzimi aracılığı ile enzimi aracılığı ile birleşmesinden sentez edilir.
birleşmesinden sentez edilir.
Asetilkoenzim Anöronlarda sentez edilir. Asetilkoenzim Anöronlarda sentez edilir.
Kolin nöronlarda sentez edilemeyip, Kolin nöronlarda sentez edilemeyip, ESS’dan aktif tranport ile hücre içine ESS’dan aktif tranport ile hücre içine
taşınır.
taşınır.
Bir son plakta Bir son plakta
15-40 milyon Ach reseptörü vardır. 15-40 milyon Ach reseptörü vardır.
Her bir impuls 60 kadar vezikülü Her bir impuls 60 kadar vezikülü serbestler.
serbestler.
Her bir vezikülde ise 10.000 Her bir vezikülde ise 10.000
nörotransmitter molekülü vardır.
nörotransmitter molekülü vardır.
Bu miktar Bu miktar tam bir son plak potansiyeli tam bir son plak potansiyeli
oluşturmak için gerekli Ach sayısının10 katını oluşturmak için gerekli Ach sayısının10 katını
geçirmeye yeterlidir.
geçirmeye yeterlidir.
Minyatür son plak potansiyeli: Minyatür son plak potansiyeli: Dinlenim Dinlenim anında sinir hücre zarından küçük paketler anında sinir hücre zarından küçük paketler
halinde Ach vezikülleri salgılanır.Her biri halinde Ach vezikülleri salgılanır.Her biri
o.5 mv büyüklüğünde minyatür son plak o.5 mv büyüklüğünde minyatür son plak
potansiyeli denilen küçük depolarize potansiyeli denilen küçük depolarize
potansiyeller oluşturur.
potansiyeller oluşturur.
Nöromüsküler kavşakta iletimi etkileyen faktörler
Nöromüsküler kavşakta iletim birkaç noktada Nöromüsküler kavşakta iletim birkaç noktada değiştirebilinir.
değiştirebilinir.
Presiinaptik nöronda salgılanan Asetilkolin Presiinaptik nöronda salgılanan Asetilkolin
salgılanmasını engelleyerek: botilusmus toksini salgılanmasını engelleyerek: botilusmus toksini
Ach benzeri etki ile kas lifini uyaran ilaçlar: Ach benzeri etki ile kas lifini uyaran ilaçlar:
Metakolin, karbakol, nikotin gibi ilaçlar Metakolin, karbakol, nikotin gibi ilaçlar
asetilkolin esteraz enzimi ile yıkılmaları daha asetilkolin esteraz enzimi ile yıkılmaları daha
geç olduğu için etkileri uzun sürer. Kasta geç olduğu için etkileri uzun sürer. Kasta
spazm oluştururlar.
spazm oluştururlar.
Asetilkolin esterazı inhibe ederek: Sinaptik Asetilkolin esterazı inhibe ederek: Sinaptik aralıktaki asetilkolin esterazı inhibe ederek aralıktaki asetilkolin esterazı inhibe ederek salgılanan Ach ‘ın hidrolizi engellenir. Kas salgılanan Ach ‘ın hidrolizi engellenir. Kas
lifinin ardarda uyarılmasına ve sonuçta kasın lifinin ardarda uyarılmasına ve sonuçta kasın spazmına neden olur.İki türlü inhibisyon söz spazmına neden olur.İki türlü inhibisyon söz
konusudur.
konusudur.
Reversibl (geridönüşümlü): Neostigmin, Reversibl (geridönüşümlü): Neostigmin, fizostigmin
fizostigmin
İrreversibl (geridönüşümsüz): Diisopropil İrreversibl (geridönüşümsüz): Diisopropil florofosfat
florofosfat
Reseptörleri bloke ederek: D-tubokürarin Reseptörleri bloke ederek: D-tubokürarin gibi Kürar benzeri etki gösteren ilaçlar
gibi Kürar benzeri etki gösteren ilaçlar asetilkolin reseptörleri için Ach ile
asetilkolin reseptörleri için Ach ile
yarışarak reseptörlerle birleşir.bu yüzden yarışarak reseptörlerle birleşir.bu yüzden
ACH postsinaptik membranda yeterince ACH postsinaptik membranda yeterince
etki oluşturamaz.
etki oluşturamaz.
Nöromüsküler kavşak iletim bozuklukları
Myastenia Gravis
Myastenia Gravis: İskelet kaslarının güçsüzlüğü ve yorgunluğu ile ortaya çıkan ölümcül bir hastalıktır.: İskelet kaslarının güçsüzlüğü ve yorgunluğu ile ortaya çıkan ölümcül bir hastalıktır.
Nikotinik ACh reseptörlerine vücut antikor oluşturur.
Nikotinik ACh reseptörlerine vücut antikor oluşturur.
Lambert-Eaton hastalığı
Lambert-Eaton hastalığı: Nöromüsküler kavşakta Ca kanallarına antikor gelişir. Myastenia gravise benzer : Nöromüsküler kavşakta Ca kanallarına antikor gelişir. Myastenia gravise benzer bir hastalıktır.
bir hastalıktır.
NÖROEFFEKTÖR KAVŞAK
Nöroeffektör kavşak
Düz kasta iskelet kası liflerinde bulunan düzenli bir snir-kas kavşağı yoktur.
Düz kasta iskelet kası liflerinde bulunan düzenli bir snir-kas kavşağı yoktur.
Düz kası innerve eden otonom sinir lifleri bir kas lifi tabakası üzerine dallanarak yayılır.
Düz kası innerve eden otonom sinir lifleri bir kas lifi tabakası üzerine dallanarak yayılır.
Bu lifler kas lifleri ile temas etmezler. Kavşak bölgelerinden salgılanan nörotransmitterler Bu lifler kas lifleri ile temas etmezler. Kavşak bölgelerinden salgılanan nörotransmitterler hücreye diffüz olurlar.
hücreye diffüz olurlar.
