/(finil(
art1;5tırmaPrin1er Art:roziu Olgularda Total Kalça Artroplastisi Uygulamalarınıız
Coşkun Şanh* CemH Kayah** Haluık Ağuş**
"' SSK Dalaman Hastanesi, Muğla
**SSK Tepecik Eğitim Hastanesi ll. Ortopedi ve Travmatoloji Kliniği,
ÖZET
Amaç: Primer koksartroz zemininde total kalça protezi (TKP) uygulanan olgulcmn ve kullamlan sistemlerin
kıyaslamalı olarak değerlendirilmesi amaç/andı.
Yöntem: 1992- 1999 yıllan arasında TKP uygulanmış, düzenli iziemi sağlanabilen 15'i kadın, 9'u erkek 24-
hastanın 28 kalçası değerlendirildi. 15 kalça ekiemine hibrid sistem, 13'ine çimento/u sistem TKP uygulandı.
Klinik değerlendirme Harris kalça skorlama sistemine göre (HKS) yapıldı.
Bulgular: Ortalama 6.5 yıl izlem sonunda, çimento/u TKP grubunda ortalama HKS 86.46, hibrid grubunda ise 89.69 olarak bulundu. Gruplar arasmda HKS bakımından anlamlı fark saptanmadı (p > 0.05). 75 kg'zn
altındaki olgularda istatistiksel olarak daha iyi klinik sonuç verdi (p < 0.05).
Sonuç: Primer koksartrozlu olgularda çimento/u ya da hibrid total kalça protezi sistemleri arasında orta dönem izlem sonunda belirgin fark saptanmamıştır.
Aııahtar Kelim.eleY: total kalça protezi, artroz, çimento/u sistem, hibrid sistem
SUMMARY
Aim: The oim of this study is to eva!uate the results of totol hip replacement opplications and two different prosthesis systems.
Methods: Between 1992- 1999 twenty-eight hips of twenty-four patients who had been operated and foliowed up properly were enrolled in the study. 15 cases were female and 9 cases were male. The mean age was 61 years (42- 73) during operation. Hybrid system was usedin 15 hips, cemented system in 13 hips. Clinical eualuation was performed by Han-is Hip Scoring System {HHS).
Retndts: The patients were followed up for mean 6.5 years. A.fter the follow-up period, mean HHS was 86.46±5.69 in cemented group, whereas it was 89.69±4.15 was in hybrid group. There was no significant difference between thegroupsfor HHS. Better results were found in patients less than 75 kgs.
Conclusions: We found no difference between cemented and hybrid total hip arthroplasty systems in patients with primary arthrosis within the in termediate follow up period.
Key Wm·ds: total hip replacement, arthrosis, cemented system, hybrid system
Başvuru tarihi, 08.02.2003
Şan/ı ve ark.
Kalça eklemi, vücudun en fazla yük taşıyan ve en çok yıpranan eklemlerinden biridir. Sadece
aşırı efor gerektiren durumlarda değil, oturup kalkmak gibi güncel yaşamın vazgeçilmez hare- ketlerini gerçekleştirirken de önemli yüklenme- lere maruz kalmaktadır. Gerek primer (idiopatik) osteoartrit ve gerekse sekonder osteoartrit, kalça ekieminde dejeneratif artrit gelişimine zemin
hazırlamaktadır. Ortaya çıkan osteoartritte; hare- ket kısıtlılığı, ağrı ve ciddi iş gücü kaybına neden olmakta, hayatı zorlaştırmaktadır (1).
Bilimsel ve teknolojik gelişmeler, insaniann yaşam standartlarını iyileştirerek ortalama ömüt'!erini
uzatmış, yaşlı nüfusun artmasına neden olmuştur.
Yaşlı nüfusun artışı, yaşam kalitesini önemli ölçü- de etkileyen dejeneratif kalça artriti gibi sağlık sorunlannın daha sık görülür olmasına yol açmış
tır. Total kalça protezi (TKP), maliyeti yüksek ve ciddi riskleri olan bir tedavi yöntemi olmakla birlikte, yaşam kalitesini artıran, popüler bir teda- vi yöntemi olarak umut vaad etmektedir (2,3).
çalışmada, primer artroz nedeni ile TKP uygu- lanan olguları değerlendirmek ve kullanılan
sistemlere göre klinik sonuçlarını karşılaştırmak amaçlanmıştır.
HASTALAR VE YÖNTEM
Kasım 1992 - Ekim 1999 yılları arasında SSK Tepecik Eğitim Hastanesi H. Ortopedi ve Trav- matoloji Kliniği'nde primer koksartroz tanısı ile izlenen ve total kalça artroplastisi uygulanan 15'i kadın (%62.5), 9'u erkek (%37.5) toplam 24 olguya ait 28 kalça ekiemi çalışma grubu olarak alındL Olgulara hibrid sistem ve çimen- tolu sistem olmak üzere iki farklı ameliyat tipi uygulandL
Kalça ekieminin ameliyat öncesi ve sonrası
fonksiyonel durumu, Harris Kalça Skorlama Sistemine (HKS) göre yapıldı (4). HKS'ne göre 90-100 puan arası çok iyi, 80-90 puan iyi, 70-80 puan orta ve 70 puanın altı olgular kötü klinik sonuç olarak tanımlandı.
Olgular ameliyat sonrası ikinci günde hareket-
lerıdirildL Çimentolu sistem ile TKP uygulanan
olguların ikinci haftadan itibaren, hibrid sistem
ile TKP uygulanan olguların ise altıncı haftadan itibaren ameliyat edilen kalça üzerine kısmi yük- lenmelerine izin verildi. Onikinci haftada tam yük verilmesine izin verilen hastalar, 6. ve 12.
haftada, 6. ve 120 ayda kontrollere çağrılarak
takip edildi. Daha sonraki izlemleri yıllık olarak yapıldı. izlem süresince olgular klinik ve radyolo- jik komplikasyonlan yönüyle de takip edildi (5-7).
Tüm olgulara antibiyotik profilaksisi ve düşük
molekül ağırlıklı heparin ile derin ven trombozu proflaksisi uygulandı. Eklem çevresinde ektopik kemik oluşumunu önlemeye yönelik ek tedavi
uygulanmadı o
Çalışma grubundaki olguların ameliyat öncesi ve son kontrolde HKS puanları, vücut ağırlığı
75 kg'ın üzerinde ya da altında olan olguların
son kontrol HKS puanlan ve iki farklı TKP
uygulamasının sonuçları istatistiksel olarak karşılaştırıldı. istatiksel analizler, SPSS 9. O bilgi- sayar programında, Mann Whitney U testi,
Wilcoxarı eşleştirilmiş iki örnek testi ve ki- kare testleri ile yapıldı. P değerinin 0.05'den küçük
olması, istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi.
BULGULAR
Çalışma grubundaki olguların genel özellikleri Tablo l'de gösterilmiştir. Çalışma grubundaki 28 ka!ça ekieminin 15 (%54)'ine hibrid sistem, 13 (%46)'üne çimentolu sistem total kalça pro- tezi uygulanmıştır. Ortalama 6.5 yıl izlem süresi sonunda değerlendirmeye alınan olguların, ame- liyat öncesi ortalama Harris Kalça Skoru 44.7 ± 4.08 ameliyat sonrası 88.07±9.99 olarak
bulunmuştur (p<0.05). Vücut ağırlığına göre ameliyat sonrası HKS'Ian karşılaştınldığında vücut
ağırlığı 75 kg'ın üzerinde olan l l olgunun son kontroldeki ortalama HKS'unun, 75 kg'ın altın
da olan 17 olguya göre istatistiksel olarak anlam-
lı derecede daha düşük olduğu saptanmıştır (sırasıyla 79.45±8.63 ve 87.6±5.88).
Tablo 2'de hibrid sistem ve çimentolu sistem ile total kalça protezi uygulanan olguların ameliyat öncesi ve son kontroldeki Harris Kalça Skorlan
özetlenmiştir o Her grupta da ameliyat öncesi ve son HKS arasında istatistiksel olarak
SSK Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi
TaMo L Çalışma grubunun genel özellikleri.
Olgu Sayısı
Protez Uygulanan Kalça Ekiemi Sayısı
Cinsiyet (K/E) Yaş* (yıl)
Yatış Süresi* (gün) izlem Süresi* (yıl)
Preoperatif Harris Kalça Skoru*
Son Kontrol Harris Kalça Skoru*
24 28 1519 61 (42-73)
15 (8-21) 6.5 (2-9.5) 44.7 (32-60) 88.07 (70-96)
* Değerler ortalama (minimum-maksimum) cinsinden
verilmiştir.
Tablo 2. Total kalça protezi uygulanan olguların ameliyat tipine göre sonuçlarının değerlendirilmesi.
Hibrid Sistem Çimentolu Sistem
(n=15) (n= 13)
Preoperatif 45.6 (38-60) 43.8 (32-54) Harris Kalça Skoru
Son Kontrol 89.69 (74-96) 86.46 (70-94) Harris Kalça Skoru
Klinik Sonuç n (%)
Çokİyi 8 (54) 6 (46)
iyi 6 (40) 5 (38)
Orta ı (6) 2 (16)
Kötü o (0) O (O)
anlamlı fark bulunurken, iki farklı protez tipi
arasında anlamlı. istatistiksel fark saptanmamış
tır. Hibrid sistem ile TKP uygulanan olgularda klinik sonuçlar, çimeniolu sisteme göre daha iyi olmakla birlikte, bu durum her iki grup arasın
da anlamlı istatistiksel farka yol açmamıştır.
Olguların hiçbirinde kötü klinik sonuç saptan-
mamıştır.
Hibrid sistem uygulanan olguda ameliyat
sonrası 3. yılında kalçası üzerine düşme sonucu çekilen röntgen grafisinde femoral zon 4 -6'da çimento kınğı, bir olguda da ameliyat sonrası
5. yılda çekilen kontrol grafisinde zon 4'de çimento kınğı, iki olguda femoral stemde 2 mm çökme, olguda zon 1 - 2 ve 6 da 2 mm radyo- lusensi saptanmıştır, Ancak bu olguların hiçbi- rinde klinik yakınma yoktur.
TKP sonrası en sık kamplikasyon olarak kabul edilen ektopik kemik oluşumu, 14 (%50) kalça ekieminde saptanmıştır. İki (% 7) olguda yüzeyel
Cilt 13, Sayı 2, Ağustos 2003
Total kalça artroplastisi
enfeksiyon, 1 (%3.5) olguda fissür tarzmda femur elsim kınğı, 2 (% 7) olguda ameliyat sonrası erken
çıkık olmak üzere toplam 5 olguda kampli- kasyon gelişmiştir. Olguların hiçbirinde hasta- nede yatışı gerektiren pulmoner emboli, derin ven trombozu ve nörovasküler yaralanma gibi komplikasyonlar görülrnemiştir.
TARTiŞMA
Ka.lça ekiemini ilgilendiren ağnh süreçlerde yay- gm olarak kullamlan bir tedavi yöntemi olan total kalça artroplastisi, primer koksartroz teda- visi için de yaygın olarak kullanılan güncel bir tedavi yöntemidir (8-11). Total kalça protezi uygu-
laması için farklı protez tipleri ve tespit yöntem- leri kullanılmasının yanısıra, sonuçların karşılaş
tırılmasında da değişik skorlama sistemleri kulla-
nılmaktadır. Bu nedenle, total kalça protezi uygu-
lamalannın karşılaştırıldığı çalışmalardaki sonuç- lar, standardizasyon farvJılıkları nedeni ile yeterli güvenilirlikte bulunmamaktadır (4, 12).
Çalışma grubunda primer koksartroz tanısı ile izlenen 24 olguya ait 28 kalça eklemine, hibrid ve çimentolu sistem olmak üzere iki farklı yöntem ile total kalça protezi uygulanmış ve oıia!arna
6.5 yıl izlenmiştir. Olguların ortalama klinik skor- lan Harris Kalça Skorlama sistemine göre değer
lendiri.ldirildiğinde, ameliyat öncesi ve sonrası puanlarında istatistiksel olarak anlamlı düzelme
saptanmıştır. Ancak hibrid ve çimentolu sistem uygulanan olguların sonuçlan arasında istatis- tiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır.
Kobayashi ve ark. (13), protez ömrünü etkile- yen faktörlerin kemik kalitesi ve kalça yapısı olduğunu, bunun yanısıra hastanın fonksiyonel durumunun da sonuçlan etkilediğini bildirmiş
vücut ağırlığının da protez ömrü üzerine doğrudan etkili olduğunu göstermişler
dir. Garcia- Cimbrelo ve ark. (14), da vücut ağır
lığı 80 kg üzerinde olan veıiikal yerle-
şimli soket varlığı ile asetabuler gevşeme arasın
da istatiksel olarak anlamlı ilişki saptamışlardır.
Çalışma grubunda vücut ağırlığı 7 5 kg ve üze- rinde olan olguların klinik ve radyolojik sonuçla- nnm, v'ucut ağırlığı 75 altında olan olguiara göre istatistiksel olarak anlamlı derecede daha kötü olduğu
Şan/ı ve ark.
Radyolojik olarak femoral bileşenlerin incelen- mesinde, cerrahi uyum 22 kalçada iyi (%78.5), 5 kalçada orta (%18), 1 kalçada (%3.5) kötü olarak belirlendi. Literatürle karşılaştırıldığında oranların benzerlik içinde olduklan gözlendi.
Olgularda "stres shielding" in bir etkisi olarak görülen kalkar yuvarlaklaşmasına 15 kalçada (%53) rastlandı. Callaghan'ın serisinde bu oran
%70'tir (7).
Schmalzried (15), hibrid sistem uyguladığı 97 olgunun 6.5 yıl iziemi sonunda ortalama HKS'nu 93 olarak saptamıştır. İkinci nesil çimentolama ile hibrid sistemin sekiz yıla kadar yeterli sonuç- lar sağladığını belirtmiştir. Bloebaum ve ark. (16), vida ile sıkıca tespit edilmiş poroz kaplı aseta- buler komponentin kemikle osteointegrasyonu ile yeterli stabilitenin sağlanabildiğini kadavra
çalışmalannda göstermiştiL Buna karşılık Madey ve ark. (17) ise ikinci nesil çimentolama tekniği
ile çimentolu TKP uyguladığı olgularında %96 tatminkar sonuç elde etmiştir. Bizim sonuçlarımı
zın literatürle benzerlik gösterdiği saptanmıştır.
Olguların hiçbirinde total kalça protezi uygula-
masına ilişkin ciddi kamplikasyon saptanma-
mıştır. Literatürde %0.6-90 arası olduğu bildi- rilen ektopik kemik oluşumu, çalışma grubun- daki olgularda 14 hastada (%50) tespit edilmiş
tir (18).
Sonuç olarak; total kalça protezi uygulamasın
da, seçilecek protez tipi ve uygulama yöntemi- nin klinik sonuçlar üzerine etkili olmadığı, paha-
lı bir tedavi yöntemi olmasının yanısıra, ciddi
komplikasyonları da olan bu tedavi yönteminde hasta seçimi konusunda titiz davranılması gerek-
tiği kanısına varılmıştır.
KAYNAKlAR
1. Harkess JW. lndications for total hip arthroplaty. In:
Canale ST, editor. Campbell' s Operative Orthopaedics.
Voll. 9th ed. Missouri: Mosby Co.; 1998. p. 325-6.
2. McAuley JP, Moore KD, Engh CA. Total hip arthro- plasty with porous-coated prostheses fixed without cement in patients who are sixtyfive years of age or older. J Bone Joint Surg (Am) 1998;80: 1648-55.
3. Johnston RC, Fitzgeralg RH, Harris WH, Müler ME, Sledge CB. Clinical and radiologic eva.luation of total hip replacement. J Bone Joint Surg (Am) 1990; 72:
161-8.
4. Harris WH. Total hip replacement .in the midle aged patient: Comtemporary cemeniing for fıxation of the femoral component. Orthop C/in North Am 1993;
24: 611-5.
5. De Lee JG, Chamley J. Radiological demarcation of cemented sockets in total hip replacement. C/in Orthop
ı 976; 121:26-31.
6. Brooker AF, Bowerman JW, Robinson RA, Riley LH.
Ectopic ossification following total hip replacement.
J Bone Joint Surg (Am) 1973;55: 1629-32.
7. Callaghan JJ, Forest EE, Olejniczak JP. Charnley total hip arthroplasty in patients less than fifty years old. J Bone Joint Surg (Am) 1998;80:704-14.
8. Dunkey AB, Jonathan DJ, Maureen BL, Smith EJ, Learmonth ID. Cementless acetabular replacement in the young. C/in Orthop 2000;376: 149-55.
9. Stauffer RN, Minnesota R. Ten year follow up study of total hip replacement. J Bone Joint Surg (Am)
ı 982;64:983-90.
10. Bourne RB, Rorabeck CH, Skutek M, Mikkelsen S, Winemaker M, Robertson D. The Haris design-ll total hip replacement fixed with so called second generatian sementing techniques. J Bone Joint Surg (Am) 1998;
80:1775-80.
ll. Burt CF, Gaıvin KL, Otterberg ET, Jardon OM. A femoral component inserted without cement in total hip arthroplasty. J Bone Joint Surg (Am) 1998;80:952-60.
12. Matta JM, Mehne DK, Roffi R. Fractures of the acetabulum. C/in Orthop 1986;205:241-50.
13. Kobayashi S, Takaoka K, Saito N, Hisa K. Factors effecting aseptic failure of fixation after primary Chamley total hip arthroplasty. J Bone Joint Surg (Am) 1997;
79:1618-27.
14. Garcia-Cimbrelo E, Munuera L Early and Iate loosening of the acetabular cup after lo w friction arthroplasty.
J Bone Joint Surg (Am) 1992;74:1119-28.
15. Schmalzried TP. Hybrid total hip replacement. J Bone Joint Surg (Br) 1993;75:608-15.
.16. Bloebaum RD, Mihalopoulos NL, Jensen JW, Dorr LD. Postmortem analysis of bone bone ingrowth into porous coated acetabular components. J Bone Joint Surg (Am) 1997;79:1013-22.
17. Madey SM, Callaghan JJ, Olejniczak JP, Goetz DO, Johnston RC. Charnley total hip arthroplasty with use of improved techniques of cementing. J Bone Joint Surg (Am) 1997;79:53-64.
18. Duck HJ, Mylod AG. Heterotopic bone in hip arthroplasties. C/in Orthop 1992;282: 145-53.
Yazı.şma adre§R:
Op. Dr. Cemi! KAYALI SSK Tepecik Eğitim Hastanesi ll. Ortopedi ve Travmatoloji Kliniği
35120, Yenişehir 1 izmir Tel : O 232 469 69 69 1 1226 Faks: O 232 433 07 56
·e-posta: cemilkayali@yahoo.com
SSK Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi
