Mart 1999
9 Wright Kard e ş l e r, ilk uçağı
1903’te Kitty Hawk’ta uçurmuşlardı.
Bu tarihsel olayın 100. yıldönümün- de NASA da bir uçak uçurmayı plan- lıyor; ama Dünya’da değil, Mars’ta.
P roje için önümüzdeki yıl NASA bütçesinde 50 milyon dolar ayrılmış durumda.
Gerçekte NASA uzmanları bu proje üzerinde on yıldır çalışıyorlar.
Uçağın tasarımı, kullanılacak itki sis- temi ve Mars yolculuğu gibi projenin ana hatları çok-
tan tamamlan- mış bile. Hatta p rojenin birçok ayrıntısı da belir- lenmiş.
Boş ağırlığı 135 kg ve kanat açıklığı da 9,75 m olacak uçağın adı Kitty Hawk.
Amerikan Deniz Kuvvetleri Araştır- ma Laboratuvarları’nda 20 yıllık ae- rodinamik araştırmalarının bir sonu- cu olarak ortaya çıkmış bu uçak.
Kitty Hawk Mayıs 2003’te bir Ariane 5 roketiyle fırlatılacak ve Aralık 2003’te de "kızıl gezegen"e varacak.
Uçağın Mars atmosferine girişi klasik
yöntemle gerçekleştirilecek; önce ısı kalkanı yardımıyla düşen uçağın hızı kesilecek sonra da paraşüt açılacak.
Yüzeyden 2000 m yüksekte, Kitty Hawk katlı duran kanatlarını açacak ve 1000 – 9000 m arasında değişen yüksekliklerde, Valles Marineris adlı dev kanyon üzerinde uçacak. Kitty Hawk bu görevinde, yüzey fotoğraf- ları çekecek ve video görüntüleri ala- cak. Bu görüntülerin incelenmesiyle, böylesi dev bir kanyonun nasıl oluş- tuğu ve zaman içinde nasıl bir değişim geçirdiği anlaşılmaya çalı- şılacak. Ay r ı c a M a r s ’tan Dün- ya’ya toprak ve kaya örn e k l e r i g e t i recek uzay aracı için hem kaya örn e k l e r i açısından zengin olan hem de aracın kolayca inebileceği alanlar da sapta- nacak. Bu sırada uçaktaki öteki bi- limsel aygıtlar da Mars atmosferine yönelik çeşitli veriler toplayacaklar.
Çağlar Sunay
www.cnn.com www.bbc.co.uk http://barsoom.msss.com
Mars’a Uçak...
Arian 5
NASA Mars’a şişirilebilir jipler yollamayı planlıyor. En dikkat çeki- ci özellik, balon biçiminde, 1.5 m çaplı Kevlar tekerlekler. Şasi de şişi- rilebilir termoplastik maddeden ola- cak; böylece ancak Mars’a indikten sonra katılaşıp son şeklini alacak. Şi- şirme, aktif karbonun Mars atmosfe- riyle etkileşmesinden doğacak CO
2ile yapılacak. Proje, NASA’da staj ya- pan Meksikalı öğrenci Enrique Gar- cia’ya ait. Jip, sönük haldeyken bir semaver kadar olacak. Klasik uzay ji- pi 40 kg gelirken, şişirilebilen jip 8 kg, gelecek. Arac, Mars yörünge- sindeki bir balondan indirilecek.
Enerjisini küresel güneş pillerinden alacak. Bunların özelliği, belli bir doğrultuda olmalarının gerekmeme - si; küre nasıl konulursa konulsun, sürekli güneş enerjisi alabilecek.
Science et Vie, Ocak 1999 resim s. 42 Enrique Garcia
...ve Jip
Şimdiye değin kütleçekim kalkan- ları, bilimkurgu’nun temel malzemele- rinden sayılırdı. Artık öyle değil gali- ba… Çünkü NASA, yerçekimi en azın- dan hafifletecek bir proje için 600 000 dolar ayırdı. Fizikte dört temel kuvvet- ten biri olan kütleçekimini etkisizleş- tirdiğini öne süren bir Rus bilim ada- mının tartışmalı deneylerini tekrarlaya- cak. NASA’nın derdi, ağır roketleri yö- rüngeye fırlatmakta karşılaşılan sorun- lar. Eğer yerçekimini bir biçimde per- deleyebilirsek, koca koca roketleri kü- çük bir itmeyle uzaya fırlatmak işten bile değil. Bilim adamlarının çoğunlu- ğu bunu olanaksız görüyor. Moskova Bilimsel Kimya Araştırmaları Merke- zi’nden E.E. Podkletnov, bunlardan bi- ri değil.
Yıllar önce, yayınlanan bir makale- sinde Podkletnov, hızlı dönen süperi- letken bir diskin ağırlığının bir bölü-
münü yitirdiğini öne sürmüştü. Daha sonraki bir makalesinde de, böylesine bir diskin ağırlığının yüzde ikisini yitir- diği görüşünü savunmuştu.
Etkilenmiş görünen NASA, Super- conductive Components adlı bir kuru- luşa 30 santimetre çapında bir süper iletken disk ısmarladı. NASA’ n ı n Huntsville (Alabama) kentindeki Marshall Uzay Uçuş Merkezi araştır- macılarından Ronald Koczor, "9-10 cm çapında daha küçük bir diskle yaptığı- mız ilk deneyde, yerçekiminde, mil- yarda bir ölçekteki "gürültü"nün dışın- da kayda değer bir değişiklik görme- dik" diyor. Ama Koczor ve ekip arkada- şı David Noever kararlı görünüyorlar.
Yeni diske, Rus bilginin yaptığı gibi radyo frekansları uygulacaklar. Mary- land Üniversitesinden Ho Paik ise "va- kitlerini boşa harcıyorlar" diyor. " Çün- kü kütleçekimi bir kütle tarafından ya-
r a t ı l ı r, kuantum mekaniği tarafından değil." Koczor ve Noever gene de geri adım atmıyorlar. "Deneyleri elbette sonsuza dek sürdürecek değiliz; ama hele bir Rus fizikçinin gittiği yere ka- dar gidelim" diyorlar.
New Scientist, 6 Şubat 1999
NASA Yerçekimine Çare Arıyor
NASA’nın Rüyası:Dev motorlara ve tonlarca yakıta gerek duymayacak
roketler.
