ÖĞRENME ORTAMLARI DR. ÖĞR. ÜYE. BEHİRE SANÇAR

(1)

ÖĞRENME ORTAMLARI

DR. ÖĞR. ÜYE. BEHİRE SANÇAR

(2)

2

Tanım :

Hedef ve hedef davranışlarını kazanmak için, bireyin bilgi, beceri ve tutumlarına ilişkin

öğrenme süreçlerinin gerçekleştirildiği yerdir.

ÖĞRENME ORTAMI

(3)

3

SINIF İÇİNDE ÖĞRENME

e-ÖĞRENME

GRUP HALİNDE ÖĞRENME

AÇIK İMKANLI ÖĞRENME

(4)

4

ÖĞRENME ORTAMLARININ ÖĞRENME ORTAMLARININ

SINIFLANDIRILMASI SINIFLANDIRILMASI

Öğretmen

rehberliğindeki

öğrenme ortamları

1 İşbirliğine dayanan öğrenme ortamları

2 Kendi başına

öğrenim için

öğrenme ortamları

3

(5)

5

 Öğretmenin

belirleyici,denetleyici olduğu bir öğrenme ortamıdır.

 Öğrenci,sadece

öğretmenin öğrettiği bilgileri öğrenir.

 Öğretmen bir uzman ve bilgi kaynağı

olarak görülür.

1. Öğretmen Rehberliğindeki Öğrenme 1. Öğretmen Rehberliğindeki Öğrenme

Ortamları Ortamları

Öğrenci

Öğrenci Öğrenci

Öğrenci

Öğrenci Öğrenci

Öğretmen Sınıf Sınıf

(6)

6

 Öğrencilerin kendi aralarında yada

öğretmenlerin de bir işbirliği çerçevesinde öğrenmeye çalıştıkları ortam

 Burada esas olan iş birliğidir.

2. İşbirliğine Dayanan Öğrenme Ortamları 2. İşbirliğine Dayanan Öğrenme Ortamları

Öğrenci

Öğrenci Öğrenci Öğrenci

İletişim İletişim

Multimedya

Çalıştırıcı Kütüphane

İnternet Öğretmen

(7)

7

 Öğretmen denetleyicilikten uzak bir pozisyondadır.

 Öğrenci bilgiye yazılı yada elektronik eğitim araçlarını kullanarak ulaşır.

 Gerektiğinde öğretmenin yardımı da istenebilir.

3. Kendi Başına Öğrenim İçin Öğrenme Ortamları

(8)

8

ÖĞRENME ORTAMININ BOYUTLARI ÖĞRENME ORTAMININ BOYUTLARI

ZAMAN BOYUTU

Z ^MEKAN

BOYUTU

M

ALTYAPI BOYUTU

A

^SOSYO-^PSİKOL

OJİK

BOYUT

S

(9)

9

Öğrenme Süresi kişiye, gruba, zamana ve ortama göre değişiklik gösterir.

Bu süre aşağıdaki unsurlara bağlıdır:

 Program (gündem),

 Yer (sınıf, uygulama sınıfı)

 Öğrenme görevinin türü (bireysel, grup, uygulama, staj)

 Gerekli miktarda zaman. Birkaç saat ya da bir okul uygulaması esnasında.

1. Zaman Boyutu

(10)

10

Mekansal boyut öğrenim ya da çalışmanın gerçekleştirildiği yere atıfta bulunur:

 Okulda,

 Evde,

 Şirkette staj,

 Öğretmen staj görevlerinde,

 Sanal sınıfta

Bu her öğrenme ortamı için değişiklik Bu her öğrenme ortamı için değişiklik gösterebilir. Öğrenme görevinin

gösterebilir. Öğrenme görevinin başarılması için ne gereklidir?

başarılması için ne gereklidir?

2. Mekan Boyutu

(11)

11

DEĞİŞİK ORTAMLARDA ÖĞRENME UYGULAMALARI

SINIF ORTAMI SINIF ORTAMI

Sınıfta öğrenme

 aynı yer

 aynı zaman

 aynı hız

 aynı konu

Öğretmen

(12)

12

Sanal Boyut Sanal Boyut

e-öğrenme ortamı

 değişken yer

 değişken zaman

 değişken hız

 değişken konu

çalıştırıcı

web sunucusu

(13)

13

3. ALTYAPI BOYUTU 3. ALTYAPI BOYUTU

Altyapıyı oluşturan öğeler;

 Ekipman,

 Eğitim materyalleri (CD, VSD vs.)

 Internet altyapısı

 Örgüt yapısı (Merkez ve

merkeze bağlı okul)

(14)

14

4. SOSYO-PSİKOLOJİK BOYUT 4. SOSYO-PSİKOLOJİK BOYUT

Öğrenme sürecinde etkileşim Öğrenme sürecinde etkileşim;

 Öğrenciler ve öğretmenler

 Öğrenciler ve diğer öğrenci

arkadaşları, arasında “sosyal bir ortamda” gerçekleşir.

Bu boyut, aynı zamanda kişisel

görüşleri, değerleri, standartları ve

öğrenme niyetlerini de içerir.

(15)

15

SORGU TABANLI ÖĞRENME SORGU TABANLI ÖĞRENME

► Dünyayı araştırmayı, keşifler

yapmayı, yeni kavrayışlar için bu keşifleri test etmeyi içeren

öğrenmedir.

► Geleneksel eğitim, doğal sorgu sürecinden vazgeçmeye neden olur.

► Öğrenciler çok fazla soru

sormamayı öğrenirler ve bunun

yerine beklenen yanıtları vermeleri

istenir.

(16)

16

GELENEKSEL ---SORGU TA

GELENEKSEL ---SORGU TA B B ANLI ANLI

 Kapalı sistem

 Gerçekler vurgulanır.

 Kaynaklar sınıfla sınırlıdır.

 “sınıf dışındaki”

sorular bırakılır.

 Kazanılan bilgiyle ilgili değerlendirme yapılır.

 Açık sistem

 Öğrenme vurgulanır.

 Kaynakların ucu açıktır.

 Akla gelen tüm sorular incelenir.

 Sürecin tüm

adımlarıyla ilgili

değerlendirme

yapılır.

(17)

17

SORGU TABANLI ÖĞRENMENİN SORGU TABANLI ÖĞRENMENİN

YARARLARI YARARLARI

 Öğrencilerin “gerçek” sorularını

belirleyerek bunları öğrenme fırsatlarına dönüştürmelerine yardımcı olur.

 Tüm öğrencilerin öğrenme sürecine

getirdikleri deneyim ve bilginin geçerliliğini kontrol eder.

 Öğrencilerde güven, ilgi ve özsaygı uyandırır.

 İşbirliğine dayalı öğrenme ortamlarına uygundur.

 Tüm yaş gruplarıyla çalışabilir.

(18)

18

ÖNEMLİ OLAN ÖNEMLİ OLAN

 Neyi bildiğimiz yerine nasıl bildiğimiz üzerine

odaklanmaktır.

 Çocuklarda soru sorma ve yaşamları boyunca bunların

yanıtlarını arama isteği yaratmaktır.

 Internet boğucu hale gelebilir.

Eğiticinin görevi, çocukların bilgiden nasıl anlam çıkarılacağını

anlamalarını sağlamaktır.

(19)

 Eğitim salonu:

 Genişlik

 Aydınlık

 Isı

 Havalandırma

 Yerleşim

 Teknik ekipman olarak yetersizse eğitici için önemli sorunlar oluşmaktadır

(20)

 Grubun büyüklüğüne uygun ne çok büyük ne çok küçük

 Uzun dar sütunlu salonlar uygun değil

 Döşemeler sesi yansıtmayan ve yankılanma yapmayan

(21)

 Uzun eğitim saatlerinde gün ışığı almalı

 Gün ışığı doğrudan dinleyici ve eğiticiye gelmemeli

 Uzun masa ya da U düzeni ile yapılan

eğitimlerde gün ışığı büyük duvara yansımalı

 Pencerelerde ışığı kontrol edebilecek perdeler olmalı

(22)

 Havasız, çok sıcak ya da çok soğuk olmamalı

 Havalandırma sistemi olmalı ve ayarlanabilmeli

 İdeal ısı 18-20 derece

(23)

 Kapı ve duvarlardan ses geçmemeli

 Geçici gürültülerde eğitici susarak beklemeli

 Salonun girişine eğitim yapıldığı asılmalı ve kapı açılıp kapatılması önlenmeli

(24)



Salonun tüm noktalarından sizin ve alanın görüldüğünden emin olun



Küçük masanızı eğitim için düzenleyin, herşeyin elinizin altında olmasını sağlayın



Başlangıçta katılımcıların kullanacakları malzeme varsa masalarında hazır olup olmadığını kontrol edin



Işık ve ısı kontollerinin nerede olduğunu

yardıma gereksinim olduğunda kimden

yardım alacağınızı belirleyin

(25)

 Kullanacağınız tüm ekipmanların çalışır durumda olduğunu kontrol edin

 Flipchart kullanıyorsanız en az iki adet olmasına dikkat edin

 Bilgisayar, tepegöz ve slayt makinesini kontrol edin

 Elektrik kablolarının ayak altında olmadığından, ayağınıza katılmayacağından emin olun

(26)

(27)

U YERLEŞİMİ

 10-20 kişiye kadar uygundur

 Katılımcıları teşvik eder ve etkileşimli sunum ve gösterimleri sağlar

 Görsel sunum araçlarının kullanımını kolaylaştırır

 Eğiticinin katılımcılara ulaşmasını kolaylaştırır

 Katılımcılar arasında etkileşim sağlar

 Uçlarda oturanların kenarda kalmamalarına dikkat etmek gerekir

(28)

(29)

V YERLEŞİMİ

 16-18 kişiye kadar uygundur

 U yerleşiminin sakıncalarını ortadan kaldırır

 Rol oyunları içeren çalışmalarda ideal ortamdır

 Sunuş eğitimleri gibi konularda etkinliğin performansını artırır

 Eğitici katılımcılarda rahat iletişim kurar

 Görsel malzeme kullanımını kolaylaştırır

(30)

(31)

Toplantı Odası Düzeni

 Küçük gruplar içindir

 Lider pozisyon yaratır

 Sorun çözme toplantılarında grup etkileşimini kolaylaştırır

 Eğiticiye hareket etme olanağı vermez

 Görsel sunum araçlarını kullanma zor olabilir

 Rol oyun aktiviteleri için uygun değildir.

(32)

(33)

Balık Kılçığı

 20-25’den fazla katılımcının olduğu gruplar içindir

 Tüm katılımcılar ekranı görebilirler

 Ortadaki koridor eğitimcinin katılımcılarla iletişimini sağlar

 Masa arkadaşlarının ortak çalışması mümkün olur

 Bazı katılımcılar diğerlerini maskeleyebilir

 Okul sıralarını hatırlatır ve bazen hatalı gruplamalara yol açabilir

(34)

GRUP ÇALIŞMASI

(35)

Grup Çalışması

 30’dan fazla katılımcı için idealdir

 Grup çalışmalarının çok olduğu eğitimler için uygundur

 Resmi olmayan ve aktif katılımı destekleyen bir ortamdır

 Bir aktiviteyi alt grup aktiviteleri olarak yapmayı sağlar

 Doğallığı, açıklığı ve içtenliği sağlar

 Eğiticinin aralarda rahat dolaşmasını sağlar

 Katılımcılar ekranı rahat görebilirler

 Gruplaşmalara yol açabilir

(36)

(37)

Daire

 Beyin fırtınası eğitimleri için idealdir

 En üst düzeyde katılımı ve aktiviteyi özendirir

 Eğitimci-katılımcı etkileşimini sağlar

 Bilişsel bir liderliğe gerek duyulmaz

 Katılımcıların aralarında konuşmaları engellenir, gruplaşmalar azalır, rahat diyalog gelişir

 Katılımcılar kendilerini eşit hissederler

 Görsel araçların kullanımı uygun değildir

(38)

(39)

Rol Oyun Düzeni

 12-15 kişilik eğitimler için uygun

 Katılımcıların oyun ve sunumları rahat izlemesi ve katılması mümkün

 Çeşitli grup aktiviteleri için eşyaları çekmek gerekmez

 Grup oluşturmayı ve çalışmalarını kolaylaştırır

 Video kaydı için köşelerden kayıt yapmak mümkündür

(40)

OTURMA VE KATILIMCI PSİKOLOJİSİ

 Koltuklar ne çok rahat ve ne çok rahatsız olmamalı

 Eğitici ile aradaki uzaklık arttıkça katılım azalır

 Sıra düzeni iletişimi azaltır

 Bazen katılımcıların birbirleri ile kaynaşmaları ve küçük gruplaşmalara engel olmak için yer

değiştirmeleri istenebilir

 Farklı zamanlarda eğitime gelenler aynı yerde oturmak isterler

(41)

 Çabuk sinirlenen ve kurallara uymayan katılımcılar grup çalışması düzeninde oturmak istemezler

 Sürekli oturmanın yarattığı yorgunluğu gidermek için belirli aralıklarla ayağa kalkmayı ve kan

dolaşımını değiştirmeyi sağlayan grup çalışmaları yapmak iyi olur

 Kahve-çay ikramlarının salon içinde

bulundurulduğu rahatlatıcı ortamları kullanmak yararlı olur, ancak katılımcıların ilgisinin sık sık dağıtılmaması da gerekir

(42)

(43)

Öğrenme için uygun ortam dendiğinde fiziksel ve sosyal her şey akla gelmelidir.

Öğrenmede atmosfer (iklim) çok önemlidir

• Isı

• Işık

• Havalandırma Eğitim sürecini,

• Heyecan olumlu-olumsuz

• Coşku etkilemektedir.

• Rahatlık

• Stres

(44)

1. Isı, havalandırma, ışık, ses düzeni, dinlenme yeri, oturulan sandalyelerdir.

2. Parlak renkler, neşeli ve iyimser bir ruh

haline, donuk ve mat renkler, tersi durumlara

yol açabilir.

(45)

3. Oturma düzeni katılanların yüz iletişimini sağlayacak şekilde yuvarlak veya oval

olmalıdır.

4. Katılanların aktif olmalarını sağlayacak

eğitim materyali kullanılmalıdır.

(46)

1. Eğitimde fiziksel ortam kadar psikolojik iklim de önemlidir.

2. Kişiler arası ilişkiler iyi bir iletişimle başlar 3. İletişim Latincede bölüşme anlamına

gelen (Communis) kelimesinden çıkarılmış

bir terimdir.

(47)

4. Mevcut kapsamın bireyler arasında

bölüşümünü sağlamak için yapılan çabalar olarak tanımlanabilir.

5. İki birim arasında ileti alış verişi daha

yalın bir tanımlama olabilir.

(48)

6. Diğer bir tanımla iletişim, duyguların, düşüncelerin, tutumların, tavırların, haber ve mesajların bir kişi, bir grup ya da bir

kurum tarafından bir kişi, bir grup ya da bir kuruma karşılıklı olarak iletilmesidir.

7. Uyku saatlerinin dışında kalan sürenin

%75’i iletişimle geçer. Bu sürenin %30’u

konuşarak, %45’i de dinleyerek geçer.

(49)

8. İletişimin amacına ulaşabilmesi için

mutlaka iletişim sürecinin işlemesi gerekir.

İletişim sürecindeki temel öğeler:

• Kaynak: Başkası ile paylaşacak bir fikre sahip olan kimsedir.

• Mesaj: İletişime esas olan haber ya da bilgidir. Mimik, jest gibi bir sembol olabilir.

• Kanal: Mesajın alıcıya iletilmesini

sağlayan araç ya da yöntemdir. En etkili

araçlar görsel-işitsel olanlardır.

(50)

• Alıcı: Kaynaktan gelen mesajın, iletici araç ve yöntemleri takip ederek ulaştığı kişidir.

Birey, grup ya da kurum olabilir.

• Dönüt: Kaynaktan gelen mesaja alıcının gösterdiği tepkinin tekrar kaynağa

ulaşması sürecidir. Dönüt sağlanamıyorsa iletişim tek yönlüdür.

• Çift yönlü mesaj alış-verişine, iletişim

• Tek yönlü mesaja, iletim denir (radyo,tv).

(51)

• Sağlıklı bir iletişim için alıcının kaynak tarafından çok iyi tanınması gerekir.

• Kaynak ile alıcının geçmişteki ortak yaşantısı ne

kadar fazla ise, iletişimde anlaşmaları o kadar kolay olur.

Ortak Yaşantı Alanı

Kaynağın Alıcının Yaşantı alanı Yaşantı alanı

Ortak Yaşantı alanı

(52)

Bir iletişim sürecinin etkililiği şu temel koşullara bağlıdır:

• Simgeleri benzer biçimde tanımlaması

• Dilin anlaşılır bir şekilde kullanılması

• Çoklu kanal kullanılması

• Dönüt sisteminin sağlanması

(53)

1. Psikolojik engeller: Kaynak ve alıcının görüş çerçeveleri, duygu ve heyecanları, yargı ve saplantıları

2. Semantik (anlamsal) engeller: Konuşma dilindeki karışıklık ya da inceliklerin neden olduğu fark ve anlaşmazlıklar

3. Statü: Kaynak ve alıcının sosyal ve formal statüleri, akademik ve mesleki gelişim

farklılıkları

(54)

4. Korunma: Kaynağın bazı yükümlülüklerin altına girmesi durumunda önceden

hazırlayacağı savunma mekanizmaları 5. Alan: İletişim merkezi ile birimler

arasındaki uzaklık

6. Hiyerarşi: Katı bir hiyerarşik sınıflama nedeninden dolayı kanalların tıkanıklığı 7. Uyutma: Kanalların ya da iletimdeki

organların mesajları ihmal etmesi ya da önemsiz sayması

8. Sınırlama: Mesajların sınırlanması veya

gizli tutulması

(55)

1. İnsanlar arasında anlaşma sağlanamaz

2. Ulaşmak istenilen hedeflerden başka hedeflere ulaşılır

3. İnsanlar çalıştıkları kurum ya da kuruluşları değiştirirler

4. Kimi insanlar amaçlarından vazgeçer

5. İnsanlar birbirlerine küserler, kavga ederler, birbirlerini öldürürler

6. İnsanların yönettiği gruplar arasında darbe çıkabilir

7. İnsanların yönettiği uluslar birbiriyle savaşır

(56)

Kaynak:

Öğretmen

Mesaj:

İçerik

Kanal:

Yöntem

Alıcı:

Öğrenci

Dönüt

(57)

İyi bir eğitici;

• Öğrencilerden gelen tepkilere (dönütlere) göre nasıl öğrettiğini ya da nasıl öğretmesi gerektiğini belirleyebilir.

• Sınıf içinde öğrencinin soru sorması,

gülmesi, derste uyuması ya da esnemesi bir dönüt işareti olarak görülebilir.

• Öğretinim etkili olabilmesi için sınıfta çoklu ortamın (multi-media) oluşturulması,

etkileşim ve iletişim açısından önemlidir.

(58)

1. Öğretmen konuşma yeteneğini geliştirmeli 2. Ders iyi bir şekilde planlanmalı

3. Öğrenci ihtiyaçları, yetenek ve ilgileri değerlendirilmeli

4. Öğrencinin ilgisini dağıtan durumlar ortadan kaldırılmalı

5. Birden fazla duyu organına hitap edilmeli, verbalizmden kaçınmalı

6. Zor ve çok teknik olan öğretim araçlarından

kaçınmalı

(59)

• Etkileşim (interaction), birbirini karşılıklı etkileme sürecidir.

• Sınıf içi etkileşim süreci, öğrenme yaşantılarının kazanılmasında ve öğretim hizmetinin niteliğini arttırmada en önemli faktörlerden biridir.

• Sınıf içi etkileşim:

– her yönüyle öğretmen ve öğrenci ilişkilerini, – sınıf içi iletişimi,

– sınıfın yönetimini,

– öğretim strateji, yöntem ve teknikleri ile araçların kullanılmasını,

– öğretmen ve öğrencilerin çok boyutlu özelliklerini ve davranışlarını içermektedir.

(60)

Öğretmen

Öğrenci Öğrenci

En az etkili: Sınıfta öğretmen – öğrenci

arasında tek yollu iletişim

(61)

Öğretmen

Öğrenci Öğrenci

Çok etkili: Sınıfta çift yollu iletişimi

geliştirmeyi denemesi

(62)

Öğretmen

Öğrenci Öğrenci

Aynı şekilde Çok etkili: Öğrenciler

arasında bazı iletişime izin verir

(63)

Öğretmen

Öğrenci Öğrenci

En çok etkili: Öğretmen grupta tüm üyeleri

çift yollu iletişime teşvik eder

(64)

ÖĞRENME ORTAMLARI DR. ÖĞR. ÜYE. BEHİRE SANÇAR