1
101 . SOHBET
Kur’an’da Hz. Lût (as) ve Kıssası
Kur’an Kıssaları gerek vahye ilk muhatap olan Mekke ve Medineliler ve gerekse kıyamete kadar tüm insanlık için mesaj içeren anlatımlardır. Günümüz dünyasında özgürlük adı altında kadının metalaştırılması ve cinsel özgürlüğün her tür özgürlükten daha hızlı bir şekilde yayılması ile insanlık ve özelde Müslümanlar Kur’an’da zemmedilerek bahsedilen bir fiil ile tekrar yüz yüze geldiler.
Cinselliğin mahremiyetini ve hukukiliğini kaybederek alenen ve evlilik dışı yaşanır bir hale gelmesi, medyanın ve kapitalist ekonomik sistemin en önemli para musluklarından biri olarak pazarlanmasını ve bu sorunu hayatımızın önemli bir parçası haline getirdi. Daha önceki senelerde batılı veya gayrimüslim toplumlarda gözüken cinsel rahatsızlıklar ve sapkınlıklar artık bizim toplumumuzun da bir gerçeği halini aldı.
Bu haftaki dersimizde Kur’an’ın bize kendisi hakkında bilgi verdiği ve hayatının ve mücadelesinin bazı bölümlerini anlattığı Hz. Lût (as)’dan ve onun kıssasından bahsedeceğiz.
LÛT (AS) KİMDİR?
Kur’an-ı Kerim bize Lût (as) ile ilgili bazı bilgiler sunmaktadır.
1- Öncelikle Lût (as) bir peygamberdir.
َنيِلَسْرُمْلإ َنِمَّل اًطوُل َّنِإَو
“Şüphesiz Lût da gönderilen peygamberlerdendir.”1
2- Hem insanlar arasında hem de Allah katında üstün derece sahibidir.
َنيِمَلاَعْلإ ىَلَع اَنْلَّضَف اًّلُكَو اًطوُلَو َسُنوُيَو َعَسَيْلإَو َليِعاَمْسِإَو
“İsmail, Elyesa, Yunus ve Lut'u da (hidayete erdirdik). Hepsini âlemlere üstün kıldık.”2 3- Lût (as) kendisine ilim ve hikmet verilmiş birisidir.
اًمْلِعَو اًمْكُح ُهاَنْيَتآ اًطوُلَو
“Biz Lût'a da bir hüküm, bir ilim verdik.”3
4- O, Allah’ın rahmeti ile kuşatılmış salih kullardandır.
َنيِحِلاَّصلإ َنِم ُهَّنِإ اَنِتَمْحَر يِف ُهاَنْلَخْدَإَو
“… Onu ise rahmetimizin içine aldık. Çünkü o salihlerdendi.”4
5- Lut (as), İbrahim (as) ile çağdaştır ve akrabadır. İbrahim (as)’a peygamberlik verilince ona inanan müminlerdendir. Ayet-i kerimede
1 Saffât sûresi, 37:133
2 En’am sûresi, 6:86
3 Enbiya sûresi, 21:74
4 Enbiya sûresi, 21:75
2
طوُل ُهَل َنَمآَف
“Bunun üzerine Lût ona inandı.”5 Lût (as)’ın İbrahim (as) ile aynı zaman ve yakın mekânlarda yaşayıp peygamberlik yaptıklarının bir diğer delili de Lût (as) kavmini helak etmek için görevlendirilen meleklerin öncesinde İbrahim (as)’a uğrayıp onu da bilgilendirmeleridir. Bu sırada İbrahim (as)’ın Lût (as) hakkında nasıl korkup endişe duyduğu ayeti kerimeye şöyle yansımıştır:
ْلإ َنِم ْتَناَك ُهَتَإَرْمإ اَّلِإ ُهَلْهَإَو ُهَّنَيِّجَنُنَل اَهيِف نَمِب ُمَلْعَإ ُنْحَن إوُلاَق اًطوُل اَهيِف َّنِإ َلاَق
َنيِرِباَغَ
“(İbrahim) dedi ki: "Ama orada Lût var!" Şöyle cevap verdiler: "Biz orada kimlerin bulunduğunu çok iyi biliyoruz. Onu ve ailesini elbette kurtaracağız. Yalnız karısı müstesna; o geride (azapta) kalacaklar arasındadır."6
5- Ayrıca Lût (as)’ın kavminin yaşadığı coğrafya Mekke ve Medinelilerce bilinen ve ticaret yaptıkları kervan yolları üzerindedir. Kur’an bu durumu
َنوُلِقْعَت اَلَفَإ ِلْيَّللاِبَو َنيِحِبْصُّم مِهْيَلَع َنوُّرُمَتَل ْمُكَّنِإَو
“Ve siz elbette sabahleyin ve geceleyin onlara uğrar ve üzerlerinden geçersiniz. Hâlâ akıl edip düşünmez misiniz?”7 ayetleri ile ifade eder.
6- Ayrıca Lût (as) evlidir. Eşi ve çocukları vardır. Ailesi hakkında detay bilgiye sahip değiliz.
Çocuklarının cinsiyeti konusunda farklı görüşler ileri süren müfessirler olmuştur. Genel kanaat Lût (as)’ın çocuklarının kız olduğu yönündedir. Aşağıdaki ayetin tefsirinde Lût (as)’ın kızlarımı nikâhlayın anlamında kendi kızlarını işaret ettiği görüşünde olan müfessirler vardır. Lakin tercih edilen görüş peygamberlerin ümmetin çocuklarının babaları olduğu yönündeki görüştür. Bu sebeptendir ki Lut (as) kavmine kadınlarla evlenerek, onlara nikâh kıyarak, kendilerine helal kılınmış temiz eşler edinmelerini salık vermiştir:
ُه يِتاَنَب ِءاَلُوََٰه ِمْوَق اَي َلاَق ِتاَئِّيَّسلإ َنوُلَمْعَي إوُناَك ُلْبَق نِمَو ِهْيَلِإ َنوُعَرْهُي ُهُمْوَق ُهَءاَجَو َهََّّلإ إوُقَّتاَف ْمُكَل ُرَهْطَإ َّن
ديِشَّر ٌلُجَر ْمُكنِم َسْيَلَإ يِفْيَض يِف ِنوُزْخُت اَلَو
“Daha önceleri çirkin işler yapmış olan kavmi harıl harıl koşup geldiler. Lut onlara: "Ey kavmim!
İşte size kızlarım, onlar sizin için daha temizdirler. Gelin Allah'tan korkun, beni misafirlerime rezil rüsvay etmeyin. İçinizde hiç aklı başında bir adam yok mu?" dedi.”8
LÛT (AS)’IN DAVETİ
Lût (as)’ın daveti kavmi içerisinde karşılık bulmadı. Hâlbuki mensubu olduğu Peygamberler silsilesinin ortak karakteri icabı o kavmini sadece Allah’ı birlemeye ve O’nun emir ve yasaklarına riayet etmeye çağırıyordu. Kavmi arasında emin bir insan olarak bilinen Lût (as) bu yaptığı davet ve uyarılar için de bir ücret talep etmiyordu. Buna rağmen kavmi azgınlıkta o denli ileri gitmişti ki, Lût (as)’a inanmamakla kalmayıp onunla dalga geçiyor ve onu yalancılıkla itham ediyorlardı. Bu hususlar Kur’an-ı Kerim’de şöyle hikaye edilmiştir:
5 Ankebût sûresi, 29:26
6 Ankebût sûresi, 29:32
7 Saffât sûresi, 37:137-138
8 Hûd sûresi, 11:78
3
َّتاَف ٌنيِمَإ ٌلوُسَر ْمُكَل يِّنِإ َنوُقَّتَت اَلَإ طوُل ْمُهوُخَإ ْمُهَل َلاَق ْذِإ َنيِلَسْرُمْلإ ٍطوُل ُمْوَق ْتَبَّذَك اَم ِنوُعيِطَإَو َهََّّلإ إوُق
ِّبَر ىَلَع اَّلِإ َيِرْجَإ ْنِإ ٍرْجَإ ْنِم ِهْيَلَع ْمُكُلَاْسَإ
َنيِمَلاَعْلإ
“Lût (kavmi) de peygamberleri yalancılıkla itham etti. Hani kardeşleri Lût onlara şöyle demişti:
"Siz Allah'tan korkmaz mısınız? Haberiniz olsun ki, ben size gönderilmiş güvenilir bir peygamberim."
Gelin artık, Allah'tan korkun ve bana itaat edin. Buna karşılık ben sizden bir ücret istemiyorum. Benim mükafatımı verecek olan ancak âlemlerin Rabbidir."9
Ayet-i kerimeleri dikkatlice inceleyecek olursak tevhidi mücadelenin genel karakterlerinin bir arada zikredildiğini görürüz. Lût (as) da diğer peygamberler gibi dilini konuştuğu, örf ve adetlerini bildiği ve inançlarına yabancı olmadığı bir topluma o toplumun içinden bir kardeşleri olarak uyarıcı sıfatı ile görevlendirilmişti. Zaten ilk vurgu da bu evrensel uyarı vurgusudur. "Siz Allah'tan korkmaz mısınız?" Uyarı ve çağrı pek çarpıcı bir ifade ile aktarılmıştır. Ardından kendisinde bu uyarı ve çağrı yapabilme gücünü nereden bulduğunu açıklamıştır. O mutlak kudret sahibi Allah (cc) tarafından görevlendirilmiş güvenilir bir peygamberdir. Bu iddianın ispatı ise kavmini Allah’tan korkup Peygambere itaat etmeye çağırması ve karşılığını da yalnızca Allah’tan beklediğini deklare etmesidir.
Çünkü peygamberler ve peygamber yolunu izleyicileri olan Müslümanlar, Allah’ın dininin tebliğinden dünyalık bir karşılık edinmezler ve hatta böyle bir beklentileri de yoktur. Karşılık, Âlemlerin Rabbi olan Allah katındadır. Bu ahiret inancının en temel göstergelerinden birisidir.
LÛT (as)’ın KAVMİ ve HELAKA GÖTÜREN SEBEPLER
Kur’an-ı Kerim Lût kavmi ile ilgili olarak bize bazı bilgiler vermektedir. Bunlardan ilki Lût kavminin yaşadığı coğrafya ile ilgilidir. Lût kavminin memleketi Mekkelilerin ticaret yaptıkları yol üzerindedir. Onlar kervanlarla bu bölgeden günün farklı vakitlerinde defalarca geçmiştiler ve geçmekteydiler.
َنوُلِقْعَت اَلَفَإ ِلْيَّللاِبَو َنيِحِبْصُّم مِهْيَلَع َنوُّرُمَتَل ْمُكَّنِإَو
“Ve siz elbette sabahleyin ve geceleyin onlara uğrar ve üzerlerinden geçersiniz. Hâlâ akıl edip düşünmez misiniz?.”10
Lût (as)’ın kavmini helake götüren bir diğer özellik ise ‘yol kesmeleri’ idi. İslam tarihçilerine göre Lût kavminin yol kesmesi konusu şu şekilde açıklanmıştır. Sodom ve çevresinde yaşayan Lût kavmi insanlarının kendilerine ait yol üzerinde meyve bahçeleri ve bostanları bulunmaktaydı.
Yağmursuzluktan kuraklık ve kıtlığa uğradıkları zaman bahçelerini dışarıdan gelecek yabancı kişilere karşı korumak için şehirlerine gelen misafirlerin geçtikleri yolu kesip elbiselerini soymuşlar, mallarını almışlar; hatta erkek ve kadın dinlemeden ırzlarına geçip öldürmüşler ve bunu da adet edinmişlerdi.
Bunun yanında Lût kavmi erkekleri yol kenarında oturup yoldan geçenlere yanlarında bulundurdukları kaptaki taşlardan atıyorlar ve bu taş kime isabet ederse o kişiyi kendisiyle fuhuş yapılmaya daha layık görüyorlardı. Zorla fuhuş yaptıkları kişiyi de kendilerine borçlu çıkarıyorlardı.
Fuhuş yaptıkları kişi şikâyetçi olması durumunda ise hâkim ters bir hukuk mantığı ile hareket ederek fail lehine karar veriyordu. Lût kavminin yol kesmesi konusuna Muhammed Esed ise farklı bir bakış açısı getirmiştir. Esed’e göre Lût kavminin erkekleri, kadınları bırakıp azgın bir şehvetle erkeklere
9 Şuara sûresi, 26:160-164
10 Saffât sûresi, 37:137-138
4
yaklaşmakta ve bu yolla neslin meydana gelmesi için gereken normal yoldan cinsel ilişkiyi bırakıp üremeye elverişsiz bir yönde şehveti kullanarak neslin devamını engellemiş oluyorlardı. Dolayısıyla Lût kavminin yol kesmesinden maksat Esed’e göre neslin sağlıklı bir şekilde sürdürebilirliğinin kesilmesi olarak anlaşılmıştır.
ِّرلإ َنوُتْاَتَل ْمُكَّنِئَإ َرَكنُمْلإ ُمُكيِداَن يِف َنوُتْاَتَو َليِبَّسلإ َنوُعَطْقَتَو َلاَج
"(Bu ilâhî ikazdan sonra) siz, ille de erkeklere yaklaşacak, yol kesecek ve toplantılarınızda edepsizlik yapacak mısınız?"11 Yukarıdaki ayet mealinde ifade ettiğimiz helake götürecek Lût kavminin başka bir günahı ise toplantılarında, bir araya geldiklerinde edebe aykırı fiiller işlemeleridir.
Onlar meclislerinde birbirlerinin elbiselerini açıp mahrem yerlerini teşhir ediyor, birbirlerine karşı müstehcen şakalar yapıyor, erkek erkeğe ve açıktan açığa hep beraber birbirlerinden utanmadan cinsel ilişkiye giriyorlardı.
Lût Kavminin Helaki
Kur’an-ı Kerim’de Lût kavminin helaki kronolojik bir seyir halinde ve tamamı tek bir surede veya ayette anlatılmamaktadır. Farklı surelerde ve ayetlerde anlatılan helak olayında ilgili ayetleri bir araya topladığımızda helakin yaşanılan şehirlerin altüst olması ve gökyüzünden felaket yağmurlarının yağması gibi iki safhadan meydana geldiğini görmekteyiz. Kur’an-ı Kerim’de Lût kavminin yaşadığı Sodom ve Gomora bölgesinin alt-üst olması ve yağmurların yağması olayını Hud ve Hicr surelerinde şu şekilde anlatılmaktadır:
َمَّوَسُّم ٍدوُضنَّم ٍليِّجِس نِّم ًةَراَجِح اَهْيَلَع اَنْرَطْمَإَو اَهَلِفاَس اَهَيِلاَع اَنْلَعَج اَنُرْمَإ َءاَج اَّمَلَف
َو َكِّبَر َدنِع ًة َنِم َيِه اَم
ٍديِعَبِب َنيِمِلاَّظلإ
“Ne zaman ki, emrimiz geldi, o ülkenin altını üstüne getirdik ve üzerlerine istif edilip pişirilmiş çamurdan taşlar yağdırdık. Bu taşlar Rabbinin katında damgalanmışlardı. Bunlar zalimlerden uzak şeyler değildir.”12
ٍليِّجِس نِّم ًةَراَجِح ْمِهْيَلَع اَنْرَطْمَإَو اَهَلِفاَس اَهَيِلاَع اَنْلَعَجَف َنيِقِرْشُم ُةَحْيَّصلإ ُمُهْتَذَخَاَف
“Güneş doğarken o korkunç çığlık onları yakaladı. Biz, onların şehirlerinin üstünü altına geçirdik ve üzerlerine de balçıktan pişirilmiş taşlar yağdırdık.”13
Son dönem müfessirlerinden Mevdudi’ye göre helak olayı, bir yanardağ patlaması ve şiddetli bir deprem şeklinde meydana geldi. Seyyid Kutup ise Fi-zilali-l Kur’an adlı tefsirinde helakin şiddetli deprem ve volkanik püskürmeyle meydana gelebileceğini ifade ederek Mevdudi’ye benzer bir görüş ortaya koymuş; lakin bütün bunların ötesinde mucizevî bir şekilde de olabileceğini ifade etmiştir.
Helakten Hz. Lût (as), iki kızı ve kendisine inanan az sayıda mümin kurtulmuş Lût’un karısı ve kavmi helak edilmiştir.
11 Ankebût sûresi, 29:29
12 Hud sûresi, 11:82-83
13 Hıcr sûresi, 15:73-74
5 Alınacak Dersler:
1. Allah’ın bize Lût kıssasını anlatmasının ilk amacı muharref Tevrat vasıtası ile Mekke insanlarının edindikleri yalan yanlış bilgileri düzeltmektir.
2. Kıssanın anlatılması ile yeryüzündeki bütün cahiliye toplumlarında olduğu gibi Mekke cahiliye toplumunda da görülen sapık bir münasebet şekli, erkek erkeğe yapılan cinsi ilişki mahkûm edilir.
3. Dahası ferdi olmaktan ziyade, yani yapanların var olduğu halde bilinmediği bir yapıdan çok, aleni üstelik toplumsal olarak yapılan bir fiil haline gelen cinsel suçların azaba müstahak olduğu anlatılır.
4. Günümüzde yapılan bu çirkin fiillerin boyutu Lût kavminin yaptığı toplumsal pisliğin çok ilerisindedir. Erkek erkeğe, kadın kadına evlenmenin normal görüldüğü, homoseksüel olimpiyatları gibi tertiplerle küresel çirkinliklerin bir araya getirildiği, Olimpiyatlarla erkeklerin kadın, kadınların erkek olarak yaşamak istedikleri bir dünyanın sapıklıkta Lût kavminden çok ileri olduğunu söylemek yanlış bir tespit olmasa gerektir.
5. Bir peygamberin yüzü suyu hürmetine dahi onun ailesinden biri olan karısının dahi affedilmediği Nuh (as)’ın oğlunun cezalandırılmasından sonra ikinci bir örnek olarak muhataplara sunulmuştur.
6. 0 halde Allah’ın kınadığı bu fiilin kötülüğü ve bunun getireceği belalar tüm insanlara hatırlatılmalıdır.
Ödev:
1- Lut (as) kıssasını Asım Köksal’ın İslam Tarihinden okuyunuz.
