I. KÜRESEL GELİŞMELER
Fed tutanakları: Haziran ayına kadar faiz artırımı beklenmiyor…
Fed'in Mart ayı toplantı tutanakları yayınlandı. Tutanaklar, üyelerin Nisan'da faiz artırımını tartıştığını ancak birçok üyenin böyle bir hareketin karşısında olduğunu gösteriyor. Bu anlamda tutanaklar, Mart toplantı metni ve geçtiğimiz hafta Yellen’dan gelen güvercin mesajlarla paralel ve Nisan ayında Fed'in faizleri sabit bırakacağı beklentisini daha da kuvvetlendirir nitelikte, ancak Haziran ayında faiz artırımına da kapıları açık bırakıyor.Bu anlamda Nisan ayında artırım olmasa bile Haziran toplantısına dönük mesajlar önemli olacak.
Hatırlatmak gerekirse, Mart toplantısında Fed, global riskler ve içerde düşük enflasyon görünümüne dikkat çekmiş ve 2016'da faiz artırım beklentisini 4'den 2'ye indirmişti.
Mart hizmet PMI’ları ABD ve Çin için olumlu, Euro Bölgesi için olumsuz…
Geçtiğimiz hafta ABD, Çin ve Euro Bölgesi’nden gelen Mart ayı hizmetler PMI, ABD ve Çin için görünümün bir miktar daha olumluya döndüğünü gösterirken, Euro Bölgesi için soru işaretlerini artırdı. ABD tarafında, ISM imalat sanayi PMI Mart’ta güçlü bir yükselişle tekrar genişleme bölgesine geçerken, imalat-dışı PMI endeksi de Şubat ayının 53,4'lük seviyesinden 1,1 puanlık artışla54,5'e yükseldi. İş aktivitesi ve yeni siparişler kalemlerindeki yükselişler de önümüzdeki dönem için olumlu sinyaller verdi.
Caixin Çin Hizmetler PMI Endeksi Mart ayında, Şubat ayının 51,2'lik düzeyinden 52,2 seviyesine yükseldi, veri, imalat sanayindeki toparlanmanın ardından Mart'ta hizmetlerde de hızlanma yaşandığına işaret ediyor. Bu şekilde imalat ve hizmetler sektörünü kapsayan Caixin Bileşik PMI Endeksi Şubat ayındaki 49,4'lük düzeyinden Mart'ta yeniden 50 bandının üzerine (genişleme bölgesine), 51,4'e yükseldi, veri aynı zamanda 11 ayın en yükseği.
Euro Bölgesi Hizmetler Endeksi ise Mart ayında, Şubat’ın 53,3'lük ve Mart ön verilerinin 54'lük düzeylerinin altında 53,1 oldu. İmalat sanayinde görülen artış, hizmetlerdeki gerileme tarafından neredeyse geri alınmış oldu ve Bileşik PMI da Mart'ta marjinal bir artışla 53’ten 53,1'e yükseldi. İlk çeyrekte bileşik PMI'ın ortalaması da 53,2 oldu ki bu 2014 son çeyreğinden bu yana en düşük seviye. Markit analistlerine göre, bu (bir önceki çeyreğe göre) %0,3 civarı zayıf büyümenin devam ettiğine işaret ediyor.
IMF küresel büyüme beklentisini tekrar düşürebilir…
IMF’nin Küresel Ekonomik Görünüm Raporu Nisan sayısı bu hafta yayınlanacak. Bu bağlamda küresel ekonomiye ilişkin bir konuşma yapan IMF Başkanı Lagarde’ın vurguları Fon’un küresel büyüme beklentisini bir kez daha düşürebileceğine işaret ediyor. Lagarde, Çin'deki yavaşlama, düşük emtia fiyatları ve finansal sıkılaşmanın yarattığı risklerle küresel ekonomik görünümün son altı ayda zayıfladığını ifade etti.
Hatırlatmak gerekirse IMF'in en son Ocak raporunda 2016 beklentisi %3,4 olarak açıklanmıştı; bu, Ekim 2015 raporunda %3,6; Nisan 2015 raporunda ise %3,8'di.
Diğer yandan IMF geleneksel olarak raporun analitik bölümlerini (2. ve 3. Bölümler) geçen hafta yayınladı. Özellikle, gelişmekte olan ülkelere sermaye girişlerindeki yavaşlamayı ele alan 2. Bölüm önemli uyarılar içeriyor. 2010 yılından 2015’in üçüncü çeyreğine kadar olan dönemde gelişmekte olan ülkelere sermaye girişlerindeki azalmayı irdeleyen IMF, bunun bir ekonomik ve mali krizi tetikleyebileceği konusunda uyarıyor (Bkz. Serhat Gürleyen).
Hindistan Merkez Bankası faiz indirdi…
Hindistan Merkez Bankası, politika faizini son 6 ay içerisinde ilk kez indirerek
%6,75'ten %6,5'e çekti, bu 2011 Mart ayından bu yana en düşük seviye. Karar piyasa beklentileriyle paralel, diğer yandan Banka, toplantı açıklamasında, faiz indirimlerinin devam edebileceği sinyalini verdi.
Yunanistan ile kreditörler arasında anlaşma sağlanamadı…
Yunanistan ile kreditörler arasında hafta sonu boyunca süren görüşmelerden bir sonuç alınamadı, tarafların Pazartesi akşamı (bu akşam) yeniden bir araya geleceği belirtiliyor. Anlaşmazlığın temelinde ise Yunan hükümetinin, emeklilik sistemi, vergi reformu ve banka kredilerini ödeyemeyenlere sağlanan korumanın sınırlandırılması konusunda taahhüt ettiği reformları yapmamakta direnmesi bulunuyor. Yunanistan’ın Haziran ve Temmuz aylarında toplamda 10 milyar eurodan fazla ödemesi bulunuyor ve anlaşma sağlanamazsa 3. Kurtarma programı (toplamda 86 milyar euro) çerçevesinde yardım alamayacak.
II. TÜRKİYE EKONOMİSİ
TCMB Başkanlığı’na Murat Çetinkaya atanacak…
Raporumuz yayına hazırlandığı sırada basına düşen haberlere göre TCMB Başkanlığına şuan Başkan Yardımcısı olan Murat Çetinkaya atanacak. Üst düzey iki yetkilinin Reuters'a verdiği bilgiye göre, Çetinkaya'nın atanmasını öngören kararname bugün (Pazartesi) Şanlıurfa'da yapılan Bakanlar Kurulu toplantısında imzaya açılacak.29 Haziran 2012 tarihinden itibaren Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkan Yardımcısı olarak görev yapan Çetinkaya'nın özgeçmişine buradan ulaşabilirsiniz. Yine basına yansıyan haberlere göre Erdem Başçı da OECD nezdinde büyükelçi olarak atanacak.
Hatırlanacağı gibi Erdem Başçı’nın görev süresi 19 Nisan Salı günü doluyor.
Banka’nın bu ayki PPK toplantısı ise bundan bir gün sonra 20 Nisan Çarşamba günü yapılacak. Çetinkaya’nın atanmasına ilk piyasa tepkisinin, belirsizliğin azalması nedeniyle olumlu olduğu görülüyor.
Enflasyonda gıda kaynaklı gerileme…
Mart’ta Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) enflasyonu hemen hemen yatay (tam olarak hafif negatif %-0,04) seyretti ve 12 aylık TÜFE enflasyonu, Şubat’taki %8,8’lik seviyesinden belirgin şekilde %7,5’e geriledi,gerilemede gıda fiyatlarındaki düşüşetkili.Nitekim gıda ve alkolsüz içecekler grubu yıllık enflasyonu Mart’ta %8,8’den
%4,6’ya çok belirgin bir azalış gösterdi. Bu şekilde geçen yıl Mart’ta aylık enflasyona 0,6 puan katkı yapan gıda fiyatları, bu yıl 0,5 puan düşürücü etki yaptı. Dolayısıyla, bu enflasyonda genele yayınlan ve kalıcı bir düzelmeye işaret etmiyor. Nitekim çekirdek enflasyon (I-Endeksi) Mart’ta aylık bazda yükselişini sürdürürken (%0,4), yıllık bazda ise %9,7’den %9,5’e hafif gerileme gösterdi, bu %5’lik enflasyon hedefinden belirgin derecede uzak olunduğuna işaret ediyor. Aynı şekilde gıda dışı enflasyonda da Mart’ta sınırlı bir gerileme olsa da geçtiğimiz yılın sonundaki %8,1’den Mart’ta %8,7’ye bir yükseliş yaşandığını belirtelim.
Her ne kadar çekirdek enflasyonda yüksek seyir devam etse de, manşette yaşanan gerilemenin Nisan ayında yapılacak toplantıda PPK’nın faiz koridorunun üst bandında bir indirim daha yapmasına kapıyı açtığı söylenebilir. Ancak bunun 1) Küresel ortamın destekleyici olmayı sürdürmesi ve 2) lirada olumlu seyrin sürmesine bağlı olduğunu da belirtelim.
Mar 16 Mar 15 Mar 16 Şub 16 Mar 16 Şub 16
TÜFE -0.04 1.19 7.46 8.78 1.75 1.80
Yiyecek ve Alkolsüz İçecek -1.53 2.47 4.58 8.83 2.65 4.24
Tütün ve Alkollü İçecek 0.00 -0.01 12.79 12.78 10.69 10.69
Giyim ve Ayakkabı 0.35 1.06 9.03 9.80 -12.15 -12.45
Konut 0.16 0.72 6.63 7.22 2.24 2.07
Ev Eşyası 0.62 0.57 11.09 11.04 2.96 2.33
Sağlık 1.21 0.99 9.43 9.20 5.52 4.27
Ulaştırma 0.79 0.91 6.19 6.32 1.91 1.11
İletişim -0.10 -0.03 1.19 1.26 -0.47 -0.37
Eğlence ve Kültür -0.28 1.22 9.60 11.25 1.67 1.96
Eğitim 0.47 0.20 6.94 6.66 0.67 0.19
Lokanta ve Oteller 0.65 1.42 12.26 13.12 2.53 1.87
Çeşitli Mal ve Hizmetler 0.87 0.52 12.39 12.00 4.96 4.06
Yİ-ÜFE 0.40 1.05 3.80 4.47 0.75 0.34
Dayanıklı Tüketim Malı -0.01 1.27 12.06 13.49 4.76 4.77
Enerji 0.44 2.44 -9.38 -7.57 -4.86 -5.28
İmalat Sanayi 0.63 0.98 5.03 5.40 1.33 0.70
Çekirdek Enflasyon: I Endeksi 0.41 0.61 9.51 9.72 0.69 0.28
Kaynak: TUIK, Turkey Data Monitor (yüzde)
Aylık 12-aylık Yılbaşından Bugüne
Enflasyon: Mart 2016
Moody’s bir kez daha pas geçti…
Moody’s Cuma günü önceden belirlenmiş gözden geçirmesinde bir değerlendirme yapmayarak Türkiye’nin Baa3 (en düşük yatırım yapılabilir seviye) ve negatif not görünümünü onaylamış oldu. Kurum mevcut not ve görünümü 24 aydır değiştirmiyor.
Moody’s’in takvimdeki diğer iki potansiyel değerlendirme tarihleri ise 5 Ağustos ve 2 Aralık (Bkz. Cüneyt Başaran).
Sanayi üretimi Şubat’ta da belirgin artış kaydetti…
Sanayi Üretimi (SÜ), Şubat ayında yıllık bazda takvim etkisinden arındırılmış ve arındırılmamış olarak sırasıyla %5,8 ve %8,5 oranında arttı. Ana sanayi gruplarına bakıldığında üretim artışının genele yayılmış olduğu, yalnızca sermaye malları üretiminde bir ivme kaybı olduğu görülüyor. Takvim ve mevsim etkilerinden arındırılmış endeks ise Ocak ayında aylık bazda %1'lik artışın ardından Şubat'ta %0,5 artış kaydetti. Bu şekilde sanayi üretiminde yılın ilk iki ayında artışlar takvim etkisinden arındırılmış ve arındırılmamış olarak %5,7 ve %6 oldu.
Sanayi üretimindeki mevcut seyrin, büyümede güçlü seyrin devam ettiğine mi işaret ettiği; yoksa yavaşlamada bir gecikme mi olduğu noktasında ise şu an için ikinci seçeneğin bir miktar daha ön planda olduğu söylenebilir. Zira sanayi üretimindeki ilk iki aylık seyir, başta imalat sanayi PMI’ı, güven endeksleri ve kredi verileriyle çelişkili bir görünüm arz ediyor.
Hatırlatmak gerekirse imalat sanayi PMI’ı Aralık ayında ulaştığı 52,2 düzeyinden bu yana kesintisiz gerileyerek Mart ayında 49,2 oldu ve yeniden daralma bölgesine düştü.
Benzer şekilde reel sektör güven endeksi de gerileme gösterirken, son dönemde ticari kredilerde bir kıpırdanma olmakla beraber kredi genişleme hızları da zayıf seyrini koruyor. Dolayısıyla önümüzdeki aylarda sanayi üretiminde bir yavaşlama görebiliriz.
III. TÜRKİYE PİYASALARI
Geçtiğimiz hafta piyasalarda yaşanan olumlu atmosferin kısmen yumuşadığı görüldü.
Bunda Moody’s’den gözden geçirme öncesi gelen uyarılarla beraber Ekonomi Bakanı Mustafa Elitaş’ın TCMB’nin ‘radikal faiz indirimi’ yapması gerektiği yönündeki sözleri de etkili oldu. Lira’nın dolar karşısında zayıflamasıyla USD/TL kuru haftalık %1,3’lük yükselişle 2,859 seviyesinden kapanış yaparken, sepet kur (0,5USD+0,5EUR) da
%1,2’lik yükselişle 3,06’dan kapandı. Borsa İstanbul (BIST-100 Endeksi) de %0,2 civarı hafif yükselişle 82,502’den kapanış yaptı.
Elimizdeki son verilere göre, Murat Çetinkaya’nın TCMB Başkanlığı’na atanacağı yönündeki haberler belirsizliğin azalması nedeniyle piyasalarca olumlu karşılanmış görülüyor.
IV. ÖNÜMÜZDEKİ HAFTAYA KISA BAKIŞ
İçeride haftanın en önemli verisi Pazartesi günü açıklanan Şubatayı ödemeler dengesi verileri. Şubat'ta cari açık 1,8 milyar dolar olarak gerçekleşti ve bu şekilde 12-aylık toplam açık, Ocak ayındaki 32 milyar dolar seviyesinden 30,5 milyar dolara geriledi, rakam piyasa beklentilerinin bir miktar altında. Konuyu önümüzdeki haftaki bültenimizde daha detaylı ele alacağız.
Bunun yanı sıra, 14 Nisan Perşembe günü Şubat ayı kısa vadeli borç verisi, 15 Nisan Cuma günü açıklanacak Mart ayı bütçe rakamları ile aynı gün açıklanacak Ocak dönemi işgücü istatistikleri yakından takip edilecek.
Dışarıda, Euro Bölgesi ve ABD’den gelecek Mart ayı enflasyon verileri yakından takip edilecek. Özellikle ABD tarafında veri, Fed’in faiz artırım takvimi açısından önemli. Ayrıca IMF’nin yeni Küresel Ekonomik Görünüm raporu da 12 Nisan Salı günü yayınlanacak.
8.Nis 1.Nis Haftalık Aylık 3-Aylık Yılbaşından
Bugüne Yıllık
Hazine Gösterge Faizi (bileşik; %) 1/ 9.97 9.99 -0.02 -0.69 -1.17 -0.81 1.21
TCMB 1-Haftalık Repo Faizi (basit; %) 1/ 7.50 7.50 0.00 0.00 0.00 0.00 0.00
TCMB Ortalama Fonlama Maliyeti (%) 1/ 8.75 8.83 -0.08 -0.28 -0.08 -0.06 0.97
Bankalar Arası Repo/Ters Repo Faiz Oranı (%) 1/ 10.11 10.11 0.00 -0.25 -0.14 -0.64 0.47
Döviz Kuru Sepeti (0.5$+0.5€) 3.06 3.02 1.18 -0.53 -2.09 0.06 13.10
USD/TL 2.859 2.822 1.32 -2.17 -4.38 -2.10 10.40
EUR/TL 3.252 3.218 1.06 0.95 0.00 2.04 15.59
BIST 100 (TL, kapanış) 82,502 82,359 0.17 6.20 16.84 15.02 -0.36
BIST 100 (ABD sent) 2.89 2.92 -1.13 8.55 22.18 17.49 -9.75
BIST İşlem Hacmi (milyar TL) 2/ 4.1 4.4 -6.30 -14.67 -13.50 72.59 5.07
MSCI TR Endeksi 409.1 420.1 -2.62 6.63 18.63 15.75 -10.33
1/ O tarihteki % değişimi değil, baz puan olarak farklarını gösterir. Hazine gösterge kağıdı 17 Haziran itibariyle 14 Haziran 2017'dır.
2/ Son veri 7 Nisan tarihine aittir.
Seçilmiş Piyasa Göstergeleri
% Değişim
