T
E M M U Z/ J
U L Y2 0 0 6
‹stanbul Merkez Ofis
Büyükdere Caddesi Beytem Plaza fiiflli 34381 ‹stanbul Tel : 0212 315 30 00
0212 315 30 50 (pbx) Fax: 0212 230 82 91 istanbul.office@tr.ey.com
Ankara Ofis
Reflit Galip Cad. No:53 D:3-4 Gaziosmanpafla 06700 Ankara
Tel : 0312 447 21 11 Fax: 0312 447 27 73 ankara.office@tr.ey.com
‹zmir Ofis
Akdeniz Mah. Halit Ziya Bulvar› No:74 K:2 Yap› Kredi Sigorta ‹fl Merkezi
Alsancak 35210 ‹zmir Tel : 0232 483 59 59 Fax: 0232 445 72 16 izmir.office@tr.ey.com
Bursa Ofis
Kükürtlü Cad. Tan ‹fl Merk.
No:67 B Blok D:1-2 16080 Bursa
Tel : 0224 232 00 03 Fax: 0224 232 23 96 bursa.office@tr.ey.com
www.ey.com
www.vergidegundem.com www.insankaynaklari.com
© 2006 Ernst & Young All Rights Reserved.
Ernst & Young is a registered trademark.
E
R N S T &Y
O U N GYATIRIMLARIN VE ‹ST‹HDAMIN TEfiV‹K‹NE ‹L‹fiK‹N 5084 SAYILI KANUNUN UYGULAMASINDA GEL‹NEN SON NOKTA
Mehmet KORKUSUZ
Dünya’dan Vergi Haberleri Aylin Ç‹LL‹
English Translation
Sektörel Bak›fl: OTOMOT‹V
OTOMOT‹V SEKTÖRÜ VE TEfiV‹KLER Hülya ÖZKAN
Resmi Gazete’den...
Emre EMEK
Sirküler ‹ndeks
Vergi Takvimi
Vergi Hakk›nda
Concerning Tax
YATIRIMLARIN VE
‹ST‹HDAMIN
TEfiV‹K‹NE ‹L‹fiK‹N 5084 SAYILI
KANUNUN
UYGULAMASINDA GEL‹NEN SON NOKTA
Mehmet KORKUSUZ
I. Girifl
Di¤er tüm kamusal politikalarda oldu¤u gibi vergi politikalar›n›n bir araç olarak kullan›ld›¤›
maliye politikalar›nda da as›l amaç, ülke insanlar›n›n refah›n›n sa¤lanmas›d›r. Kamusal politikalarla hedeflenen budur. Bu hedef, Maliye kitaplar›nda da, “büyüme ve kalk›n- man›n sa¤lanmas›” olarak ifade edilmifltir.
Refah içinde yaflaman›n koflullar›ndan biri de herkesin kendisi ve ailesinin geçimini sa¤layabilecek düzeyde bir geliri elde etti¤i ifle sahip olmas›d›r. Bu, flüphesiz ki, sadece insanlar›n geçimi için de¤il ayn› zamanda huzur ve güven içinde yaflamalar› için de çok önemli bir gerekliliktir. ‹flte bu noktadan hareketle haz›rlanan bir kanun tasar›s›, Ocak 2004 ay›nda Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) 5084 say›l› Kanun olarak kabul edilmifl ve bu suretle yat›r›mlar›n ve istihdam›n teflvik edilmesine yönelik önemli bir ad›m at›lm›flt›r.
Hat›rlanaca¤› üzere, an›lan Kanunla, belirlenen illerde yine belirlenen tarihten itibaren faaliyete geçen yat›r›mc›lara, 2008 y›l› sonuna kadar, çal›flt›rd›klar› iflçilerin ücretleri üzerinden ödenen gelir vergisi stopaj› ve sigorta priminin bir k›sm›n›n terkin edilmesi (silinmesi), bedelsiz yat›r›m yeri tahsis edilmesi ve enerji giderlerinin bir k›sm›n›n Hazinece karfl›lanmas›
suretiyle dört ayr› konuda önemli destekler sa¤lanm›flt›r.
Kanunda daha sonra 5228 ve 5350 say›l›
Kanunlarla çeflitli de¤ifliklikler yap›lm›fl ve uygulamadan yararland›r›lacak yat›r›mlar›n
kapsam› geniflletilmifl, yararlanma koflullar›
farkl›laflt›r›lm›fl, baz› özel durumlar için teflviklerden yararlanma süresi uzat›lm›flt›r.
Bu arada, Maliye Bakanl›¤› ve konuyla ilgili di¤er Bakanl›klar, söz konusu Kanunla kendilerine verilen yetkileri yay›mlad›klar›
Tebli¤ler/Genelgeler ile kullanarak uygu- laman›n usul ve esaslar› hakk›nda çeflitli aç›klamalar yapm›fllard›r.
Uygulama, Hükümetin de çok yak›ndan izledi¤i ve ilgilendi¤i bir uygulamad›r. Son olarak, Baflbakan, 2006 y›l› sonuna kadar ortaya ç›kacak sonuçlar› de¤erlendirerek y›l sonunda Kanunu yeniden gözden geçire- bileceklerini aç›klam›flt›r.
Bu yaz›m›zda, yat›r›m indirimi uygulamas›na 2006 y›l› bafl›ndan geçerli olmak üzere son verilmesinden sonra yat›r›mc›lar için çok daha önemli hale gelen 5084 say›l› Kanunda, yürürlü¤e girdi¤i Mart 2004 ay›ndan bu yana yap›lan de¤ifliklikler ile Kanunun uygulamas›
ile ilgili olarak bu güne kadar yay›mlanan tebli¤ler/genelgeler ve di¤er hukuki metinler bir arada de¤erlendirilerek, bugün geldi¤imiz nokta aç›klanmaya çal›fl›lmaktad›r.
II. Hangi illerde yap›lan/yap›lacak olan yat›r›mlar 5084 say›l› Kanunla sa¤lanan desteklerden
yararland›r›labilecektir?
Kanunkoyucu, 5084 say›l› Kanunla sa¤lanan desteklerden yararland›r›lacak yat›r›mlar›n yeri konusunda iki farkl› koflul belirlemiflti.
Buna göre, afla¤›da ayr›nt›lar›n› verdi¤imiz gelir vergisi stopaj›, sigorta primi ve enerji deste¤inden yararland›r›lacak yat›r›mlar›n Devlet ‹statistik Enstitüsü Baflkanl›¤›nca 2001 y›l› için belirlenen fert bafl›na gayrisafi yurt içi hâs›la tutar› 1500 ABD Dolar› veya daha az olan illerde (Ad›yaman, Afyon, A¤r›, Aksaray, Amasya, Ardahan, Batman, Bart›n, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Çank›r›, Diyarbak›r, Düzce, Erzincan, Erzurum, Giresun, Gümüfl- hane, Hakkari, I¤d›r, Kars, K›rflehir, Malatya, Mardin, Mufl, Ordu, Osmaniye, Siirt, Sinop, Sivas, fianl›urfa, fi›rnak, Tokat, Uflak, Van ve Yozgat); bedelsiz yat›r›m yeri deste¤inden yararland›r›lacak yat›r›mlar›n da belirtilen bu iller ile birlikte kalk›nmada öncelikli illerde yap›lm›fl olmas› gerekiyordu.
Ancak, 2005 y›l› May›s ay›nda TBMM’de kabul edilen 5350 say›l› Kanun ile, bu kapsam Devlet Planlama Teflkilat› Müsteflarl›¤›nca 2003 y›l› için belirlenen sosyo-ekonomik geliflmifllik s›ralamas›na göre endeks de¤eri eksi olan illeri de (Kilis, Tunceli, Kastamonu, Ni¤de, Kahramanmarafl, Çorum, Artvin, Kütahya, Trabzon, Rize, Elaz›¤, Karaman ve Nevflehir) içine alacak flekilde geniflletildi ve Kanunla sa¤lanan desteklerden yarar-
land›r›lacak illerin say›s› 36’dan 49’a ç›kar›ld›.
Bugün geldi¤imiz noktada, 5084 say›l›
Kanunla sa¤lanan gelir vergisi stopaj›, sigorta primi ve enerji deste¤inden yararland›r›lacak yat›r›mlar›n Devlet ‹statistik Enstitüsü Bafl- kanl›¤›nca 2001 y›l› için belirlenen fert bafl›na gayrisafi yurt içi hâs›la tutar› 1500 ABD Dolar›
veya daha az olan iller ile bu iller d›fl›nda kalan ve Devlet Planlama Teflkilat› Müsteflar- l›¤›nca 2003 y›l› için belirlenen sosyo-ekono- mik geliflmifllik s›ralamas›na göre endeks de¤eri eksi olan illerde ; bedelsiz yat›r›m yeri deste¤inden yararland›r›lacak yat›r›mlar›n da belirtilen bu iller ile birlikte kalk›nmada öncelikli illerde yap›lm›fl olmas› koflulu aran›yor.
Belirlemede dikkate al›nan koflullar›n daha sonraki tarihlerde de¤iflmifl olmas›, desteklerden yararlanmaya engel teflkil etmiyor. Örne¤in, 2001 y›l›nda fert bafl›na geliri 1500 ABD Dolar›n›n alt›nda olan bir ilin gelirinin sonraki y›llarda artm›fl ve 1500 Dolar›n üzerine ç›km›fl olmas› halinde bile o ilde yap›lacak yat›r›mlar desteklerden yararlanmaya devam edebiliyorlar. 2003 y›l›
için belirlenen sosyo-ekonomik geliflmifllik s›ralamas›na göre endeks de¤eri eksi olan iller için de bu durum geçerli.
III. Yat›r›mlara 5084 say›l› Kanunla sa¤lanan desteklerden hangi süreyle yararlan›labilecektir?
Yat›r›mlar için 5084 say›l› Kanunda öngörülen destek unsurlar›ndan, bedelsiz yat›r›m yeri tahsisi d›fl›ndakilerin, 31.12.2008 tarihine kadar uygulanmas› hükme ba¤lanm›fl; bedelsiz yat›r›m tahsisi için bir süre s›n›r› konul- mam›flt›r.
Ancak, daha sonra, Temmuz 2004 ay›nda Resmi Gazete’de yay›mlanan 5228 say›l›
Kanunla desteklerin uygulama sürelerinde esnekli¤e gidilmifl ve 31.07.2006 tarihine kadar tamamlanacak yeni yat›r›mlar›n, gelir vergisi stopaj›, sigorta primi ve enerji desteklerinden, 31.12.2008 tarihini afl›p aflmad›¤›na bak›lmaks›z›n, tamamland›¤›
tarihten itibaren (5) y›l süreyle yararlana- bilmeleri mümkün k›l›nm›flt›r.
Son olarak, 5228 say›l› Kanunla yap›lan bu düzenlemedeki 31.07.2006 tarihi, 5350 say›l›
Kanunla, 31.12.2007 olarak yeniden belir- lenmifltir.
Buna göre, 5084 say›l› Kanun kapsam›nda bulunan illerden birinde 31.12.2007 tarihine kadar tamamlanan yat›r›mlar için, tamam- land›¤› tarihten itibaren befl y›l süreyle (31.12.2008 tarihini afl›p aflmad›¤›na bak›lmaks›z›n) gelir vergisi stopaj›, sigorta
primi ve enerji desteklerinden yararla- n›labilecektir.
IV. Gelir vergisi stopaj› deste¤inden yararlanabilmenin koflullar›
nelerdir?
5084 say›l› Kanunla, 01.10.2003 tarihinden itibaren yeni ifle bafllayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin (kurumlar vergisi mükellefi olmalar› kofluluyla kamu kurum ve kurulufllar›na ait iktisadi iflletmeler dahil) bu ifl yerlerinde çal›flt›rd›klar› iflçiler ile bu tarihten önce ifle bafllam›fl olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu tarihten önce ilgili idareye vermifl olduklar› en son dört ayl›k sigorta prim bordrolar›nda bildirdikleri iflçi say›s›na ilâve olarak yeni ifle ald›klar› ve bu ifl yerlerinde fiilen çal›flt›rd›klar› iflçilerin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu ifl yerleri için tamam›n›n, di¤er yerlerdeki ifl yerleri için de % 80'inin, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilmesi hükme ba¤lanm›flt›r. Kanunkoyucu, bu flekilde terkin edilecek vergi tutar›n›n üst s›n›r›n› da , yeni ifle al›nan iflçi say›s› ile asgari ücret üzerinden ödenmesi gereken gelir vergisi stopaj›n›n çarp›m› sonucu bulunacak tutar›n organize sanayi ve endüstri bölgelerindeki ifl yerlerinde tamam›, di¤er yerlerdeki ifl yerlerinde ise % 80'i olarak belirlemifltir.
Kanunun yürürlü¤e girmesinden sonra Maliye Bakanl›¤› taraf›ndan gelir vergisi stopaj›
deste¤inin uygulanmas› ile ilgili olarak 17.04.2004 tarihli Resmi Gazete’de yay›m- lanan (1) seri numaral› Yat›r›mlar›n ve
‹stihdam›n Teflviki Tebli¤inde de, özetle,
• 01/10/2003 tarihinden önce faaliyeti durdurulan iflletmelerin, bu tarihten sonra yeniden faaliyete geçirilmesi yeni ifle bafllama olarak kabul edilmeyece¤i, bunlar›n ancak yaratt›klar› istihdam art›fl› ölçüsünde teflvikten yararlanacaklar›,
• Mevcut ve faaliyette bulunan iflletmelerin devredilmesi, birleflmesi, bölünmesi veya nevi de¤ifltirmesi, mevcut bir iflletmenin kapat›larak de¤iflik bir ad veya unvan veya bir ifl birimi olarak aç›lmas›, yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak flekilde do¤rudan veya dolayl›
ortakl›k iliflkisi bulunan flirketler aras›nda istihdam›n kayd›r›lmas› ve flah›s iflletmelerinde iflletme sahipli¤inin de¤ifltirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam art›fl›na neden olmayan ifllemler sonucunda gelir vergisi stopaj›
teflvikinden yararlan›lmas› mümkün bulun- mad›¤›,
• Deste¤in üst s›n›r›n›n hesab›yla ilgili ifllemin de, çal›flt›r›lan iflçi baz›nda de¤il uygulamadan yararlanabilen iflçi say›s› dikkate al›narak toplu olarak yap›lmas› gerekti¤i
belirtilmifltir.
Tebli¤de, ayr›ca, teflvikten yararlan›lmaya bafllanmas›ndan sonra iflçi ç›kar›lmas› nede- niyle toplam iflçi say›s›nda azalma meydana gelirse, terkin edilecek vergi tutar›n›n tespitinde kalan iflçi say›s› dikkate al›naca¤›, iflten ç›kar›lan iflçinin kanun kapsam›nda olmayan eski iflçiler olmas› halinde, terkin edilecek vergi tutar›n›n hesaplanmas›nda Kanun kapsam›nda olan iflçilerden hangisinin dikkate al›nmayaca¤›na mükellef serbestçe karar verebilece¤i vurgulanm›flt›r.
Bakanl›¤›n bu Tebli¤inin yay›mlanmas›ndan yaklafl›k (3) ay sonra 5084 say›l› Kanunda Temmuz 2004 ay›nda yürürlü¤e giren 5228 say›l› Kanunla ilk de¤ifliklik gerçeklefltirilmifl ve 31.07.2004-31.07.2006 tarihleri aras›nda tamamlanan yeni yat›r›mlarda, gelir vergisi stopaj› deste¤inin, 31.12.2008 tarihinin afl›l›p afl›lmad›¤›na bak›lmaks›z›n, yat›r›m›n tamamland›¤› tarihten itibaren befl y›l süreyle uygulanmas› hükme ba¤lanm›flt›r.
Bu de¤iflikli¤in ard›ndan , May›s 2005 ay›nda kabul edilen 5350 say›l› Kanunla da, hem yukar›daki paragrafta geçen 31.07.2006 tarihi 31.12.2007 olarak de¤ifltirilmifl, hem de gelir vergisi stopaj› deste¤inden yararlanma koflullar› yeniden belirlenmifltir. Daha aç›k bir ifade ile, 01.04.2005 tarihinden itibaren faaliyete bafllayan yat›r›mlarda 5084 say›l›
Kanun kapsam›nda gelir vergisi stopaj›
deste¤inden yararlanabilmek için asgari (30) iflçi çal›flt›rma koflulu getirilmifltir.
Bu ba¤lamda, 5084 say›l› Kanunun 3 üncü maddesinde 5350 say›l› Kanunla yap›lan de¤ifliklik ile,
a) 01.04.2005 tarihinden itibaren yeni ifle bafllayan gelir ve kurumlar vergisi mükellef- lerinin, en az otuz iflçi çal›flt›rmalar› kofluluyla, bu ifl yerlerinde çal›flt›rd›klar› iflçilerin, b) 01.04.2005 tarihinden önce ifle bafllam›fl olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, 01.01.2005 tarihinden önce ilgili idareye vermifl olduklar› en son ayl›k prim ve hizmet belgelerindeki iflçi say›s›n› en az yüzde yirmi oran›nda art›rmalar› ve çal›flt›r›lan toplam iflçi say›s›n›n asgari otuz kifliye ulaflmas› halinde, bu ifl yerlerinde çal›flt›r›lan toplam iflçi say›s›n›
geçmemek üzere, art›rd›klar› iflçi say›s› ile mevcut iflçilerden art›rd›klar› iflçi say›s›n›n iki kat› kadar iflçinin,
ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin;
organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu ifl yerleri için tamam›, di¤er yerlerdeki ifl yerleri için yüzde sekseni, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilmesini hükme ba¤lam›flt›r.
Bu yeni uygulamada da, terkin edilecek tutar, iflçi say›s› ile asgari ücret üzerinden ödenmesi
gereken gelir vergisinin çarp›m› sonucu bulunacak de¤er üzerinden yukar›da belirtilen oranlar (% 80 ve % 100) kullan›larak göre saptanan tutar› aflamayacakt›r.
Bu de¤iflikliklerin yan›s›ra, 5350 say›l›
Kanunun Geçici 1 inci maddesi ile de 5084 say›l› Kanunun, 5350 say›l› Kanunla de¤ifl- tirilmeden önceki hükümlerine göre gelir vergisi stopaj› deste¤inden yararlanma hakk›
kazanan mükelleflerin bu haklar›ndan yararlanmaya devam edecekleri hükme ba¤lanm›flt›r. Bu mükelleflerden, 5350 say›l›
Kanunla getirilen koflullar› sa¤layanlar, dilerlerse, desteklerden 5350 say›l› Kanun hükümlerine göre yararlanabileceklerdir.
Maliye Bakanl›¤›, 5350 say›l› Kanunla yap›lan bu de¤ifliklik ve düzenlemeler sonras›nda, 04.06.2005 tarihli Resmi Gazete’de yay›mlad›¤› (2) seri numaral› Yat›r›mlar›n ve
‹stihdam›n Teflviki Tebli¤inde de, 5084 say›l›
Kanunun uygulamas› bak›m›ndan yeni ifle bafllamaktan maksad›n, gelir veya kurumlar vergisi aç›s›ndan ilk kez mükellefiyet tesisi veya kapsama dahil illerde yeni bir iflyerinin kurulmas› oldu¤unu, yeni ifle bafllayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin en az (30) iflçi çal›flt›rmalar› kofluluyla iflletmelerinde çal›flt›rd›klar› tüm iflçiler için bu teflvikten yararlanabileceklerini aç›klam›flt›r.
Bakanl›k, bu aç›klamalar›nda ayr›ca, Gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine ait olup 01/04/2005 tarihinden önce faaliyeti durdu- rulan, ancak mükellefiyeti devam eden iflletmelerin, bu tarihten sonra yeniden faaliyete geçirilmesi iflleminin yeni ifle bafllama olarak kabul edilmeyece¤ini, ancak bunlar›n gelir vergisi stopaj› teflvikinden yaratt›klar› istihdam art›fl› ölçüsünde yararlanabileceklerini vurgulam›flt›r.
(2) numaral› Tebli¤de yer alan aç›klamalara göre, Kanun kapsam›na giren illerde 01/04/2005 tarihinden önce ifle bafllayanlar›n, 01/01/2005 tarihinden önce ilgili idareye vermifl olduklar› en son ayl›k prim ve hizmet belgelerindeki iflçi say›s›na ilave olarak ifle ald›klar› iflçiler ile mevcut iflçilerden art›rd›klar›
iflçi say›s›n›n iki kat› kadar iflçi için teflvikten yararlanabileceklerdir. Ancak, bu teflvikten yararlanabilmek için söz konusu ayl›k prim ve hizmet belgelerindeki toplam iflçi say›s›n›n en az % 20 oran›nda art›r›lmas› ve bu art›fl sonucu o iflyerindeki iflçi say›s›n›n 30’a ulaflmas› gerekmektedir.
01/01/2005 tarihinden önce verilmesi gereken en son ayl›k prim ve hizmet belgesi olan 2004 y›l› Kas›m ay›na iliflkin belgenin, iflçi çal›fl- t›r›lmamas› nedeniyle verilmemifl olmas›
halinde, o iflyerinde bu ayda iflçi çal›flt›r›lmad›¤›
kabul edilecek, bu durumda da, 01/12/2004
tarihinden itibaren ifle al›nan iflçilerin tamam›
ek istihdam olarak teflvik kapsam›nda de¤erlendirilecektir. ‹flçi çal›flt›r›lm›fl olmas›na ra¤men 2004 Kas›m ay›na ait prim ve hizmet belgesinin verilmemifl olmas› veya sözü edilen belgenin süresinden sonra verilmifl olmas›
halinde ise, 01/01/2005 tarihinden önce o iflyeri için usulüne uygun olarak verilmifl en son ayl›k prim ve hizmet belgesinde bildirilen iflçi say›s› dikkate al›nacakt›r. En son ayl›k prim ve hizmet belgelerinin verildi¤i Kas›m ay› içinde iflçi say›s›nda de¤ifliklik olmas›
halinde ek istihdam›n tespitinde baz al›nacak iflçi say›s› ay›n en son gününde çal›flan iflçi say›s› olacakt›r.
Örne¤in, 01/04/2005 tarihinden önce ifle bafllayan kurumlar vergisi mükellefi (A) Ltd.fiti.’nin 5084 say›l› Kanun kapsam›nda bulunan Nevflehir ilindeki iflyeri için 01/01/2005 tarihinden önce ilgili idareye vermifl oldu¤u en son ayl›k prim ve hizmet belgesindeki iflçi say›s› (25) kifli ise ve iflletmeye 01/06/2006 tarihinde (5) iflçi daha al›nm›fl, böylece iflçi say›s› (30) kifliye ulaflm›fl ise, bu durumda, iflletme, Temmuz 2006 ay›nda Haziran 2006 ay›na iliflkin olarak verece¤i muhtasar beyannamede bu iflyerinde yarat›lan ek istihdam (5 iflçi) ve mevcut iflçilerden (10) kifli olmak üzere toplam (15) iflçi için teflvikten yararlanabilecektir.
5084 say›l› Kanunda, 5350 say›l› Kanunla yap›lan ve gelir vergisi stopaj›ndan yarar- lanmada yeni koflullar getiren de¤iflikliklerin, (2) seri numaral› Yat›r›mlar›n ve ‹stihdam›n Teflviki Genel Tebli¤inin “Di¤er Hususlar”
bafll›¤› alt›nda düzenlenen (7) numaral›
bölümünde, “5350 say›l› Kanunun geçici 1 inci maddesinde yap›lan düzenleme ile 01/04/2005 tarihinden önce 5084 say›l›
Kanunda yer alan gelir vergisi stopaj›
teflvikinden yararlanmaya hak kazanm›fl olan mükelleflerin, eski hüküm çerçevesinde teflvikten yararlanmaya devam etmelerine imkan tan›nm›flt›r.” denilmifl olmas›na ra¤men, an›lan Kanunla sa¤lanan teflviklerden önceki hükümlere göre yararlanmakta olanlar›
ne flekilde etkileyece¤ine iliflkin olarak ortaya ç›kan tereddütler de Maliye Bakanl›¤›’n›n 20.04.2006 tarihli Resmi Gazete’de yay›m- lanan (3) seri numaral› Yat›r›mlar›n ve ‹stih- dam›n Teflviki Genel Tebli¤i ile yap›lan aç›klamalarla giderilmifltir.
Bu Tebli¤de, 5084 say›l› Kanunda teflvik uygulamas›ndan yararlanaca¤› belirtilen illerde, 01/10/2003-01/04/2005 tarihleri aras›nda, 5084 say›l› Kanun kapsam›nda bedelsiz yat›r›m yeri tahsis edilmifl olmas›
veya akreditif açt›rmak veya yat›r›m›n büyük- lü¤ü ile uyumlu altyap›n›n haz›rlanmas› veya yat›r›mla ilgili ithalat, bina - inflaat yap›m› ve makine - teçhizat al›m›na iliflkin harcamalara
bafllayarak yasal defterlere buna iliflkin gerekli kay›tlar› yapmak ya da yat›r›m›n gerçekleflme durumunu Organize Sanayi Bölgelerinde Bölge Yöneticili¤ine, di¤er bölgelerde Sanayi ve Ticaret ‹l Müdürlü¤üne bildirmek suretiyle yat›r›ma bafllad›¤›n› belgeleyen yat›r›mc›lar›n, eski hükümler (5084 say›l› Kanun’un 5350 say›l› Kanunla de¤ifltirilmeden önceki hükümleri) çerçevesinde, yani asgari say›da iflçi çal›flt›rma koflulu aranmaks›z›n, gelir vergisi stopaj› teflvikinden yararlanabilecekleri aç›klanm›flt›r.
Tebli¤de, ayr›ca, 5084 say›l› Kanun kapsam›na giren illerde, 01/10/2003-01/04/2005 tarihleri aras›nda yat›r›ma bafllam›fl oldu¤u halde 5350 say›l› Kanunla getirilen asgari say›da iflçi çal›flt›rma koflulu nedeniyle gelir vergisi stopaj›
teflvikinden yararlanmayan ve muhtasar beyannamelerini bu flekilde veren yat›r›mc›lar hakk›nda gerekli düzeltme ifllemlerinin yap›laca¤› vurgulanm›flt›r.
Sonuç olarak, bugün, kapsama giren illerde, 5084 say›l› Kanunla sa¤lanan çal›flanlar›n ücretleri üzerinden ödenen gelir vergisi stopaj›
deste¤inden yararlanmak isteyen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin (01.04.2005 tarihinden sonra faaliyete geçmifl olmak kofluluyla) en az (30) iflçi çal›flt›r›yor olmalar›
gerekmektedir. Belirtilen tarihten önce faali- yete bafllayan mükelleflerin de an›lan destekten yararlanabilmeleri için 01.01.2005 tarihinden önce ilgili idareye vermifl olduklar› en son ayl›k prim ve hizmet belgelerindeki iflçi say›s›n› en az yüzde yirmi oran›nda art›rmalar›
ve çal›flt›rd›klar› toplam iflçi say›s›n› asgari otuz kifliye ulaflt›rmalar› gerekmektedir. Bu koflullar›n gerçeklefltirilmesi durumunda, an›lan mükellefler, art›rd›klar› iflçi say›s› ile mevcut iflçilerden art›rd›klar› iflçi say›s›n›n iki kat› kadar iflçinin, yani toplam olarak, art›rd›klar› say›n›n üç kat› say›da iflçinin (bu ifl yerlerinde çal›flt›rd›klar› toplam iflçi say›s›n›
geçmemek üzere) ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin; organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu ifl yerleri için tamam›n›n, di¤er yerlerdeki ifl yerleri için yüzde sekseni kadarl›k k›sm›n›n terkini uygulamas›ndan yararlanabileceklerdir.
Uygulamadan 5084 say›l› Kanunun, May›s 2005 ay›nda 5350 say›l› Kanunla de¤ifl- tirilmeden önceki flekli ile ve önceki koflullara göre faydalanmaya bafllayan mükellefler ise, 2008 y›l› sonuna kadar bu haklar›ndan faydalanmaya devam edeceklerdir.
V. SSK primi iflveren hissesi deste¤inden yararlanabilmenin koflullar› nelerdir?
5084 say›l› Kanunla yat›r›mlara sa¤lanan ikinci önemli destek, yat›r›mlarda çal›flt›r›lan iflçilerin ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta priminin
iflveren hissesidir. Daha aç›k ifadesi ile, an›lan Kanunla, 01.10.2003 tarihinden itibaren yeni ifle bafllayan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, bu ifl yerlerinde çal›flt›rd›klar›
iflçiler ile bu tarihten önce ifle bafllam›fl olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu tarihten önce ilgili idareye vermifl olduklar›
en son dört ayl›k sigorta prim bordrolar›nda bildirdikleri iflçi say›s›na ilâve olarak yeni ifle ald›klar› ve bu ifl yerlerinde fiilen çal›flt›rd›klar›
iflçiler için, prime esas kazançlar› üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin iflveren hissesinin organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu ifl yerleri için tamam›n›n, di¤er yerlerdeki ifl yerleri için de % 80'inin Hazinece karfl›lanmas› hükme ba¤lanm›flt›r.
Kanunkoyucu, bu flekilde Hazinece karfl›la- nacak prim tutar›n›n, Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 78 inci maddesi uyar›nca belirlenen sigorta primine esas kazanc›n alt s›n›r›na göre hesaplanan iflveren hissesi prim tutar›n›n % 80’ini (organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu ifl yerleri için tamam›n›) aflamayaca¤›n› hükme ba¤lam›flt›r.
Sigorta primi deste¤inden yararlan›lmas›n›n usul ve esaslar›, Kanunun verdi¤i yetkiye dayan›larak, Maliye ve Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl›klar› ile Hazine Müsteflarl›¤›
taraf›ndan haz›rlanan ve Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl›¤› taraf›ndan yay›mlanan 16-314 Ek numaral› Genelge ile aç›klanm›flt›r.
Genelgede,
• Uygulamaya, 2004/Mart ay›nda çal›flan sigortal›lardan dolay› 2004/Nisan ay›nda verilmesi gereken ayl›k sigorta primleri bil- dirgesi ile bafllanaca¤›,
• 2004/Mart ila 2008/Aral›k aylar›na iliflkin olmak üzere düzenlenen ve çeflitli nedenlerle yasal süresi d›fl›nda verilen prim belgelerinde kay›tl› sigorta primlerinin iflveren hissesinin de (% 100’ü veya % 80’i) destekten yarar- land›r›laca¤›,
• Kanunun uygulama süresi 31.12.2008 tarihinde sona erece¤i ve 2008/Aral›k ay›na ait Ayl›k Prim ve Hizmet Belgesinin de yasal olarak 2009/Ocak ay›n›n sonuna kadar verilmesi gerekti¤inden, 01.03.2004 ila 31.12.2008 dönemine iliflkin olmak üzere 01.02.2009 tarihinden önce Kurumumuza verilmek kayd›yla geriye yönelik olarak verilecek söz konusu belgelerde kay›tl› sigorta primlerinin iflveren hisselerinin, destekten yararland›r›labilece¤i, ancak, 01.03.2004 ila 31.12.2008 dönemi için yasal süresi geçirildikten (01.02.2009 tarihinden) sonra verilecek veya Kurumca re’sen düzenlenecek prim belgelerinde kay›tl› sigorta primlerinin iflveren hissesi tutarlar›n›n tamam›n›n ise iflverenlerce ödenece¤i,
• 01.10.2003 tarihinden önce Sosyal Sigortalar Kurumuna en son verilmifl olan 2003/II’inci dönem bordosunun son ay› olan A¤ustos
ay›nda hiç sigortal› bildiriminin olmamas›
halinde, ayn› bordroda sigortal› bildiriminde bulunulan en son ayda kay›tl› sigortal› say›s›
uygulamada baz al›naca¤›,
• Kapsama giren illerde, 01.03.2004 ile 31.12.2008 tarihleri aras›nda hizmet tespit ilamlar› veya yap›lan teftifl ya da kontroller sonucunda iflyerlerinde çal›flt›klar› tespit edildi¤i halde, Kuruma bildirilmeyen veya eksik bildirilen sigortal›larla ilgili olarak iflverenlerden istenilecek prim belgelerinin, 01.02.2009 tarihinden önce verilmesi kayd›yla, kapsama giren ve girmeyen sigortal›lar için ayr› ayr› düzenlenece¤i, bu iflçilerden kapsama dahil olanlar›n SSK’nun 78’inci maddesine göre belirlenen kazanç alt s›n›r› üzerinden tahakkuk edecek sigorta primlerinin iflveren hissesinin (%100’ü veya %80’i) Hazinece karfl›lanaca¤›, primlerin di¤er k›s›mlar›n›n ise iflverenlerden tahsil edilece¤i,
• ‹flverenlerce, 5084 say›l› Kanunla sa¤lanan sigorta prim deste¤inden yararlanmak amac›yla, kapsama giren ve girmeyen sigor- tal›lar için ayr› ayr› prim belgesi düzenlenmifl olmas› kayd›yla, ayr›ca yaz›l› baflvuru aran- mayaca¤›,
• Teflviklerden yararlanan iflverenlerin sonradan yap›lan tespitler sonucunda, bu madde ile getirilen teflvikten yararlanma koflullar›n› tafl›mad›klar›n›n tespiti halinde, daha önce Hazinece karfl›lanan iflveren hissesi prim tutar›n›n, ödeme vadesinin bitti¤i tarihi takip eden aydan bafllanarak hesaplanacak gecikme zamm› ile birlikte tahsil edilece¤i,
• Teflvik uygulamas› kapsam›nda bulunan illerde iflyeri bulunan iflverenlerin, kapsama giren ve girmeyen sigortal›lar ve bu sigorta- l›lar›n prime esas kazançlar› prime esas kazanç alt s›n›r›n›n alt›nda olan ve olmayan sigortal›lar bak›m›ndan ve iflyerinde prime esas kazanc›n alt›nda ücret alan sigortal›lar varsa, SSK’nun Ek Geçici 90’›nc› maddesi de nazara al›narak her bir ay için ayr› ayr› ayl›k sigorta primleri bildirgesi düzenleyecekleri,
belirtilmifltir.
Genelgede ayr›ca, 5084 say›l› Kanunda, mevcut ve faaliyette bulunan iflletmelerin devredilmesi, birleflmesi, bölünmesi veya nevi de¤ifltirmesi gibi hallerin, Kanunla sa¤lanan teflviklerden yararlanmada yeni ifle bafllama o l a r a k d e ¤ e r l e n d i r i l m e m e s i h ü k m e ba¤land›¤›ndan 01.10.2003 tarihinden sonraki sürede SSK’nun 82 nci maddesi hükmüne uygun nitelikte devir edilen (el de¤ifltiren) veya mirasç›lara intikal eden iflyerleri, ya da birleflen, bölünen veya nevi de¤ifltiren (örne¤in Limited iken Anonim fiirkete dönüflen) iflyerlerinin, yeni ifle bafllayan iflyeri olarak kabul edilmeyece¤i, ancak bu nitelikteki iflyerlerinde ilave sigortal› çal›flt›r›lmas› halinde uygulamadan yararlan›labilecekleri; buna karfl›l›k, 01.10.2003 tarihinden önceki bir sürede kapanma, terk, tasfiye, iflas veya icra
kanal›yla sat›lmas› nedeniyle Sosyal Sigortalar Kanunu kapsam›ndan ç›kar›lan iflyerlerinde 01.10.2003 tarihinden sonra yeniden sigortal›
çal›flt›r›lmas› durumunda, bu iflyerlerinin “yeni ifle bafllayan iflyeri” olarak kabul edilece¤i ifade edilmifltir.
Bakanl›¤›n bu Genelgesinin yay›mlanmas›ndan sonra 5084 say›l› Kanunda Temmuz 2004 ay›nda yürürlü¤e giren 5228 say›l› Kanunla ilk de¤ifliklik gerçeklefltirilmifl ve 31.07.2004- 31.07.2006 tarihleri aras›nda tamamlanan yeni yat›r›mlarda, sigorta primi deste¤inin, 31.12.2008 tarihinin afl›l›p afl›lmad›¤›na bak›lmaks›z›n, yat›r›m›n tamamland›¤› tarihten itibaren befl y›l süreyle uygulanmas› hükme ba¤lanm›flt›r.
Bu de¤iflikli¤in ard›ndan, May›s 2005 ay›nda kabul edilen 5350 say›l› Kanunla da, hem yukar›daki paragrafta geçen 31.07.2006 tarihi 31.12.2007 olarak de¤ifltirilmifl, hem de sigorta primi deste¤inden yararlanma koflullar›
yeniden belirlenmifltir. Daha aç›k bir ifade ile, 01.04.2005 tarihinden itibaren faaliyete bafllayan yat›r›mlarda 5084 say›l› Kanun kapsam›nda sigorta primi deste¤inden yararlanabilmek için asgari (30) iflçi çal›flt›rma koflulu getirilmifltir.
Bu ba¤lamda, 5084 say›l› Kanunun 3 üncü maddesinde 5350 say›l› Kanunla yap›lan de¤ifliklik ile,
a) 1.4.2005 tarihinden itibaren yeni ifle bafl- layan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri- nin, en az otuz iflçi çal›flt›rmalar› kofluluyla, bu ifl yerlerinde çal›flt›rd›klar› iflçilerin, b) 1.4.2005 tarihinden önce ifle bafllam›fl olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, 1.1.2005 tarihinden önce ilgili idareye vermifl olduklar› en son ayl›k prim ve hizmet belgelerindeki iflçi say›s›n› en az yüzde yirmi oran›nda art›rmalar› ve çal›flt›r›lan toplam iflçi say›s›n›n asgari otuz kifliye ulaflmas› halinde, bu ifl yerlerinde çal›flt›r›lan toplam iflçi say›s›n›
geçmemek üzere, art›rd›klar› iflçi say›s› ile mevcut iflçilerden art›rd›klar› iflçi say›s›n›n iki kat› kadar iflçinin,
prime esas kazançlar› üzerinden 506 say›l›
Sosyal Sigortalar Kanununun 72 ve 73 üncü maddeleri uyar›nca hesaplanan sigorta primlerinin iflveren hissesinin; organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu ifl yerleri için tamam›n›n, di¤er yerlerdeki ifl yerleri için yüzde sekseninin Hazinece karfl›lanmas›
hükme ba¤lanm›flt›r.
Bu yeni hükümler gere¤ince, örne¤in, 01.07.2006 tarihinde faaliyete bafllayan bir kurumlar vergisi mükellefi, çal›flt›rd›¤› iflçi say›s›n›n (30) ve daha fazla olmas› kofluluyla, çal›flt›rd›¤› iflçilerin ücretleri üzerinden hesaplanan sigorta priminin iflveren hissesinin
% 80’ini (organize sanayi veya endüstri
bölgelerinde kurulu ifl yerleri için tamam›n›), Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 78 inci maddesi uyar›nca belirlenen sigorta primine esas kazanc›n alt s›n›r›na göre hesaplanan iflveren hissesi prim tutar›n› aflmamak kayd›yla, ödemeyecektir.
Öte yandan, 01.08.2004 tarihinde faaliyete bafllam›fl bir kurumlar vergisi mükellefinin 01.01.2005 tarihinden önce ilgili idareye vermifl oldu¤u en son ayl›k prim ve hizmet belgesine göre çal›flt›rd›¤› iflçi say›s›n›n (40) oldu¤u ve bu say›ya Temmuz 2006 ay›nda (10) iflçi daha ilave edildi¤i varsay›m› ile, mükellef, hem yeni ifle ald›¤› (10) iflçi için ve hem de öteden beri çal›flt›rd›¤› iflçilerden (20)’si için olmak üzere toplam (30) iflçi için sigorta primi deste¤inden yararlanabilecektir.
Hazinece karfl›lanacak tutar, yukar›da da belirtildi¤i gibi, iflçi say›s› ile Sosyal Sigortalar Kanununun 78 inci maddesi uyar›nca belirlenen prime esas kazanç alt s›n›r›na göre hesaplanan iflveren hissesi prim tutar›n›n çarp›m› sonucu bulunacak de¤er üzerinden, yukar›da belirtilen oranlara göre saptanan tutar› aflamayacakt›r.
‹flveren hissesine ait primlerin Hazinece karfl›lanabilmesi için iflverenlerin çal›flt›rd›klar›
sigortal›larla ilgili olarak Sosyal Sigortalar Kanunu uyar›nca ayl›k prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Kuruma verilmesi ve sigortal›lar›n tamam›na ait sigorta primlerinin iflçi hissesine isabet eden tutar› ile Hazinece karfl›lanmayan iflveren hissesine ait tutar›n ödenmifl olmas› gerekmektedir. Bu maddeye göre iflveren taraf›ndan ödenmesi gereken primlerin geç ödenmesi halinde, Hazinece Kuruma yap›lacak ödemenin gecikmesinden kaynaklanan gecikme zamm›, iflverenden tahsil edilmesi de hüküm alt›na al›nm›flt›r.
Bunun yan›s›ra, 5350 say›l› Kanunun Geçici 1 inci maddesi hükmü ile de, 5084 say›l›
Kanunun de¤ifltirilmeden önceki hükümlerine göre sigorta primi deste¤inden yararlanma hakk› kazanan mükelleflerin, 5350 say›l›
Kanunun yürürlü¤e girmesinden sonra da bu haklar›ndan yararlanmaya devam edecekleri belirtilmifltir. Bu mükelleflerden, 5350 say›l›
Kanunla getirilen koflullar› sa¤layanlar, dilerlerse, desteklerden 5350 say›l› Kanun hükümlerine göre yararlanabileceklerdir.
Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl›¤›, 5350 say›l› Kanunla yap›lan bu de¤iflikli¤in ard›ndan yay›mlad›¤› 27.05.2005 tarih ve 16-344 Ek numaral› Genelgesi ile de, sigorta primi deste¤inden yararlanman›n yeni koflullar› ile ilgili çeflitli aç›klamalar yapm›flt›r.
Buna göre; 5350 say›l› Kanunla 5084 say›l›
Kanunun 4 üncü maddesinde yap›lan de¤ifliklik uyar›nca;
1) 01.04. 2005 tarihinden itibaren yeni ifle bafllayan ve en az 30 sigortal› çal›flt›ran gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin bu madde ile getirilen uygulamadan yararlanmalar›
mümkün oldu¤undan, 1.4.2005 tarihinden itibaren gelir ve Kurumlar vergisi mükellefi olup, yeni ifle bafllayan ve en az 30 sigortal›
çal›flt›ran iflverenlerin bu kanundan yarar- lanmay› istemeleri halinde, 2005/Nisan ay›
için Kurumumuza verecekleri ayl›k prim ve hizmet belgesi ilk belge olacakt›r.
2) 01.04.2005 tarihinden önce ifle bafllam›fl olan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin 1.1.2005 tarihinden önce ilgili Kurum ünitesine vermifl olduklar› en son ayl›k prim ve hizmet belgelerindeki sigortal› say›s›n› en az yüzde yirmi (%20) oran›nda art›rmalar› ve çal›flt›rd›klar› toplam sigortal› say›s›n›n asgari otuz kifliye ulaflmas› halinde, bu iflyerlerinde çal›flt›r›lan toplam sigortal› say›s›n› geçmemek üzere art›rd›klar› sigortal› say›s› ile mevcut sigortal›lardan art›rd›klar› sigortal› say›s›n›n iki kat› kadar sigortal› kapsama girecektir.
5350 say›l› Kanunda 1.1.2005 tarihinden önce Kuruma verilen en son ayl›k prim ve hizmet belgesinin esas al›naca¤› öngörüldü¤ünden, 2004/Kas›m ay›na iliflkin ayl›k prim ve hizmet belgesinde çal›flt›¤› belirtilen toplam sigortal›
say›s›n›n en az % 20 oran›nda art›r›lm›fl olmas›
ve toplam sigortal› say›s›n›n 30 kifliye ulaflm›fl olmas› halinde, bu iflyerlerindeki toplam sigortal› say›s›n› geçmemek kayd›yla art›r›lan sigortal› say›s› ile mevcut sigortal›lardan art›rd›klar› sigortal› say›s›n›n iki kat› kadar sigortal› bu kanun kapsam›nda de¤erlen- dirilecektir.
Örne¤in, 01.01.2005 tarihinden önce yasal süresi içinde Kuruma verilmifl olan 2004/Kas›m ay›na ait ayl›k prim ve hizmet belgesindeki sigortal› say›s› (30) olan Karaman’daki (A) Limited fiti’nin bu yasadan yararlanabilmesi için iflyerindeki sigortal›
say›s›n› asgari % 20 oran›nda art›rmas›, yani (6) sigortal›y› daha 01.4.2005 tarihinden itibaren çal›flt›rmas› gerekmekte olup, bu durumda, ilave sigortal›lar (6 sigortal›) ile ilave sigortal›lar›n (2) kat› tutar›ndaki sigortal›
say›s› (12 sigortal›) kadar mevcut sigortal›
(toplam 18 sigortal›) için sigorta primi iflveren hissesi teflvikinden yararlanmas› mümkün olabilecektir.
Ayn› Genelgede, ayr›ca,
1) Kanun kapsam›nda olmayan bölgelerde yer alan istihdam›n Kanun kapsam›ndaki bölgelere veya kapsama dahil bölgelerde var olan istihdam›n bölge içine kayd›r›lmas›na yönelik teflviklerden yararlanma amaçl› uygulamalar yeni ifle bafllama olarak kabul edilmeyece¤i,
bu ba¤lamda, mevcut ve faaliyette bulunan iflletmelerin devredilmesi, birleflmesi, bölünmesi veya nevi de¤ifltirmesi, mevcut bir iflletmenin kapat›larak de¤iflik bir ad veya unvan veya bir ifl birimi olarak aç›lmas›, yönetim ve kontrolü elinde bulunduracak flekilde do¤rudan veya dolayl› ortakl›k iliflkisi bulunan flirketler aras›nda istihdam›n kay- d›r›lmas›, flah›s iflletmelerinde iflletme sahipli¤inin de¤ifltirilmesi gibi ek bir kapasite ve istihdam art›fl›na neden olmayan ifllemler sonucu sigorta primi iflveren hissesi teflvikinden yararlan›lmas›n›n mümkün bulunmad›¤›, 2) Kanun kapsam›na giren iflyerlerinin sigorta primi iflveren hissesi teflvikinden yararlanmak için gerekli olan flartlar›, müteakip aylarda da tafl›y›p tafl›mad›klar› düzenli olarak kontrol edilerek, gerekli flartlar› tafl›mad›klar›n›n (örne¤in; 1.4.2005 tarihinden sonra faaliyete geçmifl olan bir iflletmenin en az 30 sigortal›
çal›flt›rma flart›n› yitirip yitirmedi¤i gibi) anlafl›lmas› halinde teflvikten yararlan- d›r›lmayacaklar› ve bu aylar için yersiz olarak Hazinece karfl›lanm›fl olan bir prim varsa, bu prim 506 say›l› Kanunun 80 inci maddesi de nazara al›narak gecikme zamm› ile birlikte iflverenden tahsil edilece¤i,
3) Kapsama giren illerde, gerek iflveren, gerekse iflverenin arac›lar› taraf›ndan ayn› ay için yasal süresi içinde birden fazla ayl›k prim ve hizmet belgesi verilmesi durumunda, baz al›nacak toplam sigortal› say›s›n›n tespitinde arac›lar›n vermifl olduklar› ayl›k prim ve hizmet belgesindeki sigortal›lar da nazara al›naca-
¤›ndan, 1.1.2005 tarihinden önce arac›s› olan ve bu Kanundan yararlanmak isteyen iflverenler bak›m›ndan baz al›nacak sigortal› say›s›n›n tespitinde 2004/Kas›m ay›na ait iflveren ve arac›n›n vermifl olduklar› ayl›k prim ve hizmet belgelerindeki toplam sigortal› say›s› üzerinden ifllem yap›laca¤›
4) 01.04.2005 tarihinden sonra faaliyete bafllayacak olan iflyerlerinde, 30 sigortal›
çal›flt›rma flart›n›n yerine getirilmifl olup olma- d›¤›n›n tespitinde, varsa arac›lar›n çal›flt›rd›k- lar› sigortal› say›s› da dikkate al›naca¤›
5) 5350 say›l› Kanun uyar›nca yeni ifle bafllayan gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olan iflverenlerin, en az 30 sigortal› çal›fl- t›rmalar› kofluluyla iflyerlerinde çal›flt›rd›klar›
tüm sigortal›lardan dolay› sigorta primi iflveren hissesi teflvikinden yararlanmalar› gerekmekle birlikte, uygulama iflveren de¤il, iflyeri baz›nda yap›laca¤›ndan, ayn› iflverenin gerek kapsama giren birden fazla ilde, gerekse kapsama giren ayn› ilde birden fazla iflyerinin olmas›
durumunda, her bir iflyerinin Kanunun arad›¤›
flartlar› yerine getirip getirmedi¤i yönünden ayr› ayr› de¤erlendirilece¤i
vurgulanm›flt›r.
Sonuç olarak, bugün, kapsama giren illerde, 5084 say›l› Kanunla sa¤lanan çal›flanlar›n ücretleri üzerinden ödenen sigorta primi iflveren hissesi deste¤inden yararlanmak isteyen gelir ve kurumlar vergisi mükel- leflerinin (01.04.2005 tarihinden sonra faaliyete geçmifl olmak kofluluyla) en az (30) iflçi çal›flt›r›yor olmalar› gerekmektedir.
Belirtilen tarihten önce faaliyete bafllayan mükelleflerin de an›lan destekten yarar- lanabilmeleri için 01.01.2005 tarihinden önce ilgili idareye vermifl olduklar› en son ayl›k prim ve hizmet belgelerindeki iflçi say›s›n› en az yüzde yirmi oran›nda art›rmalar› ve çal›flt›rd›klar› toplam iflçi say›s›n› asgari otuz kifliye ulaflt›rmalar› gerekmektedir. Bu koflullar›n gerçeklefltirilmesi durumunda, an›lan mükellefler, art›rd›klar› iflçi say›s› ile mevcut iflçilerden art›rd›klar› iflçi say›s›n›n iki kat› kadar iflçinin, yani toplam olarak, art›rd›klar› say›n›n üç kat› say›da iflçinin (bu ifl yerlerinde çal›flt›rd›klar› toplam iflçi say›s›n›
geçmemek üzere) ücretleri üzerinden hesap- lanan sigorta primi iflveren hissesinin; organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu ifl yerleri için tamam›n›n, di¤er yerlerdeki ifl yerleri için yüzde sekseni kadarl›k k›sm›n›n Hazinece karfl›lanmas› uygulamas›ndan yararlanabileceklerdir. Uygulamadan 5084 say›l› Kanunun, May›s 2005 ay›nda 5350 say›l›
Kanunla de¤ifltirilmeden önceki flekli ile ve önceki koflullara göre faydalanmaya bafllayan mükellefler ise, 2008 y›l› sonuna kadar bu haklar›ndan faydalanmaya devam edeceklerdir.
VI. Enerji deste¤inden yararlanabilmenin koflullar›
nelerdir?
5084 say›l› Kanunla belirli illerde yap›lacak yat›r›mlara sa¤lanan bir di¤er önemli destek de enerji giderlerinin bir k›sm›n›n belirli koflullarla Hazine taraf›ndan karfl›lanmas›d›r.
Kanunun 6 nc› maddesi ile, 31.12.2008 tarihi- ne kadar uygulanmak üzere, kapsama giren illerde 01.10.2003 tarihinden itibaren imalât sanayi, madencilik, hayvanc›l›k (su ürünleri yetifltiricili¤i ve tavukçuluk dahil), serac›l›k, so¤uk hava deposu, turizm konaklama tesisi, e¤itim veya sa¤l›k alan›nda faaliyete geçen, fiilen ve sürekli olarak asgari on iflçi çal›flt›ran iflletmelerin elektrik enerjisi giderlerinin
% 20’sinin Hazinece karfl›lanmas› hükme ba¤lanm›flt›r. Maddede ayr›ca, bu orana (10)’dan sonraki her bir iflçi için 0,5 puan eklenmesi, Hazinece karfl›lanacak oran›n, organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu bulunan iflletmeler için % 50’yi, di¤er alanlarda kurulu bulunan iflletmeler için
% 40’› geçmemesi hüküm alt›na al›nm›flt›r.
Kanunkoyucu, 01.10.2003 tarihinden önce birinci f›krada belirtilen konularda faaliyete
geçmifl olan iflletmelerin, bu maddenin yürürlük tarihini müteakip 01.10.2003 tarihinden önce ilgili idareye vermifl olduklar›
en son dört ayl›k sigorta prim bordrolar›nda bildirdikleri iflçi say›lar›n› fiilen ve sürekli olarak en az % 20 oran›nda art›rmalar› ve asgari on iflçi çal›flt›rmalar› kofluluyla % 20 oran›nda enerji deste¤inden yararlanmalar›n›
ve bundan sonraki her bir iflçi için destek oran›n›n 0,5 puan art›r›lmas›n› kararlaflt›rm›flt›r.
Belirtilen tarihten önce faaliyete geçmifl iflletmeler için de yararlan›labilecek deste¤in organize sanayi veya endüstri bölgelerinde kurulu bulunan iflletmeler için % 50’yi, di¤er alanlarda kurulu bulunan iflletmeler için
% 40’› geçmemesi benimsenmifltir.
Fiilen ve sürekli olarak çal›flt›r›lan iflçi say›s›n›n tespitinde, bir takvim y›l›n›n en az 3/4'ünde çal›flt›r›lm›fl iflçi say›s› esas al›naca¤› ve y›l içinde faaliyete bafllanm›fl olmas› halinde, faaliyette bulunulan sürenin dikkate al›naca¤›, maddede ayr›ca vurgulanm›flt›r.
Konuyla ilgili olarak Hazine Müsteflarl›¤›’nca 09.06.2004 tarihli Resmi Gazete’de yay›m- lanan 2004/1 say›l› Tebli¤de, uygulaman›n usul ve esaslar› aç›klanm›flt›r.
Buna göre; 5084 say›l› Kanunun 6 nc›
maddesinde belirtilen enerji deste¤inden,
• ‹flletmelerin imalat sanayi, madencilik, hayvanc›l›k (su ürünleri yetifltiricili¤i ve tavukçuluk dahil), serac›l›k, so¤uk hava deposu, turizm-konaklama tesisi, e¤itim ve sa¤l›k alanlar›nda faaliyet gösteren ve afla¤›da gösterilen asgari kapasiteye sahip olan, A) ‹MALAT SANAY‹
1-Un
Asgari 1000 ton/gün bu¤day iflleme kapasiteli tesisler
2-Yem
Asgari 80 ton/saat yem üretim kapasiteli tesisler
3- Makarna
Asgari 100 ton/gün Makarna üretim kapasiteli tesisler
4-‹rmik
Asgari 150 ton/gün üretim kapasiteli tesisler 5- Salça
Asgari 1500 ton/gün domates iflleme kapasiteli tesisler
6- Bitkisel Ham Ya¤
a) Ham ya¤ üretiminde;
400 ton/gün ya¤l›k tohum iflleme tesisleri b) Rafineri yat›r›mlar›nda;
Asgari 150 ton/gün kapasiteli rafineri tesisleri 7- Bisküvi
Asgari 150 ton/gün üretim kapasiteli tesisleri 8- Kütlü Pamuk ‹flleme
a) Rollergin tipi pamuk iflleme tesislerinde asgari 36.000 Ton/5 ay kapasiteli tesisler b) Sawgin tipi pamuk iflleme tesislerinde asgari 110.000 ton/5 ay kapasiteli tesisler
B) HAYVANCILIK a- Besicilik
- 500 büyükbafl/dönem (veya 1000 küçük- bafl/dönem) besicilik ve kesimhane enteg- rasyonu aran›r.
- Süt hayvanc›l›¤›;
- 15/ büyükbafl/dönem (veya 1000 küçük- bafl/dönem) yetifltiricilik+Süt iflleme entegrasyonu art› aran›r.
b- Tavukçuluk
- Et tavukçlu¤unda asgari 120.000 adet/dönem yetifltiricilik+asgari 3000 adet/saat kesimhane kapasiteli tesisler
- Yumurta tavukçulu¤unda ise asgari 100.000 adet yetifltiricilik ve yem üretimi entegrasyonu flart› aran›r.
-Dam›zl›k tavuk (et ve yumurta yönlü) yetifl- tiricili¤inde ise 30.000 adet damizl›k tavuk yetifltiricili¤i+kuluçkahane ve/veya yemle entegre tesisler
c- Hindi Yetifltiricili¤i
Asgari 35.000 adet/dönem yetifltiricilik +625 adet/saat kesimhane entegrasyonu flart› aran›r.
C) SO⁄UK HAVA DEPOCULU⁄U Asgari 1000 m2 kapal› alan içeren tesisler
• Fiilen ve sürekli olarak asgari (10) iflçi çal›flt›ran,
• 01.10.2003 tarihinden önce yukar›daki sektörlerde faaliyete geçmifl olan iflletmelerin, 01.10.2003 tarihinden önce ilgili idareye bildirmifl olduklar› iflçi say›lar›n› fiilen ve sürekli olarak en az % 20 oran›nda art›ran ve istihdam say›s› asgari 10 olan
iflletmeler, enerji deste¤inden yararlana- bileceklerdir.
Tebli¤de, ayr›ca,
1) Kanun kapsam›nda enerji deste¤i uygulamalar›n›n yürütülebilmesini temin etmek amac›yla Vali veya yard›mc›lar›n- dan birisinin baflkanl›¤›nda il düzeyinde bir
“Enerji Deste¤i Komisyonu” kurulaca¤›, bu komisyona, Sanayi ve Ticaret ‹l Müdürlü¤ü, Maliye Bakanl›¤› (Vergi Dairesi), Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl›¤› (SSK ‹l Müdür- lü¤ü), Türkiye Elektrik Da¤›t›m A.fi veya Elektrik Da¤›t›m fiirketlerinden ve varsa OSB’nden birer temsilci kat›laca¤›,
2) Komisyonun sa¤l›kl› olarak çal›flabilmesini temin etmek için, Komisyonda görev verilen kurum ve kurulufllar›n hangi düzeyde temsil edilece¤i Valilik taraf›ndan belirlenecektir.
Komisyonun sekreterya ise hizmetleri Sanayi ve Ticaret ‹l Müdürlü¤ünce yürütülece¤i, 3) Komisyonun ayda asgari bir kez toplanarak, ilde bulunan iflletmelere ait ilk kez uygulana- cak enerji deste¤i talepleri ile destekten yararlan›lmaya bafllan›ld›ktan sonraki müra- caatlara iliflkin talepler de¤erlendirilece¤i, 4) Enerji deste¤i uygulamas›n›n baflla-
mas›ndan sonra iflletmelerin, her ay destek kapsam›nda olan tesisteki elektrik kullan›m›n›
ve bedelini gösteren fatura asl› ile Sosyal Sigortalar Kurumu onayl› iflçi bordrosunu Komisyona iletecekleri ; komisyon, iflletmelerin taleplerini de¤erlendirmenin yan›
s›ra, enerji indiriminden yararlanan iflletmelerin her ay bordro de¤iflimlerini de kontrol edece¤i, 5) Enerji deste¤inden yararlanan iflletmelerin Kanunun yürürlük süresi içinde istihdam say›s›n› art›rmalar› halinde, ulafl›lan toplam ilave istihdam say›s›n›n, Komisyona bildirilen döneme ait elektrik bedeline yans›t›laca¤›, Kanun kapsam›nda ayn› firmaya ait birden fazla tesisin bulunmas› halinde her bir tesis için ayr› ayr› müracaatta bulunulmas› gerekti¤i, 6) Enerji deste¤inden yararlan›labilmesi için, destekten yararlan›lmas› istenilen her bir tesis için ayr› ayr› olmak üzere afla¤›daki bilgi ve belgeler ile Sanayi ve Ticaret ‹l Müdürlü¤üne müracaat edilece¤i
belirtilmifltir.
• Bilgi Formu,
• Yeni kurulan iflletmeler için flirket kurulufluna yönelik Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi (TTSG), faaliyette olanlar için flirket kuruluflu ve en son TTSG,
• Taahhütname,
• Mevcut iflletmeler için 2003 y›l›na ait II.
dönem bordrosu,
• ‹malat Sanayindeki tesislere yönelik kapasite raporu
• Turizm-konaklama tesislerinde Kültür ve Turizm Bakanl›¤›nca düzenlenen Turizm
‹flletme Belgesi, e¤itim alan›nda faaliyet gösteren tesislerde Milli E¤itim Bakanl›¤›
Çal›flma ‹zni, sa¤l›k alan›nda faaliyet gösteren tesislerde Sa¤l›k Bakanl›¤› Çal›flma ‹zni,
• Elektrik abone numaras› ve destekten yararlan›lacak döneme ait elektrik enerjisi tüketimi de¤erleri,
• Aktar›m yap›lacak T.C. Ziraat Bankas› flube ad› ve hesap numaras›
‹flyerinin kiral›k olmas› halinde, kiralayan iflletmenin enerji deste¤inden yararlanabilmesi için kendi ad›na SSK iflyeri numaras› almas›
ve kendi ad›na elektrik aboneli¤ini devralmas›
g e r e k m e k t e d i r . D e s t e ¤ i n t u t a r › n › n hesaplanmas›nda, KDV hariç tutar esas al›nacakt›r.
Enerji deste¤i uygulamas› sadece elektrik enerjisi giderleri için yap›lmaktad›r.
Deste¤in uygulanmas› s›ras›nda, Kanun kapsam›nda yer alan sektöre yönelik üretim tesisleri ile, bu tesislere ait idari ve teknik birimler bir bütün olarak de¤erlendirilecektir.
Enerji deste¤inden faydalanmas› öngörülen
tesis veya tesislerin elektrik enerjisi tüketimi yönünden di¤erlerinden ayr›lmas› ve müstakil sayaç kullan›lmas› zorunlu bulunmaktad›r.
Enerji deste¤i uygulamas› da¤›t›m flirketlerinin uygulad›¤› tarife üzerinden yap›lacakt›r.
Elektrik üretimi ve da¤›t›m›n›n Organize Sanayi Bölgesi’nce yap›ld›¤› alanlarda ise OSB’nin iflletmelere uygulad›¤› tarife esas al›nacakt›r.
Komisyona yanl›fl ya da yan›lt›c› bilgi ve belge sunulmas› veya belgelerde tahrifat yap›lmas›
halinde, yararlan›lan enerji deste¤i 6183 say›l›
Kanun hükümleri çerçevesinde tahsil edilecektir. Öte yandan, Kanunun 6 nc›
maddesinde yer alan “Fiilen ve sürekli olarak çal›flt›r›lan iflçi say›s›n›n tespitinde, bir takvim y›l›n›n en az _’ünde çal›flt›r›lm›fl iflçi say›s›
esas al›n›r ” hükmü gere¤i, iflletmelerin y›l sonu itibar›yla fiilen ve sürekli olarak çal›flt›rd›klar› iflçilerin, Kanunda öngörülen miktarlar›n alt›nda gerçekleflmesi halinde de verilen destek 6183 say›l› Kanun hükümleri çerçevesinde geri al›nacakt›r.
Hazine Müsteflarl›¤›’n›n bu Tebli¤inin yay›m- lanmas›ndan hemen sonra, 5084 say›l›
Kanunda, Temmuz 2004 ay›nda yürürlü¤e giren 5228 say›l› Kanunla ilk de¤ifliklik gerçeklefltirilmifl ve 31.07.2004-31.07.2006 tarihleri aras›nda tamamlanan yeni yat›- r›mlarda, enerji deste¤inin, 31.12.2008 tarihinin afl›l›p afl›lmad›¤›na bak›lmaks›z›n, yat›r›m›n tamamland›¤› tarihten itibaren befl y›l süreyle uygulanmas› hükme ba¤lanm›flt›r.
Bu de¤iflikli¤in ard›ndan, May›s 2005 ay›nda kabul edilen 5350 say›l› Kanunla da, hem yukar›daki paragrafta geçen 31.07.2006 tarihi 31.12.2007 olarak de¤ifltirilmifl, hem de enerji deste¤inden yararlanma koflullar› yeniden belirlenmifltir. Daha aç›k bir ifade ile, 01.04.2005 tarihinden itibaren faaliyete bafllayan yat›r›mlarda 5084 say›l› Kanun kapsam›nda enerji deste¤inden yararlana- bilmek için çal›flt›r›lmas› zorunlu iflçi say›s›
yeniden belirlenmifltir.
Bu ba¤lamda,
• 5084 say›l› Kanunun 3 üncü maddesinde 5350 say›l› Kanunla yap›lan de¤ifliklik ile, 31.12.2008 tarihine kadar uygulanmak üzere, kapsama giren illerde, 01.04.2005 tarihinden itibaren faaliyete geçen, fiilen ve sürekli olarak;
hayvanc›l›k (su ürünleri yetifltiricili¤i ve tavukçuluk dahil), serac›l›k, sertifikal› tohum- culuk ve so¤uk hava deposu yat›r›mlar›nda asgari on; imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, e¤itim veya sa¤l›k alanlar›nda ise asgari otuz iflçi çal›flt›ran iflletmelerin, elektrik enerjisi giderlerinin yüzde yirmisinin Hazinece karfl›lanmas› hükme ba¤lanm›flt›r.
• Bu orana asgari say›dan sonraki her bir iflçi için 0,5 puan eklenecektir. Hazinece karfl›lanacak oran, organize sanayi veya endüstri bölgelerinde faaliyette bulunan iflletmeler için yüzde elliyi, di¤er alanlarda faaliyette bulunan iflletmeler için yüzde k›rk›
geçemeyecektir.
• Kanun kapsam›ndaki illerde 01.04.2005 tarihinden önce yukar›daki f›krada belirtilen alanlarda faaliyete geçmifl olan iflletmeler de, 01.01.2005 tarihinden önce ilgili idareye vermifl olduklar› en son ayl›k prim ve hizmet belgesinde bildirdikleri iflçi say›lar›n›, 01.04.2005 tarihinden itibaren fiilen ve sürekli olarak; hayvanc›l›k (su ürünleri yetifltiricili¤i ve tavukçuluk dahil), serac›l›k, sertifikal›
tohumculuk ve so¤uk hava deposu yat›r›m- lar›nda en az yüzde yirmi oran›nda art›rmalar›
ve çal›flt›r›lan toplam iflçi say›s›n›n asgari on kifliye ulaflmas›; imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, e¤itim veya sa¤l›k alanlar›nda ise en az yüzde yirmi oran›nda art›rmalar› ve çal›flt›r›lan toplam iflçi say›s›n›n asgari otuz kifliye ulaflmas› halinde, yüzde yirmi oran›nda elektrik enerji deste¤inden yararlanabileceklerdir. Bundan sonraki her bir iflçi için destek oran› 0,5 puan art›r›lacak ancak yararlan›labilecek deste¤in üst s›n›r› organize sanayi veya endüstri bölgesinde kurulu iflletmeler için yüzde elliyi, di¤er alanlarda kurulu bulunan iflletmeler için yüzde k›rk›
geçemeyecektir.
• Fiilen ve sürekli olarak çal›flt›r›lan iflçi say›s›n›n tespitinde, ayl›k prim ve hizmet belgeleri esas al›nacakt›r.
Görüldü¤ü gibi, belirlenen illerde ve belirlenen sektörlerde 01.04.2005 tarihinden itibaren faaliyete geçen iflletmelerin enerji deste¤inden yararlanabilmeleri için çal›flt›rmalar› gereken asgari iflçi say›s›, baz› sektörler (imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, e¤itim veya sa¤l›k alanlar›nda ) için 30’a ç›kar›lm›flt›r.
5350 say›l› Kanunla yap›lan ikinci önemli de¤ifliklik te, fiilen ve sürekli olarak çal›flt›r›lan iflçi say›s›n›n tespitinde, bir takvim y›l›n›n en az _’ünde çal›flt›r›lm›fl iflçi say›s› yerine ayl›k prim ve hizmet belgeleri esas al›nacak olmas›d›r. Bu yeni koflullar alt›nda, Örne¤in, kapsama giren illerden birinde 01.04.2005 tarihinden sonra faaliyete geçen ve (40) iflçi çal›flt›ran bir turizm iflletmesinin enerji giderlerinin % 25’i Hazine taraf›ndan karfl›lanacakt›r.
Bunun yan›s›ra, 5350 say›l› Kanunun Geçici 1 inci maddesinde de, 5084 say›l› Kanunun de¤ifltirilmeden önceki 6 nc› maddesine istinaden enerji deste¤inden yararlanabilecek iflletmelerle ilgili uygulamaya; ayl›k prim ve hizmet belgeleri esas al›nmak suretiyle, bir takvim y›l› için en az _'ünde çal›flt›r›lm›fl olma
flart› aranmaks›z›n, ayn› madde hükümleri çerçevesinde devam edilmesi hükme ba¤lanm›flt›r.
Ancak, ayn› maddede, 5084 say›l› Kanunun, bu Kanunla (5350 say›l› Kanun) de¤ifl- tirilmeden önceki 2 nci maddesinin (a) bendi kapsam›na giren illerde; yeni ifle bafllayan iflletmelerin, 5084 say›l› Kanunun bu Kanunla de¤iflik 6 nc› maddesinin birinci f›kras›nda belirtilen flartlar› sa¤lamalar›; 01.10.2003 tarihinden önce 5084 say›l› Kanunun 6 nc›
maddesinin birinci f›kras›nda belirtilen konularda faaliyete geçmifl olan iflletmelerin ise 01.04.2005 tarihini müteakip 1.10.2003 tarihinden önce ilgili idareye vermifl olduklar›
en son dört ayl›k sigorta prim bordrolar›nda bildirdikleri iflçi say›lar›n›, fiilen ve sürekli olarak 5084 say›l› Kanunun, bu Kanunla de¤iflik 6 nc› maddesinin ikinci f›kras›nda belirtilen flartlar› sa¤lamalar› halinde yeni hükümler uygulanaca¤› aç›klanm›flt›r.
5084 say›l› Kanunun enerji deste¤i ile ilgili 6 nc› maddesinde, 5350 say›l› Kanunla yap›lan de¤ifliklikler sonras›nda Hazine Müsteflarl›¤›
03.08.2005 tarihli Resmi Gazete’de yay›m- lad›¤› 2005/1 say›l› Tebili¤i ile yeni aç›kla- malar yapm›flt›r. Buna göre;
1) Enerji deste¤i uygulamas›ndan yarar- lanabilmek için; iflletmelerin hayvanc›l›k (su ürünleri yetifltiricili¤i ve tavukçuluk dahil), serac›l›k, sertifikal› tohumculuk, so¤uk hava deposu, imalat sanayi, madencilik, turizm- konaklama tesisi, e¤itim ve sa¤l›k alanlar›nda faaliyet göstermeleri, 01/04/2005 tarihinden sonra yeni ifle bafllayan iflletmelerin, faaliyete geçmelerinden sonra, fiilen ve sürekli olarak hayvanc›l›k (su ürünleri yetifltiricili¤i ve tavukçuluk dahil), serac›l›k, sertifikal› tohum- culuk ve so¤uk hava deposu yat›r›mlar›nda asgari (10) iflçi; imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, e¤itim veya sa¤l›k alanlar›nda ise asgari (30) iflçi çal›flt›rmalar›;
01/04/2005 tarihinden önce faaliyete geçmifl olan iflletmelerin ise, 01/01/2005 tarihinden önce Sosyal Sigortalar Kurumu Sigorta ‹l Müdürlü¤üne bildirmifl olduklar› iflçi say›lar›n›
fiilen ve sürekli olarak en az % 20 oran›nda art›rmalar› ve mevcut iflçi say›s›na % 20 ilave yap›ld›¤›nda toplam istihdam› hayvanc›l›k (su ürünleri yetifltiricili¤i ve tavukçuluk dahil), serac›l›k, sertifikal› tohumculuk ve so¤uk hava deposu yat›r›mlar›nda asgari 10’a, imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, e¤itim veya sa¤l›k alanlar›nda ise asgari 30’a tamamlamalar› gerekmektedir.
2) 01/04/2005 tarihinden önce faaliyete geçmifl olan iflletmelerle ilgili mevcut istihdam›n tesbitinde, 2004 y›l› Kas›m ay›nda verilen prim ve hizmet belgelerinde beyan edilen iflçi say›s› dikkate al›nacakt›r.
3) Kanun kapsam›nda enerji deste¤i uygu- lamas›n›n yürütülebilmesini teminen Vali veya Vali taraf›ndan tayin edilen Vali yard›m- c›lar›ndan birisinin baflkanl›¤›nda il düzeyinde bir “Enerji Deste¤i Komisyonu” kurulacak, kurulacak komisyona, Sanayi ve Ticaret ‹l Müdürlü¤ü, Maliye Bakanl›¤› (Vergi Dairesi), Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl›¤› (SSK
‹l Müdürlü¤ü), Türkiye Elektrik Da¤›t›m A.fi veya elektrik da¤›t›m flirketlerinden ve varsa OSB’nden birer temsilci kat›lacakt›r.
4) Tebli¤ kapsam›nda enerji deste¤inden yararlanacak tesisler ile, bu tesislerin destekten hangi oranda yararlanacaklar› Komisyonca tespit edilecektir. Enerji deste¤i uygulamas›- n›n bafllamas›ndan sonra iflletmelerin, her ay destek kapsam›nda olan tesisteki elektrik tüketim miktar› ve kullan›m bedelini gösteren fatura asl›, fatura bedelinin ödendi¤ini gösteren belge ve Sosyal Sigortalar Kurumu onayl›
prim ve hizmet belgeleri Komisyona iletilecek, Komisyon, iflletmelerin taleplerini de¤er- lendirmenin yan› s›ra, enerji deste¤inden yararlanan iflletmelerin prim ve hizmet belgeleri de¤iflimlerini de kontrol edecektir.
5) Enerji deste¤inden yararlan›labilinmesi için, Sanayi ve Ticaret ‹l Müdürlü¤üne ilk kez yap›lacak müracaatta afla¤›daki bilgi ve belgeler aranacakt›r.
a) Firmay› temsil ve ilzama yetkili firma temsilcisi/temsilcileri taraf›ndan imzalanm›fl dilekçe,
b) Bilgi Formu,
c) Yeni kurulan iflletmeler için flirket kurulufluna yönelik TTSG, faaliyette olanlar için flirket kuruluflu ile nihai durumu gösterir TTSG,
d) Taahhütname,
e) Mevcut iflletmeler için 2004 y›l› Kas›m ay›na ait prim ve hizmet belgesi,
f) Su ürünleri ve serac›l›k alan›nda faaliyette bulunan tesisler için Tar›m ‹l Müdürlü¤ünden al›nacak kapasite raporu, turizm-konaklama tesislerinde Kültür ve Turizm Bakanl›¤›nca düzenlenen Turizm ‹flletme Belgesi, e¤itim alan›nda faaliyet gösteren tesislerde Milli E¤itim Bakanl›¤›ndan al›nacak Özel Ö¤retim Kurumlar› Ruhsatnamesi, sa¤l›k alan›nda faaliyet gösteren tesislerde Sa¤l›k Bakan- l›¤›ndan al›nacak Özel Hastane Aç›l›fl ve Mesul Müdürlük Ruhsat›,
g) Di¤er tesislere yönelik kapasite raporu, h) Elektrik abone no ve destekten yararla- n›lacak döneme ait elektrik enerjisi tüketimi de¤erlerini gösterir ödemesi yap›lm›fl fatura,
›) Vergi dairesi ad› ve hesap no, aktar›m yap›lacak T.C. Ziraat Bankas› flube ad› ve hesap no’su.
Enerji deste¤i uygulamas›n›n bafllamas›n›
müteakip ise,
i) Firmay› temsil ve ilzama yetkili firma temsilcisi/temsilcileri taraf›ndan imzalanm›fl
dilekçe,
j) Enerji deste¤ine konu olan aya ait prim ve hizmet belgesi,
k) Elektrik abone no ve destekten yararla- n›lacak döneme ait elektrik enerjisi tüketimi de¤erlerini gösterir ödemesi yap›lm›fl fatura ve ödeme belgesi
6) Komisyonca belirlenen enerji deste¤i tutarlar›, genel bütçeden ayr›lan kaynaktan Komisyonun Müsteflarl›¤a müracaat s›ras›
dikkate al›narak, Müsteflarl›kça Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas› arac›l›¤› ile iflletmelerin T.C. Ziraat Bankas›ndaki hesaplar›na aktar›lacakt›r.
7) Kanun kapsam›nda ayn› firmaya ait birden fazla tesisin bulunmas› halinde her bir tesis için ayr› ayr› müracaatta bulunulmas›
gerekmektedir. Ayn› adreste, ayn› firmaya ait farkl› iflkollar›nda tesis bulunmas› halinde sadece kapsama giren yat›r›m konular›na iliflkin tesisler dikkate al›nacakt›r.
8) Yeni ifle bafllayan iflletmeler için;
i) hayvanc›l›k (su ürünleri yetifltiricili¤i ve tavukçuluk dahil), serac›l›k, sertifikal›
tohumculuk ve so¤uk hava deposu konusunda faaliyette olmalar› ve asgari 10 iflçi;
ii) imalât sanayi, madencilik, turizm konak- lama tesisi, e¤itim veya sa¤l›k alanlar›nda asgari 30 iflçi,
çal›flt›rmalar› halinde enerji deste¤i oran›
%20’dir. Bu orana asgari say›dan sonraki her bir ilave istihdam için 0,5 puan ilave edilecektir.
Faaliyette olan iflletmeler için ise; 2004 y›l›
Kas›m ay›na ait prim ve hizmet belgesinde bildirdikleri iflçi say›lar›n›, 1/4/2005 tarihinden itibaren fiilen ve sürekli olarak;
i) hayvanc›l›k (su ürünleri yetifltiricili¤i ve tavukçuluk dahil), serac›l›k, sertifikal›
tohumculuk ve so¤uk hava deposu yat›- r›mlar›nda en az %20 oran›nda art›rmalar› ve çal›flt›r›lan toplam iflçi say›s›n›n asgari 10 kifliye,
ii) imalât sanayi, madencilik, turizm konak- lama tesisi, e¤itim veya sa¤l›k alanlar›nda ise en az %20 oran›nda art›rmalar› ve çal›flt›r›lan toplam iflçi say›s›n›n asgari 30 kifliye, ulaflmas›
halinde, enerji deste¤i oran› %20’dir. Bundan sonraki her bir ilave istihdam için 0,5 puan ilave edilecektir. Yararlan›labilecek enerji deste¤i oran›, OSB’nde veya endüstri bölgelerinde kurulu bulunan iflletmeler için elektrik enerjisi giderlerinin %50’sini, di¤er alanlarda kurulu iflletmeler için %40’›n›
geçemeyecektir.
Tebli¤de ayr›ca,
• Fiilen ve sürekli olarak çal›flan iflçi say›s›n›n tesbiti, 4857 say›l› ‹fl Kanununun 13 üncü maddesinde yer alan “tam süreli” çal›flma esaslar› dikkate al›narak yap›laca¤›;
• Prim ve hizmet belgesinde yer alan toplam prim ödemesi gün say›s›n›n otuza bölünmesi suretiyle bulunacak de¤er, iflletmenin enerji deste¤i oran›n›n belirlenmesinde esas al›nacak mevcut/ilave istihdam de¤eri olarak kabul edilece¤i, bu de¤erin küsuratl› olmas› halinde mevcut istihdam say›s› afla¤›, ilave istihdam say›s› ise yukar› yuvarlanarak istihdam say›s›
bulunaca¤›,
• ‹flletmelerin elektrik enerjisi giderinin hesaplanmas›nda, eski dönem borçlar›, gecik- me faizleri ve KDV hariç olmak üzere, deste¤e konu aya ait “Enerji ve Güç Bedelleri” toplam›
dikkate al›naca¤›,
• Enerji deste¤i uygulamas›n›n, elektrik enerjisinin temin edildi¤i kurum veya kuru- lufllarca düzenlenmifl ve bedeli peflin olarak fatura döneminde ödenmifl fatura de¤erleri dikkate al›narak yap›laca¤›, ödemenin gecik- tirilmesi veya taksitlendirilmesi durumunda faturada belirlenen tutar›n tamam›n›n öden- mesini müteakip enerji deste¤i uygulamas›
yap›labilece¤i aç›klanm›flt›r.
Sonuç olarak, bugün, kapsama giren illerde, 5084 say›l› Kanunla sa¤lanan enerji giderleri deste¤inden yararlanmak isteyen mükelleflerin (01.04.2005 tarihinden sonra faaliyete bafllam›fl olmak kofluluyla), fiilen ve sürekli olarak, hayvanc›l›k (su ürünleri yetifltiricili¤i ve tavukçuluk dahil), serac›l›k, sertifikal›
tohumculuk ve so¤uk hava deposu yat›r›m- lar›nda asgari (10) iflçi; imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, e¤itim veya sa¤l›k alanlar›nda ise asgari (30) iflçi çal›flt›rmalar› gerekmektedir. Belirtilen tarihten önce faaliyete geçmifl olan mükelleflerin ise 01/01/2005 tarihinden önce Sosyal Sigortalar Kurumu Sigorta ‹l Müdürlü¤üne bildirmifl olduklar› iflçi say›lar›n› fiilen ve sürekli olarak en az %20 oran›nda art›rmalar› ve mevcut iflçi say›s›na %20 ilave yap›ld›¤›nda toplam istihdam› hayvanc›l›k (su ürünleri yetifltiricili¤i ve tavukçuluk dahil), serac›l›k, sertifikal›
tohumculuk ve so¤uk hava deposu yat›r›mlar›nda asgari 10’a, imalât sanayi, madencilik, turizm konaklama tesisi, e¤itim veya sa¤l›k alanlar›nda ise asgari 30’a tamamlamalar› gerekmektedir. Uygulamadan 5084 say›l› Kanunun, May›s 2005 ay›nda 5350 say›l› Kanunla de¤ifltirilmeden önceki flekli ile ve önceki koflullara göre faydalanmaya bafllayan mükellefler ise, 2008 y›l› sonuna kadar bu haklar›ndan faydalanmaya (ayl›k prim ve hizmet belgeleri esas al›nmak suretiyle, bir takvim y›l› için en az _’ünde çal›flt›r›lm›fl olma flart› aranmaks›z›n) devam edeceklerdir.
VII. Bedelsiz yat›r›m yeri tahsisi deste¤inden yararlanabilmenin koflullar› nelerdir?
5084 say›l› Kanunla yat›r›mc›lara sunulan
