Terfi Hesapları Nasıl Yapılır?

Terfi Hesapları Nasıl Yapılır?

29.11.2019

Hazırlayan: Atıf SELÇUK (İnş. Müh.)

Güncel doküman: www.ankisoft.com.tr > S.S.Sorular'da

1. Hm, Monometrik Yüksekliği Hesapla

Hm = GBK – X + JxL + GB ...[1]

dir. Burada;

Hm : Monometrik yükseklik (terfi basma yüksekliği), (m).

GBK : Hat sonundaki deponun giriş boru kotu. (m).

X : Depodan depoya terfilerde; hat başındaki depoya ait krepin kotu, (m).

Kuyudan depoya terfilerde; pompa eksen kotu, (m).

JxL : Boruda oluşan toplam sürtünme yük kaybı, (m).

J : Boruda oluşan birim sürtünme yük kaybı (Qb35'e göre hesaplanacaktır), (m/m).

L : Boru boyu, (m).

Qb35 : Terfi hattı borusundan 35 yıl sonra geçecek debi, (lt/sn).

GB : Hat sonundaki depoda istenen giriş basıncı (2-3 m.

alınabilir), (m).

2. Nm, Pompa Gücünü Hesapla

Hm x Qp

Nm = --- ...[2]

102 x np

Qp = Qb35/pompa sayısı dır. Burada;

Nm : Pompa gücü (efektif pompa gücü), (kW).

Hm : Monometrik yükseklik (terfi basma yüksekliği), (m).

Qp : Pompa debisi, (lt/sn).

Qb35 : Terfi hattı borusundan 35 yıl sonra geçecek debi, (lt/sn).

np : Pompa verimi, (%). (Bakınız: TABLO:1)

TABLO:1 POMPA DEBİSİ

Qp (lt/sn)

POMPA VERİMİ

Np (%) 2.0 - 3.0 0.45 3.1 - 4.0 0.50 4.1 - 5.0 0.55 5.1 - 6.5 0.59 6.6 - 8.0 0.61 8.1 - 10.0 0.63 10.1 - 12.5 0.65 12.6 - 15.0 0.66 16.0 - 17.0 0.67 18.0 - 20.0 0.68 21.0 - 23.0 0.69 24.0 - 26.0 0.70 27.0 - 35.0 0.71 36.0 - 40.0 0.72 41.0 - 50.0 0.73 51.0 - 63.0 0.74 64.0 - 80.0 0.75 81.0 - 90.0 0.76 91.0 - 100.0 0.77 101.0- 0.78

Nm = Nm x n ...[3]

dir. Burada;

n : Marjlı güç katsayısı. (Bakınız: TABLO:2) TABLO:2

Nm (kW)

MARJLI GÜÇ KATSAYISI

n Nm  7.5 1.50 7.5  Nm < 22 1.25 22  Nm < 55 1.15

55  Nm 1.10

TABLO: 2 için "SIKÇA SORULAN SORULAR" BÖLÜMÜNE BAKINIZ.

Yukarıda hesaplanmış bu Nm değerine en yakın üst-değer (Standart Pompa Güçleri tablosundan) seçilerek, Nm olarak kabul

edilmelidir. (Bakınız: TABLO:3)

TABLO:3

STANDART POMPA GÜÇLERİ (kW)

2.2, 3.0, 3.5, 4.0, 4.5, 5.5, 7.5, 9.2, 11.0, 15.0, 18.5, 22, 26, 30, 37, 45, 55, 66, 70, 75, 80, 92, 95, 110, 132, 160, 185 ve 200

3. Ho, Normal İşletme Basıncını Hesapla

Ho = GBK – BTK + JxL + GB ...[4]

dir. Burada;

Ho : Hat başındaki normal işletme basıncı, (m). ŞEMATİK PROFİL BU DEĞERE GÖRE ÇİZİLİR.

GBK : Hat sonundaki deponun giriş boru kotu. (m).

BTK : Hat başındaki (terfi merkezi çıkışındaki) boru taban kotu, (m). ŞEMATİK PROFİL BU DEĞERE GÖRE ÇİZİLİR.

JxL : Boruda oluşan toplam sürtünme yük kaybı, (m).

J : Boruda oluşan birim sürtünme yük kaybı (Qb35'e göre hesaplanacaktır), (m/m).

L : Boru boyu, (m).

Qb35 : Terfi hattından 35 yıl sonra geçecek debi, (lt/sn).

GB : Hat sonundaki depoda istenen giriş basıncı (2-3 m.

alınabilir), (m).

NOT: Şematik profil ile hattın kesiştiği durumlar

oluşursa; Hm ve Ho değerleri (kesişimin oluşmaması için) gerekli miktarda artırılmalıdır.

4. a, Selerite’yi Hesapla 9900

a = --- ...[5]

[48.30 + k(i/e)]^(1/2) dir. Burada;

a : Selerite (dalga yayılma hızı, pressure wave velocity, celerity), (m/sn).

k : Boru malzemesine bağlı bir katsayı. (Bakınız: TABLO:4)

i : Boru iç çapı, (mm).

e : Boru et kalınlığı, (mm).

TABLO:4

BORU MALZEMESİ

BORU MALZEMESİNE

BAĞLI KATSAYI

k PVC 33.30 AÇB 4.40

ÇB 0.50

HDPE 377.00 CTP 3.54 FONT 1.00 DÜKTİL 0.50 BETON 5.00

5. T, Dalganın Gidiş ve Dönüş Zamanını Hesapla

2 x L

T = --- ...[6]

a dir. Burada;

T : Dalganın pompadan çıkış ve dönüş zamanı, (sn).

L : Terfi hattı uzunluğu, (m).

a : Dalga yayılma hızı, selerite, (m/sn).

6. Tp, Pompanın Durması İçin Geçen Zamanı Hesapla

K= 2 – (L/2000) ...[7]

Vb35 x L

Tp = 1 + K --- ...[8]

g x Ho dir. Burada;

Tp : Pompanın durması veya vananın kapanması için geçen zaman, (sn).

Vb35 : Borudaki su hızı, (m/sn).

L : Terfi hattı uzunluğu, (m).

g : Yerçekimi ivmesi, (m/sn²).

Ho : Normal işletme basıncı, (m).

7. H, Terfi Hattı Başlangıcındaki Darbe Miktarını Hesapla

a) Tp < T ise UZUN HAT’dır ve a x Vb35

H = --- (Parmakyan Formülü)...[9]

g

formülü ile hesaplanır.

b) Tp > T ise KISA HAT’dır. Genel olarak; Tp>2.00 ise formülde Tp=2.00 alınmalıdır. 25.02.2019’da DSİ ile görüşüldü, Tp ne çıkarsa onu kullandıkları öğrenildi.

2 x L x Vb35

H = --- (Vensano Formülü)...[10]

g x Tp

formülü ile hesaplanır. Burada;

Tp : Pompanın durması veya vananın kapanması için geçen zaman, (sn).

T : Dalganın pompadan çıkış ve dönüş zamanı, (sn).

H : Terfi hattı başlangıcındaki darbe miktarı, (m) a : Dalga yayılma hızı, selerite, (m/sn).

Vb35 : Borudaki su hızı, (m/sn).

g : Yerçekimi ivmesi, (m/sn²).

L : Terfi hattı uzunluğu, (m).

8. Ho* ve Pmax*'ı Hesapla

Ho* = Ho + 10.00 ...[11]

Pmax* = Pmax + 10.00 ...[12]

dir. Burada;

Ho* : Hattın başlangıcında (pompa debisinde), normal işletme basıncı, (m).

Ho : Normal işletme basıncı, (m).

10.00 : Emniyet için ilave edilen basınç, (m). (Bakınız: İçmesuyu Proje El Kitabı, M.Emin Bay, İnş.Yük.Müh, Sayfa-122 ve S- 127) (Bakınız: Su Getirme ve Kanalizasyon Uygulamaları, Yrd.Doç.Dr. F.İlter TÜRKDOĞAN, Çev.Yük.Müh.-İnş.Yük.Müh.

Kaan YETİLMEZSOY, Sayfa58).

Pmax* : Hattın başlangıcında mutlak basınç olarak müsaade

edilebilen maksimum basınç, (m) (Bakınız: Su Getirme ve Kanalizasyon Uygulamaları, Yrd.Doç.Dr. F.İlter TÜRKDOĞAN, Çev.Yük.Müh.-İnş.Yük.Müh. Kaan YETİLMEZSOY, Sayfa58).

Pmax : Boru işletme basıncı, TM’den ilk çıkıştaki borunun ATÜ’sü, (m).

9. Sürpresyon ve Depresyon Kontrolü Yap

1. H(Ho*-6.00) ve (Ho*+H)>Pmax ise SÜRPRESYON var

13 NUMARALI HESAPLARA GİT

2. H(Ho*-6.00) ve (Ho*+H)<Pmax ise DEPRESYON var

14 NUMARALI HESAPLARA GİT

3. H(Ho*-6.00) ve (Ho*+H)>Pmax ise SÜRPRESYON ve DEPRESYON var

15 NUMARALI HESAPLARA GİT

10. Sürpresyon ve Depresyon Yok ise;

H ile Kontrol Yap

4. Hmax = (Ho + H)  Pmax ise SÜRPRESYON var

13 NUMARALI HESAPLARA GİT

5. Hmin = (Ho - H)  0 ise DEPRESYON var

14 NUMARALI HESAPLARA GİT

11. Halen Sürpresyon ve Depresyon Yok ise

Ps ve Pd Kabulü Yap

Ps = H ...[13]

Pd = H ...[14]

Kabulü yapılır ve HESAPLAR BİTİRİLİR.

12. Ho*, Pmax*, Ps ve Pd’yi Hesapla

Ps = Pmax* - Ho* ...[15]

Pd = Ho* - 6.00 ...[16]

dir. Burada;

Ho* : Hattın başlangıcında (pompa debisinde), normal işletme basıncı, (m).

Ps : Sürpresyona bağlı oluşan basınç artışı, (m)

Pd : Depresyona bağlı oluşan basınç düşüşü, (m)

6.00 : Depresyona bağlı kavitasyon oluşmaması için gerekli minimum basınç, (m).

13. Sadece Sürpresyon Varsa Pd ve Hava Kazanı Hacmi Hesabı

Ps/Ho* değerini hesapla.

2 = H/Ho* değerini hesapla. Burada;

2 : Parmakyan Abakları için Eğri Numarası.

K=0, K=0.3, K=0.5 ve K=0.7 Parmakyan Abakları'nı kullanarak aşağıdaki TABLO:5’i doldur.

(BAKINIZ: 16.Parmakyan

Abaklarını Kullanma Kılavuzu)

TABLO:5 PARMAKYAN

ABAĞI (K)

OKUNAN

Pd/Ho*

OKUNAN

2Coa/QoL 0.0

0.3 0.5 0.7

Okunan 2Coa/QoL değerlerden güvenlik ve ucuzluk bakımından uygun olan) en küçüğünü alarak (Bakınız: Kanalizasyon, Dr.İnş.Müh.

M.Muzaffer GİZBİLİ, Sayfa-161,166,169); Co’yu hesapla.

Buradaki Qo değeri, boruya ait 35 yıllık debidir (Qb35),(m3/sn).

Co

C’ = --- ...[17]

1.0 - (Pd/Ho*)

C’ = C’ x 1.30 alınmalıdır. C’ Hava Kazanı Hacmi’dir.

Okunan en küçük 2Coa/QoL değerlerinin olduğu satırdaki okunan

Pd/Ho* değerlerini alarak;

Pd = Pd/Ho* x Ho* ile Pd’yi hesapla.

Hmax = Ho + Ps  Pmax olmalı, kontrol et.

Hmin = Ho - Pd  0 olmalı, kontrol et.

Hmax = Ho + Ps > Pmax ise

SÜRPRESYON HALEN VAR

aşağıdaki seçeneklerden birini uygula.

1) Borunun malzemesini değiştir,

1 NUMARALI HESAPLARA GİT

2) Borunun atüsünü değiştir,

1 NUMARALI HESAPLARA GİT

3) Borunun çapını değiştir,

1 NUMARALI HESAPLARA GİT

4) Darbe önleyici tedbir al; “Darbe Önleyici Vana Kullan”

5) Darbe önleyici tedbir al; “Hava Kazanı Kullan”

6) Darbe önleyici tedbir al; "Denge Bacası Kullan”

7) Darbe önleyici tedbir al; "Uygun ise Motora Volan Ekle"

14. Sadece Depresyon Varsa Ps ve Hava Kazanı Hacmi Hesabı

Pd/Ho* değerini hesapla.

2 = H/Ho* değerini hesapla. Burada;

2 : Parmakyan Abakları için Eğri Numarası.

K=0, K=0.3, K=0.5 ve K=0.7 Parmakyan Abakları'nı kullanarak aşağıdaki TABLO:6’yı doldur.

(BAKINIZ: 16.Parmakyan Abaklarını Kullanma Kılavuzu)

TABLO:6 PARMAKYAN

ABAĞI (K)

OKUNAN

Ps/Ho*

OKUNAN

2Coa/QoL 0.0

0.3 0.5 0.7

Okunan 2Coa/QoL değerlerden güvenlik ve ucuzluk bakımından uygun olan) en küçüğünü alarak (Bakınız: Kanalizasyon, Dr.İnş.Müh.

M.Muzaffer GİZBİLİ, Sayfa-161,166,169); Co’yu hesapla.

Buradaki Qo değeri, boruya ait 35 yıllık debidir (Qb35) ,(m3/sn).

Co

C’ = --- ...[18]

1.0 - (Ps/Ho*)

C’ = C’ x 1.30 alınmalıdır. C’ Hava Kazanı Hacmi’dir.

Okunan en küçük 2Coa/QoL değerlerinin olduğu satırdaki okunan

Ps/Ho* değerlerini alarak;

Ps = Ps/Ho* x Ho* ile Ps’yi hesapla.

Hmax = Ho + Ps  Pmax olmalı, kontrol et.

Hmin = Ho - Pd  0 olmalı, kontrol et.

Hmin = Ho - Pd < 0 ise

DEPRESYON HALEN VAR

aşağıdaki seçeneklerden birini uygula.

1) Borunun malzemesini değiştir,

1 NUMARALI HESAPLARA GİT

2) Borunun ATÜ’sünü değiştir,

1 NUMARALI HESAPLARA GİT

3) Borunun çapını değiştir,

1 NUMARALI HESAPLARA GİT

4) Darbe önleyici tedbir al; “Darbe Önleyici Vana Kullan”

5) Darbe önleyici tedbir al; “Hava Kazanı Kullan”

6) Darbe önleyici tedbir al; "Denge Bacası Kullan”

7) Darbe önleyici tedbir al; "Uygun ise Motora Volan Ekle"

15. Hem Sürpresyon Hemde Depresyon Varsa Pd, Ps ve Hava Kazanı Hacmi Hesabı

13 ve 14 NUMARALI HESAPLARA GİT

16. Parmakyan Abaklarını Kullanma Kılavuzu

SÜREKLİ çizgiler terfi hattının BAŞLANGIÇ noktası içindir.

KESİK çizgiler terfi hattının ORTA noktası içindir.

Ps/Ho* > 0.9 ise ===> 0.9 satırındaki değerler kullanılır.

Pd/Ho* > 0.6 ise ===> 0.6 satırındaki değerler kullanılır.

Abakların kullanım şekli aşağıda gösterilmiştir.

17. Parmakyan Abağı (K=0)

18. Parmakyan Abağı (K=0.3)

19. Parmakyan Abağı (K=0.5)

20. Parmakyan Abağı (K=0.7)

21. Sıkça Sorulan Sorular

1) “n” katsayısı bazı kaynaklarda aşağıdaki gibi verilmiştir.

(Bakınız: İçmesuyu Proje El Kitabı, M.Emin Bay, İnş.Yük.Müh, Sayfa-99).

TABLO:2*

Nm (kW)

n Nm < 20 1.20 20 < Nm < 30 1.15 30 < Nm 1.10

2) Terfi hatlarındaki hızın 0.50  V  2.00 m/sn civarında olması istenir. İstisna olarak hız 0.30  V  3.00 m/sn arasında da seçilebilir. (Bakınız: İçmesuyu Proje El Kitabı, M.Emin Bay, İnş.Yük.Müh, Sayfa-104).

3) İsale hatlarında kullanılan vantuzların sağlıklı çalışabilmesi için minimum 4.00 m. işletme basıncı olmalıdır. Daha düşük basınç olan tepe noktalarında hava borusu kullanmak gerekir.

Hava borusu çapı 1/2" olabilir. Hava borusu, o noktadaki statik basınç kotunun üstüne kadar çıkmalıdır. Boru içine zararlı

şeylerin girmesini engellemek için boru ağzı süzgeç ile

kapatılmalıdır. (Bakınız: İçmesuyu Proje El Kitabı, M.Emin Bay, İnş.Yük.Müh, Sayfa-59, 93).

4) İsale hattı, her noktasında en az 5.00 m. işletme basıncı olacak şekilde tasarlanmalıdır (DSİ kriteri).

5) İsale hattı üzerinde birden fazla çap ve/veya malzeme varsa, o durumda formüllerdeki a yerine aort, V yerine Vort değerleri kullanılır. Bunlara ait formüller aşağıda sunulmuştur.

∑L L1 L2 L3 Ln

--- = ---- + ---- + ---- + . . . + ---- ...[19]

aort a1 a2 a3 an

V1xL1 + V2xL2 + V3xL3 + . . . + VnxLn

Vort = --- ...[20]

∑L

(Bakınız: İçmesuyu Proje El Kitabı, M.Emin Bay, İnş.Yük.Müh, Sayfa-136).

6) Selerite hesabı, bazı kaynaklarda, boru malzemesinin ve suyun elastisitesine bağlı formüllerle yapılmaktadır.

(Em/ρ)

a = [---]^(1/2) ...[21]

1 + ((Em/Er)x(o/e)) dir. Burada;

a : Selerite (dalga yayılma hızı, pressure wave velocity, celerity), (m/sn).

Em : Suyun elastisite modülü, (2100x10⁶), (N/m²) ρ : Suyun yoğunluğu, (1000), (kg/m³)

Er : Borunun kısa süreli elastisite modülü, (800x10⁶.ile 1200x10⁶ arasında bir değerdir), (N/m²)

o : Boru orta çapı, (m).

e : Boru et kalınlığı, (m).

(Bakınız: FIRAT Boru "PE100 Boru Kataloğu, 2014,.Sayfa-50).

7) Selerite hesabı, "Resistance of PE4710 Piping to Pressure Surge Events in Force Main Applications" adlı kaynakta (Sayfa-3, Formül-2) aşağıdaki formülle yapılmaktadır.

4660

a = --- ...[22]

[1 + ((Kbulk/Ed)x(DR-2))]^(1/2) dir. Burada;

a : Selerite (dalga yayılma hızı, pressure wave velocity, celerity), (m/sn).

Kbulk : Fluid bulk modulus, (2070 for water), (MPa)

Ed : Dynamic instantanous effective modulus of pipe material, (1030 for PE, 2760 for PVC, much higher for metals), (MPa)

DR : kaynakta belirtilmemiş ama, boru dış çapı olduğunu tahmin ediyorum, (mm)

(NOT: Bu formül, aynı zamanda "AFT Impuls" adlı programda da kullanılan formüldür).

8) Hava kazanı terfi hattının başında kullanılır. (Bakınız:

İçmesuyu Proje El Kitabı, M.Emin Bay, İnş.Yük.Müh, Sayfa-114, Kanalizasyon, Dr.İnş.Müh. M.Muzaffer GİZBİLİ, Sayfa-160)

Terfi Hesapları Nasıl Yapılır?

29.11.2019

ÖRNEK-1

0. Proje Bilgileri

Qb35 = 90.00 lt/sn

Pompa = 1 Adet (1 Asil + 1 Yedek) Qp = 90.00 lt/sn

anma = 400 mm CTP Atü = 12.5 Atü

dış = 412.4 mm

iç = 400.0 mm e = 6.2 mm Vb35 = 0.72 m/sn J = 0.00099629 m/m L = 192.00 m JxL = 0.19 m GBK = 4.59 m GB = 1.00 m X = -3.44 m BTK = 0.50 m

1. Hm, Monometrik Yüksekliği Hesapla

Hm = GBK – X + JxL + GB

Hm = 4.59 – (-3.44) + 0.19 + 1.00

Hm = 9.22 ===> 11.00 m kabul edilmiştir.

2. Nm, Pompa Gücünü Hesapla

np = 0.76 %, Pompa Verimidir (TABLO:1).

Hm x Qp 11.00 x 90.00

Nm = --- = --- = 12.77 kW 102 x np 102 x 0.76

n = 1.25 Marjlı Güç Katsayısıdır (TABLO:2).

Nm = Nm x n = 12.77 x 1.25 = 15.96 ===> 22 kW kabul edilmiştir.

3. Ho, Normal İşletme Basıncını Hesapla

Ho = GBK – BTK + JxL + GB

Ho = 4.59 – 0.50 + 0.19 + 1.00

Ho = 5.28 ===> 6.00 m kabul edilmiştir.

4. a, Selerite’yi Hesapla

9900 9900

a = --- = --- [48.30 + k(i/e)]^(1/2) [48.30 + 3.54(400.0/6.2)]^(1/2) a = 595.17 m/sn

5. T, Dalganın Gidiş ve Dönüş Zamanını Hesapla

2 x L 2 x 192.00

T = --- = --- = 0.65 sn a 595.17

6. Tp, Pompanın Durması İçin Geçen Zamanı Hesapla

K= 2 – (L/2000) = 2 – (192.00/2000) = 1.90

Vb35 x L 0.72 x 192.00

Tp = 1 + K --- = 1 + 1.90 --- = 5.46 sn g x Ho 9.81 x 6.00

7. H, Terfi Hattı Başlangıcındaki Darbe Miktarını Hesapla

a) Tp < T ise UZUN HAT’dır ve a x Vb35

H = --- g

formülü ile hesaplanır.

b) Tp > T

5.46 > 0.65 ===> KISA HAT’dır.

Tp>2.00 ===> Tp=2.00 alınmıştır.

2 x L x Vb35 2 x 192.00 x 0.72

H = --- = --- = 14.09 m g x Tp 9.81 x 2.00

8. Ho* ve Pmax*'ı Hesapla

Ho* = Ho + 10.00 = 6.00 + 10.00 = 16.00 m

Pmax* = Pmax + 10.00 = (12.5 Atü x 10) + 10.00 = 135.00 m

9. Sürpresyon ve Depresyon Kontrolü Yap

1. H(Ho*-6.00) ve (Ho*+H)>Pmax

14.09(16.00-6.00) ve (16.00+14.09)>125.00

14.09(10.00) ve (30.09)>125.00 sağlanamadı SÜRPRESYON yok 2. H(Ho*-6.00) ve (Ho*+H)<Pmax

14.09(16.00-6.00) ve (16.00+14.09)<125.00

14.09(10.00) ve (30.09)<125.00 sağlandı DEPRESYON var

14 NUMARALI HESAPLARA GİT

14. Sadece Depresyon Varsa Ps ve Hava Kazanı Hacmi Hesabı

Pd/Ho*= 10.00/16.00 = 0.63 ===> 0.60 alınmıştır 2 = H/Ho* = 14.09 / 16.00 = 0.88 ===> 1 alınmıştır K=0, K=0.3, K=0.5 ve K=0.7 Parmakyan Abağı’ndan;

TABLO:6 PARMAKYAN

ABAĞI (K)

OKUNAN

Ps/Ho*

OKUNAN 2Coa/QoL

0.0 0.90 2.3

0.3 0.78 2.3

0.5 0.70 2.2

0.7 0.65 2.2

Okunan 2Coa/QoL değerlerden en küçüğünü alarak;

2.2= 2Coa/QoL = 2 x Co x 595.17 / (0.090 x 192.00) Buradan; Co= 0.032 bulunur.

Co 0.032

C’ = --- = --- = 0.09 m3 1.0 - (Ps/Ho*) 1.0 – 0.65

C’ = C’ x 1.30 = 0.09 x 1.30 = 0.12 m3 < 0.50 m3. Gerekli olan hacim, en küçük hava kazanı hacminden küçük olduğu için hava kazanına gerek yoktur.

Ps = Ps/Ho* x Ho* = 0.65 x 16.00 = 10.40 m Hmax = Ho + Ps  Pmax olmalı, kontrol et.

Hmax = 6.00 + 10.40 = 16.40  125.00

Hmin = Ho - Pd  0 olmalı, kontrol et.

Hmin = 6.00 – 10.00 = -4.00 < 0

DEPRESYON HALEN VAR

demektir, aşağıdaki seçeneklerden birini uygula.

1) Borunun malzemesini değiştir,

1 NUMARALI HESAPLARA GİT

2) Borunun ATÜ’sünü değiştir,

1 NUMARALI HESAPLARA GİT

3) Borunun çapını değiştir,

1 NUMARALI HESAPLARA GİT

4) Darbe önleyici tedbir al; “Darbe Önleyici Vana” kullan 5) Darbe önleyici tedbir al; “Hava Kazanı” kullan

Terfi Hesapları Nasıl Yapılır?

29.11.2019

ÖRNEK-2

0. Proje Bilgileri

Qb35 = 213.91 lt/sn

Pompa = 1 Adet (1 Asil + 1 Yedek) Qp = 213.91 lt/sn

anma = 630 mm HDPE PE100 Atü = 16.0 Atü

dış = 630.0 mm

iç = 515.6 mm e = 57.2 mm Vb35 = 1.02 m/sn J = 0.0014378 m/m L = 9685.09 m JxL = 13.93 m GBK = 208.50 m GB = 3.00 m X = 118.26 m BTK = 120.62 m

1. Hm, Monometrik Yüksekliği Hesapla

Hm = GBK – X + JxL + GB

Hm = 208.50 – 118.26 + 13.93 + 3.00

Hm = 107.17 ===> 110.00 m kabul edilmiştir.

2. Nm, Pompa Gücünü Hesapla

np = 0.78 %, Pompa verimidir (TABLO:1).

Hm x Qp 110.00 x 213.91

Nm = --- = --- = 295.75 kW 102 x np 102 x 0.78

n = 1.10 Marjlı Güç Katsayısıdır (TABLO:2).

Nm = Nm x n = 295.75 x 1.10= 325.33 ===> 330 kW kabul edilmiştir.

3. Ho, Normal İşletme Basıncını Hesapla

Ho = GBK – BTK + JxL + GB

Ho = 208.50 – 120.62 + 13.93 + 3.00

Ho = 104.81 ===> 105.00 m kabul edilmiştir.

4. a, Selerite’yi Hesapla

9900 9900

a = --- = --- [48.30 + k(i/e)]^(1/2) [48.30 + 377(515.6/57.2)]^(1/2) a = 168.63 m/sn

5. T, Dalganın Gidiş ve Dönüş Zamanını Hesapla

2 x L 2 x 9685.09

T = --- = --- = 114.87 sn a 168.63

6. Tp, Pompanın Durması İçin Geçen Zamanı Hesapla

K= 2 – (L/2000) = 2 – (9685.09/2000) = -2.84

Vb35 x L 1.02 x 9685.09

Tp = 1 + K --- = 1 + (-2.84) --- = -26.24 sn g x Ho 9.81 x 105.00

7. H, Terfi Hattı Başlangıcındaki Darbe Miktarını Hesapla

Tp < T

-26.24 < 114.87 ===> UZUN HAT’dır.

a x Vb35 168.63 x 1.02

H = --- = --- = 17.53 m g 9.81

8. Ho* ve Pmax*'ı Hesapla

Ho* = Ho + 10.00 = 105.00 + 10.00 = 115.00 m

Pmax* = Pmax + 10.00 = (16 Atü x 10) + 10.00 = 170.00 m

9. Sürpresyon ve Depresyon Kontrolü Yap

1. H(Ho*-6.00) ve (Ho*+H)>Pmax ise SÜRPRESYON var 17.53(115.00-6.00) ve (115.00+17.53)>160.00

17.53(109.00) ve (132.53)>160.00 sağlanamadı SÜRPRESYON yok 2. H(Ho*-6.00) ve (Ho*+H)<Pmax ise DEPRESYON var

17.53(115.00-6.00) ve (115.00+17.53)<160.00

17.53(109.00) ve (132.53)<160.00 sağlanamadı DEPRESYON yok 3. H(Ho*-6.00) ve (Ho*+H)>Pmax ise SÜRPRESYON ve DEPRESYON var

17.53(115.00-6.00) ve (115.00+17.53)>160.00

17.53(109.00) ve (132.53)>160.00 sağlanamadı SÜRPRESYON ve DEPRESYON yok

10. Sürpresyon ve Depresyon Yok ise;

H ile Kontrol Yap

4. Hmax = (Ho + H)  Pmax ise SÜRPRESYON var Hmax = (115.00 + 17.53)  170.00

Hmax = (132.53)  170.00 sağlanamadı SÜRPRESYON yok 5. Hmin = (Ho - H)  0 ise DEPRESYON var

Hmax = (115.00 - 17.53)  0

Hmax = (97.47)  0 sağlanamadı DEPRESYON yok

11. Halen Sürpresyon ve Depresyon Yok ise

Ps ve Pd Kabulü Yap

Ps = H ===> Ps = 17.53 m

Pd = H ===> Pd = 17.53 m

Kabulü yapılır ve HESAPLAR BİTİRİLİR.