GENİTAL HERPES
Genital herpes cinsel yolla bulaşan viral bir hastalıktır.
Sebebi Herpes simplex virüs tür. Genital bölgede içi sıvı dolu kesecikler ( uçuk ), ağrı ve kaşıntıya neden olur. İlk seferde iyileşmesi 3- 4 hafta sürer. Herpes virüs vücutta saklanır, sıklıkla alevlenir ve şikayetler tekrar eder, her seferinde süre ve şiddeti azalarak sürer. İyileşme dönemlerinde hasta bulaştırıcıdır.
Gençlerde sık görülür, sıklığı giderek artmaktadır. Herpes simplex virüsün 2 tipi vardır: tip 1 daha çok dudak; tip 2 ise genital bölgede çıkar. Kadınlarda daha sık görülür. Cinsel yolla bulaşır, dış ortamda uzun süre canlı kalamaz. Görünür lezyon olmasa da taşıyıcılar hastalığı bulaştırabilirler.
Herpes lezyonları kanamalı ve ülserli lezyonlardır, diğer cinsel yolla bulaşan hastalıkların kapılma şansını da arttırır.
Genital herpes belirtileri nelerdir?
Herpes hastalarının çoğu hasta olduklarının bile farkında değillerdir. Şikayetleri çok hafif olur, böcek ısırığı sanılır. Herpes bulaşan her hasta da şikayet ortaya çıkmaz, ancak bu insanlar hastalığı taşır ve bulaştırırlar. Şikayeti olan hastalarda ise özellikle ilk atak oldukça sıkıntılı geçer. Hastalık mikrobun kapılmasından 2 hafta sonra başlar ve iyileşmesi 3-4 hafta kadar sürer.
Genital bölge ve anüs etrafında kızarıklık, İçi sıvı dolu kesecikler,
Kaşıntı,
Ağrı, sızlama,
Lenf bezlerinde şişme, Halsizlik,
Ateş,
Grip benzeri şikayetler olur,
Kesecikler patladıktan sonra o bölgede ülserler olur(
aft gibi ),
İlk atağı takiben bir yıl içinde 4 -5 atak daha geçirilir. Her atakta şikayetler ve süre biraz daha hafifler. Yıllar içinde atakların süresi ve şiddeti azalarak sürer.
Genital herpes komplikasyonları:
Genital herpes erişkinlerde ağrılı Genital lezyonlara yola açar, immün sistemi zayıf kişilerde şikayetler çok ağır ve şiddetli olabilir.
İmmün sistemin zayıfladığı durumlarda beyin, beyin zarı iltihabına ( meningo-ansefalit ) yola açabilir.
Genital herpes doğum kanalından bulaşırsa bebeklerde beyin iltihaplanmasına neden olabilir, bu çok ciddi ve ölümcül bir durumdur. Gebelik sırasında herpes atakları bu nedenle tehlikelidir. Özellikle gebelik sırasında herpes kapılması ve ilk atağın gebelik sırasında geçirilmesi bu riski daha da arttırır. Doğumda aktif Genital herpesi olan hastaların bu nedenle sezaryen ile doğum yapmaları bebeğin korunması açısından önemlidir.
Hastalığın ve atakların şiddetinden bağımsız olarak herpes atakları sırasında hastada psikolojik stres, depresyon görülür.
Genital Herpes nasıl teşhis edilir?
Genital herpes şikayetleri kişiden kişiye çok farklı olabilmektedir, kimi insanda hiçbir şikayet olmazken kimi insanda şiddetli lezyonlar ortaya çıkmaktadır. Lezyonların varlığında hastalığı klinik olarak teşhis etmek kolaydır.
Lezyondan alınan örnek laboratuarda incelenerek kolayca teşhis konur( HSV PCR ). Ancak lezyon olmayan veya ataklar arasında şikayeti olmayan insanlarda ancak kan testleri ile genital herpes varlığı gösterilebilir. Kan testleri ile herpes virüs antikorları ( HSV 1 ve HSV 2 ) gösterilir.
Genital herpes nasıl tedavi edilir?
Herpesi tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi yoktur. Ancak antiviral ilaçlarla hastalığı, süresini, şiddetini azaltmak ve atak sayısını azaltmak mümkündür. Ayrıca uzun süreli süpressyon tedavileri cinsel partnere bulaşma şansını azaltır.
Genital herpesten nasıl korunulur?
Kondom kullanımı genital herpes bulaşma şansını azaltır.
Görünür lezyon varlığı bulaşma şansını çok arttırır ancak birçok hasta görünürde lezyon olmasa da hastalığı bulaştırır.
Çok eşlilik, cinsel yolla bulaşan bir hastalığı olmak Genital herpes kapma şansını arttırır.
Referanslar:
1. Centers for Disease Control and Prevention. Genital herpes—CDC fact sheet. Centers for Disease Control and P r e v e n t i o n w e b s i t e . A v a i l a b l e a t : http://www.cdc.gov/std/herpes/stdfact-herpes.htm . Updated March 3, 2010. Accessed July 29, 2010.
2. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010. MMWR.
2010;59(No. RR-12):1-110.
3. Engelberg R, Carrell D, Krantz E, Corey L, Wald A. Natural history of genital herpes simplex virus type 1 infection. Sex Transm Dis. 2003;30(2):174-177.
4. Frequently asked questions about genital herpes. The National Women’s Health Information Center website. Available at: http://www.4woman.gov/faq/stdherpe.pdf . Accessed July 18, 2005.
5. Genital herpes fact sheet. Centers for Disease Control and P r e v e n t i o n ( C D C ) w e b s i t e . A v a i l a b l e a t : http://www.cdc.gov/std/Herpes/STDFact-Herpes.htm . Accessed July 18, 2005.
6. Genital herpes: the facts. International Herpes Alliance w e b s i t e . A v a i l a b l e a t :
http://www.herpesalliance.org/resources_03.htm . Accessed July 18, 2005.
7. Health matters fact sheet: genital herpes. National Institute of Allergy and Infectious Diseases website.
Available at: http://www.niaid.nih.gov/factsheets/stdherp.htm, Accessed July 18, 2005.
8. Herpes: get the facts. American Social Health Association website. Available at: http://www.ashastd.org/hrc/educate.html . Accessed July 18, 2005.
9. Mindel A, Marks C. Psychological symptoms associated with genital herpes virus infections: epidemiology and approaches to management. CNS Drugs . 2005;19(4):303-312
GRİP
İnfluenza; Flu;
Grip solunum yollarının viral bulaşıcı hastalığıdır. Tüm vücudu etkileyen ağır enfeksiyona ve bazen ölüme yol açar.
Gripten korunmanın bilinen en etkili yolu aşı olmaktır.
Grip virüsü her yıl sonbahar kış aylarına salgınlara yol açar.
Her yıl üzerindeki yapıyı değiştirdiği için vücut tarafından tanınamaz ve hastalık oluşur. 7 ila 10 yılda bir kendisini tamamen değiştirip dünya çapında salgınlara yol açar. Her yıl ortaya çıkan virüs bir öncekinden farklı olduğundan korunmak amacıyla her yıl aşı olmak gerekir. İnsanlarda iki tipi grip hastalığına yol açar İnfluenza tip A ve tip B. Grip olan kişinin hapşırık, öksürük ve nefesi ile etrafa yayılan mikroplar havadan bulaşarak salgınlara yol açar. Ayrıca grip mikroplarının olduğu ortamlara dokunmakla da hastalık bulaşır.
Gribin soğuk algınlığından farkı nedir?
Grip tüm vücudu etkileyen bir hastalıktır, ağır seyreder ve yatağa düşürür. Soğuk algınlığının ise 300 den fazla virüsü vardır, genellikle burun boğazda sınırlı kalan hastalığa yol açar, şikayetler çok ağır değildir, ateş çok yükselmez.
Grip hastalığı kimler için tehlikelidir?
Kalabalık ortamlarda yaşamak ( huzur evleri, bakım evleri, kışlalar, okullar, yuvalar, vb.),
Fiziksel ve Mental gerilik ( kendini koruyamamak ve kişisel temizlik, hijyen kurallarına uyamamak hastalık kapma riskini arttırır),
Bazı kişilerde grip ağır seyreder ve komplikasyonlar daha sık görülür;
5 yaş altı çocuklar, 65 yaş üstü kişiler,
Kronik akciğer hastalığı olanlar, Diyabet hastaları,
Kalp hastaları,
Karaciğer ve böbrek hastalığı olanlar, İmmün sistemi baskı altında olan hastalar;
HIV+ ve AİDS hastaları,
Kemoterapi radyoterapi görenler, Kortizon kullanalar,
Gebeler,
18 yaş altında olup sürekli aspirin kullanan çocuklar,
Huzurevi ve bakım evlerinde kalanlar, Obez kişiler,
Anoreksiya nevrosa hastalarında
grip hastalığı hem normalden çok daha ağır seyreder ve hem de ağır komplikasyonlar ortaya çıkar.
Grip belirtileri nelerdir?
Hastalar virüsü şikayetler başlamadan bir gün önce etrafa
yaymaya başlarlar ve 5- 6 gün boyunca yayarlar. Yani kişiler daha hasta olduklarını fark etmeden hastalığı yaymaya başlarlar. Buda hastalığın neden bu kadar çabuk yayıldığını göstermektedir. Şikayetler hastalık kapıldıktan 1-2 gün sonra başlar. En sık görülen şikayetler:
Yüksek ateş, Kas ağrıları,
Üşüme, titreme, terleme, Aşırı yorgunluk,
Baş ağrısı,
İştahsızlık, bulantı, kusma, nadiren ishal, Hapşırık,
Burun akıntısı,
Öksürük ( öksürük şikayeti hastalık geçtikten sonra 2 -3 hafta sürebilir),
Göz yaşarması, Boğaz ağrısı,
B o y u n d a ş i ş m i ş l e n f b e z l e r i e n s ı k g ö r ü l e n şikayetlerdir.
Şikayetler 7 – 10 gün içinde azalarak kaybolur. Öksürük ve halsizlik şikayetleri ise birkaç hafta daha sürer.
Gribin yan etkisi nedir?
Zatüre ( hem grip virüsüne hemde diğer mikroplara bağlı zatüre sık görülür),
Sinüzit,
Orta kulak iltihabı,
Var olan hastalıkların kontrolden çıkması;
Kalp yetmezliğinin artması, Böbrek, karaciğer yetmezliği, KOAH,
Diyabet in kontrolden çıkması en sık görülen komplikasyonlardır.
Grip teşhisi nasıl konur?
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardım eder.
Grip şikayetleri bir çok hastalıkla kolayca karıştırılır.
Kesin teşhis kan, tükürük yada burun salgısından yapılan laboratuar testleri ile konur. Grip şüphelenilen hastada aşağıdaki testler yapılmalıdır:
• Tam kan sayımı,
• CRP,
• Sedimantasyon,
• Burun – boğaz salgısında İnfluenza A+ B testi,
Gribin tedavisi var mı ?
Gribin tedavisi var ancak ilaçlar hastalığın ilk 48 saati içinde başlanırsa etkili olur. İlaçlar grip şikayetlerini ve süresini kısaltır, komplikasyonları büyük oranda azaltır.
Erken tedavi özellikle risk gurubundaki hastalar için hayat kurtarıcıdır. Ayrıca istirahat hem hastalığın hafif seyretmesi, hem komplikasyonların az olması ve hem de diğer kişileri korumak amacıyla istirahat grip tedavisinin aslını oluşturur. Tedavi sırasında bol sıvı tüketilmelidir. Ağrı kesici ve ateş düşürücüler şikayetlerin kontrol edilmesini kolaylaştırır. Dekonjestan burun açıcılar 3 günden fazla kullanılmamalıdır. Öksürük kesici ilaçlar şiddetli öksürükleri hafifletir.
Gripten korunmak mümkün mü?
Gripten korunmanın en güvenilir yolu her yıl aşı olmaktır.
Grip aşısı grip mevsimi başlamadan Eylül – Ekim aylarında hazır olur. Korunmak için mümkün olan en erken dönemde aşı olmak gerekir. Aşının etkili olabilmesi için iki hafta geçmesi gerekir.Grip mevsimi sonbahardan ilkbahara dek sürer.
Grip aşısı kimlere yapılmaz?
Aşı aşağıdaki kişilere yapılmamalıdır:
6 aydan küçük çocuklar,
Aşırı anafilaktik yumurta alerjisi olanlara,
Daha önceki grip aşısında ağır alerjik reaksiyon gelişenlere,
Guillain –Barre Sendromu hastalarına, Ateşi olan hastalara aşı yapılmaz.
Gripten korunmak için genel önlemler:
Hasta iseniz işe okula gitmeyin,
Hasta kişileri, çocukları işe, okula göndermeyin, Ellerinizi sıkça yıkayın,
Kişisel temizlik ve hijyen kurallarına uyun, Şikayeti olan kişiler ile temas etmeyin, Hapşırır ve öksürürken ağzınızı kapatın, Kağıt mendili bir kez kullanıp atın, Ellerinizi yüzünüze sürmeyin,
Aşı olamayan yada olmamış kişilerin grip salgını sırasında anti viral ilaçlar ile korunması mümkündür. Bu koruma ilaç alındığı sürece etkili olur. Kısa sürelidir. İlaçla koruma:
Grip ile karşılaşmış ve hasta olması büyük ihtimal dahilinde olan,
Komplikasyon gelişme riski yüksek olan kişilere verilir.
İlaçla koruma aşının yerini tutmaz.
Referanslar:
1. American Lung Association http://www.lungusa.org/
2. Centers for Disease Control and Prevention http://www.cdc.gov/flu
3. Flu.gov
http://www.flu.gov/
4. Health Canada
http://www.hc-sc.gc.ca/
5. Public Health Agency of Canada
http://www.phac-aspc.gc.ca/chn-rcs/index-eng.php/
6. 2011-12 influenza vaccine and vaccination information.
Centers for Disease Control and Prevention website. Available at: http://www.cdc.gov/flu/flu_vaccine_updates.htm . Updated August 15, 2011.
7. Centers for Disease Control and Prevention. Asthma information for patients and parents of patients. Centers for Disease Control and Prevention website. Available at:
http://www.cdc.gov/H1N1flu/asthma.htm . Updated September 15, 2009.
8. Centers for Disease Control and Prevention. Home care guidance: physician directions to patient/parent. Centers for Disease Control and Prevention website. Available at:
http://www.cdc.gov/h1n1flu/guidance_homecare_directions.htm . Updated August 5, 2009.
9. Diseases—I: Influenza fact sheet. American Lung Association website. Available at: http://www.lungusa.org . Published September 2007.
10. Flu (influenza). National Institute of Allergy and I n f e c t i o u s D i s e a s e w e b s i t e . A v a i l a b l e a t : http://www3.niaid.nih.gov/topics/Flu/default.htm .
11. Influenza (flu). Mayo Clinic website. Available at:
http://www.mayoclinic.com/health/influenza/DS00081 . Updated June 2009.
12. DynaMed Editors. Influenza. EBSCO DynaMed website.
Available at: http://www.ebscohost.com/dynamed/ . Updated October 28, 2009.
13. Inactivated influenza vaccine 2011-12. Centers for Disease C o n t r o l a n d P r e v e n t i o n w e b s i t e . A v a i l a b l e a t : http://www.cdc.gov/vaccines/pubs/vis/downloads/vis-flu.pdf . Updated July 26, 2011.
14. Key facts about seasonal influenza (flu). United States
Centers for Disease Control and Prevention website. Available at: http://www.cdc.gov/flu/keyfacts.htm . Updated March 12, 2009.
15. Live, intranasal influenza 2011-12. Centers for Disease C o n t r o l a n d P r e v e n t i o n w e b s i t e . A v a i l a b l e a t : http://www.cdc.gov/vaccines/pubs/vis/downloads/vis-flulive.pdf . Updated July 26, 2011.
16. MMWR Weekly: Recommended immunization schedules for 0-18 years-United States, 2008. Center for Disease Control website.
http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm5701a8.htm . Updated January 11, 2008. Accessed July 7, 2009.
17. Pandemic (H1N1) 2009. EBSCO DynaMed website. Available at:
http://www.flu.gov/individualfamily/prevention/index.html . 18. Prevention and control of influenza with vaccines:
recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP), 2011. Centers for Disease Control and P r e v e n t i o n w e b s i t e . A v a i l a b l e a t : http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/mm60e0818a1.htm?s_cid
=mm60e0818a1_e . Updated August 18, 2011.
19. Prevention and treatment. Flu.gov website. Available at:
http://www.flu.gov/individualfamily/prevention/index.html . Accessed April 16, 2010.
20. What you should know about flu antiviral drugs. Centers for Disease Control and Prevention website. Available at:
http://www.cdc.gov/flu/antivirals/whatyoushould.htm . Updated February 9, 2011.
21. 1/30/2008 DynaMed Systematic Literature Surveillance DynaMed’s Systematic Literature Surveillance : Public health advisory: Nonprescription cough and cold medicine use in children—FDA recommends that over-the-counter (OTC) cough and cold products not be used for infants and children under 2 years of age. US Food and Drug Administration website.
A v a i l a b l e a t :
http://www.fda.gov/cder/drug/advisory/cough_cold_2008.htm . Accessed January 30, 3008.
22. 3/12/2008 DynaMed Systematic Literature Surveillance DynaMed’s Systematic Literature Surveillance : 2008 safety
alerts for drugs, biologics, medical devices, and dietary supplements: tamiflu (oseltamivir phosphate). US Food and Drug A d m i n i s t r a t i o n w e b s i t e . A v a i l a b l e a t : http://www.fda.gov/medwatch/safety/2008/safety08.htm#Tamiflu . Accessed March 12, 200
EPİLEPSİ
Sara;
Epilepsi herhangi bir nedenle beyinde ortaya çıkan anormal elektrik aktivitesidir. Epilepsi krizi sırasında:
Şuur kaybı, Düşme,
Anormal istemsiz kasılmalar,
Duygu ve hislerde anormallikler olabilir.
Eğer hayatınız boyunca bilinen bir hastalığa yada sebebe bağlı olmadan ikiden fazla buna benzer kriz geçirmiş iseniz buna epilepsi denir. Epilepsiler beynin hangi kısmının e t k i l e n d i ğ i n e v e o r t a y a ç ı k a n ş i k a y e t l e r e g ö r e sınıflandırılırlar. Temel olarak
Generalize epilepsi ( Grand Mal) : tüm beyinden kaynaklanan belli bir odağı olmayan sara nöbetleridir, Parsiyel (fokal ) epilepsi ( petite mal ) : beynin bir bölgesinden kaynaklanan epilepsiler dir.
Epilepsi sebepleri nelerdir?
Epilepsiler anormal beyin fonksiyonlarıdır, herhangi bir yaşta başlayabilir, birçok epilepsinin nedeni bulunamaz.
Epilepsilerin çok küçük bir kısmının nedeni bilinmektedir.
Bilinen epilepsi nedenleri şunlardır:
Yenidoğan döneminde ( ilk bir ay ):
Doğumsal beyin anormallikleri,
Beynin oksijensiz kalmasına neden olan doğum travmaları,
Metabolik hastalıklar,
Gebelikte annenin ilaç kullanması, Enfeksiyon hastalıkları,
Bebek ve çocukluk döneminde:
Ateş ve havale geçirmek, Beyin tümörleri,
Enfeksiyon hastalıkları ( ansefalit, menenjit, serebrit, beyin abseleri),
Çocuk, genç ve erişkinlerde:
Doğumsal hasarların ortaya çıkması, Genetik hastalıklar,
Kafa travmaları ve beyin hasarı (kontüzyon, kafa kırıkları, kanamalar, boğulmalar, oksijensiz kalma vb.),
Enfeksiyonlar ( ansefalit, menenjit, serebrit, beyin apsesi vb. ),
Beyin kanamaları,
Beyin emboli ve felçleri, Beyin tümörleri.
İleri yaşlarda ortaya çıka epilepsilerin sebepleri:
Kanama ve tıkanmalar, Kafa travmaları,
Beyin tümörleri,
Beyin dejenerasyonuna bağlı sebepler ( Alzheimer vb. ),
Epilepsi riskini arttıran sebepler nelerdir?
Aşağıdaki durumlar epilepsi nedeni olabilir:
Kafa travması, kanama, tıkanma vb. sebeple ortaya çıkan
bir beyin hasarı var ise: ( sara nöbetleri genellikle beyin hasarını takiben bir yıl içinde başlar ),
Enfeksiyon hastalıkları, Kızamık,
Sifiliz,
HİV enfeksiyonu, Suçiçeği,
Menenjit sekeli, Tüberküloz,
Brusella, Herpes,
Jacob Cruetzfeldt ( deli dana ),
Parazit hastalıkları ( Sistiserkoz vb. ), İnfluenza vb.
Beyinde anormal kan dolaşımı, anormal damar yumağı, Beyin tümörleri,
Tıkanma ve kanamalara bağlı inme, Ateş ve havale geçirmiş olmak, İlaç kullanımı,
İlaç kesilmesi özellikle bağımlılık yapıcı ilaçlar ve alkolün kesilmesi epilepsi başlatabilir,
Zehirlenme ( arsenik, kurşun, karbon monoksit zehirlenmesi vb. ),
Ailede epilepsi hastalarının olması, Alzheimer hastalığı,
Gebelik zehirlenmesi,
Metabolik kimyasal bozukluklar ( sodyum, kan şekeri, kalsiyum miktarının çok düşük yada yüksek olması vb. ), Karaciğer yetmezliği, böbrek yetmezliği,
Yüksek tansiyon, Kronik hastalıklar:
Lupus,
Poli arteritis nodosa, Porfiri,
Whipple hastalığı, vb.,
epilepsi riskini arttıran sebeplerdir. Bu hastalıkların seyri
sırasında yada sonrasında sara krizleri ortaya çıkabilir.
Epilepsi krizlerini başlatan sebepler nelerdir?
Uykusuzluk,
Alkol kullanımı,
Hormonsal değişiklikler:
Adet dönemleri, Menopoz dönemi, Gebelik dönemi,
Fiziksel yada ruhsal stres halleri,
Flaş patlaması yada yanıp sönen ışıklar ( reklam ışıkları, disko ışıkları, hızla değişen ekranlar vb. ), Bazı ilaçlar,
Epilepsi ilaçlarının alınmaması.
Epilepsi krizlerini başlamasına neden olur.
Epilepsi belirtileri nelerdir?
Epilepsi şikayetleri çok çeşitli olabilir. Generalize epilepsiler hiçbir bulgu vermeden aniden şiddetli kasılmalar ve bilinç kaybıyla başlayabilirler. En sık görülen epilepsi şikayetleri şunlardır:
Başlangıç dönemi : Aura epilepsi krizinin geleceğini işaret eden başlangıç dönemidir. Kişiden kişiye çok farklı olabilir. Bu dönemde görülen en sık şikayetler :
Koku duyma,
ses işitme şeklinde başlayan şikayetlerdir.
Bazen göz önünde karaltı şeklinde uçuşmalar başlar.
Nadiren bulantı, kusma, karın ağrısı şeklinde başlayabilir. Bu aura dönemini takiben epilepsi krizi başlar.
Kriz dönemi: Epilepsi krizi
Grand mal epilepsilerde tüm vücudu kapsayan istemsiz kasılmalar, şuur kaybı, idrar ve dışkı kaçırma, şeklinde olabilir.
Fokal epilepsilerde ise kriz sırasında:
Gözde uçuşmalar, Dalgınlık,
Bilinç kaybı,
İstemsiz el kol bacak hareketleri,
El hareketleri ( para sayma şeklinde, el şaklatma şeklinde tekrarlayan el hareketleri olabilir),
Dudak yalama,
Elbiseleri çekiştirme, toplama, büzme, Koku, tat, ses duyma,
İdrar, dışkı kaçırma şeklinde olabilir.
Absans epilepsiler: gözde uçuşmalar, göz kırpma, gözlerin sürekli hareket etmesi şeklinde olabilir, Post iktal dönem ise kriz sonrası dönemdir dakikalar yada saatler sürebilir. Bu dönemde:
Baş dönmesi, Uyku hali,
Algı bozuklukları,
Konfüzyon ( sersemlik hali) görülür.
Beynin bir bölgesinden kaynaklanan epilepsiler de ise kriz sırasında farklı şikayetler görülür özellikle beynin parietal ve temporal bölgelerinden kaynaklanan epilepsi nöbetlerinde aşağıdaki şikayetler görülebilir:
Gerçeklikle bağın kopması: Amaçlı hareketlerin durması, amaçsız ve tekrarlayan hareketlerde bulunmak ( dudak emmek, elde para sayar gibi tekrarlayan parmak hareketleri, sürekli kıyafeti çekiştirmek vb. ),
Kısa süreli derin dalgınlık hali, şuur bulanıklığı, dikkat ve ilgi kaybı,
Koku, ses ve tat duyma şeklinde olabilir.
Basit parsiyel epilepsilerde ise
Şuur kaybı olmaz, gerçekle bağı kopmaz,
Vücudun bir bölgesi kol yada bacak kontrolsüz olarak
kasılır,
Koku, ses, tat yada beklenmedik duygular hissetmek şeklinde görülebilir.
Epilepsi teşhisi nasıl konur?
Detaylı fizik muayene ve detaylı bir öykü teşhis için şarttır.
Şikayetlerin nasıl başladığı, şikayetleri başlatan sebepler, kriz anı, kriz sonrası belirtiler teşhis koymaya yardımcı olur. Epilepsilerin büyük çoğunluğu çocuk yaşlarda başlar ve altında herhangi bir neden bulunamaz. Epilepsi teşhisinde aşağıdaki incelemeler yapılmalıdır:
Laboratuar testleri:
Metabolizma taraması,
Enfeksiyon hastalıkları araştırmaları, Genetik hastalıklar taraması,
Elektrolitler,
Elektroensefalogram ( EEG). Beynin elektriksel aktivitesini gösterir ve epilepsi teşhisinde çok değerli bilgiler verir,
MRI; Manyetik Rezonans Görüntüleme: Beyin tümörleri ve dokusuna ait hastalıklar ile beyin damarlarına ait bozuklukların tespitinde kullanılan çok değerli bilgiler sunar,
CT: Kompüterize Tomografi: Beyin ve dokularının görüntülenmesinde çok değerli bilgiler sunar,
Lomber Ponksiyon: Beyin omurilik sıvısının alınmasıdır.
B e y i n o m u r i l i k s ı v ı s ı ö z e l l i k l e e n f e k s i y o n hastalıklarında çok değerli bilgiler verir,
PET: Pozitron Emisyon tomografisi: özellikle tümör ve beyin metastazlarının tespitinde kullanılan çok değerli bir testtir,
Epilepsi tedavisi:
Epilepsi tedavisinde amaç krizlerin durdurulması ve tekrarlarının önlenmesidir.
Altta yatan sebebin tedavi edilmesi, Atakların önlenmesi
İlaç, Cerrahi,
Diğer yöntemler ile,
Epilepsi ataklarını başlatan nedenlerden kaçılması tedavinin ana basamaklarıdır.
İlaç tedavisi: Epilepsi tedavisinde kullanılan birçok ilaç m e v c u t t u r . B u i l a ç l a r y a t e k y a d a k o m b i n e h a l d e kullanılabilirler. Her bir ilacın kendine has yan etkileri m e v c u t t u r . A n t i e p i l e p t i k i l a ç l a r ı n ö z e l l i k l e r i kullanıldıkları sürece epilepsi ataklarını bastırmaları dır, bu ilaçların kesilmesi yada dozları ile oynanması epilepsi ataklarını tetikler.
Cerrahi tedavi: ilaçların etki etmediği yada yan etkileri nedeni ile kullanılamadığı durumlarda başvurulur. Cerrahi girişim ile beyindeki anormal elektrik odağı çıkarılmaya yada uzaklaştırılmaya çalışılır. Cerrahi sadece çok sınırlı ve belirli alanlardaki epilepsi odaklarına uygulanabilen bir yöntemdir.
Vagus Sinir Uyarısı: göğse yerleştirilen bir cihaz ile vagus sinirinin uyarılmasıdır. Epilepsi ataklarının sayısını azaltır.
Katojenik diyet: yağdan zengin karbonhidrat ve proteinden fakir çok zor bir diyettir. Vücudu sürekli ketoz halinde tutar. Ketoz epilepsi nöbetlerinin sayısını azaltır. Ketoz diyeti çocuk epilepsilerinde çok başarılı bir tedavi modalitesidir.
Epilepsi hastalarının uyması gereken yaşam kuralları:
Uykusuz kalmayın,
Aşırı alkol almayın, alkol epilepsiyi tetikler,
Aşırı nefes almayın aşırı nefes almak ( balon şişirmek yada korku, endişe halinde aşırı nefes alıp vermek)
epilepsiyi başlatır,
Flaş ışıkları yada disko ışıkları gibi yanıp sönen güçlü ışıkların bulunduğu yerlerden uzak durun,
Üzerinizde epilepsi hastası olduğunuzu belirten bir uyarı taşıyın ( bilezik, Kolye, vb.),
Epilepsi hastalığınıza dair bir günlük tutun. Krizleri başlatan sebebpleri not edin,
İlaçlarınızı düzenli kullanın, dozları ile oynamayın,
Epilepsi den korunma:
Epilepsiden korunmanın bilinen bir yolu yoktur. Epilepsiye neden olabilecek kafa travmaları ve metabolik sebeplerden korunmaya çalışmak en önemli yoldur.
Düzenli Check Up yaptırmak,
Çocuk ve erişkin aşılarını olmak, Menenjit aşısı yaptırmak,
Zatüre aşısı ( pnemokok aşısı ) yaptırmak, Diyabet,
Hipertansiyon ve
Kardiyo vasküler hastalıklardan korunmak, tedavilerini aksatmamak,
Düzenli egzersiz yapmak,
Bisiklet, roller skate, kaykay, vb. yaparken çocuklara kask giydirmek,
Suya, denize, havuza atlamamak,
Otomobil ve araçlarda daima emniyet kemeri kullanmak, Bilmediğiniz ilaçları kullanmamak,
Bebek ve küçük çocuklarda ateş takibi ve gerekli müdahaleyi düzgün ve zamanında yapmak, havaleye neden olmamak,
Havale geçiren bebeklerde erken müdahale yapmak,
Gebelik döneminde ilaç kullanmamak, gebelik testlerini yaptırmak, TORCH testlerini zamanında yaptırmak,
Gebelik sırasında tansiyon ve idrar takiplerini düzenli y a p t ı r m a k , e n f e k s i y o n d a n k o r u n m a k , g e b e l i k zehirlenmesinde zamanında ve uygun ekilde tedavi olmak,
Ağır generalize epilepsi hastalarının dikkat etmesi gerekenler.
Araba kullanmayın,
Tek başınıza banyo yapmayın, Yüzmeyin,
Merdiven yada iş makinelerinde tek başınıza çalışmayın, Atletik aktivitelere katılmayın, bisiklete, motosiklete binmeyin.
Epilepsi krizi geçiren birini görürseniz ne yapmanız gerekir?
Epilepsi krizleri çok ağır ve tehlikeli olabilir.
Kriz sırada hasta boş bir alana çekilmeli yada etrafına yastık ceket vb. yumuşak şeyler konarak başını vurması engellenmelidir.
Kriz öncesi ağzına yumuşak bez parçası konabilir.
Dişlerini kırmaması ve dilini ısırarak koparmaması için battaniye ceket vb. ucu ağıza dişler arasına konabilir.
Sert cisimler ve parmaklar ağıza sokulmamalıdır.
Kriz başladıktan sonra hastanın ağzı açılmaya çalışılmamalı, bir şey yedirip içirilmemelidir. Bu çok tehlikeli durumlara solunum yolunun tıkanmasına ve hastanın boğularak ölmesine yol açabilir.
Hastanın kasılmaları güç kullanarak düzeltilmeye kalkılmamalıdır bu kas yırtılmalarına kırıklara ve çıkıklara yol açarak hastanın daha da ağır problemlerle yüzleşmesine ve sakatlıklara yol açar.
Referanslar:
1. Epilepsy Foundation http://www.efa.org/
2. National Institute of Neurological Disorders and Stroke http://www.ninds.nih.gov/
3. Center for Epilepsy and Seizure Education http://epilepsy.cc/
4. Epilepsy Ontario
http://www.epilepsyontario.org/
5. Cecil RL, Goldman L, Ausiello DA. Cecil Textbook of Medicine. 22nd ed. Philadelphia, PA: WB Saunders Company;
2004.
6. DynaMed Editorial Team. Antiepileptic drugs (AEDs) o v e r v i e w . E B S C O D y n a M e d w e b s i t e . A v a i l a b l e a t : http://www.ebscohost.com/dynamed/http://www.ebscohost.com/dyna med/what.php . Updated December 13, 2010. Accessed December 17, 2010.
7. DynaMed Editorial Team. Epilepsy. EBSCO DynaMed website.
Available at: http://www.ebscohost.com/dynamed/ . Updated July 2009. Accessed July 8, 2009.
8. FDA approves new drug to treat severe form of epilepsy. US Food and Drug Administration website. Available at:
http://www.fda.gov/NewsEvents/Newsroom/PressAnnouncements/2008 /ucm116980.htm . Accessed August 6, 2011.
9. FDA approves Potiga to treat seizures in adults. US Food a n d D r u g A d m i n i s t r a t i o n w e b s i t e . A v a i l a b l e a t : http://www.fda.gov/NewsEvents/Newsroom/PressAnnouncements/ucm2 58834.htm . Accessed August 6, 2011.
10. Ferri FF. Ferri’s Clinical Advisor: Instant Diagnosis and Treatment. Philadelphia, PA: Mosby Elsevier; 2004.
11. Fisher RS, Van Emde Boas W, Blume W, et al. Epileptic s e i z u r e s a n d e p i l e p s y : D e f i n i t i o n p r o p o s e d b y t h e International League Against Epilepsy (ILAE) and the International Bureau for Epilepsy (IBE). Epilepsia.
2005;46:470–472.
12. Goetz CG. Textbook of Clinical Neurology. 2nd ed.
Philadelphia, PA: WB Saunders Company; 2006.
13. Kasper DL. Harrison’s Principles of Internal Medicine.
16th ed. New York, NY: McGraw-Hill; 2005.
14. Magnetoencephalogram (MEG). About Kids Health website.
Available at: http://www.aboutkidshealth.ca/ . Updated February 2006. Accessed October 21, 2009.
15. 12/20/2007 DynaMed’s Systematic Literature Surveillance DynaMed’s Systematic Literature Surveillance : 2007 safety alerts for drugs, biologics, medical devices, and dietary
supplements: Carbamazepine (marketed as Carbatrol, Equetro, Tegretol and generics). Medwatch. US Food and Drug A d m i n i s t r a t i o n w e b s i t e . A v a i l a b l e a t : http://www.fda.gov/medwatch/safety/2007/safety07.htm#carbamaze pine .
16. 5/14/2008 DynaMed’s Systematic Literature Surveillance DynaMed’s Systematic Literature Surveillance : Neal EG, Chaffe H, Schwartz RH, et al. The ketogenic diet for the treatment of childhood epilepsy: a randomised controlled trial. Lancet Neurol. 2008 May 2. [Epub ahead of print]
17. 11/10/2009 DynaMed’s Systematic Literature Surveillance DynaMed’s Systematic Literature Surveillance : Sabril approved by FDA to treat spasms in infants and epileptic seizures. US Food and Drug Administration website. Available at:
http://www.fda.gov/NewsEvents/Newsroom/PressAnnouncements/ucm1 79855.htm . Updated August 21, 2009. Accessed October 8, 2009.
18. 5/6/2011 DynaMed’s Systematic Literature Surveillance DynaMed’s Systematic Literature Surveillance : Quet F, Guerchet M, Pion SD, Ngoungou EB, Nicoletti A, Preux PM. Meta- analysis of the association between cysticercosis and epilepsy in Africa. Epilepsia. 2010 ;51(5):830-837
EPİDİDİMİT
Epididimo Orşit; Epididymo-orchitis; Testis İltihabı;
Testiste yer alan epididim bölgesinin iltihabıdır. Epididim testislerin üzerinde tüp şeklinde uzantıdır ve sperm hücrelerinin saklanmasını ve transportunu sağlayan kısımdır.
Akut epididimit ani gelişen ağrılı iltihap halidir. Üç aydan
uzun sürerse kronik epididimit denir.
Epididimit neden olur?
Epididim iltihaplarının en büyük sebebi bakteriyel enfeksiyonlardır, özellikle:
İdrar Yolu Enfeksiyonları,
Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar Gonore,
Sifiliz Chlamidya, Mycoplazma, Üreoplazma, Kabakulak ( Mumps), Üretrit,
Prostatit,
Tüberküloz en sık rastlanan epididimit sebepleridir.
Enfeksiyonlar dışında en sık görülen epididimit sebepleri ise:
Travmalar,
Genital anormallikler,
Amiodaron ilaç kullanımı (kalp ritim bozukluklarında kullanılan bir ilaçtır),
Kemoterapi ilaçları,
O bölgeye uygulanan radyoterapi;
Mesane tümörü, Brakiterapi vb.
Epididimit in en sık rastlanan sebepleridir.
Epididimit kimlerde olur?
Aşağıdaki durumlar kişide epididim iltihabı gelişme şansını arttırır:
15 – 30 yaş arası yada 60 yaş üstü olmak,
Gençlerde cinsel yolla bulaşan hastalıklar yaşlılarda ise idrar yolu iltihapları en sık sebeptir,
Genito üriner bölge iltihapları;
Ürethrit,
Mesane ( sistit),
Böbrek ( piyelonefrit), Prostat ( prostatit),
Testis ( orşit) iltihaplarının olması epididimit riskini arttırır,
Ürethra darlığı,
İdrar kateteri olması, Prostat büyüklüğü olması, Mesanenin tam boşalamaması,
Genital bölgeye yeni yapılmış cerrahi girişimler ( prostat, mesane, üretra operasyonları),
Doğumsal genital anormaliler, Korunmasız cinsel temas,
İmmün sistemin zayıf olması,
Epididimit çocuklarda hatta bebeklerde bile görülebilir.
Beraberinde idrar yolu iltihabı olmadan ortaya çıkabilir.
Epididimit belirtileri nelerdir?
Epididimit şikayetleri genellikle bir gün içinde başlar. En sık görülen şikayetler:
Testislerde ağrı,
Testislerde ani şişme ve kızarıklık,
Testiste sertlik, kitle, ağrı, kızarıklık, Diğer testiste hassasiyet,
Kasık ağrısı,
Ateş, üşüme, titreme, Üretra da inflamasyon,
Cinsel temas sırasında ve boşalma sırasında ağrı, İdrar yaparken yanma ve ağrı hissi,
Dışkılama sırasında testis ağrısı, Alt karın ağrısı,
Peniste akıntı,
Epididimit teşhisi nasıl konur?
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı olur. Laboratuar incelemeleri teşhisi destekler. Epididimit düşünülen hastalardan aşağıdaki testler istenir:
İdrar tahlili: idrarda iltihabi reaksiyon olup olmaması, idrarda lökosit ve bakteri bulunması teşhisi destekler,
İdrar kültürü,
Penis akıntısı var ise kültürü, Tam kan sayımı,
Sedimantasyon,
CRP (iltihabi reaksiyon varlığını gösterir),
Ultrason ( daralma, tıkanma, mesanede idrar birikimi, doğumsal anormallikleri gösterir) testis ultrasonu epididimin durumunu gösterir.
Epididimit tedavisi:
Tedavide amaç epididimde ki enfeksiyon ve inflamasyon un durdurulmasıdır.
Yatak istirahatı: testislerin hareketini önleyerek iyileşmeyi hızlandırır. Şişlik inmeye başlayana kadar yatak istirahatı gerekir,
Antibiyotik: bakteriyel kökenli epididimitlerin tedavisinde antibiyotik gerekir. Epididimitlerin çoğu bakteriyel enfeksiyonlara bağlıdır. Bakteriyel olanların çoğu da cinsel yolla bulaşan hastalıklara bağlıdır.
B u n l a r ı n i ç i n d e i s e e n s ı k g ö r ü l e n C h l a m i d y a enfeksiyonlarıdır. Eğer chlamidya enfeksiyonuna bağlı bir epididimit ise partnerin de tedavi olması gerekir.
Ağrı kesici ilaçlar: hem ağrı kesici hem de anti inflamatuar özelliğinden dolayı ibuprofen tercih edilir, şişlik ve ağrının azalmasını sağlar,
Testis elevasyonu: bu amaçla kullanılan supposituarlar testislerin yukarıda durmasını, aşağıya sarkarak ağrı yapmasını engellerler. Atletik supposituarların birkaç
hafta kullanılması gerekir.
Cerrahi girişim: ciddi ve tekrarlayan kronik epididimit vakalarında cerrahi olarak epididimin çıkarılması gerekebilir.
Cinsel partner de tedavi olmadan ve tedavi tamamen bitmeden cinsel ilişkiye girmemek gerekir.
Epididimit den korunma:
Epididimitten korunma yollarından en önemlisi cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmaktır. Mesanede idrar tutmamak, sık idrara gitmek, düzenli prostat kontrolünden geçmek, düzenli check up yaptırmak epididimit ten korunmanın en iyi yoludur.
Referanslar:
1. National Kidney Foundation http://www.kidney.org/
2. UrologyHealth.org
http://www.urologyhealth.org/
3. Canadian Health Network
http://www.canadian-health-network.ca/
4. The Kidney Foundation of Canada http://www.kidney.ab.ca/
5. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010. MMWR 2010;59(No. RR-12):1-110.
6. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually transmitted diseases treatment guidelines 2006: epididymitis.
Centers for Disease Control and Prevention website. Available at: http://www.cdc.gov/std/treatment/2006/epididymitis.htm . Updated April 12, 2007. Accessed July 15, 2010.
7. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually transmitted diseases treatment guide: 2006. MMWR. 2006;55.
Centers for Disease Control and Prevention website. Available at: http://www.cdc.gov/std/treatment/2006/rr5511.pdf . Accessed February 5, 2008.
8. Hori S, Sengupta A, Shukla CJ, Ingall E, McLoughlin J.
Long-term outcome of epididymectomy for the management of chronic epididymal pain. J Urol . 2009 Oct;182(4):1407-1412.
9. The Merck Manual Diagnosis & Therapy . 17th ed. Rahway, NJ:
Merck & Co; 1999.
10. Santillanes G, Gausche-Hill M, Lewis RJ. Are antibiotics necessary for pediatric epididymitis? Pediatr Emerg Care . 2011 Feb
EGZAMA
Atopik Dermatit; Egzema;
Egzama derinin dış tabakasının kronik iltihabıdır. Hastalık bebekler ve çocuklarda sık görülür, yaşla azalır, nadiren erişkinlerde de görülür. Atopik dermatit de denir, bulaşıcı değildir.
Egzama neden olur?
Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte genetik yatkınlık olduğu bilinmektedir. Ayrıca:
Çevresel faktörler, Alerjiler:
Ciltte alerji yaptığı bilinen faktörler egzamayı tetiklemektedir ( lateks eldiven, sabun parfümü, yünlü kumaş vb. ),
Toz ve mite alerjisi, Stres,
Aşırı temizlik, bölgenin sık sık yıkanması, Lateks hassasiyeti,
Cildi kazımak, keselemek yada kaşımak egzamayı tetikleyen önemli sebeplerdir.
Egzama için risk faktörleri nelerdir?
Yaş: egzama en çok 5 yaş altı çocuklarda görülür,
Astım ve saman nezlesi varlığında egzama daha sık görülür,
Şehirde yaşam ve düşük nemli ortamlarda egzama daha sık görülür,
Yakınlarında egzama ve alerjik hastalık olanlarda egzama daha sık görülür,
Asyalılarda daha sıktır.
Egzama nın belirtileri nelerdir?
Egzama şikayetleri kişiden kişiye çok farklılık gösterir.
Kaşıma, keseleme ve kazıma atopik dermatit şikayetlerini çok arttırır. En sık görülen şikayetler:
Kuru kaşıntılı deri, Deride çatlaklar,
Yanaklar, eller ve bacaklarda kızarıklık, pullanma, Deride kalınlaşma, kabalaşma,
Deride küçük kabartılar,
Pullanan, çatlak, sızıntılı, akıntılı deri,
Kışın ve kuru havada şikayetlerin artması en sın görülen şikayetlerdir.
Egzama teşhisi nasıl konur?
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhis koydurur.
Egzamanın tedavisi var mı?
Egzama tedavisinde ana hedef iyileşmeyi bir an önce sağlamaktır. Bu amaçla:
Cildin kaşınmasına, kazınmasına engel olmak, Cilt enfeksiyonlarından korunmak,
Alevlenmeleri önlemek,
Şikayetleri arttıran sebeplerden uzak durmak,
Var ise alerjik sebepleri ortadan kaldırmak gerekir.
Tedavi esnasında aşağıdaki önlemlere dikkat etmek gerekir:
Cilt bakımı:
Uzun süreli banyo ve duş yapılmamalı, duş ve banyo 15 dakikayı geçmemelidir,
Sıcak banyo yapılmamalıdır, Aşırı temizlik yapılmamalı,
Temizlik maddeleri fazla kullanılmamalı,
Hafif ve katkısız kalıp sabunlar kullanılmalıdır, Duştan sonra hava ile yada hafif atuşmanlar ile kurutulmalıdır, ,
Duştan hemen sonra tam kurumadan nemlendirici sürülmelidir,
Cilt enfeksiyonları hemen tedavi edilmelidir.
İlaçlar:
Lokal etkili ilaçlar ( bunlar kortizon, tacrolimus yada pimecrolimus içerebilir),
Ağızdan alınan ilaçlar: ileri vakarla için ağızdan kortizon yada siklosporin verilebilir,
Antibiyotik: cilt enfeksiyonlarında ağızdan yada cilde sürülen antibiyotik verilebilir,
Kaşıntıyı önlemek amacıyla ağızdan yada yüzeysel alerji ilaçları verilebilir.
Fototerapi:
Güneş ısınları egzama tedavisinde kullanılır, yapay güneş ışığı , ultraviyole ışık yada fotoferez tedavide kullanılabilir.
Egzamadan korunma yolları : c
Egzamadan korunmak için ;
Cildin ve yaşanılan ortamın sürekli nemli olması, Aşırı temizlikten kaçınılması,
Alerji yaptığı bilinen maddelerden uzak durmak, Anne sütü kullanımı,
Biberonla beslenen çocuklar için % 100 kesilmiş süt suyundan yapılan Mama kullanmak ( whey Formula ),
Çocukların ev hayvanlarıyla erken yaşta tanışması,
Probiyotik kullanımı egzamadan korunmada önemli adımlardır.
Eğer egzama var ise şikayetleri azaltmak için Evde yeterli nemin sağlanması,
Toz ve mite temizliği,
Yün ile direk temas etmemek,
Sık aralıklarla nemlendirici kullanmak,
Egzamalı bölgeyi kaşımamak, kazımamak, keselememek, Ortamın soğuk olması terlemeyi önlemek,
Stresten uzak durmak alevlenmeleri azaltır.
Egzama tedavisi kısa sürmez, iyileşme haftalar bazen aylar alır. Tedavi planına uymak önemlidir.
Referanslar:
1. American Academy of Allergy, Asthma, and Immunology http://www.aaaai.org/
2. The National Eczema Society http://www.eczema.org/
3. Canadian Dermatology Association http://www.dermatology.ca/
4. Dermatologists.ca
http://www.dermatologists.ca/
5. American Academy of Dermatology website. Available at:
http://www.aad.org . Accessed August 14, 2009.
6. Barnetson RS, Rogers M. Childhood atopic eczema. BMJ . 2002;324:1376-1379.
7. Brehler R, Hildebrand A, Luger T. Recent developments in t r e a t m e n t o f a t o p i c e c z e m a . J A m A c a d D e r m a t o l . 1997;36:983-994.
8. Eczema. American Academy of Allergy, Asthma, and Immunology
w e b s i t e . A v a i l a b l e a t : http://www.aaaai.org/patients/allergic_conditions/eczema.stm . 9. Holscher B, Frye C, Wichmann HE, Heinrich J. Exposure to pets and allergies in children. Pediatr Allergy Immunol . 2002;13:334-341.
10. Mohla G, Horvath N, Stevens S. Quality of life improvement in a patient with severe atopic dermatitis treated with photopheresis. J Am Acad Dermatol . 1999;40(5 Pt 1):780-782.
11. National Institute of Arthritis and Musculoskeletal and Skin Diseases website. Available at: http://www.niams.nih.gov/
.
12. Saarinen UM, Kajosaari M. Breastfeeding as prophylaxis against atopic disease: prospective follow-up study until 17 years old. Lancet . 1995;346:1065-1069.
13. Wahn U, Bos JD, Goodfield M, et al. Efficacy and safety of pimecrolimus cream in the long-term management of atopic dermatitis in children. Pediatrics . 2002;110(1 Pt 1):e2.
14. 7/6/2009 DynaMed’s Systematic Literature Surveillance http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php : Langan SM, Flohr C, Williams HC. The role of furry pets in eczema: a systematic review. Arch Dermatol. 2007;143:1570-1577.
15. 6/4/2010 DynaMed’s Systematic Literature Surveillance http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php : Alexander DD, Cabana MD. Partially hydrolyzed 100% whey protein infant formula and reduced risk of atopic dermatitis: a meta- analysis. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2010;50(4):422-430.
16. 1/4/2011 DynaMed’s Systematic Literature Surveillance DynaMed’s Systematic Literature Surveillance : Dotterud CK, Storr O, Johnsen R, Oien T. Probiotics in pregnant women to prevent allergic disease: a randomized, double-blind trial. Br J Dermatol. 2010;163:616-623
ERKEKLERDE KISIRLIK
İnfertilite; Kısırlık; Erkeklerde Kısırlık;
Kısırlık ne demektir?
Kısırlık bir yıllık bir denemeyi takiben çocuk sahibi olamamaktır. Kısırlık şikayetlerinin üçte biri erkeklerden kaynaklanır. Üçte biri kadınlardan kalan üçte biri ise her iki taraftan kaynaklanan problemlere bağlıdır.
Erkek kısırlığı aşağıdaki organlardan kaynaklanır:
• Hipofiz bezi ( beyinde yer alır),
• Hipotalamus ( hipofiz bezini kontrol eden beyin bölümüdür),
• Erkek üreme organları;
o Testisler, o Vas deferens, o Epididim,
Bir yıllık korunmasız ve düzenli bir cinsel teması takiben çocuk sahibi olamamak birçok faktöre bağlıdır:
Aşağıdaki durumlarda erkek kısır kabul edilir:
Sperm sayısı çok az ise,
Sperm var fakat kalitesi düşük ise,
Sperm var ve kalitesi de normal fakat ejekülasyon problemi var ve sperm dışarı çıkamıyor ise erkek kısır kabul edilir.
Erkek kısırlığının en sık sebebi nedir?
Sigara,
Genetik hastalıklar ( Klinifelter send. Yada Sertoli – Leydig hücre sendromu gibi ),
İşyerinde kimyasal maddelere ve ağır metallere maruz
kalmak ( kurşun, kadminyum vb.),
Varikosel ( testislerde varis olması), Hormonsal dengesizlik,
Enfeksiyonlar,
Fiziksel anormallikler, Kanser,
Kemoterapi ilaçları,
İlaçlar ( anabolik steroidler vb), Aşırı alkol tüketimi,
Kronik hastalıklar, Obezite,
Aşırı fiziksel aktivite,
Anti sperm antikorlarnın varlığı erkeklerde en sık rastlanan kısırlık sebepleridir.
Ancak kısırlık nedeniyle başvuran hastaların yarısında hiçbir sebep bulunamaz.
Kısırlığın sebebi nasıl anlaşılır?
Kısırlık teşhisi hastanın şikayetleri ve laboratuar testleri ile araştırılıp teşhis edilir. Doktorunuza ev ve iş yaşamınızla ilgili bilgileri vermeniz gerekir. İşyerinizde maruz kaldığınız kimyasal maddeler şikayetlerinizin sebebi olabilir. Detaylı muayene ve incelemeler yapılmalıdır.
Kısır demeden önce yapılması gereken laboratuvar testleri:
Kan testleri:
Testosteron,
Serbest testosteron,
LH ( luteinizan hormon ),
FSH (Follikül Stimulan Hormon ), Prolaktin seviyesi,
Sperm testleri, Miktarı, Kıvamı,
Kalitesi,
Çözülme süresi, Sperm sayısı, Sperm hareketi, Spermlerin şekli, Sperm kümeleşmesi,
Semende sperm dışı maddeler, Diğer testler
Ultrason ( testis varikosel varlığı ve anatomik yapıyı incelemek için),
Fertilizasyon testi (spermin yumurtaya girip giremediği test edilir),
B i y o p s i : t e s t i s b i y o p s i s i t e s t i s l e r d e n kaynaklanan patolojilerin tespitinde gerekebilir,
P o s t k o i t a l t e s t ( c i n s e l t e m a s s o n r a s ı spermlerin kadın uterusuna girip giremediğini ölçer )
Kısırlık tedavi edilebilir mi ?
Evet erkek kısırlığında tedavi sebebe yönelik olarak planlanır.
1- Hayat tarzı değişiklikleri erkek kısırlıklarının çözümünde önemli yer tutar.
Cinsel temas zamanlaması yapmak ( özellikle iki 1.
adet arası günlerde cinsel temas gebelik şansını arttırır),
Aşırı sıcaktan kaçınmak ( sauna, sıcak jakuzi, 2.
oturma banyoları, hamam ve aşırı sıcak iş ortamları gibi ortamlardan uzak durmak ), Aşırı dar kot ve giysiler giymemek,
3.
Aşırı kilolardan kurtulmak, 4.
Günlük olarak antioksidan ilaç ve E vitamini 5.
almak,
Stresi azaltmak erkek kısırlığını azaltan önemli 6.
faktörlerdir.
2- İlaç tedavisi:
a. Hormonsal dengesizliklerin ilaçla düzeltilmesi, b. Var ise enfeksiyonların tedavisi,
c. Anti östrojen ilaçlar ile birlikte E vitamini sperm sayısı ve motilitesini arttırır.
3- Cerrahi tedavi:
a. Varikosel var ise cerrahi olara düzeltilir,
b . A n a t o m i k b o z u k l u k l a r c e r r a h i o l a r a k düzeltilebilir,
c. Vasektomi ( kısırlaştırma ameliyatı ) var ise ameliyatla geri çevrilebilir, düzeltilebilir.
Ancak her zaman başarılı olmaz.
4- Yardımcı üreme yöntemleri:
Yardımcı üreme yöntemleri yumurta ile spermin yan yana gelmesini ve embriyo oluşmasını kolaylaştıran teknik yöntemlerdir.
a. Artifisyel inseminasyon (yapay döllenme): erkekten alınan sperm özel bir işlemden geçirilerek direk olarak kadının serviks yada uterusunun içine verilir,
b. İn vitro fertilizasyon ( IVF= Tüp Bebek ): kadından alınan yumurta laboratuarda erkek spermi ile döllenir.
2- 3 gün laboratuarda yumurtanın embriyo hale gelmesi beklenir. Daha sonra embriyo ana rahmine yerleştirilir.
c. Gamet yada Zigot transferi ( Gamete or Zygote intrafallopian transfer ) = GIFT yada ZİFT denir:
anneden alınan yumurta ve sperm laboratuarda döllenir.
2-3 gün beklenir oluşan embriyo annenin fallop tüplerine yerleştirilir, kendisi oradan rahme iner.
d. Blastokist tüp transferi ( blastocyst intrafallopian transfer): anneden alınan yumurta ve sperm laboratuar ortamında blastokist oluşana dek büyütülür. Daha sonra ana rahmine aktarılır.
e. İntrastoplazmik sperm enjeksiyonu: tek bir yumurta içine bir spermin enjeksiyon ile sokulmasıdır. Oluşan
embriyo daha sonra ana rahmine aktarılır.
Erkekler için kısırlıktan korunma:
Erkekler için kısırlıktan korunmak amacıyla aşağıdaki önlemler alınabilir:
Sigara içmemek,
Anabolik steroid ( kas yapıcı ilaçlar ) kullanmamak, Aşırı sıcaktan kaçınmak ( sıcak banyo, sauna, jakuzi, hamam, ve sıcak işyeri ortamlarından uzak durmak),
Aşırı alkol kullanmamak,
Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak alınması gereken önlemlerdir.
Referanslar:
1- American Society for Reproductive Medicine http://www.asrm.org
2- The Hormone Foundation http://www.hormone.org/
3- RESOLVE: The National Infertility Association http://www.resolve.org/
4- Mens Health Centre
http://www.menshealthcentre.net/
5- SexualityandU.ca
http://www.sexualityandu.ca/home_e.aspx/
6- Infertility. American College of Obstetricians and G y n e c o l o g i s t s w e b s i t e . A v a i l a b l e a t : http://www.acog.org/publications/patient_education/bp137.cfm . Published 2007. Accessed July 8, 2008.
7- Infertility. EBSCO DynaMed website. Available at:
http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php . Updated July 2008.
Accessed July 7, 2008
8- Jorgensen N, Carlsen E, Nermoen I, et al. East-West gradient in semen quality in the Nordic-Baltic area: a study of men from the general population in Denmark, Norway, Estonia and Finland. Hum Reprod. 2002;17:2199.
9- Male risks. Protect your fertility website. Available at:
http://www.protectyourfertility.org/malerisks.html . Accessed July 8, 2008.
10- Reproductive health. The National Institute for Occupational Safety and Health website. Available at:
http://www.cdc.gov/niosh/homepage.html . Accessed July 8, 2008.
11- Swan SH, Brazil C, Drobnis EZ, et al. Geographic differences in semen quality of fertile US males. Environ Health Perspect. 2003;111:414.
12- Vasectomy. EBSCO Health Library website. Available at:
http://www.ebscohost.com/thisTopic.php?marketID=15topicID=81 . Updated May 2008. Accessed July 8, 2008.
13- 9/2/2009 DynaMed Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Ghanem H, Shaeer O, El-Segini A. Combination clomiphene citrate and antioxidant therapy for idiopathic male infertility: a randomized controlled trial. Fertil Steril. 2009 Mar 5. [Epub ahead of print]
14- 2/14/2011 DynaMeds Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance: Showell M, Brown J, Yazdani A, Stankiewicz M, Hart R. Antioxidants for male subfertility. Cochrane Database Syst Rev. 2011;(1):CD007411
DİFTERİ
Difteri; Diphteria; Kuşpalazı;
Difteri solunum yolu ile bulaşan çok bulaşıcı bakteriyel bir enfeksiyon hastalığıdır. Hastalık solunum yolu ile bulaşır,hapşırık, öksürük ile havaya karışan mikroplar diğer insanlara bulaşarak hastalık yapar. Hastalığa corynebacterium diphteriae adında bir bakteri sebep olur. Solunum yoluyla
bulaşan difteri mikropları en çok boğaz ve burunda yerleşerek difteri yaparlar.
Boğazda solunum yollarını kaplayan sarı gri bir zar görülür.
Bu zar solunum yollarını daraltıp tıkayabilir. Burunda da burun içini kaplayan sarı gri zarlar görülür ve solunum y o l l a r ı n ı t ı k a r . D i f t e r i s a d e c e b u r u n v e b o ğ a z d a olmaz. Mikroplar deriye bulaşırsa ciltte iltihabi yaralara neden olabilirler.
Aşılama ile difteri çok azalmıştır. Ülkemizde 2004 yılından buyana görülmemektedir ancak 2011 yılında yeni hastalar tespit edilmiştir. Aşılamanın kötü olduğu ülkelere seyahat, kalabalık ortamlar, kötü temizlik şartları, aşılanmamış olmak difteri için risk teşkil eder.
Difteri belirtileri nelerdir?
Difteri hastalığının kuluçka süresi 2-5 gündür. Hastalık Deride maviye çalan renk değişimi
Burunda kanlı akıntı
Nefes almakta sıkıntı, hırıltılı soluma, Seste kabalaşma, boğukluk,
Hızlı soluma Titreme, üşüme,
Havlar tarzda öksürük, Boğaz ağrısı,
Tükürüğünü yutamama, ağızdan salya akması, Ateş,
Yutkunurken ağrı,
Nadiren cilt lezyonları ile seyreder. Hastanın boyun lenf bezleri şişer ve boyun kabalaşır.
Difteri teşhisi nasıl konur:
Difteri teşhisi hastanın şikayetleri, klinik görünüm ve muayene bulgularına ilaveten
Boğaz kültürü ile konur.
Difteri tehlikeli bir hastalık mıdır?
Difteri çok tehlikeli ve ölümcül sonuçları olabilen bir hastalıktır. Hastalık çocuk erişkin tüm yaştaki insanları tutabilir. Hastalık hafif boğaz ağrısı ile seyredebileceği gibi çok ağır tablolar ile de seyredebilir bu vakaların % 10 u ölümle sonuçlanır.
D i f t e r i m i k r o b u y a p t ı ğ ı t o k s i n n e d e n i y l e k a l b i n iltihaplanmasına yol açar ve çalışmasını ciddi şekilde bozabilir.
Difteri nin en önemli ve tehlikeli komplikasyonu kalp kasının iltihaplanmasıdır ( miyokardit ).
Nadiren sinir sisteminin de iltihaplanması ve buna bağlı felç ( paralizi ) görülür.
Nadiren difteriye bağlı böbrek tutulumu ( nefrit ) olur.
Difteri nasıl tedavi edilir?
Difteri şüphesi başladığı anda test sonuçları beklenmeden tedaviye başlanmalıdır. Difteri tedavisinde hem antibiyotik hem de difteri anti serumu verilmelidir. Tedavide antibiyotik olarak Penisilin yada Eritromisin kullanılır. Hastalar düzelme görülene dek hastanede yatırılarak tedavi edilmelidir. Difteri ile teması olan herkese aşı yapılarak koruma altına alınmalıdır. Difteri aşısı 10 yıl boyunca koruma sağlar.
Erişkinlerin her 10 yılda bir difteri aşısı yaptırması önerilir.
Nezaman difteriden şüphelenelim :
Yakın zamanda difteri geçirmiş biri ile temasınız oldu ise,
Bölgenizde difteri var ve hastanızda Boğaz ağrısı,
Ateş,
Boğuk ses,
Havlar tarzda öksürük, Kanlı burun akıntısı, Yutma güçlüğü,
Üşüme titreme,
Nefes alma zorluğu veya hırıltılı solunum
Boğaz ağrısı şikayetleri var ise mutlaka doktorunuza danışınız.
Difteri aşı ile önlenebilen bir hastalıktır. Difteri aşısı ancak 10 yıl korur. Aşının 10 yılda bir tekrarlanması gerekir.
Referanslar:
1 - C o m m o n M i s c o n c e p t i o n s a b o u t V a c c i n a t i o n http://www.cdc.gov/vaccines/vac-gen/6mishome.htm
2- Beers MH, Fletcher AJ, Jones TV, et al. The Merck Manual of Medical Information: Second Home Edition . Whitehouse Station, NJ: Merck Research Laboratories; 2003.
3- Epidemiology and Prevention of Vaccine-Preventable Diseases . 8th ed (2005). Published by the National Immunization Program, Centers for Disease Control and Prevention, US Department of Health and Human Services. Available at:
http://www.cdc.gov/nip/publications/pink/dip.pdf.
4- Recommended adult immunization schedule—United States, 2010. Centers for Disease Control and Prevention, MMWR w e b s i t e . A v a i l a b l e a t : http://www.cdc.gov/mmwr/PDF/wk/mm5901-Immunization.pdf . Published January 15, 2010. Accessed January 24, 2011.
5- Recommended immunization schedule for persons aged 0 through 6 years—United States 2010. Centers for Disease C o n t r o l a n d P r e v e n t i o n w e b s i t e . A v a i l a b l e a t : http://www.cdc.gov/vaccines/recs/schedules/downloads/child/201 0/10_0-6yrs-schedule-pr.pdf . Accessed January 24, 2011.
6- Recommended immunization schedule for persons aged 7 through 18 years—United States 2010. Centers for Disease C o n t r o l a n d P r e v e n t i o n w e b s i t e . A v a i l a b l e a t : http://www.cdc.gov/vaccines/recs/schedules/downloads/child/201 0/10_7-18yrs-schedule-pr.pdf . Accessed January 24, 2011.
7- Tetanus, diphtheria (Td) or tetanus, diphtheria, pertussis (Tdap) vaccine: what you need to know. Centers for Disease C o n t r o l a n d P r e v e n t i o n w e b s i t e . A v a i l a b l e a t : http://www.cdc.gov/vaccines/recs/schedules/downloads/child/201 0/10_0-6yrs-schedule-pr.pdf . Published November 18, 2008.
Accessed January 24, 2011.
8- 1/24/2011 DynaMeds Systematic Literature Surveillance DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Updated recommendations for use of tetanus toxoid, reduced diphtheria toxoid and acellular pertussis (tdap) vaccine from the advisory committee on immunization practices, 2010. MMWR Morb Mortal Wkly Rep.
2011;60(1):13-15.
DEMİR EKSİKLİĞİ
1. Demir eksikliği anemisi nedir?
Demir eksikliği anemisi : kan hücrelerinin yapımı için gerekli olan demirin dışarıdan besinlerle yetersiz alınması yada vücuttan aşırı miktarda kaybedilmesi sonucu kan hücrelerinin azalması ve kansızlığın oluşmasıdır.
2. Çocukluk çağında demir eksikliği anemisi ?
Ülkemizde en sık 6-24 aylar arasındaki; anne sütünü az alan, fazla inek sütü tüketen ve demirden zengin ek gıdaların diyete eklenmediği süt çocuklarında gözlenmektedir. İkinci sıklıkla büyümenin hızlı olduğu okul çağındaki çocuklarda ve adolesanlarda da rastlanmaktadır.
3. Demir eksikliği anemisi neden olur?
Hızlı büyüme nedeniyle vücut demir gereksiniminin artması
Besinlerle yetersiz demir alınması
Besinlerle alınan demirin emiliminde bozukluk olması Kanama ile vücuttan demir kaybının artması
Çocukluk çağında sıklıkla ilk iki nedenin bir arada olduğu durumlarda anemi gelişir.
4. Demir eksikliği anemisinin belirtileri nelerdir?
Aneminin süresi ve ciddiyetine bağlı olarak bulgular değişebilir, hafif demir eksikliği anemisinde hiçbir bulgu olmayabilir. Bunun yanında solukluk, halsizlik, çabuk yorulma, çarpıntı, dikkat azalması, daha küçük çocuklarda; huzursuzluk, iştahsızlık en sık gözlenen bulgulardır.
5. Demir eksikliği anemisinin tedavisi nasıl yapılır?
Demirden zengin gıdaların diyete eklenmesi ve demir içeren preperatların kullanılmasıyla kolayca tedavi edilebilir. Vücut demir depolarının dolması için tedaviye uygun dozlarda en az 3 ay devam edilmelidir.
6. Demir içeren preparatlar kullanılırken nelere dikkat edilmelidir?
Doktorunuzun belirttiği dozlarda günde 2 yada 3 kez, iki öğün arasında, yemeklere karıştırılmadan verilmelidir. Taze sıkılmış meyve suları ile alınması demirin barsaklardan emilimini artıracaktır.Yan etkiler görüldüğü zaman daha düşük dozlarda ve tek seferde de verilebilir.
7. Tedavinin yan etkileri nelerdir?
Dişlerde boyanma, ağızda metalik tat hissi, bulantı, kusma,
karın ağrısı, ishal, kabızlık en sık görülen yan etkilerdir.
Dişlerdeki boyama geçicidir, ancak nadiren de kalıcı olabilir.
Verilen demir preparatının ağzın gerisine doğru verilmesiyle önlenebilir. Hastanın gaitası koyu renk çıkabilir. Diğer bulguların gözlenmesi tedavinin kesilmesini gerektirmez, dozun azaltılması ve yemeklerle birlikte alınması yeterlidir.
8. Demir preparatlarının fazla alınması zararlı mıdır ?
Demirin azı olduğu kadar fazlası da zararlıdır. Fazla alınan demir vücutta, özellikle eklemler, kalp, karaciğer gibi organlarda birikerek bu organların fonksiyonlarını bozabilir.
9. Demirden zengin gıdalar nelerdir?
Kırmızı etler, tavuk, balık, yumurta, ıspanak, bezelye, fıstık, pekmez ve üzüm demirden zengin gıdalar arasında yer alır.
10. Çocukluk çağında demir eksikliği anemisi nasıl önlenebilir?
Anne sütüne en az 6 ay devam edilmesi, anne sütünün olmadığı durumlarda demir içeren mamaların kullanılması, 6 aydan sonra ek gıdalara geçildiği zaman demirden zengin gıdaların diyete eklenmesi ve inek sütünün günde yarım litreden fazla kullanılmamasıyla demir eksikliği anemisinin gelişmesi önlenebilir.
CUSHİNG SENDROMU
Cushing Hastalığı; Cushing Sendromu; Hiper Kortizolizm;
Cushing kortizol hormonunun artması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Vücutta böbrek üstü bezlerinden üretilir ve stres ve enfeksiyonlarla mücadelede vücuda yardımcı olur.
Cushing sendromunun en büyük sebebi dışarıdan verilen kortizon hormonudur.
Cushing sendromu neden olur?
Hastalık kortizol hormonuna uzun süre ve yüksek dozda maruz kalmak sonucu ortaya çıkar.
Dışarıdan uzun süre kortizon yada prednizolon gibi steroid hormonların verilmesi,
Böbrek üstü bezlerinin tümörü ve aşırı kortizol üretmesi,
Hipofiz bezi tümörü ve böbrek üstü bezlerinden aşırı kortizol ürettirmesi ( hipofiz bezi adenomlarına bağlı olursa bu duruma Cushing hastalığı denir,
Nadiren akciğer, tiroit, böbrek, pankreas, timüs tümörleri Cushing sendromuna yol açar.
Cushing sendromu kimlerde görülür?
Hastalık herkezde ve her yaşta ortaya çıkabilir. En sık:
• Kortikosteroid içeren ilaçları uzun süre yüksek dozda kullananlarda,
• 20 – 50 yaş arası insanlarda,
• Daha çok kadınlarda ortaya çıkar.
Cushing hastalığının belirtileri nelerdir?
Hastalık birçok metabolizma bozukluğuna yol açar. En sık görülen belirtiler:
Kilo alma,
Özellikle üst vücutta ve yüzde kilo alma, Yuvarlak yüz ( ay dede yüzü ),
Deri değişiklikleri, Deride esmerleşme, Mor çatlaklar, Kolay morarma, Kıllanma,
Adet düzensizlikleri, adet atlama, Kısırlık,
Cinsel istekte azalma, Yüksek tansiyon,
Su tutulması, genel ödem, Kan şekerinde artma, diyabet,
Aşırı yorgunluk, halsizlik, çabuk yorulma, Kişilik değişiklikleri, çabuk kızma, ağlama, Kas güçsüzlüğü,
Osteoporoz, kemik erimesi, kolay kırılma, zor iyileşme, Çocuklarda iskelet gelişiminde, büyüme ve gelişmede gerilik, zeka gelişiminde yavaşlama,
Aşırı susama, Sık idrara gitme, Psikoz,
Bel ağrıları,
Sık enfeksiyon hastalıkları görülür.
Cushing teşhisi:
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı olur. Kullanılan ilaçların detaylı olarak söylenmesi önemlidir.
Kortizol seviyesi testleri yapılır:
24 – saatlik idrarda serbest kortizol: vücuttaki kortizol miktarını gösterir. Birkaç kez yapılıp ortalamasının alınması daha doğru sonuç verir.
Sabah kortizolu: sabah 8 de alınan kan örneğinde kortizol miktarıdır.
Deksametazon süpresyon testi: kortizolun kaynağını tespit etmekte kullanılan testlerdir.
