İsmin Hâl Ekleri

İsmin Hâl Ekleri

Yükleme eki (ismin -i hâli), ismin ünlü veya ünsüzle bitmesine, sahip olduğu

ünlünün yuvarlak veya düz, ya da ince ve kalın oluşuna göre sekiz ayrı şekilde

telaffuz edilir ve günümüz alfabesiyle sekiz ayrı şekilde yazılır. Bunlardan,

ünsüzle biten isimlerin sonunda, -ı, -i, -u ve -ü şeklindedir ve Osmanlı Türkçesi

metinlerinde ى ile yazılır.

 kitab-ı ىبباتببك defter-i ىرتبفبد

 okul-u ىبلوقبوا üzüm-ü ىبمبوزوا

 Ünlü ile biten isimlerin

sonunda da (-yı, -yi, -yu ve – yü) şeklindedir ve iki ye ى ببي ile yazılır.

 baba-yı ىبيابا بببب dede-yi ىببي هبدد

 korku-yu ىبيوقبروببق sürü-yü ىبيبوروببس

Yönelme hâli eki (ismin -e hâli), ismin

ünlü veya ünsüzle bitmesine, sahip olduğu ünlünün yuvarlak veya düz, ya da ince ve kalın oluşuna göre dört ayrı şekilde telaffuz edilir ve günümüz alfabesiyle dört ayrı

şekilde yazılır. Bunlardan, ünsüzle biten isimlerin sonunda, -a ve -e şeklindedir ve Osmanlı Türkçesi metinlerinde “hâ-i

resmiye’’ ه ile yazılır.

kitab-a هبباتببك defter-e هرتبفبد

okul-a هبلوقبوا üzüm-e هبمبوزوا

baba-ya هبيابابببب

dede-ye ببي هبدده

korku-ya هبيوقبروببق

sürü-ye هبيبوروببس

Ünlü ile biten isimlerin sonunda da (-ya ve –ye) şeklindedir ve

Osmanlı Türkçesi metinlerinde

“ye ve hâ-i resmiyye’’ ه ببي ile

yazılır.

 Bulunma hâli eki (ismin -de hâli),

kelimenin ince ve kalın ünlülere sahip oluşuna ve ismin sonundaki ünsüzün sert olup olmaması durumuna göre, dört ayrı şekilde telaffuz edilir ve

bugünkü yazıda dört ayrı şekilde yazılır. Bunlar -da, -de, -ta ve -te

şekilleri olup hepsi هبد şeklinde yazılır.

 baba-da هبدابا بببب dede-de بهبد بهبدد

 korku-da بهبدوقبروببق sürü-de

بهبدوروببس

 Ayrılma hâli eki (ismin -den hâli),

kelimenin ince ve kalın ünlülere sahip oluşuna ve ismin sonundaki ünsüzün sert olup olmaması durumuna göre, dört ayrı şekilde telaffuz edilir ve

bugünkü yazıda dört ayrı şekilde yazılır.

Bunlar -dan, -den, -tan ve -ten

şekilleridir ve نبد şeklinde yazılır.

 baba-danنبدابا بببب dede-den نبد بهبدد

 korku-dan نبدوقبروببق sürü-den

نبدوروببس

Yalın hâl

Kitap باتك

Baba اباب

Çiçek كچيچ -i hâli Kitab-ı

يباتك

Baba-yı ىبيابا بببب

Çiçeğ-i ىگچيچ -e hâli Kitab-a

هباتك

Baba-ya هياباب

Çiçeğ-e هگچيچ -de

hâli

Kitap-ta هدباتك

Baba-da هداباب

Çiçek-te هدكچيچ -den

hâli

Kitap-tan ندباتك

Baba-dan نداباب

Çiçek-ten

ندكچيچ

Şahıs Zamirleri

Yalın hâli -i hâli -e hâli

Ben - بببب ن Ben-i - ىن بببب Ban-a - ݣ ݣݣ ابب بببب

Sen - ن ببس Sen-i - ىن ببس San-a - ااااݣاا ااااس

O - لوا وا) ) On-u - ىنوا )

ىبنبآ )

O-n-a - اااݣوا )

ااااݣاآ ) Biz - بببب ز Biz-i - ىز بببب Biz-e - هز بببب Siz - ببس ز Siz-i - ىز ببس Siz-e - هز ببس Onlar - رلنوا

) رلبنبآ )

Onlar-ı - )

ىرلنآ ىرلنوا)

Onlar-a - )

هرلنآ هرلنوا)

-de hâli -den hâli Ben-de - هدن بببب Ben-den - ندن بببب Sen-de - بهدنببس Sen-den - ندنببس

O-n-da - هدنبوا )

هدنبآ )

O-n-dan - ندنبوا )

ندنبآ )

Biz-de - هبدز بببب Biz-den - نبدز بببب Siz-de - هبدزببس Siz-den - نبدزببس Onlar-da - هبدرلبنبوا

) هبدرلبنبآ )

Onlar-dan - نبدرلبنبوا )

نبدرلبنبآ )

İşaret Zamirleri

Yalın -i hâli -e hâli

-de hâli

-den hâli Bu - و بببب Bu-n-u -

ىبنو بببب

Bu-n-a - ݣݣݣ ابو بببب

Bu-n-da - هدنو بببب

Bu-n- dan - ندنو بببب Şu -

و ببش

Şu-n-u - ىبنو ببش

Şu-n-a - ااااݣاو ااااش

Şu-n-da -

هدنو ببش

Şu-n- dan - ندنو ببش O - وا

) لاواا )

O-n-u - )

ىبنبآ ىبنبوا )

O-n-a - ااااݣاواا

) ااااݣاآ )

O-n-da - بهدنبوا

) هدنبآ )

O-n-dan - ندنبوا

)

ندنبآ )