Bibliografya ÇAĞLAR BOYUNCA İSTANBUL GÖRÜNÜMLERİ. 1
LA FORM YTİON DES S ıTSTEMES D'HABtT AT
Koııut Yerleşme Sistem crin.n Oluşumu 8olesiaw MALİSZ (Polonya)
Çeviren: Jerzy WOLF Neşreden : DUN J D Editeur 92, Rue Bonaparte Paris Seme - France
B. MALlSZ'in şehircilik konusunda öze! fikirlerini aksettiren bu eser, «Mekân plânlamasında» genel görüşlerini teşil e- der, Konutlaşma biriminin nn ufağı köy yerleşmesinden başıayarak en büyük ve karışık sistemlere kadar araştırmalarını de- rinleştiren yazar, bunların arasında ayrın- tılar yaparak sıralayabilmiştir. Sıralamada kabullendiği kriter mevcut yerleşme türle- rinle tesbit edebildiği konut ış yeri arası ilişki ve bunların arasında görünen farklı- lıklardır.
B. MAL'SZ Mahalli Plânlama tanı- mım, nedenlerini belirttikten oaşka konut yerleşmelerindeki büyüme eylemlerini in- celeyip bu olayın «mekanizmasını» orta- ya c.karıyor.
Şöyle ki, . seuil» = eşik diğer deyim- le; büyümede grafik kurbunua atlama nok- taları dik kesisen iki hat üzerinde işaret- leniyor. Dikey hatta konut için sarfedilen meblâğlar, yatay hat üzerinde konut ma- hallelerde barınan insan adedi işaretlene- rek kurb meydana geliyor.
Böylece elde edilen grafik kurbu ko- nut yerleşmesi büyüme grafiğidir.
Şimdi de nlebilir kı, Boıeslaw MA- LİSZ'in keşfe', iği biı ye"i ölçme usulü sa- yesinde şehirlerin konut artışı oldukça da- kik bir tarzda tesbit edilebiliyor. Hatta graiik kurbun.ın hangi noktasında en elve- rişli yerleşme sistemine varıldığı, optimum konut yerleşme türü belirlenebiliyor.
Konut yerleşme sistemleri ölçülebilir hale geldiği cihetle «Plânlama ekonomisi»
bahsi için yeni ve değerli bir araç elde edilıriş demektir.
Şehirlerin mekân içerisinde büyümele- rini ölçebilen bu yeni «metod» aynı za- manda konut yerleşme plânlarının hazır- lanması sırasında yararlı bir ehber olabi- liyor.
Bu sebeple yazar program bölümü iza- h ı n ı girişiyor Konut şehirleşme proje- sinin programa bağlanması zorunluğunu işaret eden müellif, proğram hazırlama işinin iki ana faktöre dayandığını söylü- yor:
a — «Hypothese» olarak belirli bir zaman içerisinde kabul edilen konut yer- leşme sisteminde değişme şartlan.
b — Yîrieşmede aer tür ekipman (teçhizat) in standardı.
Sebep: Proğramda her hususun tari- fini yapabilmek ve ileride karışıklıklara meydan verecek unsurları bertaraf etmek.
Yirminci yüzyılda yapılmış olan bel- li başlı konut yerleşmelerini ele alan MA- LİSZ bu yerleşmeleri önce:
— Fonksiyonlu elemanların konuş şekilleri bakımından veya (zoning)
— Yerleşmenin geometrik yönü,
— Yerleşmenin karşılıklı bakımların- dan inceliyor.
Nihayet T)oxiadis ve Saarinen nazari- yeierile kendi nazariyesine göre yukarıda incelemiş olduğu yerleşme modellerinde dinamik niteliğinde olanları ayırt edebili- yor ve seçtiği modeller doğu ve batı mo- delleridir.
Örneğin Fritsch, Howard, Le Corbu- sier, Garnier, Milioutine, Hibersimer, S..
Schürmann, Gloeden. Wright, Chmielowski ve Syrkus, Jellicoe, Hook gibi mimar ve şehircilerir eserlerini incelemiş oluyor.
Yerleşmenin «mekanik» ve «organik»
anlamlarını bir araya getirebilmek gayesi ile incelemesini: (A) şecirsel yerleşme ve kırsal yerleşmelerdeki insan toplumları.
(B) O insanların yaşadığı, çalıştığı maddî ortam ayrıntılarına dayanan B. MAL1SZ A ve B sistemlerinde mevcut yararlı yön- lerle iki sistem aksaklıkların düzeltilebile- ceğini gösteriyor.
Polonya ve Sovyet Rusya ekonomisi ile c ülkelerin yaşantısı ile serbest eko- nomi ülkeleri rejimlerde mevcut ortam ve plân yapımında yeni ölçü .netodu kata- yerleşme örneklerini kıyaslayan bu kitap bildiğinden idareci plâncı ve diğer ilgili- lere önemle tavsiye edilir.
E. MENTEŞE
KÖY EKONOMİK VE SOSYAL TESİS TIP PROJELERİ.
Köy işleri Bakanlığı Toprak ve iskân işleri Genel Müdürlüğü Yayını No. 1
Köylerimizin çoğu sosyal tesislerden mahrumdur. Bu noksanı gören köy işleri Bakanlığı bu tesisler için hazırlattırdığı tip projeleri bir kitap halinde toplamış ve yayınlamıştır. Köy odaları, okuma o- dası, köy fırını, çamaşırhane, hamam, de- ğirmen, boğalık, süthane, kooperatif bi- nası gibi sosyal yapılar için, planları, ke- şifleri ile tip projeler hazırlanmıştır.
Çelik Gülersoy, istanbul Kitaplığı ya- yını, Yenilik Basımevi, istanbul 1972
İstanbul görünümünün sosyal ve eko- nomik nedenlerle, her geçen gün biraz da- ha değiştiği, sivil mimarimizin süratle yok olduğu, artık hemen herkesçe bilinen bir gerçektir. Bu arada Boğaziçini inci dizisi gibi süsleyen yalılardan ayakta kalabilen- lerin sayısı pek azalmıştır.
Süratle çehresi değişen İstanbul'un es- ki durumunu gösteren resimler büyük bir değer kazanmaktadır.. Nitekim bunlar pek çok tarihî yapının restorasyon ve restitüs- yonunda başvurulan emin belgeler olmuş- tur. Nedense bu tür resimler, şimdiye dek bir araya getirilmemiştir.. Bu defa T.T.O.K.
müdürü Çelik Gülersoy bir kaç yıldan be- ri toplamakta olduğu Eski Istanbulun Köp- rü ve Galataya ait olan resimlerini ilgi çekici metinlerle yayınlamıştır
istanbul Görünümlerindeki fotoların çoğu bugüne kadar hiç bir yerde yayın- lanmamıştır. Eser dört bölüme ayrılmış, Galata köprüsünün hikâyesi, Köprü Dünya edebiyatında, Galata peyzajının tarihi ve rıhtımın hikâyesinden meydana gelmiştir.
Her bölüm Türkçe, Fransızca, ingilizce, Almanca yazılmış metin ve ilginç resim- lerde tamamlamıştır. Bu arada Chaffanelle, Zonaro gibi ressamların Istanbula ait re- simlerine de yer verilmiştir.
Bu eseri tavsiye ve ileriki ciltlerinin de bir an önce yayınlanmasını temenni ederiz.
E R D E M YÜCEL KÖY İMAR PLANLARI
KÖY KONUTLARI TARIMSAL İŞLETME YAPILARI
TİP PROJELERİ NO. 1
Köy işleri Bakanlığı, toprak ve iskân işleri Genel Müdürlüğü tarafından yayın- lanan bu kitapta, köylerin imar planları, konutlar ve tarımsal binaları bulundukları çevrelerin iklim ve topografyasına uygun düzenli bir şekle sokmak için yapılan ça- lışmaları bir araya toplamakta, bu suret- le kırsal yapılara bir rehber görevi yap- maktadır.
Kitabın ön sözünde belirtildiği üze- re, Türkiye nüfusunun 23 milyonu köy- lerde yaşamaktadır.
1965 de yapılan sayıma göre köy- lerdeki yapıların adedi 3 430 000 olup ek- serisi sihhî konut niteliğinden mahrumdur
1968 de başlatılan köylerin plan ve ko- nut sorunları bir düzene sokulması çalış- maları sürdürülmekte topografya ve iklim özelliklerine göre etüdler yapılmaktadır.
Bu kitap bu çalışmaların bir kısmım yan- sıtmaktadır.
