TÜRKİYEDE PROGRAM
GELİŞTİRME ÇALIŞMALARI
• Türkiye’de Cumhuriyet’in kuruluşundan itibaren 1926, 1936 ve 1948 ilkokul
programları geliştirilmiştir ve geliştirildikleri dönemlerde büyük değişime uğramıştır.
Bilimsel anlamda ilk program geliştirme çalışmaları 1962 yılında ilköğretim
programları üzerinde yapıldığı söylenebilir.
1968 yılından sonra ülkemizde bu alanda yapılan en kapsamlı değişiklikler 2005
yılında yapılmıştır.
Değişim bilim alanlarındaki araştırma
bulgularının ve eğitim bilimlerinde öğrenme- öğretme anlayışlarındaki gelişmelerin
yöntem ve içerik olarak öğretim programlarına yansıtılması ,
Bireysel ve ulusal değerlerin küresel
değerleri de dikkate alarak geliştirilmesi ihtiyacı,
MEB bu değişikliklerin gerekçelerini şu şekilde
açıklamıştır:
Programda yer alan konuların bir çoğunun çocukların yaş ve gelişim düzeyine uygun olmaktan , onların ilgi ve meraklarını
karşılamaktan uzak olması,
Okulda kazandırılmaya çalışılan yaşantı
biçimleriyle gerçek dünyanın çoğu kez uyum içinde olmaması,
Ekonomik ve toplumsal gelişmelerin bir
sonucu olarak bireylerin yaratıcılık, eleştirel düşünme, problem çözme, karar verme,
işbirliği yeterliklerini kazanmalarının daha bir önem kazanmış olması,
Kendini ifade edebilen, iletişim kurabilen, girişimcilik ruhuna sahip vatandaşlar
yetiştirmek gerekliliğinin daha baskın konuma gelmesi.
2005 ilköğretim programlarının referans çerçeveleri şu şekilde
belirtilmiştir:
Ülkemizin tarihsel, kültürel, sosyal, ahlaki birikimini ve katılımını motivasyon kaynağı olarak görür ve Atatürk’ün kurduğu Türkiye Cumhuriyeti projesinin gelişerek devamlılığı ilkesini birinci referans noktası olarak ele
alır.
PROGRAMIN REFERANS ÇERÇEVELERİ
Dünyada yaşanan tüm değişimleri ve
gelişmeleri ikinci referans noktası olarak ele alır.
Üçüncü referans noktası olarak Avrupa Birliği normlarını, hedeflerini ve eğitim anlayışını kabul eder.
Dördüncü ve son olarak referans noktası, ülkemizin mevcut eğitim özelliklerinin
belirlenmesini, başarı ve başarısızlıkların değerlendirilmesini ve ortaya çıkan
sonuçları olarak belirtilmiştir.
2005 ilköğretim programlarının temel vizyonu, “ Atatürk ilke ve inkılaplarını
benimsemiş, temel demokratik değerlerle donanmış, bireysel farklılıkları ne olursa olsun, araştırma-sorgulama, eleştirel
düşünme, problem çözme ve karar verme becerileri gelişmiş; yaşam boyu öğrenen ve insan haklarına saygılı, mutlu Türkiye
Cumhuriyeti vatandaşları yetiştirmek”
olarak belirtilmiştir.
PROGRAMIN VİZYONU
Her bireyin öğrenebileceği, birey olarak
kendine özgü olduğu ve öğrenmenin bireyin gelecekteki yaşamına ışık tutacağı anlayışı.
Milli kimlik merkeze alınarak, evrensel değerlerin benimsenmesinin sağlanması.
Tanımlanan bu vizyondan
hareketle geliştirilen ilköğretim programlarının temelinde yer alan
ilke ve anlayışlar:
Bireylerin, haklarını bilen ve kullanan,
sorumluluklarını yerine getiren, demokratik bireyler olarak yetişmelerinin sağlanması.
Bireylerin, öğrenme sürecinde deneyimlerini kullanmasına ve çevresiyle etkileşim
kurmasına fırsat verilmesi.
Öğrenme, hayatın parçalara bölünmesiyle değil, bütünsel içerikle en üst düzeye çıkar.
Her alanla ilgili olgular, kavramlar, ilkeler, yöntem ve yaklaşımlar öğrenmeyi
kolaylaştıracak biçimde düzenlenir.
İlköğretim programında içerik seçimi ve düzenlenmesinde
dikkate alınan ilkeler:
İçerik düzenlenirken öğrenme ve motivasyon ilkleri dikkate alınır.
İçerik oluşturulurken bireyselleşme ve toplumsallaşma dengesi gözetilir.
Çocuğun öğrenmeye heveslenmesi ancak araştırma arzusu ve doğal merakının
uyarılmasıyla mümkündür.
Öğrenme, öğretmenin ya da öğrencinin dersi anlatması yerine, öğrenci merkezli etkinliklerde, öğrencinin aktif rol almasıyla oluşur.
İlköğretim programlarına göre, öğretme-öğrenme durumlarında
dikkate alınacak ilkeler:
Öğrenilenlerin farklı ortamlara aktarılması, etkin ve yaratıcı bir yorumla kullanılması asıl amaçtır.
Çocuğun yakın çevresi içerisinde yaşanan sorunlar, hayat biçimi, ekonomik etkinlikler, coğrafi faktörler öğrenme için temel
içeriktir.
Okul sadece dört duvar değil, tüm çevredir.
Öğrencilerin okullarında ve bulundukları yörede çeşitli toplumsal hizmetler
sunmasını destekler.
1.Türkiye’de var olan programların geliştirilip
değiştirilmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
a) Bireysel ve ulusal değerlerin küresel değerleri de dikkate alarak geliştirilmesi ihtiyacı
b) Öğretimde farklı yöntem ve teknikler kullanma amacı
c) Bireysel ve toplumsal değerler ve gereksinimlerin değişmesi
d) Okulda kazandırılmaya çalışılan yaşantı biçimleriyle gerçek dünyanın çoğu kez uyum içinde olmaması
e) Eğitimde kaliteyi arttırmak ve eşitliği sağlamak
KPSS’DE ÇIKABİLECEK SORULAR
2. Aşağıdakilerden hangisi çağdaş eğitim programının özelliklerinden biri değildir?
a) Ulusal değerlerden çok, evrensel değerler benimsenmelidir
b) İçerik düzenlenirken motivasyon ve öğrenme ilkeleri dikkate alınmalıdır
c) Öğretimde farklı yöntem ve tekniklerin kullanılmalıdır
d) Her öğrenci kendine özgü öğrenme biçimine sahiptir
e) Hiç biri
3. İlköğretim programlarına göre, öğretme-
öğrenme durumlarında dikkate alınacak ilkeler göz önünde bulundurulduğunda aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır?
a) Öğrenilen bilgilerin derinleştirilmesi asıl amaçtır b) Dersler etkinliklerle zenginleştirilerek daha çok
öğrenci merkezli hale getirilmelidir
c) Öğrencilerde araştırma ve merak uyandırma düşüncesi oluşturulmalıdır
d) Öğretim programlarında uluslar arası kriterlerden çok ulusal kriterler kullanılmıştır
e) Çocuğun yakın çevresi ve hayat biçimi öğrenme için temel içerik olarak görülür