YÜZ-BURUN-BOYUN ÇENE-KULAK YARALANMALARI

(1)

YÜZ-BURUN-BOYUN ÇENE-KULAK

YARALANMALARI

Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL

(2)

(3)

(4)

(5)

YÜZ-BURUN-BOĞAZ-ÇENE- KULAK YARALANMALARI

Yüz duyu organları, kemik sinüsleri, solunum ve sindirim sisteminin

başlangıcını içerir.

Yaralanmaları tehlikelidir. Çoğunlukla direk darbeler sonucu meydana gelir.

Açık kırıklar, yumuşak doku zedelenmeleri

veya kopmalar meydana gelir.

(6)

ÇENE ve YÜZ KIRIKLARINDA MUAYENE BULGULARI

İNSPEKSİYON : Alt ve üst çenenin iyi kapanmaması, asimetri, diş kavsinin

bozukluğu, normal yüz yapısının bozulması, yumuşak dokularda yara, bere, ödem,

ekimoz, ağız ve burundan kanamalar

gözlenir

(7)

(8)

(9)

(10)

ÇENE ve YÜZ KIRIKLARINDA MUAYENE BULGULARI

TEDAVİ :

1- İlk yapılacak travma sonrası ağız ve burun boşluğuna dolan kemik kırıntıları, diş, pıhtı

gibi yabancı cisimlerin temizlenmesidir.

2- Airway takılır.

3- Gerekiyorsa endotrakeal entübasyon yapılır.

4- Kanama durdurulur(tampone edilir).

(11)

ÇENE ve YÜZ KIRIKLARINDA MUAYENE BULGULARI

5- Çene tespiti sağlanır ;15 cm genişlikte sargı çene altına geçirilip baş üzerinden bağlanır.

YARALININ TAŞINMASI :

Bilinci açıksa baş önde semifovler pozisyonda,

çene başa sargı ile sarılır. Bilinç kapalıysa yarı

yüzü koyun pozisyonda ağız, burun, aşağıda

kalacak şekilde transport edilir.

(12)

BOYUN YARALANMALARI

1) AÇIK BOYUN YARALANMALARI : Kesici, delici alet yaralanmaları ve trafik

kazası nedeniyle meydana gelir.Genellikle

keskin sınırlı ve temiz yaralardır. Derinlikleri

genişliklerinden daha fazladır!! Ateşli silah ile

olan yaralanmalar ise yaygın doku kaybı ile

karakterizedir. Büyük damarlar ve servikal

omurga dahil tüm vital yapılar tehlikededir.

(13)

BOYUN YARALANMALARI

AİRWAY : Parçalanmış kıkırdak, yumuşak doku, ödem, hematom, cilt altı amfizemi,

hava yolu içine kanama nedenleri ile oluşan tıkanıklık aspirasyon ve entübasyon ile

giderilmelidir.

KANAMA KONTROLÜ : Boyunun her iki

tarafında damar sinir paketi bulunur.

(14)

BOYUN YARALANMALARI

(A. Karotis communis- V Jugularis İnterna-N Vagus-Sempatik zincir.)

Bu oluşum özellikle kesici ve delici alet açık yaralanmalarında zarar görür. Kanama çoğu kez belirgin olmasına rağmen hematom

oluşturup damara bası da yapabilir. Aktif

kanamada karotis nabız kaybı veya hematom

üzerinden sufl duyulması alınabilir.

(15)

BOYUN YARALANMALARI

Arteriyal kanama yüksek basınçlı, fışkırır tarzda ve parlak kırmızı renktedir. Kanama bölgesinin proksimalinden (kalbe yakın)

uygulanan bası ile kontrol edilmelidir.

Venöz kanama ise daha düşük basınçlı ve daha koyu renklidir. Kanama bölgesinin

distaline (kafaya yakın) yapılan bası ile

kontrol edilir. Proksimaline yapılan bası ile

hava embolisi riski engellenmelidir.

(16)

BOYUN YARALANMALARI

Bası bir veya iki el parmak uçları ile yada bir kompresle kanamayı durdurmaya yetecek basınç ile yapılır. En az iki ekstremiteden 16-18 g branül ile damar yolu açılır. Damar yatağı hızla doldurulmalıdır. ŞOK !!!!!

N Vagus yaralanması kord vokal paralizisine

neden olur. Tek taraflı ses kısıklığı yaparken

çift taraflı olursa akut solunum felci gelişir.

(17)

BOYUN YARALANMALARI

Servikal sempatik zincir yaralanması varsa

aynı tarafta enoftalmi, miyozis, pitozis ve yüz terlemesi yitimi (anidroz) ( horner sendr.)

meydana gelecektir.

Yaralanma yerinde debritman yapılmalı ve

yabancı cisimler çıkarılmalıdır.

(18)

(19)

(20)

(21)

(22)

(23)

BOYUN YARALANMALARI

KAPALI BOYUN YARALANMALARI : Motorlu taşıt, spor aktiviteleri veya ası ile

oluşur. Kıkırdak yapılarda ( hyoid, thyroid, cricoid ve trakea) veya yumuşak dokuda (özefagus, farenks) yaralanma oluşabilir.

Birincil yaralanmalar nedeniyle gözden kaçar

daha sonra hematom veya cilt altı amfizem

şeklinde solunum problemlerini ortaya çıkarır.

(24)

(25)

BURUN KANAMASI (EPİSTAKSİS)

ANATOMİ : Burun oldukça iyi kanlanan bir organdır. Eksternal ve internal karotis

arterlerden beslenir.

ANTERİOR EPİSTAKSİS : Genellikle nasal septum ön bölümünde kanlanmanın yoğun olduğu little alanından kaynaklanır. Bu

bölgeye yapılan tahriş (travma-kuruma etkisi

mukozal kabuklanma) sonucu olabilir.

(26)

(27)

(28)

BURUN KANAMASI (EPİSTAKSİS)

Sıcak havalarda aşırı vasodilatasyon sebebi ile kendiliğinden de kanama olabilir.

POSTERİOR EPİSTAKSİS : Nasal

kavitenin arka bölümlerinden genize doğru

kanama görülür. Yaşlı hastalarda HT bağlı

gelişirken, pıhtılaşma bozuklukları, çeşitli

ilaçlar ve KVS hastalıkları yine posterior

epistaksise sebep olabilir.

(29)

(30)

EPİSTAKSİSTE HASTAYA YAKLAŞIM

Öncelikle hastanın TA’i kontrol edilir. Yüksek ise düşürülür.

Hasta aşırı ajite ise sedasyon uygulanabilir.

Burun ve geniz içindeki pıhtılar sümkürme

veya aspirasyonla temizlenir ve nasal kavite bol SF ile ile yıkanır.

Çene altına tutulan bir küvet ile enjektör

yardımıyla temizlik tamamlanır.

(31)

EPİSTAKSİSTE HASTAYA YAKLAŞIM

Daha sonra kanamanın yeri tespit edilmeye çalışılır. Anterior Epistaksis çoğunlukla kısa süreli burun kanatları basısı ile durur.

Kontrol edilmezse anterior tampon uygulanır.

Tampon uygulanacak spança % 4lük lidokain ile 1:1000 lik epinefrin karışımı emdirilirse

daha hızlı sonuç alınır. Hala devam ediyorsa

posterior kanama düşünülür.

(32)

EPİSTAKSİSTE HASTAYA YAKLAŞIM

Posterior tampon yapma ihtiyacı doğuyorsa hasta tekrar değerlendirilmelidir.

Nelaton sonda yardımıyla posterior nasofarenkse yönlendirilen balon şişirilerek tamponlama yapılır. Uzman ellerde yapılması gereklidir.

Post. Epistasis kanaması olan hasta mutlaka

hosbitalize edilmelidir.

(33)

(34)

NASAL FRAKTÜRLER

Nasal fraktür yüz travması olan her hastada şüphenilmesi gereken bir durumdur.

* Şişlik * Hassasiyet * Krepitasyon * Deformite

* Epistaksis * Periorbital ekimoz * Rinore

tanıyı destekleyen bulgulardır.

(35)

NASAL FRAKTÜRLER

DEPLASE OLMAYAN KIRIKLAR :

Genellikle çok şiddetli olmayan travmalar sonucunda burunun şişliği ve hyperemik

görülmesi ile sonuçlanır. Başın yükseltilmesi ve soğuk kompresyon yapılır varsa anterior kanamaya müdahale edilir.

Burun üzerindeki konjesyon ve ödem

çözüldükten sonra mutlaka KBB dr gitmelidir.

(36)

(37)

NASAL FRAKTÜRLER

DEPLASE KIRIKLAR :

Şiddetli ödem ve ekimoza rağmen şekil

bozukluğunun gözüktüğü kırıklardır. Kanama olabileceği gibi septum içinde hematom da gelişebilir. FM burunun kıkırdak kısmı içi sıvı dolu bir kese gibi palpe edilir. Aktif kanama olmasa bile hastanede hematom

boşaltılmalıdır.

(38)

NASAL FRAKTÜRLER

Kribriform kemik kırıklarında subaraknoid aralığın açılması sonucu rinore yoluyla BOS sızıntısına sebep olabilir. Kanla birlikte şeffaf bir akıntı vardır.” halo” test yapılarak

doğrulanır.Bir spanç üzerine alınan kanlı burun akıntısı bekletildiğinde ortadaki kan

lekesinin etrafında şeffaf bir halka oluşuyorsa

test pozitif demektir.

(39)

BURUNDA YABANCI CİSİM

Tek taraflı burun tıkanıklığı, kötü kokulu burun akıntısı ve/veya tek taraflı burun kanaması YC şüphesi uyandırır.

Bakliyat türü YC’ler sıvı uygulanırsa daha çok şişip kanalı tıkayacağı için dikkat edilmelidir.

Seviyesi tespit edilip daha derine itilmesi engellenmelidir.

Mutlaka KBB hekimi görmelidir.

(40)

MANDİBULA KIRIK VE ÇIKIKLARI

Genellikle trafik kazalarından sonra, darp ve spor yaralanmalarından sonra da sıkça

görülebilmektedir.

Kırıklarda dikkat edilecek hastanın hava yolu pasajının açık kalmasıdır. Dil geriye kaçıp hava yolunu tıkayabilir. Airway hayat kurtarıcıdır.

Çene çıkıklarında redüksiyon yapılırken dikkat

edilmelidir.

(41)

(42)

ÜST ÇENE MAXİLLA KIRIKLARI

Travmalar sonucunda üst çenede belirli

hatlar boyunca kırıklar meydana gelir.

Le Fort kırık hatları olarak adlandırılır.

Hava yolu tıkanıklığı genellikle daha ciddidir. Ağız içi yabancı cisimlerden

temizlendikten sonra hasta oturtulur veya öne eğik duruma getirilerek solunum

rahatlatılır.

(43)

(44)

KULAK YARALANMALARI

Kafa travmalarında görülebilir.Öncelik her zaman hastanın vital fonksiyonlarındadır.

Kulak kepçesi hematomu: Kulak kıkırdağı

ve cilt arasında birikir. Eğer drene edilmezse

kıkırdak dolaşımını ve beslenmesini bozar ve

deformitelere neden olur. Enjektörle boşaltılıp

basınçlı pansuman yapılmalıdır. Hasta mutlaka

hosbitalize edilmelidir.

(45)

(46)

KULAK YARALANMALARI

Temporal kemik kırıklarında dış kulak

yolunun kanlı olması, kulaktan BOS ile karışık akıntı gelmesi (otore) ve kulak arkasında

battle bulgusunun (+) olması ciddi kafa

travması bulgularıdır hastaya kafa travması protokolleri uygulanır.

Kulak muayenesi yapıldığında kulak zarında

hemotimponum görülür.(mavi-siyah)

(47)

(48)

(49)

(50)

(51)

KULAK YARALANMALARI

Kulaktan BOS veya kan gelmesi orta kulak ile subaraknoid boşluk arasına bir bağlantı

olduğunu gösterir.

TRANSPORT : Kulak veya burundan gelen BOS tamponlanmaz beyin içi basınç artışına sebep olabilir. Temel yaşam desteği verilir ve kulağına emici bir pansuman konularak

hastanın başı 15-30 cm yukarda olacak

şekilde taşınır.

(52)

KULAKTA YABANCI CİSİM

Çocuklarda bakliyat, oyuncak parçası,

boncuk veya her yaş grubunda sinek böcek olabilir.

Canlı varlıklar hareketle timpanik zarı

uyarırlar ve şiddetli uyarı ve ağrı oluşabilir.

ACİL YAKLAŞIM : Canlı YC için kulak içine

gliserin, lidokain veya alkol damlatılarak

öldürülür.

(53)

KULAKTA YABANCI CİSİM

ACİL YAKLAŞIM : Kulak aşağı gelecek şekilde çevrilir ve dışarı akması beklenir. Su

damlatılmaz bitki parçaları, bakliyat su ile şişip daha büyük hale gelirler.

Çıkmaz ise hasta hastaneye götürülür.

Sivri materyal ile, körlemesine deneme

yapılmaz otoskop ile hastane şartlarında

çıkarılır.

(54)

KULAK AĞRISI- Otitis Media

ÜSYE geçiren hastada Mikroorganizmaların östaki borusunu izleyerek orta kulağa

ulaşması ile meydana gelir. Yüksek ateş, şiddetli kulak ve baş ağrısı vardır.

Kulak zarı arkasında biriken materyal zarda kırmızı ve ödemli bir görüntü yapar. Zar

perfore olursa iltihap akacaktır.

TEDAVİ : Acil Bakım+Analjezik şeklindedir.

(55)

(56)

KULAK AĞRISI- Otitis Externa

Dış kulak yolunun sıklıkla bakteri ve

mantarlarla enfekte olmasından kaynaklanır.

Kulak hijyeninin bozuk olduğu kişilerde ve sık olarak temiz olmayan havuzlarda yüzenlerde gözlenir.

Ağrı, kötü kokulu akıntı ve buşona bağlı

işitme azalması vardır. Dış kulak yolu ödemli

ve kızarıktır.

(57)