SIVILAŞTIRILMIŞ DOĞAL GAZ (LNG)

(1)

1.1 Ürün Adı : Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG)

Kimyasal Formülü : -

1.2 Kullanım Alanı : LNG (Sıvılaştırılmış doğalgaz); LPG, propan, fuel-oil, motorin vb. yakıtların kullanıldığı her yerde enerji kaynağı olarak kullanılabilir.

1.3 Firma Tanımı : Habaş Sınai ve Tıbbi Gazlar İstihsal Endüstrisi A.Ş.

Fuatpaşa Sok. No : 1 Soğanlık 34880 Kartal, İstanbul / TÜRKİYE

Telefon : 0 216 453 64 00 Faks : 0 216 452 25 70

Web Adresi : www.habas.com.tr E-mail : habas@habas.com.tr

1.4 GBF Yetkili Kişi : habas@habas.com.tr

1.5 Acil Durum Telefon : 0 216 453 64 00 (Saat 09:00-18:00 arası) 1.6. Ulusal Zehir Danışma Merkezi : 114

2. TEHLİKELERİN TANIMLANMASI

2.1 Bileşimin veya karışımın sınıflandırılması

Aşırı alevlenir sıvı, 1 H224

Soğutulmuş sıvılaştırılmış gaz H281

2.2 Karışımın Etiket sembolü:

GHS02 GSH04 İşaret sözcüğü: TEHLİKE

Zararlılık ifadeleri:

H224 - Aşırı alevlenir sıvı (Kat. 1)

H281 – Soğutulmuş gaz içerir; soğuktan yanma veya yaralanmalara yol açabilir.

(2)

Önlem İfadeleri:

Önlem:

P210 – Isıdan, kıvılcımdan, alevden,sıcak yüzeylerden uzak tutun. Sigara İçilmez.

P243 - Statik boşalmaya karşı önleyici tedbirler alın.

P282 – Soğuk geçirmez eldiven/ yüz koruyucu / gözkoruyucu kullanın.

Müdahale :

P377 – Gaz sızıntısına bağlı yangın: Sızıntıyı güvenli olarak durdurmadan söndürmeyin.

P381 – Güvenli ise tüm tutuşturucu kaynaklarını ortadan kaldırın.

P336+ P315 – Donmuş kısımları ılık su ile eritin. Etkilenmiş alanı silmeyin. Hemen tıbbi tavsiye / müdahale alın.

Depolama:

P403 – İyi havalandırılan yerde depolayın.

2.3 Diğer Tehlikeler

Renksiz, kokusuz,zehirsiz, boğucu, son derece parlayıcı , soğutularak sıvılaştırılmış gazdır. % 4’ün üstünde hava ile karışımı oldukça parlayıcıdır.

Sıvı ile temas doku donmasına neden olur. Hızla buharlaşan sıvı ile temas soğuk yanığa neden olabilir. Soğuk yanığın etkileri cildin renginin gri veya beyaza dönüşmesi ve ciltte su toplaması meydana gelmesidir.

Zehirli değildir; fakat yüksek konsantrasyonlarda basit bir boğucu gaz olarak davranır. Boğulma belirtileri; hızlı ve güçlükle teneffüs, hızlı yorulma, mide bulantısı/kusma ve muhtemelen bilinç kaybının ardından ölümdür.

3. BİLEŞİMİ / BİLEŞİM HAKKINDA BİLGİLER

Adı %Hacim CAS

Numarası

EEC Numarası

EC

Sınıflandırma CLP Sınıflandırma Sıvılaştırılmış

Doğal Gaz Min %99 8006-14-2 232-343-9 F+, R12;

S9,S16,S33

Alev. Sıvı,1 - H224

Soğutulmuş sıvılaştırılmış Gaz - H281 İÇERİK

Metan(CH4) Min %80-

100 74-82-8 200-812-7 F+, R12;

S9,S16,S33

Soğutulmuş sıvılaştırılmış Gaz - H281

Etan (C2H6) < %10 74-84-0 200-814-8 F+, R12;

S9,S16,S33

Propan (C3H8) < %4 74-98-6 200-827-9 F+, R12;

S9,S16,S33

Bütan(C4H10) < %2

106-97-8 203-448-7 F+, R12;

S9,S16,S33

Soğutulmuş sıvılaştırılmış Gaz - H281 Metan’a ek olarak Etan(C2H6), Propan(C3H8), Bütan(C4H10) gazlarının da daha düşük ve değişken oranlarda yer aldığı bir karışımdır.

(3)

4. İLKYARDIM TEDBİRLERİ 4.1 İlk Yardım Önlemlerinin Tarifi

Teneffüs Edilmesi : Çalışanın riskini en aza indirerek kazazede derhal temiz bir sahaya götürülmelidir. Hava girişinde herhangi bir engel olmamalıdır. Eğer solunum zayıflığı varsa veya durmuşsa, derhal suni teneffüs uygulanmalıdır. Kurtarma personelinde solunum cihazı bulunmalıdır. Kazazede sıcak ve rahat tutulmalıdır. Daha sonraki tedavi semptomatik ve destek tedavi olmalıdır. Metanın hava içindeki konsantrasyonunun %4 seviyeye geldiği zaman parlama ve yanma riskinin olduğu unutulmamalıdır.

Deri İle Temas : Deri yolu ile temas veya soğuk yanığı durumunda; sıvı bulaşmış elbise çıkarılmalı ve etkilenen bölgeler ılık su ile en az 15 dakika yıkanmalıdır. Sıcak su kullanılmamalıdır. Yanık bölge ovulmamalı ve masaj yapılmamalıdır.

Yoğun doku donması, soğuk yanığı veya deri yüzeyinin kabarması söz konusu ise hasta hemen bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir.

Göz İle Temas : Göz ile temasında, göz kapakları mümkün olduğunca açılarak sıvı haldeki ürünün buharlaşması hızlandırılmalıdır. Göz bölgesi en az 15 dakika boyunca temiz ılık su ile yıkanmalıdır. Hasta ışığa bakamıyorsa gözler hafif bir bant ile kapatılmalıdır. En kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna götürülmelidir.

Yutma : Normal koşullarda yutma olası değildir. Ürün ile temasta ciltte doku donması meydana gelmişse hastanın derhal doktora götürülmesi gerekir.

4.2 En önemli bulgular ve etkiler : Yüksek konsantrasyonlarda boğucu olabilir. Bulgular hareket / bilinç kaybını içerebiilir. Kazasede boğulduğunun farkında olmayabilir. Düşük konsaantrasyonlarda narkotik etki yaratabilir. Bulgular baş dönmesi, başağrısı, mide bulantısı be koordinasyon kaybıdır.

4.3 Acil Tıbbi müdahale ve gerekli özel tedavi : Yok.

5. YANGIN İLE MÜCADELE YÖNTEMLERİ

5.1 Uygun Söndürme Aracı / Söndürme Yöntemi : Su sisi , kuru kimyasallar ve karbondioksit.

% 4’ün üstünde hava ile karışımı oldukça parlayıcıdır. Yangın mahalline yetkisiz şahıslar sokulmamalıdır ve yangın mahalli izole edilmelidir. Kaçak ihtimali bulunan ortamlardan tutuşturma kaynakları uzak tutulmalıdır. LNG düşük basınçta özel kriyojenik stok tanklarında muhafaza edilir. Yangın durumunda sıcaklık artışı ile birlikte basıncın artması stok tankının patlamasına neden olabilir. Yangına maruz kalan stok tankı, yangın esnasında ve sonrasında emniyetli bir mesafeden su ile soğutulmalıdır. Stok tankında gaz kaçağı olan bölgelere gaz sıkışmasını önlemek amacı ile su tutulmamalıdır.

Uygun Olmayan Söndürme Aracı / Yöntemi : Yok.

5.2 Yanma Sonucu Ortaya Çıkabilecek Zararlı Maddeler : Yok.

5.3 Yangınla Mücadelede Koruyucu Ekipman : Yangın ile mücadele ekibi solunum koruma cihazı takmalı ve aleve dayanıklı elbise giymelidir.

6. KAZA SONUCU GAZ YAYILMASINA KARŞI ALINACAK TEDBİRLER

6.1 Kişisel Tedbirler : Ürünün yayıldığı bölge derhal boşaltılmalıdır. Koruyucu elbise giyilmelidir.

Ürünün yayıldığı bölgeye girişlerde, ortam atmosferi tamamen güvenli duruma gelene kadar solunum cihazı kullanılmalıdır. Ürünün yayıldığı bölge uygun şekilde havalandırılmalıdır. Sıvı fazdaki doğal gaz ile direkt temasta deride

“don yanığı” meydana gelebilir. Sıvı ve soğuk gaz ile temastan kaçınılmalıdır.

(4)

emniyet tedbirleri alınmalı, tankın bulunduğu bölüme yaya ve araç geçişine izin verilmemeli, üzerinde hiç bir tamirat yapılmadan HABAŞ A.Ş. aranmalıdır.

6.3 Temizlik Yöntemleri : Etkilenen bölge havalandırılmalıdır. Eğer sızıntı kullanıcının donanımında ise, onarıma başlamadan önce, kesinlikle gaz boruları inert gaz ile süpürülmelidir.

6.4 Diğer Bölümlere Yapılan Atıflar : Bölüm 8 ve 13’e bakınız.

7. ELLEÇLEME VE DEPOLAMA

7.1 Elleçleme : Müşteri sahasındaki sabit tanklar, HABAŞ tarafından sağlanan ilgili teknik dökümanlarda verilen bilgi ve talimatlar uyarınca, eğitimli ve tecrübeli kişiler tarafından kullanılmalıdır. Bu tanklar üzerinde herhangi bir şekilde onarım, ayarlama veya değişiklik yapılmamalıdır. Herhangi bir teçhizatın (malzemenin/enstrümanın) hatalı olduğundan şüphelenilirse (genellikle yüksek blöf oranları, terlemeler, harici donmalar, çatlak ve/veya yırtılmalar hissedilebilir) belirtilen acil telefon numaralarından HABAŞ A.Ş. ile derhal irtibata geçilmelidir. Kullanım hattında gerekli olan elektriksel enstrümanlar, kıvılcım çıkarmayan (explosion-proof) özellikli ekipmanlardan seçilmelidir. Uygun bir yöntemle (sabun köpüğü, kaçak tesbit solusyonu vb.) gaz kaçakları kontrol edilmelidir. LNG sistemine kullanım hattından geri besleme olmamasına dikkat edilmelidir.

Aşırı gaz yoğunlaşmasını önlemek için kriyojenik sıvılar her zaman çok iyi hava sirkülasyonunun bulunduğu alanlarda kullanılmalıdır. Havalandırma, olası kaçaklarda gaz+hava karışımın parlayıcı sınıra ulaşacak şekilde doğal gazın ortamda birikmesini engelleyecek etkinlikte olmalıdır. Kriyojenik sıvı kullanılan kapalı ve açık alanlara izinsiz ve gözetimsiz personelin/ziyaretçinin girmesine izin verilmemelidir.

Tank mahalline çıplak alev, ısı kaynakları sokulmamalı, sigara içilmesine müsaade edilmemelidir.

7.2 Depolama : LNG, kriyojenik sıvılar için tasarlanmış, arası vakumlu çift cidarlı tanklar ile sağlanır. Müşteri sahasında bulunan stok tanklarına dolum, HABAŞ taşıma tankerlerince, tanker sürücüsü tarafından yapılır.

Kriyojenik tankların gazın belirli basınç değerlerinde (işletme basıncının üstünde) kaçmasına müsaade eden vanalar (Kriyojenik vana) ve/veya çeşitli emniyet cihazları

(Mekanik emniyet – safety relief vanaları) ile donatılmalı ve korunmalıdır. Tank mahallinde, ilgisiz kişilerin girmesini engelleyecek şekilde önlemler alınmalıdır. Tüm donanım kıvılcım çıkartmaz ve patlama-korumalı (explosion-proof) olmalıdır. Tanklar, yangın riskinden ari ve ısı/tutuşturucu kaynaklardan uzak bir yere konumlandırılmalıdır. LNG tank bölgesi yakınında, oksijen gibi oksitleyici gazların tüpleri veya sıvı kapları depolanması yapılmamalıdır. Depolama sahası temiz tutulmalı ve yalnızca yetkili personel girebilmelidir. Depolama sahası uygun tehlike uyarıcı işaretlerle işaretlenmelidir. ‘Sigara İçilmez veya Açık Alevle Girmeyiniz” uyarı yazısı asılı bulundurulmalıdır.

7.3 Belirli Son Kullanımlar İçin Tavsiyeler : Yukarıda belirtilenlerin dışında özel kullanım alanları olduğu bilinmektedir.

Kullanıcılar, bu özel uygulamalar ile ilgili literatürden edindikleri bilgiler, geçerli metodlar ve prosedürlere bağlı kalmalıdır.

8. MARUZ KALMA KONTROLÜ / KİŞİSEL KORUNMA

8.1 Mesleki Maruz Kalma Limiti : TLV (ACGIH) 1000 ppm

8.2 Mesleki Maruz Kalma Kontrolleri : Doğal gaz zehirli değildir, fakat yüksek konsantrasyonda basit bir boğucu gaz olarak davranır. İstenilerek solunulmamalıdır. Ürün kullanılırken sigara içilmemeli ve çıplak alev kullanılmamalıdır.

Sıvı fazdaki doğal gaz ile direkt temasta deride “don yanığı” meydana gelebilir. Bundan kaçınılmalı, kişisel koruyucu ekipmanlar, uygun eldivenler kullanılmalıdır. Havadaki Oksijen seviyesinin % 19,5 altına düşmesi engelleyecek şekilde önlemler alınmalı, gaz kaçakları kontrol edilmeli ve müsaade edilmemelidir. Hava ile %4 ve üzerindeki karışımı oldukça parlayıcıdır.

Solunum Sisteminin Korunması : Havadaki konsantrasyonu, solunum için gerekli oksijen konsantrasyonundan fazla ise tüplü solunum cihazları kullanılmalıdır.

(5)

Ellerin Korunması : Kriyojenik sıvılara dayanıklı eldiven kullanılmalıdır. Herhangi bir kriyojenik sıvı dökülmesi veya sıçraması olduğunda , kolayca elden çıkarılması için eldivenler gevşek olmalı ve eldivenle dahi olsa soğuk teçhizatın yalnızca kısa bir süre için tutulabileceği unutulmamalıdır.

Gözlerin Korunması : Kriyojenik sıvılar ile çalışırken gözler, yüz siperliği veya göz maskesi ile korunmalıdır.

Cildin Korunması : Kriyojenik sıvı sıçramalarından zarar görmemek için; cepsiz ve çıkıntısız tulum önlük veya benzer tip elbiseler giyilmeli, pantolonların paçaları botun veya ayakkabının dışına sarkıtılmalıdır. Islak elbiseler ile çalışılmamalıdır.

Çevresel Maruziyet Kontrolleri : LNG’nin kontrolsüz deşarjı halinde yüzeyde hızlı yayılma eğiliminde olan kriyojenik sıvı ve aşırı soğuk gazın neden olacağı sis ve aşırı soğuk ortam, bölgesel olarak tehlikeler yaratabilir. Bir süre sonra tamamen gaz faza geçen doğal gaz atmosfere karışır. Kontrolsüz ve tehlikeli birikimlere neden olacak deşarjlardan kaçınılmalıdır. Herhangi bir nedenle LNG boşaltılması gerekiyorsa öncelikle diğer bir LNG transport tankına aktarılma yolu seçilmeli, bu işlem sırasında çevresel emniyet tedbirleri alınmalıdır.

9. FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLER

Fiziksel Hali : Sıvı+Gaz

Koku / Renk : Kokusuz , Renksiz

Moleküler Ağırlık : 16 gr/mol Kaynama Noktası : - 161,5 °C

Ergime Noktası : - 182 °C

Kritik Sıcaklık : - 82,5 °C

Kritik Basınç : 45,95 bar

Tutuşma Sıcaklığı : 595 °C

Patlama Sınırı : % 4-15

Gazın Özgül Ağırlığı : 0,55 ( Hava = 1 )

Gaz Yoğunluğu : 0,678 kg / m³ ( 15 °C, 1 bar ) Sıvı Yoğunluğu : 425 kg / m³

Çözünürlük ( H2O ) : 26 mg/l

Diğer Bilgiler : Zehirsiz, Aşırı derecede yanıcı. Gaz/buhar havadan daha ağırdır. Kapalı alanlarda , özellikle zemin seviyesinde ve zemin seviyesinin altında birikebilir.

10. KARARLILIK VE REAKTİVİTE

10.1 Reaktivite : Alt bölümde anlatılan etkilerden başka hiçbir tepkime tehlikesi yoktur.

10.2 Kimyasal Kararlılık : Normal şartlar altında kararlıdır.

10.3 Kaçınılması Gereken Durumlar : Havayla patlayıcı karışım meydana getirebilir..

10.4 Kaçınılması Gereken Materyaller : Oksitleyicilerle şiddetli reaksiyona girebilir.

10.5 Tehlikeli Bozunma Ürünleri : Söz konusu değil

11. TOKSİKOLOJİ BİLGİLERİ

Doğal gaz zehirli değildir, fakat toksik etkisini yüksek konsantrasyonlarda basit bir boğucu gaz olarak gösterir. Boğulma belirtileri; hızlı ve güçlükle teneffüs, hızlı yorulma, mide bulantısı/kusma ve muhtemelen bilinç kaybının ardından ölümdür.

(6)

12. EKOLOJİK BİLGİLER

12.1 Ekotoksisite : Söz konusu değil.

12.2 Hareketlilik : Söz konusu değil.

12.3 Kalıcılık ve Bozunabilirlik : Söz konusu değil.

12.4 Biyobirikim Potansiyeli : Söz konusu değil.

12.5 Diğer Ters Etkiler : LNG’nin büyük kısmını oluşturan Metan, sera etkisi bulunan gazlardandır.

13. BERTARAF BİLGİLERİ

Tehlikeli miktarlarda birikmelerin olabileceği hiç bir ortama boşaltma ve tahliye yapılmamalıdır. Zorunlu boşaltma durumunda mutlaka HABAŞ A.Ş. ile irtibata geçilmelidir.

14. TAŞIMA BİLGİLERİ 14.1 ADR

Parametre Tanımlama

No Uygun Nakliye Adı Sınıfı Sınıflandırma Kodu

Etiket

Bilgisi Sevk Etiketi

ADR UN 1972 DOĞAL GAZ,

SOĞUTULMUŞ SIVI 2 3 F 2.1 Alevlenir Gaz

Tünel Kısıtlama Kodu : (E) Tehlike Numarası : 223 Ambalaj Grubu : - Ambalajlama Talimatı : P203

ADR Etiketi :

14.2 RID:

UN Numarası : UN 1972

Uygun Nakilye Adı : DOĞAL GAZ, SOĞUTULMUŞ SIVI Sınıf : 2

Etiket(ler) : 2.1 Ambalaj Grubu : - Ambalajlama Talimatı : P203

14.3 IMGD:

(7)

14.4 IATA:

Yolcu ve Kargo Uçağı : Yasak. ( 0 Kg) Sadece Kargo Uçağı : Yasak. ( 0 Kg)

14.5 UN Model Mevzuat ADR’ye göre Çevresel Zararlıları : Çevre açısından zararlı sınıflandırılmamıştır.

14.6 Nakliye İçin Kullanıcı Özel Önlemleri: Tüpler, kapaklı olarak nakledilmeli, devrilmeye karşı önlem alınmalı, atılmamalı, çarpmaya maruz kalmamalıdır. Araç veya konteyner üzerinde ters dönmeyecek veya düşmeyecek şekilde istiflenmelidir.

14.7 Marpol 73/78Ek Iıve IBC Koduna öre Toplu Taşımacılık: Bu kapsamda değildir.

15. MEVZUAT BİLGİLERİ

15.1 Bileşik veya karışım için özel sağlık, güvenlik ve çevre mevzuatı/düzenlemeleri

 11.12.2013 tarih 28848 Sayı’lı Resmi Gazete - Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik

 Directive - 67/548/EEC-Tehlikeli maddelerin sınıflandırılması, paketlenmesi ve ambalajlanması

 Directive - 99/45/EEC-Tehlikeli müstahzarların sınıflandırılması, paketlenmesi ve ambalajlanması

 Tehlikeli Malların Karayolu İle Uluslararası Taşımacılığı’na İlişkin Avrupa Anlaşması (ADR) 15.2 Kimyasal emniyet değerlendirmesi: Kimyasal Emniyet Değerlendirmesi uygulanmamıştır.

15.3 EC Sınıflandırması : F+, R12

-Sembol : F+

-Mevzuat Risk Tanımları : R12, Şiddetli alevlenebilir.

-Mevzuat Güvenlik Tanımları : S9, Kabı çok iyi havalandırılan ortamda muhafaza edin.

S16,Tutuşturucu kaynaklardan uzak tutun-sigara içmeyin.

S33, Statik elektrik boşalımlarına karşı önlem alın.

16. DİĞER BİLGİLER

Bilgiler ulaşılabilen kaynaklardan iyi niyete ve doğruluğu, geçerliliği, etkinliği her ne suretle olursa olsun herhangi bir dayanak oluşturması hususunda herhangi bir teminat oluşturmadan bilgi amacı ile hazırlanmıştır.

Güvenlik Bilgi Formu Hazırlayıcısı Bilgileri:

Adı Soyadı : Atilla OĞUZLU

E-Mail Adresi: atilla.oguzlu@habas.com.tr Yeterlilik Belgesi Tarihi : 03.09.2015 Yeterlilik Belgesi Numarası : GBF2262