ARAŞTIRMA KONUSU: ÖRTÜLÜ SERMAYE VE ÖRTÜLÜ KAZANÇ

(1)

ARAŞTIRMA KONUSU: ÖRTÜLÜ SERMAYE VE ÖRTÜLÜ KAZANÇ

Örtülü Sermaye(Thin Capitalization): En önemli vergi güvenlik müesseselerinden biri olan örtülü sermaye 5520 sayılı ve 13.06.2006 tarihli Kurumlar Vergisi Kanunu‟nda yeniden düzenlenmiştir. Bu kanunun 12.maddesinin 1.bendinde örtülü sermaye şu şekilde tanımlanmıştır: “ Kurumların, ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek işletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte kurumun öz sermayesinin üç katını aşan kısmı, ilgili hesap dönemi için örtülü sermaye sayılır.” ¹

Örtülü Sermaye Müessesesinin Amacı: Asıl amacı kar elde etmek olan kurumların karlarının kaynağı ortakların koyduğu sermayedir. Kurumlar gerektiğinde sermaye artırımına gidebilirler. Ancak bunun yerine borçlanmayı tercih etmektedirler. Böylece bu borçlanmaya faiz ödeyerek kurumun vergi matrahını azaltmaya çalışmaktadırlar. 5422 sayılı kanunu yürürlükten kaldıran 5520 sayılı KVK ile örtülü sermaye müessesesi yeniden düzenlenerek, bu şekilde kurumların borçlanma yoluyla vergi matrahını eritmelerinin önüne geçilmeye çalışılmıştır. 5520 sayılı KVK‟ nın 11. maddesinin 1.bendinin b fıkrasında : “ Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, kur farkı ve benzeri giderlerin kurum kazancının tespitinde indirilemeyeceği” belirtilmiştir.”²

Transfer fiyatlandırması(Transfer Pricing) ve Örtülü Kazanç(Camouflaged Earnings):

Transfer fiyatı kısaca ilişkili şirketler arasında gerçekleşen mal ve hizmet alım satımları ile finanssal işlemlerinde aralarındaki ilişki nedeniyle birlikte kararlaştırarak uyguladıkları fiyatlar olarak tanımlanmaktadır. İlişkili şirketlerin işlemleri için belirlenen transfer fiyatları, ilişkili şirket olmamaları halinde uygulayacakları fiyatlara veya bağımsız şirketlerin kendi işlemlerinde kullandıkları fiyatlara uygun olmalı veya başka bir deyişle emsallere uygun olarak tespit edilmelidir. Emsallere uygunluk ilkesine(the arm’s length principle) aykırı olarak tespit edildiği anlaşılan fiyatlar ile emsal fiyatlar arasındaki fark ilişkili şirketler arasında bir nevi örtülü kazanç dağıtımı olarak nitelendirilir.

1 -5520 Sayılı KVK md. 12/1, Ahmet Can, Sezer Güven, Kaynakçalı Vergi Kanunları, Mart 2008,s.247

2- 5520 Sayılı KVK md.11/1b Ahmet Can, Sezer Güven, Kaynakçalı Vergi Kanunları, Mart 2008,s.246

(2)

Yani örtülü kazanç, asıl amacı kar elde etmek olan kurumların ticari faaliyetleri sonucunda elde ettikleri karları yakın ilişki içinde bulundukları bir kısım kişi veya kuruma normal ticari gerekliliğin ötesinde özel çıkarlar sağlamak amacıyla aktarmalarına ve böylece bu karlar üzerinden kurumlar vergisi kaybına sebep olmalarıdır.5422 sayılı eski kanunda yer alan örtülü kazanç kavramı 5520 sayılı yeni KVK ile transfer fiyatlandırması uygulaması olarak yeniden düzenlenmiştir. Uygulama ile ticari işlemlerde ve borç alacak ilişkilerinde yapılacak işlemler nedeniyle birilerine yapılacak gizli kaynak aktarımlarının kontrolü ve vergilendirilmesi amaçlanmaktadır.³

Uygulamanın özü şudur: Vergi mükellefleri kanunda belirtilen ilgili kişiler (eş, dost ve akrabalar) ile yapacakları alım, satım, inşaat, taahhüt, imalat, kiralama, kiraya verme ve hizmet işlemlerinde, borç alma ve verme işlemlerinde emsaline göre düşük ya da yüksek bedel, faiz, fiyat, kira, ücret uygulamak suretiyle vergi matrahlarını düşüremeyecekler.

Kaynak aktaramayacaklar. Bu şekilde akrabalarına kaynak transferi yaptıkları takdirde cezalı vergi ödeyeceklerdir. Bunları önlemek için mükellefler, durumlarına göre akraba ilişkilerini içeren tablo ve bilgi raporlarını, alış ve satış ve diğer işlemlerinin dökümünü, fiyatı nasıl belirlediklerini hazırlayacak ve izleyen 5 yıl saklayacaklardır. Fiyat belirlemek için kullanılabilecek yöntemler bu kanunun 13. maddesinin 4/a,4/b,4/c,4/ç ve 5. bendinde belirtilmiştir.⁴

Örtülü kazançla ilgili olarak 5520 sayılı KVK‟ nın 13/1 maddesinde: “Kurumlar, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım yada satımında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılır. Alım, satım, imalat ve inşaat işlemleri, kiralama ve kiraya verme işlemleri, ödünç para alınması ve verilmesi, ikramiye, ücret ve benzeri ödemeleri gerektiren işlemler her hal ve şartta mal veya hizmet alım ya da satımı olarak değerlendirilir.” hükmü yer almaktadır.

3 -Selman Koç, Yeni Kurumlar Vergisi Yasasına Göre Örtülü Kazanç Dağıtımı, Vergi Dünyası, sayı 302,Ekim 2006,s.33,34

4- http://www.ekonews.com/index.php?page=sub&pageid=3395&supplement=2

(3)

Her türlü ticari işlemde(alım, satım, kira, ödünç, hizmet) ortaya çıkabilecek olan örtülü kazanç dağıtımında kurum aleyhine dağıtıldığı tespit edilen kazançların kanunen kabul edilmeyen gider yazılarak dönem kurum kazancına dâhil edilmesi gerekir. ⁵

Bu durum 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu‟nun 41/5 maddesinde gider kabul edilmeyen ödemelerde şu şekilde açıklanmıştır: “Teşebbüs sahibinin, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit edilen bedel veya fiyatlar üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunması halinde, emsallere uygun bedel veya fiyatlar ile teşebbüs sahibince uygulanmış bedel veya fiyat arasındaki işletme aleyhine oluşan farklar işletmeden çekilmiş sayılır.” ⁶

Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımından söz edebilmek için;

 Bir mal veya hizmetin alım ya da satım işleminin yapılmış olması,

 Bu işlemin ilişkili kişilerle yapılmış olması,

 Bu işleme ilişkin bedel veya fiyatın emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak belirlenmiş olması gerekmektedir.

Emsaline uygun fiyat belirlemek için kullanılabilecek yöntemler(KVK Md.13 bent 4/a,b,c,ç ve 5)

1-Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi: Bir mükellefin uygulayacağı emsallere uygun satış fiyatının, karşılaştırılabilir mal veya hizmet alım ya da satımında bulunan ve aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilerin birbirleriyle yaptıkları işlemlerde uygulayacağı piyasa fiyatı ile karşılaştırılarak tespit edilmesini ifade eder.Örnek:

Türkiye‟de yerleşik K Kurumu Türkiye‟de bulunan ilişkili kurumu M „ye ve ilişkili olmayan N‟ ye bilgisayar satmaktadır. Aynı ürün hem ilişkili hem de ilişkisiz kişilere satıldığından bu ikisi arasında fiyat karşılaştırması yapılarak emsallere uygun fiyat belirlenebilir.

5- 5520 Sayılı KVK md.13/1, Ahmet Can, Sezer Güven, Kaynakçalı Vergi Kanunları, Mart 2008,s.249

6 -193 sayılı GVK md. 41/5, Ahmet Can, Sezer Güven, Kaynakçalı Vergi Kanunları, Mart 2008,s.39

(4)

Eğer K Kurumu ilişkisiz olan ve iç emsal olarak adlandırılan N‟ ye satış yapmasaydı, aynı sektörde faaliyet gösteren ve aynı nitelikteki ürünü ilişkisiz kurumlara satan başka bir kurumun fiyatıyla karşılaştırma yapılacaktı. Yani dış emsal kullanılacaktı.

Örnek: Türkiye‟de tam mükellef A Kurumu dolaylı ortağı olan B kurumuna faizsiz 5.000.000 TL borç para vermiştir ve dönem boyunca X bankasına olan borçları için %20 faiz ödemiştir. A şirketi dolaylı ortağına faizsiz para kullandırdığı için emsallere uygunluk ilkesine aykırı bir işlem yapmıştır. Bu nedenle ilişkili kişiler arasındaki bu işlemde emsallere uygun fiyat tespiti yapılmalıdır. Ayrıca A ortağı B‟ ye para aktardığı için, borç olarak verilen paranın örtülü sermaye açısından da incelenmesi gerekir.

2- Maliyet artı yöntemi: Emsallere uygun fiyatın, ilgili mal veya hizmet maliyetlerinin makul bir brüt kâr oranı kadar artırılması suretiyle hesaplanmasını ifade eder.

Örnek: Türkiye‟deki D Kurumu Hollanda‟daki ilişkili E kurumuna otomobil lastiği satmaktadır. D kurumu Hollanda‟daki ilişkisiz şirketlere satış yapmadığından iç emsal yoktu.

Türkiye‟de bulunan ve ilişkili olmayan A,B ve C kurumları ise benzer özellikteki malı hem yurtiçi hem de yurtdışına %10 karla satmaktadır. D kurumunun malın birimi başına maliyeti 100 TL dır. Bu durumda maliyete %10 kar eklenmeli(100 + 100 x 0.10=110 TL) ve D kurumunun uygulayacağı transfer fiyatı 110 TL olmalıdır.

3-Yeniden satış fiyatı yöntemi: Emsallere uygun fiyatın, işlem konusu mal veya hizmetlerin aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilere yeniden satılması halinde uygulanacak fiyattan, makul bir brüt satış kârı düşülerek hesaplanmasını ifade eder.

Örnek: Türkiye‟de tam mükellef X Kurumu, Azerbaycan‟da bulunan ana şirketi adına Türkiye‟de küçük ev aletleri pazarlamaktadır. Y kurumu ise Türkiye‟de ilişkisiz bir şirket olarak bu ana şirketle ticaret yapmakta ve aynı malları pazarlamaktadır. Ana şirket ilişkisiz Y kurumu ile olan işlemlerde garanti masraflarını üstlenirken, ilişkili X ile olanlarda garanti riskini üstlenmemektedir. Ayrıca ana şirket ilişkisiz Y‟ nin reklam ve pazarlama malzemelerini ücretsiz sağlamakta, X kurumu ise bu masrafları kendisi karşılamaktadır. Y kurumu sattığı mallardan net satış tutarının %10‟u kadar komisyon almaktadır.

(5)

Buna göre ana şirket ile X arasındaki emsallere uygun fiyat şu şekilde hesaplanır:

X kurumunun ilişkisiz

kişilere satış fiyatı(TL) 3.000

Emsallerin aldığı satış

komisyonu %10

Emsallere uygun fiyat(TL) 3.000 / (1+0.10)]= 2.727 Reklam ve pazarlama

maliyetleri(-)(TL) 10 Garanti maliyetleri(-)(TL) 20

Emsallere uygun fiyat(TL) 2.697

4- Kar bölüşüm yöntemi: ilişkili kişilerin bir veya daha fazla sayıdaki kontrol altındaki işlemlere ilişkin toplam faaliyet kârı ya da zararının, üstlendikleri işlevler ve yüklendikleri riskler nispetinde ilişkili kişiler arasında emsallere uygun olarak bölüştürülmesi esasına dayanan bir yöntemdir.

Örnek: İsviçre‟de faaliyette bulunan A Kurumu kanser tedavisinde kullanılan bir ilacın ana maddesi üretmektedir. Türkiye‟de tam mükellef olan ilişkili B Kurumu ise İsviçre‟de üretilen bu ilacı kendi Ar - Ge çalışmaları sonucu ana maddeyle birleştirerek ilacı son haline getirmektedir. Ayrıca B Kurumu Türkiye‟de ilacı dağıtma hakkına sahip tek şirkettir.

- B kurumu ilacı geliştirmek için A Kurumu ile Ar-Ge ve pazarlama faaliyetleri yürütmektedir.

- İlaç için A Kurumu 3 TL, B kurumu ise 12 TL olmak üzere toplam 15 TL Ar-Ge ve pazarlama gideri ortaya çıkmıştır.

Aynı piyasada benzer bir ürün için üreticiler %10, toptan satıcılar ise satış fiyatı üzerinden

%25 kar payı ile çalışmaktadır. Buna göre kar bölüşüm yöntemi ile emsale uygun fiyat belirlemek için ilk aşamada getiri tutarını hesaplamamız gerekir.

(6)

1. Aşama: getiri tutarının hesaplanması

A Kurumu(TL) B Kurumu(TL)

Satışlar 100 125

Satılan malın maliyeti(-) 60 100

Brüt kar 40 25

Ar-Ge ve pazarlama giderleri 3 12

Genel yönetim giderleri 2 3

Faaliyet giderleri(-) 5 15

Kar 35 10

Grubun toplam karı 35+10=45 TL dir.

A Kurumu ---

Satılan malın maliyeti 60 TL

Hesaplanan kar(60 x %10 ) 6 TL (karşılaştırılabilir firmaya göre) Transfer fiyatı 66 TL (karşılaştırılabilir firmaya göre)

B Kurumu

---

Üçüncü kişilere satışlar 125 TL

Yeniden satışta kar payı %25 (karşılaştırılabilir firmaya göre) Brüt kar (yeniden satışta kar payı) 125 x % 25=31,25 TL

Karşılaştırılabilir firmalar esas alınarak hesaplanan getiriler tablodaki gibidir:

A kurumu(TL) B Kurumu(TL)

Satışlar 66

Satılan malın maliyeti(-) 60

Brüt kar 6 31,25

Kar 1 16,25

Grubun toplam karı 16,25+1=17,25 tir.

(7)

2. Aşama: kalan karın bölüştürülmesi

Grubun bakiye(kalan) karı ise 45 TL - 17,25=27,75 TL dir.

Firmaların Ar-Ge ve pazarlama giderleri oranları ise aşağıdaki gibidir:

A kurumu 3 TL(%20) B kurumu 12 TL(%80) Toplam 15 (%100)

Kalan karın bölüşümü bu oranlara göre yapılır:

A‟ nın bakiye kardan alacağı pay : %20 x 27,75=5,55 TL B‟ nİn bakiye kardan alacağı pay : %80 x 27,75= 22,20TL

Bu oranlardan sonra düzeltilmiş faaliyet karları şöyle olur:

A Kurumu 5,55+1 = 6,55 TL B Kurumu 22,20+16,25 = 38,45 TL

Sonuç olarak, düzeltilmiş hesaplar A ve B kurumları için tablodaki gibidir:

A kurumu(TL) B kurumu(TL)

Satışlar 71,55 125

Satılan malın

maliyeti(-) 60 71,55

Brüt kar 11,55 53,45

Kar 6,55 38,45

Kar bölüşüm yöntemine göre A kurumunun satışlar için uygulayacağı emsallere uygun fiyat birim başına 71,55 TL dir.

5- İşleme dayalı net kar marjı (payı) yöntemi: doğrudan ve dolaylı maliyetlerin indirilmesinden sonra elde edilen faaliyet kârını satışlara, maliyetlere, varlıklara ve benzeri mali büyüklüklere oranlayarak elde edilen kâr düzey göstergelerini esas alan ve net kâr marjlarının karşılaştırılmasına dayanan bir yöntemdir.

Örnek: Türkiye‟de faaliyet gösteren tam mükellef X Kurumu, Rusya‟da bulunan ilişkili Y şirketine televizyon satmaktadır. Televizyonun satış fiyatı 600 TL‟dir ve ilgili yılda Y şirketine 1000 adet televizyon satmıştır.

(8)

(TL) ---

Satışlar 600.000

Satılan malın maliyeti(-) 550.000 Faaliyet giderleri(-) 20.000

Faaliyet karı 30.000

Bu faaliyet için X‟ in kullandığı varlıklar toplamı 1.000.000 TL‟dir. O halde varlıkların getirisi 30.000 / 1.000.0000 = % 3 olur.

Rusya‟daki ilişkili Y şirketi ise aldığı malları % 25 brüt kar payı ile 750 TL‟ye satmaktadır.

(TL)

---

Satışlar 750.000

Satılan malın maliyeti(-) 600.000 Faaliyet giderleri(-) 50.000

Faaliyet karı 100.000

Y şirketinin bu faaliyette kullandığı varlıklar toplamı 800.000‟dir. O halde getiri oranı 100.000 / 800.000 = % 12,5 olur.

Yapılan araştırma sonucunda karşılaştırılabilir şirket olarak Türkiye‟de tam mükellef A, B VE C kurumlarının varlıklarının getiri oranının ortalama % 7,5 olduğu görülmüştür. Bu nedenle ortalama getiri oranına ulaşmak için A kurumunun ilişkili B şirketine televizyon satış fiyatının yeniden belirlenmesi gerekir. Böylece varlıkların getiri oranı emsallere uygun olur. ⁷

Örtülü Sermayenin Tespitinde Kriterler: (5520 sayılı KVK, md.12/1)

7 -Maliye Hesap Uzmanları Derneği, Beyanname Düzenleme Kılavuzu 2009,s.[663-65]

Ortaklar veya ilişkili kişiler

Borcun öz sermayenin üç

katını aşan kısmı örtülü

sermaye

Doğrudan veya dolaylı temin

(9)

Ortakla ilişkili kişi: (5520 sayılı KVK, md.12, 3/a bendi)

KVK‟ nın 12. maddesinin 5. fıkrasına göre ortaklar ve ortaklarla ilgili belirtilen oranlar topluca dikkate alınır. Yani burada tek tek her bir ortak veya ilişkili kişiden alınmış borç öz sermaye ile kıyaslanmayıp, bu nitelikteki borçların tamamı toplanarak öz sermaye ile karşılaştırılması gerekir.

Örnek 1: 01.01.2008 tarihi itibariyle öz sermayesi 1.000.000 TL olan X A.Ş.‟nin sermayesinin %5‟i, Y A.Ş.‟nin elindedir. Bu durumda X A.Ş.‟nin Y A.Ş.‟den yapacağı borçlanmalar, maddede(5520 sayılı KVK, md.12, 3/a bendi )belirtilen esaslar çerçevesinde kural olarak örtülü sermaye hesaplamasına dâhil edilir. Çünkü burada Y A.Ş. X A.Ş.‟nin ortağıdır. Buna karşılık X A.Ş.‟nin hisse senetleri İMKB‟de işlem görse ve Y A.Ş. X A.Ş.

„nin %5‟lik sermayesine İMKB‟de işlem gören hisse senetlerini alarak sahip olsa, bu durumda Y A.Ş.‟nin örtülü sermaye uygulamasında ortak sayılması için en az %10 oranında hisse edinmiş olması şartı olduğundan, bu örnekte Y A.Ş.‟nin X A.Ş.‟ye verdiği borçlar örtülü sermaye hesabında dikkate alınmaz. Eğer X A.Ş.‟nin %1 payla ortağı olan ve bu ortaklığı X A.Ş.‟nin İMKB‟de işlem gören hisse senetlerini almak haricinde başka bir yolla mesela kurucu ortak olarak sağlayan Z kişisi örtülü sermaye uygulamasında ortak sıfatındadır ve X A.Ş.‟ye vereceği tüm borçlar örtülü sermaye sayılır.⁸

8 - Maliye Hesap Uzmanları Derneği, Beyanname Düzenleme Kılavuzu 2009,s.640,641

Ortağın

Doğrudan veya dolaylı olarak en az %10 oranında ortağı olduğu kurum

En az %10 oranında oy veya kar payı hakkına sahip olduğu kurum

Dolaylı olarak ortağın veya ortakla ilişkili kurumun hisselerinin en az %10 una sahip gerçek kişi veya kurum

(10)

Bu durumla ilgili olarak 1 Seri No‟ lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği‟nde: “Ortaklık ilişkisi bir kurumun hem ortak olduğu kurumlarla hem de söz konusu kuruma ortak olan gerçek kişi ve kurumlar ile olan ilişkisini kapsamaktadır. Bu ilişkide herhangi bir ortaklık payı sınırı bulunmamakla beraber İMKB‟de işlem gören hisselerin elde bulundurulması halinde, bu hisselerin ait olduğu kurumlardan yapılan borçlanmalarda örtülü sermayenin oluşabilmesi için bu şekilde elde bulundurulan hisselerin sağladığı ortaklık payının en az %10 olması gerekmektedir.” açıklaması yer alır.

Örtülü Sermayeye Girmeyen Durumlar:( 5520 sayılı KVK Md. 12, bent 6/a,6/b,6/c,6/ç) 1-Ortakların veya ilişkili kişilerin sağladığı gayri nakdi teminatlar karşılığında üçüncü kişilerden yapılan borçlanmalar

2-Köprü Krediler

3- Bankalar tarafından yapılan borçlanmalar

4- Finanssal kiralama şirketleri, finansman ve faktoring şirketleri ile ipotek finansman kuruluşlarının ortak veya ilişkili bankalardan yaptığı borçlanmalar

Örtülü Sermayenin Hesaplanması

1-Hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte borcun öz sermayenin 3 katını aşan kısmı, aştığı tarihten itibaren hesap dönemi için örtülü sermaye kabul edilir.

2- Ortak veya ortakla ilişkili banka veya benzeri finans kurumlarından yapılan borçlanmalarda, borçlanmalar %50 oranında dikkate alınır.

3- Örtülü sermaye hesaplanmasında kurumun hesap dönemi başındaki öz sermaye tutarı dikkate alınır. ⁹

Örnek 2: Tekstil sektöründe faaliyet gösteren A A.Ş. ortak olduğu B A.Ş.‟den mal ve TL bazında borç çekmektedir. Ayrıca, ortağı B A.Ş.‟nin %15 ortak olduğu C A.Ş.‟den döviz bazında borç almaktadır. Bunun sonucu birbirlerine faiz, kur farkı ve vade farkı ödemektedir.

A A.Ş.‟nin hesap dönemi başındaki öz sermayesi 500.000 TL olup, 2006 yılının sekizinci ayında ortağı olduğu B A.Ş.‟den 800.000 TL, bir sonraki ay ise ortağının iştiraki olduğu C A.Ş.‟den 1.000.000 TL karşılığında döviz bazında borç almıştır.

9 -1 Seri No’ lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği, Resmi Gazete No: 26482,

Gazete Tarihi: 03.04.2007

(11)

Ortaklar Borç Tutarı Faiz Kur Farkı Vade Farkı Toplam

B A.Ş. 800.000 80.000 ---- 95.000 175.000

C A.Ş. 1.000.000 90.000 45.000 ---- 135.000

Toplam 1.800.000 170.000 45.000 95.000 310.000

Örtülü Sermaye= Toplam Borç - Öz Sermaye x 3 Örtülü Sermaye= 1.800.000- 500.000 x 3= 300.000

Borç alan firmanın(A A.Ş.) örtülü sermaye tutarını hesapladıktan sonra, kendisinin ödeyeceği faiz, kur farkı ve vade farkı giderlerinin örtülü sermayeye denk gelen tutarlarını hesaplayıp bunları kanunen kabul edilmeyen gider(K.K.E.G) olarak beyan etmesi gerekir.(5520 sayılı KVK Md.11/a)

Örtülü Sermaye Oranı= 300.000 / 1.800.000= 0, 1666666

Faiz, kur farkı ve vade farkının örtülü sermayeye isabet eden kısmı:

1.800.000 310.000 300.000 X

X= 300.000 X 310.000 / 1.800.000 = 51.666 TL

Borç veren kurumlar ise( B A.Ş. VE C A.Ş.) aldıkları faiz ve vade farkının(kur farkı hariç) örtülü sermayeye denk gelen tutarlarını hesaplayıp bunları kayıtlı oldukları gelir hesaplarından çıkarıp KVK‟ nın 12. maddesinin 7. bendinde belirtilen ilgili gelir hesabına(iştiraklere temettü gelirleri) aktararak düzeltme yapmaları gerekir.(5520 sayılı KVK Md.12/7)

Borç veren B A.Ş.’nin aldığı 80.000 TL faiz ile 95.000 TL vade farkının örtülü sermayeye isabet eden kısmı:

Faizin örtülü sermayeye isabet eden kısmı= 80.000 x 0, 1666666=13.333,33

Vade farkının örtülü sermayeye isabet eden kısmı=95.000 x 0,1666666= 15.833,32 B A.Ş.’nin düzeltme kayıtları:

--- / --- 602 diğer gelirler 15.833,32

642 faiz gelirleri 13.333,33

640 iştiraklerden temettü gelirleri 29.166,65 ---

(12)

Borç veren C A.Ş.’nin aldığı 90.000 TL faizin örtülü sermayeye isabet eden kısmı:

Faizin örtülü sermayeye isabet eden kısmı=90.000 x 0, 1666666 = 14.999,99

C A.Ş.’nin düzeltme kayıtları:

--- / --- 642 faiz gelirleri 14.999,99

640 iştiraklerden temettü gelirleri 14.999,99 ---

Kur farkının örtülü sermayeye isabet eden kısmı= 45.000 x 0, 1666666 = 7.499,97

KVK‟ nın 12/7 maddesi gereğince kur farklarının örtülü sermayeye isabet eden kısmıyla ilgili bir düzeltme yapılmaz.

Sonuç olarak B ve C A.Ş.‟nin aldığı bu finansman gelirleri KVK 12/7. madde gereği tam mükellef kurumdan alınan kar payı sayılır ve aynı kanunun 5. maddesinin 1/a bendi gereğince Kurumlar Vergisi Beyannamesi‟nde istisna edilen kazanç olarak bildirilir.¹⁰

10 - Koray Ateş, Örtülü Sermaye Üzerine Uygulamalı Bir Örnek, 05.04.2008,

URL adresi: http://www.muhasebetr.com

(13)

SORULABİLECEK SORULAR

? Eğer örtülü sermaye meydana gelmişse ancak kur farkı ve faiz yoksa herhangi bir işlem yapılacak mı?

Bu durumda KKEG ve dağıtılmış kar payı olmadığı için herhangi bir işlem yapılmayacaktır.

? İşletmeye verilen borç karşılığında faiz alınmaması cezaya engel midir?

İşletmeye ortaklar yada ortakların ilişkide olduğu kişiler tarafından verilen borçlar karşılığında faiz veya başka bir çıkar temin edilmemesi durumunda ceza olmayacak.

? Dönem içindeki sermaye artışı örtülü sermaye hesabını etkiler mi?

Hayır.kurumun dönem başındaki öz sermayesi dikkate alınır. Bu nedenle dönem içindeki sermaye değişimi sonraki yılı etkiler.

? Kendi şirketime faiz almadan borç vermemin sakıncası var mı?

Eğer şirketinize borç vermeniz gerekirse bunu sermaye artırımı yaparak gerçekleştirmek daha doğru olur.Böylece doğabilecek sorunların önüne geçmiş olursunuz. Çünkü bankadan faiz geliri yada finans kurumlarından kar payı almak varken şirketi bedelsiz fonladığınız düşüncesi pek gerçekçi olmayacaktır.

? Alınan avanslar da örtülü sermaye hesabına dahil midir?

Alınan sipariş avansları işletmenin ortaklardan yada ortaklarla ilişkili kişilerden gerçekleşirse örtülü sermaye hesabından dikkate alınır.

? Transfer fiyatı belirlenmesinde başka yöntemler uygulanabilir mi?

Geleneksel yöntemlerle belirlemek mümkün olmadıysa OECD‟nin düzenlemelerinde yer alan işleme dayalı kar yöntemleri(kar bölüşüm yöntemi,işleme dayalı net kar marjı yöntemi) kullanılabilir. Bu da mümkün olmadıysa kurum diğer yöntemlerin uygulanamayacağını kanıtlamak şartıyla kendi yöntem belirleyebilir

? Transfer fiyatlamasında belgeleme zorunlumu dur? Bu konuda bir yaptırım var mıdır?

5520 sayılı KVK 13. maddesine göre tespit edilen fiyatları belgelemek zorunludur.Transfer fiyatlaması yoluyla örtülü Kazançtan incelemeye alınan kurumlar bu belgeleri istendiğinde sağlayamazlarsa, usulsüzlük cezası alırlar.

(14)

NOTLAR…

………

………...