Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı İncelenmesi

Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı İncelenmesi

Özel Öğretim Yöntemleri I Dersi 2. Hafta Sunumu

Arş. Gör. Serkan Keleşoğlu

Konuşma Halkası

 İlkokulda öğrenci iken sosyal bilgiler dersiniz nasıl geçmekteydi? Bu ders ile ilgili bir anınızı

paylaşır mısınız?

2

Konuşma Halkası

 Sosyal bilgiler öğretmeniniz adı ne idi? Onun nasıl bir öğretmen olduğunu düşünüyorsunuz?

12/19/2021

3

Konuşma Halkası

 Sosyal bilgiler dersinde kendinizi nasıl bir öğrenci olarak tanımlarsınız?

4

Konuşma Halkası

 Uygulanmakta olan sosyal bilgiler dersinde öğrencilik günlerinize göre nelerin değiştiğini düşünüyorsunuz?

12/19/2021

5

Metafor Çalışması

 Sosyal bilgiler alanını bir hayvana ya da bir nesneye benzetseniz neye benzetirdiniz?

 Neden?

6

Sosyal Bilgiler Nedir?

 “Sosyal bilgiler, pedagojik amaçlarla basitleştirilmiş sosyal bilimlerdir.” (Wesley, 1950’den aktaran Shug ve Beery, 1987;7, Öztürk, 2009, s.3)

 “Sosyal bilgiler vatandaşlık eğitimi amacıyla sosyal bilimler ve beşeri bilimlerin kaynaştırılmasıdır” (Barr vd, 1978, s18, Akt: Öztürk, 2009, s.3).

 “Sosyal bilgiler, sosyal ve beşeri bilimleri vatandaşlık yeterliklerini geliştirmek amacıyla kaynaştıran bir çalışma alanıdır. Okul programı içinde Sosyal bilgiler, antropoloji, arkeoloji, ekonomi, coğrafya, tarih, hukuk, felsefe, siyaset bilimi, psikoloji, din ve sosyolojinin yanı sıra beşeri bilimler, matematik ve doğa bilimlerinden kendine mal ettiği içerik üzerinden sistematik ve eşgüdümlü bir çalışma sağlar. Sosyal bilgilerin öncelikli amacı, karşılıklı olarak birbirine bağlı bir dünyada, kültürel farklılıkları olan demokratik bir toplumda, genç inşalara bilgiye dayalı ve mantıklı kararlar alabilme yeteneklerini geliştirmede yardımcı olmaktır”

(NCSS, 1994, Akt: Öztürk, 2009, s.4). 12/19/2021

7

Sosyal Bilgiler Nedir?

 Türkiye’deki sosyal bilgilerin tanımı; “Hayat bilgisi/sosyal bilgiler/vatandaşlık eğitimi programı;

 1. Türk demokratik toplumundaki sorumluluk sahibi vatandaşların görevine uygun amaçlar üreten,

 2. İçeriğini tarih, coğrafya ve vatandaşlık bilgisi konularını ilişkilendirerek oluşturan ve

 3. Yaşam boyu sürecek vatandaşlık becerileri sunan bir eğitim planıdır (Barth ve Demirtaş -, 1997: 1.6.) (Akt:

Kılıçoğlu, 2009).

 MEB (2005): bireyin toplumsal var oluşunu gerçekleştirebilmesine yardımcı olması amacıyla; tarih, coğrafya, ekonomi, sosyoloji, antropoloji, psikoloji, felsefe, siyaset bilimi ve hukuk gibi sosyal bilimleri ve vatandaşlık bilgileri konularını yansıtan;

öğrenme alanlarının bir ünite ya da tema altında birleşmesini içeren; insanın sosyal ve fiziki çevresiyle etkileşiminin geçmiş, bugün ve gelecek bağlamında incelendiği;

toplu öğretim anlayışından hareketle oluşturulmuş bir ilköğretim dersidir.

8

Sosyal Bilgiler Eğitimi Yaklaşımları

Kültürel mirasın aktarımı olarak

12/19/2021

9

Sosyal bilimler olarak

Yansıtıcı araştırma olarak

Vatandaşlık Aktarımı Olarak Sosyal Bilgiler Öğretimi



Sosyal bilgiler öğretimindeki en eski ve yaygın yaklaşımdır. Genel amaç, toplumun temel kurum, değer ve inançlarının öğretilerini telkin ederek, mevcut durumun devamını sağlamaktır. Barr ve arkadaşlarına göre bu yaklaşımın amacı, kültürel devamlılığı garanti edecek yeni nesiller yetiştirmektir. İçerik yetişkinler tarafından belirlenir. Geçmişi öğrenme, geçmiş ve geleneklerle gurur duyma, sorumluluk alma, uygun tutum ve davranışlar sergileme ve otoriteye bağlılık, gerçekleştirilmek istenen hedefler arasındadır. Öğretmen merkezli yöntemlerin uygulanması öngörülür

10

Sosyal Bilim Olarak Sosyal Bilgiler Öğretimi

 Sosyal bilimlere ait bilgi, beceri ve değerlerin kazanılmasının etkili vatandaşlık için en iyi hazırlık olduğu varsayımına dayanır. Bu yaklaşıma göre öğrenciler, sosyal bilimlerin yapısı (onların temel kavramları, genellemeleri ve kuramları) ile bilgi toplama ve yorumlama süreçlerini öğrenmelidir. Bu nedenle sosyal bilimciler tarafından tanımlanan önemli bulgular, bakış açıları ve sorunlar sosyal bilgiler programlarının içeriğini oluşturur. Bu özellikleri taşıyan öğretme-öğrenme süreçleri öğrencilerin karmaşık ve çoğu kez iç içer girmiş dünyalarında karşılaşacakları sorunlarla başa çıkabilmeleri için gerekli bilgi, beceri ve değerler ile donanmalarını sağlar (Öztürk, 2009).

12/19/2021

11

Yansıtıcı Araştırma Olarak Sosyal Bilgiler Öğretimi

 Bu yaklaşım John Dewey ‘in düşüncelerine dayanmaktadır. Birincil amacı, öğrencilerin problem çözme ve karar alma becerilerini öğrenip uygulamalarını sağlamaktır. Buna paralel olarak, öğrencilerin bireysel ve kamusal problemleri tanımlayıp analiz edebilecekleri ve bunlara yönelik bilgiye dayalı kararlar alabilecekleri öğrenme- öğretme süreçlerine ağırlık vermektedir. Önceden belirlenmiş ve mutlaka uygulanması gereken bir içerik söz konusu değildir. Yapılacak etkinliklerin öğrencileri doğrudan ilgilendiren, etkileyen ve kaygılandıran güncel konu ve sorunlara odaklanması istenir.

Benzerlik ve statükonun vurgulanmasına karşın, öğrencilerde sağlıklı bir şüpheciliğin, yaygın/egemen inançlar, değerler, politikalar ve uygulamaları inceleme – araştırma becerisinin gelişimini öngörür. Bu yaklaşımın temel yöntemi araştırma – incelemedir

(Öztürk, 2009).

12

Sizce, Sosyal Bilgiler öğretiminde hangi yaklaşım izlenmelidir?

12/19/2021

13

Sizce, Sosyal Bilgiler öğretiminin amaçları nelerdir?

14

Sosyal Bilgiler Öğretiminin Amaçları

NCSS bu konuda bir uzlaşma sağlamak amacıyla 1970 yılında yayınladığı öğretim kılavuzunda sosyal bilgiler öğretimi için şu dört amacı önermiştir:

 İnsanın geçmiş, bugün ve gelecekteki durumu hakkında bilgi edinme becerisini geliştirme,

 Bilgiyi işleme için gerekli becerileri kazandırma,

 İnanç ve değerleri yorumlama becerisini geliştirme

 Yurttaş olarak aktif sosyal katılım için bilgiyi uygulama

1991;8 Akt: Öztürk, 2009).

12/19/2021

15

Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı Vizyonu



21. yüzyılın çağdaş, Atatürk ilkeleri ve inkılâplarını benimsemiş, Türk tarihini ve kültürünü kavramış, temel demokratik değerlerle donanmış ve insan haklarına saygılı, yaşadığı çevreye duyarlı, bilgiyi deneyimlerine göre yorumlayıp sosyal ve kültürel bağlam içinde oluşturan, kullanan ve düzenleyen (eleştirel düşünen, yaratıcı, doğru karar veren), sosyal katılım becerileri gelişmiş, sosyal bilimcilerin bilimsel bilgiyi üretirken kullandıkları yöntemleri kazanmış, sosyal yaşamda etkin, üretken, haklarını ve sorumluluklarını bilen, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarını yetiştirmektir

16

Öğretim Programı İnceleme

 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı İnceleme Grup Çalışması

12/19/2021

17

Kaynakça

 Öztürk, C. 2009. Sosyal bilgiler öğretimi, Pegem Yayıncılık. Ankara

 ERG, 2005, Yeni öğretim programı değerlendirme raporu. http://

ilkogretim-online.org.tr/vol5say1/yenimufredat_raporu%5B1%5D.pdf adresinden 11.2.2014 tarihinde indirilmiştir.

 Safran, 2009. Sosyal bilgiler öğretimi. Pegem Yayıncılık. Ankara

 Kapapınar, Y. 2012. Kuramdan uygulamaya hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Pegem Akademi: Ankara.

 MEB, 2012. Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. Ankara

18