AĞAÇ VE ORMAN ÜRÜNLERİ
1. SEKTÖRÜN TANIMI
Ticarete konu olan tüm ürünler için iki temel sınıflandırma sistemi kullanılmaktadır. Detaylı veriler için Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and Coding Systems) kısaca Armonize Sistem kullanılırken, toplulaştırılmış veriler için ise Standart Uluslararası Ticari Sınıflandırma (SITC Rev.3, Standart International Trade Classification) kullanılmaktadır.
Kısa anlamda Armonize Sistem, geniş anlamda ise Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Kodları (GTİP) esas alınarak oluşturulan Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri ürün tanımları aşağıda verilmektedir.
GTİP Kodu – Ürün Tanımı
4401 Yakmaya Mahsus Ağaçlar, Ağaç, Talaş, Döküntü Ve Artıklar 4402 Odun Kömürü
4403 Yuvarlak Ağaçlar
4404 Ağaçtan Çemberler, Yarılmış Sırıklar, Kazıklar, Baston, Şemsiye, Alet Sapları, vb.
4405 Ağaç Yünü; Ağaç Unu
4406 Ağaçtan Demiryolu, Tramvay Traversleri
4407 Uzunlamasına Kesilmiş, Biçilmiş Ağaç; Kalınlık > 6 Mm 4408 Kaplama, Kontrplak vb. için Yapraklar; Kalın <= 6Mm.
4409 Şekil Verilmiş Ağaçlar (Lambalanmış, Yiv, Set Açılmış, Şevlenmiş, vb.)
4410 Ağaçtan/Odunsu Maddelerden Yonga Levha, Oriented Strand Board (OSB), vb.
4411 Ağaçtan Veya Diğer Odunsu Maddelerden Lif Levhalar
4412 Kontrplaklar, Kaplamalı Levhalar Ve Benzeri Lamine Edilmiş Ağaçlar 4413 Yoğunluğu Artırılmış Ağaç (Bloklar, Levhalar, Şeritler/Profil Halinde) 4414 Ağaçtan Çerçeveler (Resim, Fotoğraf, Ayna Vb. İçin)
4415 Ağaçtan Kutu, Kafes, Sandık Vb. Ambalajlar, Kablo Makarası Vb 4416 Ağaçtan Varil, Fıçı, Kova, Gerdel, Diğer Fıçıcı Eşyası Ve Aksamı
4417 Ağaçtan Aletler, Alet Sapları, Süpürge, Fırça Sapları, Ayakkabı Kalıpları 4418 Ağaçtan Bina Ve İnşaat İçin Marangozluk, Mamülleri, Doğrama Parçaları 4419 Ağaçtan Mutfak Ve Sofra Eşyası
4420 Üzerine Kakma Yapılmış Ağaç, Mafhazalar, Biblolar, Süs Eşyası
4421 Ağaçtan Diğer Eşya
2. TÜRKİYE’DE ORMAN ÜRÜNLERİ SEKTÖRÜ
Türkiye’de ormancılığın Osmanlı İmparatorluğu’na dayanan sağlam bir geçmişi vardır.
77,6 milyon hektarlık Türkiye yüzölçümünün 21,2 milyon hektarı (% 27,2) ormanlardan oluşmaktadır. Bu ormanların yarıya yakını iğne yapraklı ağaçlardan oluşmaktadır.
Ormanlarımız, kalite ve özelliklerine göre korunacak ormanlar, milli parklar ve üretim ormanları olmak üzere üç bölüme ayrılmaktadır.
Türkiye’de üretilen kerestenin yaklaşık %70’i inşaat, %20’si mobilya, %10’u ise ambalaj ve diğer sektörlerde kullanılmaktadır. Kişi başına kereste tüketimi ise 0,075-0,085 m³ arasındadır.
Ağaç-Orman ürünleri sektörü ekonomik kalkınma ve özellikle kırsal istihdam açısından önemli bir sektördür. Ağaç-Orman ürünleri sektörü tomruk, kereste, kaplama malzemesi, levhalar (MDF, HDF, OSB vb.) kapılar, pencereler, kapı-pencere çerçeveleri, zemin döşemeleri ve diğer ahşap yapı malzemeleri gibi çok yaygın ürün gruplarının üretimini içermektedir.
Günümüzde sektör, hem küçük atölyeleri, hem de büyük ölçekli fabrikaları bünyesinde barındırmaktadır. Ağaç-ahşap ürünlerin üretimi çok sayıdaki küçük ve orta ölçekli işletmelerde çeşitlenmiş olup, bu tür işletmeler üretimde önemli bir rol oynamaktadır.
Büyük ölçekli üreticiler ise, levha üreticileri, seri üretim teknikleri ile ihracata yönelik üretim gerçekleştirmektedirler.
Ağaç-orman ürünleri sektörünün üretimi daha çok, ülkemiz ciddi anlamda dinamik olan inşaat ve mobilya sektörlerinin faaliyetlerine bağımlıdır. Öte yandan, günümüze kadar yurtdışında 237 milyar dolar değerinde proje üstlenen Türk müteahhitlik sektörünün, ağaç orman ürünleri sektörüne katkısı dikkate değerdir. Türk firmalarınca yurtdışında gerçekleştirilen bu projelerin birçoğunda Türk ahşap ürünleri kullanılmaktadır.
3. TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ 3.1. İhracat
Türkiye’nin Ürünler Bazında Ağaç-Orman Ürünleri İhracatı (Değer: bin dolar)
GTİP Ürünler 2012 2013 2014
2013- 2014 % Değişim
4411 AĞAÇTAN VEYA DİĞER ODUNSU
MADDELERDEN LİF LEVHALAR 294.229 281.389 315.367 12 4418 AĞAÇTAN BİNA VE İNŞAAT İÇİN
MARANGOZLUK, MAMÜLLERİ, DOĞRAMA PARÇALARI
126.293 196.895 250.557 27
4410 AĞAÇTAN VE DİĞER ODUNSU
MADDELERDEN YONGA LEVHA, ORİENTED STRAND BOARD (OSB), VB.
LEVHALAR
73.667 78.589 106.762 36
4413 YOĞUNLUĞU ARTIRILMIŞ AĞAÇ
(BLOKLAR, LEVHALAR, ŞERİTLER/PROFİL HALİNDE)
18.515 27.975 35.988 29
4408 KAPLAMA, KONTRPLAK VB. İÇİN 27.781 23.798 26.711 12
©Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, 2013 3 4412 KONTRPLAKLAR, KAPLAMALI LEVHALAR
VE BENZERİ LAMİNE EDİLMİŞ AĞAÇLAR
14.051 16.582 18.020 9
4409 ŞEKİL VERİLMİŞ AĞAÇLAR
(LAMBALANMIŞ, YİV AÇILMIŞ, SET AÇILMIŞ, ŞEVLENMİŞ, ORTALARI (V) ŞEKLİNDE OLUK
20.850 14.369 14.720 2
4407 UZUNLAMASINA KESİLMİŞ, BİÇİLMİŞ
AĞAÇ; KALINLIK > 6 MM 12.588 14.028 13.609 -3
4403 YUVARLAK AĞAÇLAR 3.604 3.684 3.384 -8
4419 AĞAÇTAN MUTFAK VE SOFRA EŞYASI 2.316 2.338 2.858 22
4414 AĞAÇTAN ÇERÇEVELER (RESİM,
FOTOĞRAF, AYNA VB. İÇİN)
1.230 1.851 1.972 7
4420 ÜZERİNE KAKMA YAPILMIŞ AĞAÇ, MAFHAZALAR (ÇATAL, BIÇAK VB. İÇİN), BİBLOLAR, SÜS EŞYASI
816 2.219 1.853 -17
4401 YAKMAYA MAHSUS AĞAÇLAR, İNCE DİLİMLER VEYA YONGALAR HALİNDE AĞAÇ, TALAŞ, DÖKÜNTÜ VE ARTIKLAR
117 218 1.560 616
4417 AĞAÇTAN ALETLER, ALET SAPLARI, SÜPÜRGE, FIRÇA SAPLARI, AYAKKABI KALIPLARI
793 1.142 1.206 6
4402 ODUN KÖMÜRÜ 57 335 602 80
4416 AĞAÇTAN VARİL, FIÇI, KOVA, GERDEL,
DİĞER FIÇICI EŞYASI VE AKSAMI 188 261 256 -2
4406 AĞAÇTAN DEMİRYOLU, TRAMVAY
TRAVERSLERİ
398 70 235 236
4405 AĞAÇ YÜNÜ; AĞAÇ UNU 47 25 152 513
4404 AĞAÇTAN ÇEMBERLER, YARILMIŞ
SIRIKLAR, KAZIKLAR, BASTON, ŞEMSİYE, ALET SAPLARI, VB.
272 63 83 32
Toplam 597.811 665.832 795.896 20
Kaynak:TÜİK
Ülkelere Göre Ağaç-Orman Ürünleri İhracatımız (Değer: milyon dolar) Ülke Adı 2012 2013 2014
2013- 2014 % Değişim
İRAN 153.460 128.119 208.157 62 IRAK 98.125 111.460 101.757 -9 AZERBAYCAN 47.406 76.138 68.533 -10 TÜRKMENİSTAN 46.564 65.798 64.248 -2 GÜRCİSTAN 48.245 44.234 53.479 21 RUSYA
FEDERASYONU
22.129 34.021 27.743 -18 ARNAVUTLUK 8.197 11.125 19.794 78 LİBYA 9.155 16.255 16.373 1 K.K.T.C. 12.759 13.813 14.510 5 SUUDİ ARABİSTAN 6.304 6.789 13.407 97
MISIR 9.477 6.690 12.358 85 BULGARİSTAN 7.499 8.810 11.702 33 İTALYA 9.662 6.884 11.344 65 KAZAKİSTAN 7.577 8.729 10.309 18 CEZAYİR 7.139 7.092 10.173 43 SENEGAL 60 91 9.765 10.575 LÜBNAN 4.749 5.609 7.515 34 ROMANYA 4.498 4.820 7.240 50 YUNANİSTAN 1.632 1.999 7.158 258 MAKEDONYA 8.089 6.381 6.749 6 NİJERYA 4.200 4.086 6.161 51 ALMANYA 6.193 7.070 6.096 -14 İSRAİL 1.686 4.261 5.456 28
Genel Toplam
597.811 665.832 795.896 20 Kaynak: TÜİK3.2.İthalat
Türkiye’nin Ürünler Bazında Ağaç-Orman Ürünleri İthalatı (Değer: milyon dolar)
GTİP Ürünler 2012 2013 2014
2013- 2014 % Değişim
4412 KONTRPLAKLAR, KAPLAMALI LEVHALAR VE
BENZERİ LAMİNE EDİLMİŞ AĞAÇLAR 298.861 325.750 335.484 3,0 4407 UZUNLAMASINA KESİLMİŞ, BİÇİLMİŞ AĞAÇ;
KALINLIK > 6 MM
222.298 238.438 278.957 17,0 4401 YAKMAYA MAHSUS AĞAÇLAR, İNCE DİLİMLER
VEYA YONGALAR HALİNDE AĞAÇ, TALAŞ, DÖKÜNTÜ VE ARTIKLAR
316.104 207.551 225.878 8,8
4411 AĞAÇTAN VEYA DİĞER ODUNSU
MADDELERDEN LİF LEVHALAR 323.336 301.876 195.293 -35,3 4403 YUVARLAK AĞAÇLAR 146.782 107.556 103.788 -3,5
4418 AĞAÇTAN BİNA VE İNŞAAT İÇİN
MARANGOZLUK, MAMÜLLERİ, DOĞRAMA PARÇALARI
60.935 97.472 90.323 -7,3
4410 AĞAÇTAN VE DİĞER ODUNSU MADDELERDEN YONGA LEVHA, ORİENTED STRAND BOARD (OSB), VB. LEVHALAR
111.756 110.405 78.541 -28,9
4408 KAPLAMA, KONTRPLAK VB. İÇİN YAPRAKLAR;
KALIN <= 6MM.
39.409 41.153 47.666 15,8
4402 ODUN KÖMÜRÜ 17.630 32.954 29.869 -9,4
4409 ŞEKİL VERİLMİŞ AĞAÇLAR (LAMBALANMIŞ, YİV AÇILMIŞ, SET AÇILMIŞ, ŞEVLENMİŞ, ORTALARI (V) ŞEKLİNDE OLUK
14.461 17.824 20.284 13,8
4419 AĞAÇTAN MUTFAK VE SOFRA EŞYASI 7.360 11.572 12.923 11,7 4413 YOĞUNLUĞU ARTIRILMIŞ AĞAÇ (BLOKLAR,
LEVHALAR, ŞERİTLER/PROFİL HALİNDE) 6.554 9.887 10.042 1,6
4420 ÜZERİNE KAKMA YAPILMIŞ AĞAÇ,
MAFHAZALAR (ÇATAL, BIÇAK VB. İÇİN), BİBLOLAR, SÜS EŞYASI
8.586 10.372 9.158 -11,7
4414 AĞAÇTAN ÇERÇEVELER (RESİM, FOTOĞRAF,
AYNA VB. İÇİN) 3.091 3.911 3.654 -6,6 4416 AĞAÇTAN VARİL, FIÇI, KOVA, GERDEL, DİĞER
FIÇICI EŞYASI VE AKSAMI 1.250 1.360 2.426 78,3 4417 AĞAÇTAN ALETLER, ALET SAPLARI, SÜPÜRGE,
FIRÇA SAPLARI, AYAKKABI KALIPLARI 1.721 2.280 2.159 -5,3 4404 AĞAÇTAN ÇEMBERLER, YARILMIŞ SIRIKLAR,
KAZIKLAR, BASTON, ŞEMSİYE, ALET SAPLARI, VB.
150 752 1.437 91,0
4406 AĞAÇTAN DEMİRYOLU, TRAMVAY
TRAVERSLERİ 935 905 550 -39,2
4405 AĞAÇ YÜNÜ; AĞAÇ UNU 2.633 2.167 161 -92,6
Toplam 1.583.853 1.524.185 1.448.591 -5,0
Kaynak: TÜİK
Ülkelere Göre Ağaç-Orman Ürünleri İthalatı (Değer: milyon dolar)
Ülke Adı 2012 2013 2014
2013- 2014 % Değişim
UKRAYNA 226.817 178.518 202.960 13,7 RUSYA
FEDERASYONU
188.016 196.997 177.951 -9,7 ROMANYA 199.526 203.422 172.257 -15,3 BULGARİSTAN 142.363 128.384 169.688 32,2
A.B.D. 156.020 108.838 118.062 8,5
ALMANYA 159.275 173.518 91.721 -47,1
ÇİN 38.025 57.488 57.795 0,5
BREZİLYA 50.009 47.331 37.893 -19,9
VENEZÜELLA 27.107 30.090 34.956 16,2
İTALYA 43.635 51.304 32.321 -37,0
KAMERUN 21.086 24.658 29.367 19,1
VİETNAM 7.058 13.122 28.678 118,5
FİNLANDİYA 19.861 25.777 27.290 5,9
HİNDİSTAN 18.385 13.261 24.257 82,9
AVUSTURYA 15.539 25.562 20.129 -21,3
KANADA 50.116 35.787 18.450 -48,4
LETONYA 15.690 19.458 18.356 -5,7
ENDONEZYA 6.155 8.750 15.792 80,5
MALEZYA 11.948 14.539 13.815 -5,0
ŞİLİ 7.626 4.413 11.296 156,0
POLONYA 18.175 15.739 10.122 -35,7
BELÇİKA 7.921 7.453 9.113 22,3
İSPANYA 22.103 8.932 8.928 -0,1
KÜBA 1.806 9.362 8.785 -6,2
FRANSA 9.231 8.876 8.679 -2,2
Genel Toplam
1.583.852.859 1.524.185.323 1.448.591.442 -5,0 Kaynak: TÜİK4.DÜNYA TİCARETİ 4.1.İhracat
Ülkeler İtibariyle Dünya Ağaç-Orman Ürünleri İhracatı (Değer: milyon dolar)
Sıra Ülke Adı 2011 2012 2013 % Pay
1
Çin 11.354 12.315 12.751 9,82
Kanada 9.160 10.016 12.348 9,53
ABD 7.886 7.866 8.957 6,94
Almanya 8.936 7.817 8.339 6,45
Rusya Fed. 6.974 6.735 7.324 5,66
Avusturya 5.561 4.848 5.076 3,97
İsveç 4.551 4.274 4.412 3,48
Malezya 4.489 4.374 4.372 3,49
Polonya 3.458 3.275 3.831 3,010
Endonezya 3.375 3.449 3.635 2,811
Filipinler 1.747 2.246 3.210 2,512
Yeni Zelanda 2.528 2.561 3.157 2,413
Finlandiye 2.889 2.700 3.089 2,414
Belçika 2.888 2.573 2.846 2,215
Fransa 2.949 2.644 2.742 2,116
Romanya 1.955 2.007 2.394 1,817
Şili 2.177 2.083 2.212 1,718
Tayland 2.021 1.998 2.180 1,719
Vietnam 1.273 1.465 2.173 1,720
Çek Cumhuriyeti 2.108 1.964 2.154 1,721
Brezilya 1.900 1.888 2.004 1,522
Letonya 1.911 1.759 1.935 1,523
İtalya 1.917 1.851 1.928 1,524
Myanmar 1.086 1.224 1.589 1,225
İspanya 1.524 1.337 1.510 1,2Liste Toplamı
96.616 95.267 106.169 81,836 Türkiye
653 659 727 0,6Genel Toplam
118.977 117.005 129.803 100,0%Kaynak: ITC-International Trade Center (Uluslararası Ticaret Merkezi)
4.2.İthalat
Ülkeler İtibariyle Dünya Ağaç-Orman Ürünleri İthalatı (Değer: milyon dolar)
Sıra Ülke Adı 2011 2012 2013 Pay %
2013
1
Çin 15.858 14.937 18.753 14,12
ABD 11.982 13.720 16.143 12,23
Japonya 12.555 11.952 12.467 9,44
Almanya 8.109 7.205 7.736 5,85
İngiltere 5.345 4.888 5.771 4,46
İtalya 5.341 4.286 4.482 3,47
Fransa 4.875 4.337 4.289 3,28
Kanada 2.976 3.102 3.172 2,49
Avusturya 3.191 2.947 3.160 2,410
Belçika 3.172 2.975 3.137 2,411
Güney Kore 2.575 2.552 2.871 2,212
Hindistan 2.411 2.607 2.680 2,013
Hollanda 3.259 2.737 2.440 1,814
İsveç 2.201 1.953 2.079 1,615
İsviçre 1.831 1.757 1.898 1,416
Danimarka 1.886 1.757 1.849 1,417
Rusya Fed. 1.087 1.450 1.689 1,318
Norveç 1.703 1.651 1.683 1,319
Türkiye 1.428 1.620 1.564 1,220
Meksika 1.264 1.370 1.449 1,121
Mısır 1.341 1.671 1.448 1,122
Tayvan 1.385 1.306 1.445 1,123
Avustralya 1.439 1.467 1.437 1,124
Polonya 1.657 1.324 1.356 1,025
İspanya 1.646 1.252 1.289 1,0Liste Toplamı
100.516 96.823 106.286 80,1Genel Toplam
126.076 123.091 132.669 100,0 Kaynak:ITC-International Trade Center (Uluslararası Ticaret Merkezi)©Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, 2013 9
MOBİLYA
SEKTÖRÜN TANIMI
Ticarete konu olan tüm ürünler için iki temel sınıflandırma sistemi kullanılmaktadır.
Detaylı veriler için Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi (The Harmonized Commodity Description and Coding Systems) kısaca Armonize Sistem kullanılırken, toplulaştırılmış veriler için ise Uluslararası Standart Ticaret Sınıflaması (SITC Rev.3, Standart International Trade Classification) kullanılmaktadır.
Mobilya, Standart Uluslararası Ticari Sınıflandırmaya (SITC) göre 821. ve 872.4.
bölümlerde sınıflandırılmıştır. Mobilyanın SITC-Standart Uluslararası Ticari Sınıflandırılması aşağıda verilmektedir.
SITC Kodu - Ürün Tanımı
821.1 – Oturmaya mahsus mobilyalar (yatak haline getirilebilen türden olsun olmasın), bunların aksam ve parçaları
821.2 – Yatak takımı eşyası ve benzeri eşya
821.3 – Metalden mobilyalar (başka yerde sınıflandırılmayan)
821.5 – Ahşap mobilyalar (başka yerde sınıflandırılmayan)
821.7 – Diğer maddelerden mobilyalar (başka yerde sınıflandırılmayan)
821.8 – 821.3, 821.5 ve 821.7 grubundaki mobilyaların aksam ve parçaları
872.8 – Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar,
bunların aksam ve parçaları
Kısa anlamda Armonize Sistem, geniş anlamda ise Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Kodları (G.T.İ.P.) esas alınarak oluşturulan Mobilya ürün tanımları aşağıda verilmektedir.
GTİP Kodu – Ürün Tanımı
9401 - Oturmaya mahsus mobilyalar, bunların aksam ve parçaları
9402 - Tıpta, cerrahide, diş hekimliğinde ve veterinerlikte kullanılan mobilyalar, bunların aksam ve parçaları
9403 - Diğer mobilyalar, bunların aksam ve parçaları
9404 - Somyalar, yatak takımı eşyası ve benzeri eşya
TÜRKİYE’DE ÜRETİM
Yıllar İtibariyle Türkiye Mobilya Üretimi (Değer: Milyon TL)
Ürünler 2009 2010 2011 2012
31.00.11. (Koltuk, Sandalye, Tabure, Bank Ve
Benzeri Oturaklar, Esas İtibariyle Metal İskeletli) 216 271 351 431 31.00.12. (Koltuk, Sandalye, Tabure, Bank Ve
Benzeri Oturaklar, Esas İtibariyle Ahşap İskeletli)
1.493 1.803 2.358 2.536 31.00.13. (Diğer Oturma Gereçleri (Koltuk,
Sandalye, Tabure, Bank Ve Benzeri Oturaklar))
49 63 93 78
31.00.14. (Koltukların, Sandalyelerin, Taburelerin, Bankların Ve Benzeri Oturakların Parçaları)
112 148 240 298
31.00.20. (Mobilya Parçaları (Koltuk, Sandalye, Tabure, Bank Ve Benzeri Oturaklar İçin Olanlar Hariç))
358 574 718 904
31.01.11. (Metal Mobilyalar, Bürolarda Kullanılan) 427 520 662 751 31.01.12. (Ahşap Mobilyalar, Bürolarda
Kullanılan)
280 307 480 539
31.01.13. (Ahşap Mobilyalar, Mağazalar İçin) 36 42 81 133
31.02.10. (Mutfak Mobilyaları) 252 344 471 695
31.03.11. (Yatak Destekleri) 268 315 388 343
31.03.12. (Yataklar, Yatak Destekleri Hariç) 356 443 596 616 31.09.11. (Başka Yerde Sınıflandırılmamış Metal
Mobilyalar)
134 176 247 318
31.09.12. (Ahşap Mobilyalar, Yemek Odası, Yatak
Odası Ve Oturma Odasında Kullanılanlar) 767 1.004 1.434 1.780 31.09.13. (Başka Yerde Sınıflandırılmamış Ahşap
Mobilyalar)
250 392 591 746
31.09.14. (Mobilyalar, Plastik Veya Diğer Malzemelerden (Örneğin Hasır, Sepetçi Söğüdü Veya Bambu Gibi))
56 94 82 105
Toplam 5.054 6.497 8.793 10.273 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, www.tuik.gov.tr
(*) 5429 Sayılı Türkiye İstatistik Kanununun gizli verilerle ilgili maddesi uyarınca bilgiler verilmemiştir.
Türkiye İstatistik Kurumunun verilerine göre CPA 31 numaralı alanlarda tanımlanan mobilya grubu ürünlerde 2012 yılı üretimimiz 10 milyar 273 milyon TL olarak gerçekleşmiştir.
Türk mobilya endüstrisi, genelde çoğu geleneksel yöntemlerle çalışan atölye tipi,
küçük ölçekli işletmelerin ağırlıkta olduğu bir görünüme sahiptir. Buna karşın özellikle
son 15-20 yıllık süreçte küçük ölçekli işletmelerin yanı sıra orta ve büyük ölçekli
işletmelerin sayısı artmaya başlamıştır. TÜİK Genel Sanayi ve İşyerleri Sayımı
verilerine göre sektör 150.427 kişiyi istihdam etmektedir. Bu alanda faaliyet gösteren
işletme sayısı ise 34.438’dir.
©Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, 2013 11
Fabrikasyon üretim yapan firmaların, istihdam düzeyi ile paralel olarak büyük firmalardan oluştuğu düşünülmektedir. Fabrikasyon üretim yapan firmaların sayısı her geçen gün artmaktadır. Mobilya ve orman ürünlerinde, sektörde önemli bir yer tutmamakla beraber, faaliyet gösteren yabancı sermayeli firma sayısı, mutfak mobilyası başta olmak üzere artmaktadır. Dünya devi IKEA’nın İstanbul, İzmir, Bursa ve Ankara’da açtığı ve açmakta olduğu perakende mağazaları da sektöre dinamizm getirmiştir.
Türkiye’de mobilya sektörü, pazarın yoğunlaştığı ve/veya orman ürünlerinin yoğun olduğu belirli bölgelerde toplanmıştır. Önemli mobilya üretim bölgeleri toplam üretimdeki paylarına göre; İstanbul, Ankara, Bursa (İnegöl), Kayseri, İzmir ve Adana olarak sıralanmaktadır.
TÜİK İşyeri Sayımı verilerine göre ISIC-REV.3 No:3611-3614 numaralı alanlarda tanımlanan mobilya grubu ürünlerde hem işyeri hem de istihdam düzeyi itibari ile İstanbul önde gelmektedir. İstihdam düzeyi sıralamasında İstanbul’u sırası ile Ankara, Bursa, Kayseri ve İzmir takip etmektedir.
İstanbul’da mobilya sektörü muhtelif yerlere dağılmış olmakla beraber en önemli iki merkez İkitelli Organize Sanayi bölgesindeki Masko ve küçük sanayi sitesi Modoko’dur. İstanbul mobilya sektörü işletme başına ortalama 3,7 kişilik istihdam düzeyi ile 3,2 kişi/işletme olan Türkiye ortalamasının üzerinde bir istihdam yapısına sahiptir.
Ankara mobilya üretiminde her zaman için önemli bir merkez olmuştur. TÜİK verilerine göre toplam istihdam düzeyi ve işletme sayısı itibari ile İstanbul’un ardından gelmektedir. Ankara’da mobilya sektörü Siteler semtiyle özdeşleşmiştir. Siteler 1960lı yıllarda Marangozlar Odasının önderliğinde kurulmuş olup, bugün 5.000 dönüm arazi üzerinde faaliyet gösteren büyük bir organize sanayi bölgesidir. Bölge küçük ve orta ölçekli mobilya üretimi yapan birçok işletmeyi barındırmaktadır. Sitelerdeki kayıtlı firma sayısının 10.000i aştığı sanılmaktadır. Ancak bu işletmeler emek yoğun işletmeler olup, büyük ölçekli üretim yapan firma sayısı azdır. TÜİK istatistiklerine göre işletme başına düşen 2,7 kişilik istihdamı ile Ankara, sektörde Türkiye ortalamasının altında eleman çalıştırmaktadır.
Büyük ormanlık alanlara sahip olan ve bunun sonucu olarak ağaç sanayiinin hızlı bir gelişme gösterdiği Bursa-İnegöl Bölgesi de gelişme dinamiği yüksek bir bölgedir.
Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunmasının getirdiği ticari hareketliliği ve hammadde kaynaklarına yakın olmasının avantajını iyi değerlendiren İnegöl bugün bir mobilya merkezidir. Bursa-İnegöl mobilya sektörü istihdam düzeyi itibari ile Ankara’dan sonra gelmektedir. Ancak sektörde yapılan ihracatın bölgelerimize göre dağılımında Kayseri ve İstanbul’un ardından üçüncü sıradadır. Bölgenin ihracatta yakaladığı bu başarı, Bursa-İnegöl’ün mobilyada önemli bir uluslararası merkez olma yolunda olduğunu göstermektedir.
Kayseri’de mobilya sektörünün yükselişi kanepe, koltuk ve yatakla başlamıştır.
Teknolojik gelişmeler ve yeni yatırımlarla bugün mobilyanın her dalında üretim yapan
firmaları ile Kayseri, Türkiye’nin önemli bir mobilya merkezi haline gelmiştir. TOBB
verileri ve TÜİK ihracat rakamlarına göre Kayseri, sektörün en büyüklerini içerisinde
barındırmaktadır. Kayseri Marangozlar Mobilyacılar ve Döşemeciler Odası verilerine
göre sektörde faaliyet gösteren firma sayısı 3.500ü geçmektedir. Bunlardan yaklaşık 400 tanesi fabrikasyon seri üretim yapabilen ihracata dönük çalışan firmalardır. TÜİK verilerine göre, firma başına düşen 11,5 kişilik istihdam düzeyi ile, bölgede Türkiye ortalamasının çok üzerinde bir oranla eleman istihdam edilmektedir. Firma başına düşen eleman sayısının yüksekliği Kayserinin, büyük ölçekli firmaların yoğunlaştığı bir bölgemiz olduğunu göstermektedir.
İzmir bölgesi istihdam düzeyine göre Kayserinin ardından 5. sırada gelmektedir.
Karabağlar ve Kısıkköy mobilya şehri sektörün yoğunlaştığı mekanlar olup, şehir sahip olunan liman, ulaşım kolaylığı ile de ihracatta önemli atılımlar içerisindedir.
Firma başına düşen çalışan sayısı açısından 2,66 kişi ile Türkiye ortalamasının altında istihdam düzeyine sahip olan bölgede daha çok küçük firmalar bulunmaktadır.
Mobilya talebi büyük ölçüde yeni konut inşaatlarına ve gelir artışına paralel bir seyir izlemektedir. Ofis mobilyaları için ise talep büyük ölçüde işyeri açılması ve inşaatlarına, ofis otomasyon sistemlerinin kullanımına ve doğal olarak istihdamın artmasına bağlıdır. Bu nedenle talep esnekliği yüksek bir tüketim malı olan mobilyaya olan talep ve kapasite kullanım oranları ekonomik dalgalanmalara paralel olarak inişli çıkışlı bir seyir izlemektedir.
Kapasite kullanımının artırılamamasındaki en önemli etken iç pazardaki talep daralmasıdır. Sektörün tam kapasite ile çalışamamasının nedenlerinin başında iç talep, ikinci sırada dış talep yetersizliği gelmektedir. Talep yetersizliğini finansman, çalışanlarla ilgili sorunlar, yerli ve yabancı hammadde yetersizliği ve diğer nedenler izlemektedir.
TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ
Türk mobilya sanayii 2001 yılından itibaren dış ticarette sürekli olarak artı vermeye başlamıştır. Geçen dönemde yaşanan krizlerle birlikte iç talepte görülen daralma firmalarca ihracata yönelinerek atlatılmaya çalışılmış olup, yaşanan süreç bu durumun geçici bir yöneliş olmayıp firmalarımızın tercihi haline geldiğini göstermektedir. İhracat artık can havli ile girilen bir süreç olmaktan çıkıp gelişimin ardındaki en önemli güç haline gelmiştir.
2001 yılı itibari ile ihracatta yakalanan olumlu sürecin devam ederek, önemli miktarlarda açık verilen ülke dış ticaretinde, sektörün artı dış ticaret geleneğini sürdürmesi ve ülke ekonomisine katkısını devam ettirmesi beklenmektedir. Daha sağlıklı makro-ekonomik koşullarda ve edinilen dış pazar deneyimleri ile birlikte mobilya sanayii daha büyük artışlara müsait bir dinamizme ve potansiyele sahiptir.
İhracat
Mobilya sektörü, işyeri sayısı ve yarattığı istihdam ile önemli bir sektör olmasına
karşın ihracatımız içindeki payı düşüktür. Sektörün toplam ihracat içindeki payı
2014’de %1,8 olarak gerçekleşmiştir. Mobilya sektörünün gelişmesi mobilya
ihracatının gelişmesine bağlıdır. Türkiye’nin mobilya ihracatı 2001 yılında 192 milyon
dolar olarak gerçekleşirken, 2014 yılında ise 2,9 milyar dolara ulaşmıştır.
©Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, 2013 13
Türkiyenin Ürünler Bazında Mobilya İhracatı (Değer: 1000 ABD $)
GTİP No. Ürünler 2012 2013 2014
2014 Ülke Payları
(%) 940350 YATAK ODALARINDA
KULLANILAN TÜRDEN AHŞAP MOBİLYALAR
372.896 465.812 516.886 Irak (32), Libya (18), Azerbaycan (9), S. Arabistan (8),
940360 DİĞER AHŞAP
MOBİLYALAR 336.807 392.770 442.885 Irak (22), Azerbaycan (14), Türkmenistan (9), Suudi Arabistan (6),
Libya (6) 940600 PREFABRİK YAPILAR 275.087 297.886 235.192 Irak (28),
BAE (14), Türkmenistan (8),
Kazakistan (7), Katar (4) 940161 AHŞAP İSKELETLİ İÇİ
DOLDURULMUŞ OTURMAYA MAHSUS DİĞER MOBİLYALAR
125.924 155.310 178.670 Irak (26), Libya (10), Azerbaycan (6), Suudi Arabistan (5), Rusya (4)
940120 MOTORLU
TAŞITLARDA KULLANILAN OTURMAYA MAHSUS MOBİLYALAR
121.112 135.277 150.883 Fransa (17), Rusya (15), Almanya (14), ABD (12), Avusturya (5) 940190 OTURMAYA MAHSUS
MOBİLYALARIN AKSAM, PARÇALARI
81.642 110.998 137.774 Almanya (12), Irak (9), Rusya (7), Azerbaycan (6), Japonya (6)
940140 YATAK HALİNE
GETİRİLEBİLEN OTURMA MOBİLYASI (KAMP VE BAHÇE İÇİN HARİÇ)
139.567 139.900 135.866 Irak (21), Almanya (16), ABD (11),
İtalya (6), Libya (5)
940510 AVİZELER; DUVAR, TAVAN İÇİN AYDINLATMA CİHAZLARI
107.751 128.452 130.474 Azerbaycan (10), Türkmenistan (9), Rusya (6), Irak (6), Almanya (5) 940390 DİĞER MOBİLYALARA
AİT AKSAM, PARÇALAR
115.053 122.032 127.814 Almanya (12), Irak (11), Azerbaycan (7), İran (4),
Hollanda (4)
940320 DİĞER METAL
MOBİLYALAR 81.116 105.650 115.076
Irak (10), Fransa (8), Almanya (7), Türkmenistan (7), Azerbaycan (5)
940540 DİĞER ELEKTRİK
LAMBALARI, AYDINLATMA CİHAZLARI
69.187 85.796 99.240 Azerbaycan (20), Türkmenistan (14), Rusya (6), Irak (6), Suudi Arabistan (6)
940330 YAZIHANELERDE
KULLANILAN TÜRDE AĞAÇ MOBİLYALAR
72.676 79.502 86.633 Irak (21), Libya (10), Suudi Arabistan (9), Azerbaycan (9), Türkmenistan (8)
940180 OTURMAYA MAHSUS
DİĞER MOBİLYALAR 85.376 73.875 70.490 Irak (14), Libya (10), Azerbaycan (9), Almanya (7), Türkmenistan (5)
940429 DİĞER
MADDELERDEN YATAKLAR
49.646 55.875 61.367 İtalya (15), Irak (13), Almanya (8), Fransa (5), Hollanda (5)
940490 ŞİLTE, YORGAN,
YASTIK, PUF, DİZ- AYAK ÖRTÜLERİ,
MİNDERLER VB.
48.249 55.455 57.843 Almanya (13), Romanya (8), Irak (6), Suudi Arabistan (5), Libya (5)
940310 YAZIHANELERDE
KULLANILAN TÜRDE METAL MOBİLYALAR
54.005 57.136 57.526 Almanya (20), Fransa (16), Hollanda (8), Türkmenistan (7),
Irak (7)
940370 PLASTİK
MADDELERDEN DİĞER MOBİLYALAR
37.263 46.806 48.192 Irak (11), Libya (5), Azerbaycan (4), Fransa (4), İtalya (4) 940560 REKLAM LAMBALARI,
IŞIKLI TABELALAR, IŞIKLI İSİM PLAKALARI VB.
30.268 37.127 47.805 Cezayir (15), Almanya (6), Azerbaycan (6), Rusya (6), Fas (5)
940340 MUTFAKLARDA
KULLANILAN TÜRDE AHŞAP MOBİLYALAR
27.543 39.367 44.506 Irak (33), ABD (9), İngiltere (9), Azerbaycan (5),
Libya (5) 940169 AHŞAP İSKELETLİ İÇİ
DOLDURULMAMIŞ OTURMAYA MAHSUS DİĞER MOBİLYALAR
33.090 43.124 43.840 Irak (21), Azerbaycan (12), Suudi Arabistan (9), Türkmenistan (7), Libya (7)
940290 TIP, CERRAHİ,
DİŞÇİLİKTE KULLANILAN MOBİLYA, MASA, KARYOLA VB.
AKSAM/PARÇALAR
29.365 49.352 40.409 Irak (23), Suudi Arabistan (7), Libya (6), Almanya (5), Mısır (4)
940130 YÜKSEKLİĞİ
AYARLANABİLEN DÖNER KOLTUK-
SANDALYELER
32.512 44.094 35.926 Irak (18), Türkmenistan (12), Azerbaycan (11), Libya (7), Rusya (5) 940179 METAL İSKELETLİ İÇİ
DOLDURULMAMIŞ OTURMAYA MAHSUS DİĞER MOBİLYALAR
14.058 19.626 19.128 Irak (21), Türkmenistan (10), Azerbaycan (7), Almanya (6), Rusya (5)
940599 AYDINLATMA
CİHAZLARININ DİĞER AKSAM-PARÇALARI
17.043 22.598 17.473 Polonya (13), Türkmenistan (14), Almanya (10), Azerbaycan (9), BAE (7)
940389 DİĞER
MADDELERDEN DİĞER MOBİLYALAR
15.595 16.231 17.154 Azerbaycan (18),Türkmenistan (11), Irak (9), Almanya (4), Fransa (4)
©Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, 2013 15 940171 METAL İSKELETLİ İÇİ
DOLDURULMUŞ OTURMAYA MAHSUS DİĞER MOBİLYALAR
11.974 15.371 13.420 Irak (16), Fransa (9), Almanya (9), ABD (7), Rusya (5)
Toplam 2.420.661 2.830.674 2.971.399
Irak(19) Azerbaycan(8) Libya(7) Almanya(6) Türkmenistan(5) Kaynak:TÜİK
Sektördeki firmaların bir kısmı doğrudan ihracat yaparken, büyük bir kısmı, diğer firmalar ve özellikle yurtdışı taahhüt işleri yapan müteahhitlik firmaları aracılığıyla ürünlerini ihraç etmektedir. Diğer yandan, son yıllarda yurtdışı pazarlara doğrudan kendi dağıtım kanalları ile açılan firmalarımızın sayısında önemli bir artış olmuştur.
1980’li yıllara kadar ihracatın büyük çoğunluğu Orta Doğu ülkelerine yönelmiş durumda iken 1990 sonrası AB ülkeleri, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ve Rusya Federasyonuna yönelmiştir. Rusya Federasyonu ve Türk Cumhuriyetlerine gerçekleştirilen mobilya ihracatında, bu ülkelerde alınan müteahhitlik işlerine paralel olarak bir artış yaşanmıştır. Ancak 1997 yılından itibaren ekonomik krizlerle birlikte Rusya Federasyonuna gerçekleştirilen mobilya ihracatı eski seviyesini yakalayamamıştır. 27 AB ülkesinin mobilya ihracatımızdaki payı 2005 yılında %55 iken devamlı olarak düşüş göstermiş 2014 yılında %24 olmuştur. Son yıllarda komşu ve çevre ülkelere yapılan ihracat artarken AB ülkelerine yapılan ihracatın toplam mobilya ihracatına oranı azalmaktadır. Bu eğilimin pazar çeşitlenmesi açısından olumlu bir süreç olduğu söylenebilir.
Mobilya ihracatımız incelendiğinde 2014 yılında en büyük pazarın Irak olduğu görülmektedir. Bu ülkeye 2014’de 563,6 milyon dolar değerinde mobilya ihraç edilmiştir. Mobilya ihraç ettiğimiz diğer önemli pazarlar ise Almanya, Azerbaycan, İran, Fransa, Türkmenistan, Rusya, Türkmenistan, Suudi Arabistan, İngiltere ve Hollanda’dır. 170’ten fazla ülkeye ihracat yapılmasına karşın ihracatın istenilen düzeylere ulaşamamasında sektörün iç piyasaya dönük yapılanması kadar modern ve tasarım odaklı üretimin yeterince kullanılmayışı da önemli bir etkendir. Finansman sorunları, özellikle orta ve küçük ölçekli firmaların dış pazarlar konusunda bilgi eksikliği ise ihracatta karşılaşılan diğer önemli problemlerdir.
Ülkelere Göre Mobilya İhracatımız (Değer: 1000 ABD $)
Ülke Adı 2012 2013 2014
2013- 2014 % Değişim IRAK 506.551 576.921 563.640 -2,3 AZERBAYCAN 187.501 221.113 224.359 1,5 LİBYA 186.068 256.801 204.334 -20,4 ALMANYA 168.642 157.704 166.136 5,3 TÜRKMENİSTAN 90.408 140.215 151.010 7,7 SUUDİ ARABİSTAN 71.375 97.901 134.603 37,5 FRANSA 90.929 111.687 124.878 11,8 RUSYA
FEDERASYONU
97.847 137.270 101.677 -25,9
B.A.E. 27.883 47.419 78.625 65,8 İNGİLTERE 60.036 68.720 75.600 10,0 A.B.D. 35.015 42.518 67.408 58,5 GÜRCİSTAN 39.587 41.627 55.358 33,0 KAZAKİSTAN 44.344 55.392 55.000 -0,7 ROMANYA 23.344 33.722 52.887 56,8 HOLLANDA 56.167 48.190 50.277 4,3 CEZAYİR 23.230 26.106 49.108 88,1 İRAN 75.780 37.549 43.932 17,0 İTALYA 34.290 36.276 39.056 7,7 İSRAİL 26.421 33.448 36.255 8,4 BELÇİKA 32.133 29.095 32.646 12,2 MISIR 23.160 25.673 29.793 16,0 KATAR 15.807 24.262 29.701 22,4 K.K.T.C. 26.469 29.596 28.792 -2,7 İSPANYA 12.997 23.275 26.400 13,4 FAS 14.744 18.960 24.087 27,0 YUNANİSTAN 20.590 18.930 23.845 26,0 AVUSTURYA 23.587 26.151 22.711 -13,2 BULGARİSTAN 14.411 17.347 20.094 15,8 NİJERYA 10.734 14.351 20.016 39,5 UKRAYNA 23.188 22.226 19.323 -13,1 KUVEYT 11.059 14.522 16.928 16,6
Genel Toplam 2.420.661 2.830.674 2.971.399 5,0 Kaynak: TÜİK
Türkiye’de mobilya üretiminde kullanılan teknoloji, artan ihraç imkanları ve ihracatçı firma sayısı ile birlikte her geçen gün gelişmekte ve dünya ile rekabet edebilmektedir.
Diğer yandan zanaat geleneğinin devam ettirildiği KOBİ nitelikli firmalarımız ile de el yapımı mobilya üretimi ağırlığını/önemini korumaktadır. Sektörde ürün tasarımının öneminin anlaşılması, marka bilincinin oluşması/oluşturulması çabaları ile bu konulara ayrılan bütçe imkanları da artırılmaktadır. Mobilya tasarımcılarının yetiştirilmesine gereken ilginin gösterilmesi (gerek sektör örgütleri ve gerekse İhracatçı Birliklerince sektöre yönelik düzenlenmekte olan tasarım yarışmaları bu yönelimi gösteren önemli organizasyonlardır) ve istihdamlarının sağlanması, sektörün gelişimi açısından büyük önem arz etmektedir.
AB ile süre gelen yoğun ticari alışveriş, sektörle ilgili olarak AB’de var olan kalite ve sağlığa ilişkin standartlara uyumu kolaylaştırmaktadır. Fabrikasyon üretimin yaygınlaşması, tüketicinin bilinçlendirilmesi ve artan ihracat da bu ve benzeri gelişmeleri, zorunlu kılmaktadır.
İthalat
1986 yılında mobilya ithalatının daha fazla serbestleştirilmesi ve daha sonra 1996 yılında AB ile Gümrük Birliğine girmemiz ile mobilya ithalatında artış görülmüştür.
İthalattaki bu hızlı yükseliş daha sonraki yıllarda da devam etmiş ancak 2001 yılında,
yaşanan krizin de etkisiyle mobilya ithalatı bir önceki yıla göre % 40 oranında
azalarak 120 milyon dolara düşmüştür. Kriz sonrası dönemde mobilya ithalatında
yaşanan gerileme 2002 yılı ile birlikte küçük bir artışla 128 milyon dolar olarak
©Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, 2013 17
gerçekleşmiştir. Sektör ithalatı sonraki yıllarda da, ekonomik iyileşmeye paralel olarak, artışını sürdürmüş ancak 2009 yılında küresel krize bağlı olarak bir önceki yıla oranla % 27 azalışla 535 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Krizin etkilerinin iyice azaldığı 2011 yılında ise sektör ithalatı, 2008 yılı değerlerini aşarak 857 milyon dolar olmuştur. 2014 yılında ise ithalatımız 1,6 milyar dolar seviyesine yükselmiştir.
Türkiye’nin Ürünler Bazında Mobilya İthalatı (Değer: 1000 ABD $)
GTİP No. Ürünler 2012 2013 2014
940540 DİĞER ELEKTRİK LAMBALARI, AYDINLATMA
CİHAZLARI 134.562 213.010 259.519 940510 AVİZELER; DUVAR, TAVAN İÇİN AYDINLATMA
CİHAZLARI
143.182 186.914 219.530
940190 OTURMAYA MAHSUS MOBİLYALARIN AKSAM,
PARÇALARI 141.358 149.493 149.806 940360 DİĞER AHŞAP MOBİLYALAR 100.311 123.646 116.948 940490 ŞİLTE, YORGAN, YASTIK, PUF, DİZ-AYAK
ÖRTÜLERİ, MİNDERLER VB.
79.012 101.969 111.672
940320 DİĞER METAL MOBİLYALAR 58.612 78.136 75.512
940171 METAL İSKELETLİ İÇİ DOLDURULMUŞ
OTURMAYA MAHSUS DİĞER MOBİLYALAR 56.954 65.777 68.289
940161 AHŞAP İSKELETLİ İÇİ DOLDURULMUŞ
OTURMAYA MAHSUS DİĞER MOBİLYALAR 62.619 67.396 67.615
940179 METAL İSKELETLİ İÇİ DOLDURULMAMIŞ
OTURMAYA MAHSUS DİĞER MOBİLYALAR
45.087 46.994 52.397 940390 DİĞER MOBİLYALARA AİT AKSAM, PARÇALAR 35.272 54.533 42.371
940180 OTURMAYA MAHSUS DİĞER MOBİLYALAR 22.320 29.693 35.740
940130 YÜKSEKLİĞİ AYARLANABİLEN DÖNER
KOLTUK-SANDALYELER
28.711 33.718 32.934 940389 DİĞER MADDELERDEN DİĞER MOBİLYALAR 28.940 29.412 32.819
940290 TIP, CERRAHİ, DİŞÇİLİKTE KULLANILAN
MOBİLYA, MASA, KARYOLA VB.
AKSAM/PARÇALAR
22.868 23.204 31.616
940350 YATAK ODALARINDA KULLANILAN TÜRDEN
AHŞAP MOBİLYALAR 25.913 32.015 30.239
940600 PREFABRİK YAPILAR 26.730 28.016 24.361
940520 MASA, SIRA, YATAK ODASI, DÖŞEMEYE
KONAN AYAKLI ELEKTRİK LAMBASI
21.624 25.104 23.873
940340 MUTFAKLARDA KULLANILAN TÜRDE AHŞAP
MOBİLYALAR 21.515 28.091 23.303
940169 AHŞAP İSKELETLİ İÇİ DOLDURULMAMIŞ
OTURMAYA MAHSUS DİĞER MOBİLYALAR 18.694 21.507 22.787
940550 ELEKTRİKLİ OLMAYAN DİĞER AYDINLATMA
CİHAZLARI
13.807 18.779 21.978
940120 MOTORLU TAŞITLARDA KULLANILAN
OTURMAYA MAHSUS MOBİLYALAR 17.718 18.632 20.076 940599 AYDINLATMA CİHAZLARININ DİĞER AKSAM-
PARÇALARI 16.999 20.415 19.343 940591 CAMDAN AYDINLATMA CİHAZLARININ AKSAM-
PARÇALARI 13.988 14.650 14.015 940370 PLASTİK MADDELERDEN DİĞER MOBİLYALAR 8.771 13.936 12.720
940140 YATAK HALİNE GETİRİLEBİLEN OTURMA
MOBİLYASI (KAMP VE BAHÇE İÇİN HARİÇ)
8.568 10.536 12.390
940330 YAZIHANELERDE KULLANILAN TÜRDE AĞAÇ
MOBİLYALAR
6.261 9.378 10.561
940110 HAVA TAŞITLARINDA KULLANILAN TÜRDE
OTURMAYA MAHSUS MOBİLYALAR
2.585 2.416 8.662
Toplam 1.204.663 1.492.689 1.588.938
Kaynak: TÜİK
Türkiye’nin mobilya ithalatı yaptığı ülkelerin başında AB ülkeleri gelmekle beraber, 2006 yılı itibariyle Çin, ülke bazında, en fazla mal alımı yapılan ülkedir. Çin sahip olduğu maliyet avantajını kullanarak toplam ithalatın % 50’sini karşılar hale gelmiştir.
Diğer yandan AB mobilya ithalatımızda, 593,5 milyon dolarlık değer ve %35 lik paya sahiptir. AB ülkeleri içerisinde 2014 yılı itibariyle en fazla ithalat yapılan ülke 133,8 milyon dolar ile İtalya olup, İtalya’yı 127,3 milyon dolarlık mobilya ithalatı ile Almanya takip etmektedir. Dünyanın en büyük üreticisi ve ihracatçısı konumunda olan bu ülkelerin Türk pazarında kabul görmesi, Türkiye’de de kaliteli ve gösterişli mobilya tüketebilecek geniş bir kesimin varlığını ortaya koymaktadır. İthal ettiğimiz başlıca ürün grupları; oturmaya mahsus mobilyaların aksam-parçaları, diğer ahşap mobilyalar, diğer metal mobilyalar, metal iskeletli içi doldurulmuş oturmaya mahsus diğer mobilyalar, ahşap iskeletli içi doldurulmuş oturmaya mahsus diğer mobilyalar, metal iskeletli içi doldurulmamış oturmaya mahsus diğer mobilyalar şeklinde sıralanabilir.
2014 yılı itibariyle mobilya ithalatı yaptığımız ülkeler arasında ise Çin, İtalya ve Almanya’nın ardından, Polonya, İspanya, Fransa, Romanya, Vietnam, Endonezya, ABD ve Japonya gelmektedir.
Ülkelere Göre Mobilya İthalatı (Değer: 1000 ABD $)
Ülke Adı 2012 2013 2014
2013- 2014 % Değişim ÇİN 559.779 688.837 777.264 12,8 İTALYA 108.171 152.522 133.778 -12,3 ALMANYA 98.408 129.399 127.315 -1,6 POLONYA 54.910 65.066 72.931 12,1 İSPANYA 47.652 50.527 47.506 -6,0 FRANSA 41.108 62.679 45.190 -27,9 ROMANYA 27.467 31.502 32.272 2,4 VİETNAM 11.695 20.270 24.234 19,6 ENDONEZYA 17.422 22.219 23.023 3,6 A.B.D. 17.262 20.110 23.014 14,4
©Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, 2013 19 JAPONYA 14.447 14.124 21.835 54,6
İST.TRAKYA SER.BÖ
12.313 12.836 20.978 63,4 İST.DERİ
SER.BÖLG 16.487 17.591 19.497 10,8 HİNDİSTAN 13.265 16.113 19.102 18,6 ÇEK CUMHURİYETİ 2.694 3.157 14.541 360,6 BULGARİSTAN 21.245 15.727 13.745 -12,6 LİTVANYA 6.218 12.549 13.665 8,9 İSVEÇ 14.479 13.561 13.374 -1,4 İNGİLTERE 6.831 9.960 12.120 21,7 MACARİSTAN 8.982 10.005 11.129 11,2 SLOVAKYA 8.242 11.042 10.973 -0,6 TAYVAN 5.004 7.426 10.639 43,3 AVUSTURYA 8.235 10.232 9.312 -9,0 DANİMARKA 11.186 13.301 8.796 -33,9 MALEZYA 6.983 8.282 8.740 5,5 GÜNEY KORE 8.767 10.458 8.683 -17,0 HOLLANDA 8.017 8.844 7.336 -17,1 PORTEKİZ 4.845 6.409 6.056 -5,5 SLOVENYA 5.172 7.438 5.758 -22,6 TAYLAND 3.781 4.474 4.343 -2,9
Genel Toplam 1.204.663 1.492.689 1.588.938 6,4 Kaynak: TÜİK
DÜNYA TİCARETİ
Mobilya dış ticaretinde son yıllarda göze çarpan başlıca gelişim mobilya pazarının dışa açılma oranındaki artıştır. 34 milyar dolara yaklaşan mobilya dış ticaret açığı ile ABD, 66 milyar dolarlık ihracatı ile AB ve 58 milyar doları aşan mobilya dış ticaret fazlası ile Çin sektörün önemli aktörleri olarak dünya mobilya piyasalarını yönlendirmektedirler.
İhracat
Dünya mobilya ihracatı, 2002 yılında 63,9 milyar dolar iken, 2013 yılında 170 milyar dolara ulaşmıştır. 2009-2013 dönemde yaklaşık olarak yıllık ortalama % 10 civarında gerçekleşen büyümenin devam etmesi beklenmektedir.
Dünya mobilya ihracatında büyük ölçüde AB ülkeleri söz sahibidir. Birçok AB ülkesinde mobilya imalatı temel bir endüstridir ve dünyada rekabetçi bir konuma sahiptir. Almanya ve İtalya Birliğin en büyük üretici ve ihracatçılarıdır. Polonya, Fransa, Danimarka, Belçika, İsveç, Danimarka, Avusturya, İngiltere ve Hollanda ise diğer önemli mobilya ihracatçısı ülkelerdir. AB mobilya endüstrisi son derece uzmanlaşmış olup, pek çok alt sektörden oluşmaktadır. Döşenmiş/kaplanmış mobilyalar ile mutfak mobilyaları en büyük iki üretim grubudur. AB ülkeleri aynı zamanda ahşap mobilya transit ticaretinde de önemli bir konuma sahiptir.
AB ülkelerinden Almanya 12,9 milyar dolarlık ihracat rakamı ile ilk sırada yer almaktadır İtalya ise 2013’de 10,6 milyar dolarlık ihracatıyla, dünya mobilya ihracatının % 7,6’lık kısmını gerçekleştirmiş ve AB ülkeleri arasında ikinci sırada yer almıştır. İtalyan ürünlerinin dünyada tercih edilmesinin nedeni tarz, tasarım, teknoloji ve etkin servis olarak sıralanmaktadır.
Çin mobilya ihracatında hızla büyüyerek Almanya ve İtalya’yı geride bırakmıştır. Çinin 2013’deki ihracatı 60 milyar dolar olup, dünya mobilya ihracatının %35’lik dilimini oluşturmaktadır. Çin, Dünya mobilya ihracatının üçte birinden fazlasını gerçekleştirmektedir. 2013 yılı mobilya ihracatında söz sahibi diğer ülkeler ve payları ise sırasıyla şöyledir: Almanya %, İtalya %7, Polonya %6, ABD %5, Meksika %4 ve Vietnam %3.
Türkiye’nin dünya mobilya ihracatındaki 2013 yılı payı %1,3 olup, 2013 yılı içerisinde 2,2 milyar dolar değerinde mobilya ihracatı gerçekleştirilmiştir.
Ülkeler İtibariyle Dünya Mobilya İhracatı (Değer: Milyon ABD $)
Sıra Ülke Adı 2010 2011 2012 2013
2013 Ülke Payları
(%)
1 ÇİN 39.261 45.189 56.721 60.101 35,3 2 ALMANYA 11.330 13.672 12.680 12.947 7,6 3 İTALYA 10.676 11.645 10.926 11.581 6,8 4 POLONYA 7.909 9.395 8.696 9.737 5,7
©Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, 2013 21 5 ABD 6.396 6.987 7.799 8.153 4,8
6 MEKSİKA 4.424 4.909 5.960 6.682 3,9 7 VİETNAM 2.979 3.163 3.666 5.488 3,2 8 KANADA 3.624 3.888 3.989 3.951 2,3
9 ÇEK
CUMHURİYETİ
2.370 2.809 2.610 3.103 1,8 10 FRANSA 2.824 3.020 2.786 2.961 1,7 11 MALEZYA 2.556 2.589 2.674 2.420 1,4 12 İSVEÇ 2.266 2.598 2.445 2.397 1,4 13 DANİMARKA 2.174 2.317 2.278 2.364 1,4 14 İNGİLTERE 1.883 2.254 2.189 2.356 1,4 15 TÜRKİYE 1.415 1.658 1.899 2.238 1,3 16 İSPANYA 1.801 1.903 1.824 2.169 1,3 17 ROMANYA 1.521 1.842 1.775 2.106 1,2 18 BELÇİKA 2.091 2.117 1.864 1.998 1,2 19 HOLLANDA 1.842 2.010 2.030 1.969 1,2 20 ENDONEZYA 1.968 1.767 1.809 1.788 1,0 21 AVUSTURYA 1.980 2.198 1.798 1.725 1,0 22 PORTEKİZ 1.311 1.501 1.454 1.638 1,0 23 LİTVANYA 958 1.231 1.382 1.540 0,9 24 TAYVAN 1.337 1.460 1.536 1.540 0,9 25 SLOVAKYA 1.057 1.188 1.147 1.322 0,8 Liste Toplamı 117.953 133.310 143.939 154.272 91 Genel Toplam 132.175 149.036 159.671 170.313 100,0 Kaynak: ITC-International Trade Center (Uluslararası Ticaret Merkezi)-Trademap
Alt Ürünler İtibariyle Dünya Mobilya İhracatı (Değer: Milyon ABD $)
GTİP
No. Ürünler 2007 2008 2009 2010
940190 Oturmaya mahsus mobilyaların aksam, parçaları
19.953 23.126 24.074 26.089
940360 Diğer ahşap mobilyalar 22.625 24.385 24.066 25.734
940320 Diğer metal mobilyalar 9.477 11.312 14.346 14.949
940161 Ahşap iskeletli içi doldurulmuş
oturmaya mahsus diğer mobilyalar 12.095 13.052 13.379 14.658 940390 Diğer mobilyalara ait aksam,
parçalar 10.818 12.762 13.457 14.587 940350 Yatak odalarında kullanılan türden
ahşap mobilyalar 7.941 8.565 9.118 10.197 940490 Diğer maddelerden yataklar 7.517 8.726 8.934 9.365
940171 Metal iskeletli içi doldurulmuş oturmaya mahsus diğer mobilyalar
4.182 5.259 8.025 8.099
940340 Mutfaklarda kullanılan türde ahşap mobilyalar
5.106 5.489 5.505 5.962
940179 Metal iskeletli içi doldurulmamış oturmaya mahsus diğer mobilyalar
3.967 4.386 4.610 4.743
940130 Yüksekliği ayarlanabilen döner koltuk-sandalyeler
2.858 3.266 3.516 3.782
940330 Yazıhanelerde kullanılan türde ağaç mobilyalar
3.133 3.484 3.743 3.597
940389 Diğer maddelerden diğer mobilyalar 2.126 2.660 3.476 3.571
940290 Tıp, cerrahi, dişçilikte kullanılan mobilya, masa, karyola vb.
aksam/parçalar
2.563 2.917 3.133 3.202
940180 Oturmaya mahsus diğer mobilyalar 2.311 2.552 2.480 2.840
940169 Ahşap iskeletli içi doldurulmamış
oturmaya mahsus diğer mobilyalar 2.564 2.475 2.448 2.579 940310 Yazıhanelerde kullanılan türde metal
mobilyalar
2.148 2.281 2.372 2.397
940120 Motorlu taşıtlarda kullanılan oturmaya mahsus mobilyalar
2.144 2.358 2.189 2.286
940370 Plastik maddelerden diğer mobilyalar 1.595 1.820 1.975 2.150
940429 Diğer maddelerden yataklar 1.459 1.604 1.742 1.974
940140 Yatak haline getirilebilen oturma
mobilyası (kamp ve bahçe için hariç) 1.271 1.562 1.844 1.971 940421 Gözenekli kauçuk/plastikten yataklar 1.669 1.861 1.937 1.924
940110 Hava taşıtlarında kullanılan türde oturmaya mahsus mobilyalar
543 809 1.001 1.276
940410 Somyalar 830 971 942 1.013
940430 Diğer maddelerden yataklar 468 518 487 486
940210 Dişçi/berber koltukları vb. koltuklar ve aksam, parçaları
330 360 396 423
940159 Roten kamışı, sepetçi söğüdü vb.
maddelerden oturmaya mahsus mobilyalar
89 119 171 160
Toplam 132.175 149.036 159.671 170.313 Kaynak: ITC-International Trade Center (Uluslararası Ticaret Merkezi)-Trademap
©Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, 2013 23
Dünya mobilya ihracatı incelendiğinde değer itibariyle toplam ihracatın %15,3’ünü oluşturan “oturmaya mahsus mobilyaların aksam ve parçaları” bölümü 26,0 milyar dolar değerindeki ihracat ile başta gelmektedir. %15,1’lik pay ve 25,7 milyar dolar ihracat rakamı ile “diğer ahşap mobilyalar” ikinci sırada ve %9’luk pay ve 15 milyar dolar ile “diğer mobilyalar” üçüncü sırada yer almaktadır.
İthalat
Ülkeler İtibariyle Dünya Mobilya İthalatı (Değer: Milyon ABD $)
Sıra Ülke Adı 2010 2011 2012 2013
2013 Ülke Payları
(%) 1 ABD 34.820 35.972 39.515 42.080 26,1 2 Almanya 12.567 14.547 13.382 14.006 8,7
3 Fransa 8.519 9.061 8.562 7.998 5,0
4 İngiltere 7.997 8.052 7.528 7.904 4,9
5 Japonya 5.568 6.339 7.017 6.927 4,3
6 Kanada 5.988 6.350 6.866 6.808 4,2
7 Belçika 3.172 3.525 3.154 3.830 2,4
8 İsviçre 3.032 3.562 3.414 3.621 2,2
9 Rusya 2.100 2.767 3.403 3.584 2,2
10 Avustralya 2.415 2.926 3.073 3.141 1,9 11 Hollanda 3.499 3.610 3.236 2.980 1,8 12 Avusturya 2.578 3.046 2.855 2.824 1,8
13 Meksika 1.740 2.039 2.404 2.772 1,7
14 BAE 1.390 1.756 2.291 2.737 1,7
15 İspanya 3.398 3.211 2.540 2.633 1,6
16 Çin 1.732 2.252 2.334 2.547 1,6
17 Suudi Arabistan 1.007 1.289 1.546 2.398 1,5
18 İtalya 2.690 2.827 2.336 2.391 1,5
19 Hong Kong 775 863 884 2.243 1,4
20 İsveç 2.060 2.317 2.133 2.230 1,4
21 Norveç 1.796 2.046 2.157 2.131 1,3
22 Güney Kore 1.510 1.609 1.588 1.737 1,1 23 Çek Cumhuriyeti 1.195 1.471 1.432 1.640 1,0 24 Danimarka 1.588 1.645 1.510 1.568 1,0
25 Polonya 1.302 1.521 1.334 1.520 0,9
26 Türkiye 738 941 817 969 0,6
27 Slovakya 709 884 937 957 0,6
28 Singapur 806 886 1.000 945 0,6
29 Brezilya 555 654 800 889 0,6
30 Hindistan 580 772 792 806 0,5
Liste Toplamı 117.826 128.740 130.842 138.815 86,1 Genel Toplam 134.439 147.697 151.652 161.290 100,0 Kaynak: ITC-International Trade Center (Uluslararası Ticaret Merkezi)-Trademap
Dünya mobilya ithalatı yıllar itibariyle artış göstermiş olup, 2002’de 68,0 milyar dolardan 2013’de 161 milyar dolara yükselmiştir. İthalatta en büyük pay, ihracatta olduğu gibi AB’ye aittir.
Dünyanın en büyük mobilya ithalatçısı konumundaki ülke ise ABD’dir. ABD 2013’de 42 milyar dolar değerindeki ithalatı ile tek başına, dünya mobilya ithalatının %26’lık kısmını gerçekleştirmiştir.
ABD’den sonra en büyük ithalatçı ülke Almanya’dır. 2013’de 14 milyar dolarlık ithalatı ile toplam dünya mobilya ithalatının %8,7’lik kısmını gerçekleştirmiştir. Diğer önemli ithalatçı ülkeler ise şöyledir: Fransa, İngiltere, Japonya, Kanada ve Belçika.
Almanya, İtalya, İngiltere, Fransa, Belçika ve Hollanda AB’nin en büyük mobilya tüketicileridir. Söz konusu ülkeler nüfus yapısı itibariyle dışa açık, çok fazla seyahat eden, çok-kültürlü insanları ile de mobilya tüketiminde değişik kültürlerin özelliklerinden etkilenmektedir. Döşenmiş/kaplanmış oturma grupları (kanepe ve berjerler) ve mutfak mobilyası AB mobilya piyasasında en fazla talep edilen ürün gruplarıdır. Yatak odası, yemek odası ve diğer mobilyalar (salon mobilyası) AB mobilya tüketiminin yaklaşık %40’ını oluşturmaktadır. Gelecek yıllarda AB mobilya pazarındaki büyümenin yavaşlaması beklenmektedir. Bununla birlikte geleneksel mobilyadan modern mobilyaya doğru olan yönelimin devam etmesi ve mobilya tasarım ve tarzındaki çeşitliliğin de artması öngörülmektedir. Ayrıca AB tüketim kalıbında öne çıkan bir diğer önemli husus da var olan mobilya gruplarına uyum sağlayabilen bağımsız mobilya parçalarının takım/set şeklinde mobilya alımlarına göre pazar paylarını artırıyor olmasıdır. Bu ürün grubunun tüketimdeki ve ithalattaki oranı yaklaşık %17’dir. Tüketici grubu açısından da 45 yaş üzeri, tek başına yaşayan kesimin modern mobilya tercihinde artış beklenmektedir. Mobilyada düşük kalite- düşük fiyat ve yüksek kalite-yüksek fiyat şeklinde oluşan ürün yapılanmasının da artacağı düşünülmektedir.
AB ahşap mobilya piyasasındaki eğilimler, bu pazara girmeye çalışan ve kendine
yeni bir pazar bölümü arayan firmaların yatak odası ve diğer ev mobilyası üzerinde
yoğunlaşmaları gerektiği yönündedir. Kiraz, tik ve diğer koyu tonlu ahşaplar rağbet
görmekle birlikte, tüketici tercihleri ahşap malzemede daha açık tonlara, kayın,
akçaağaç ve huş ağacına kaymaktadır. Yeni eğilimler, nostalji ve sıcaklık veren tonlar
ile modern mobilyada yerel unsurların öne çıktığı tasarımlardır. Lamine ve
kaplamadan masif mobilyaya dönüş vardır. Mobilyaların çok amaçlı/fonksiyonlu,
konforlu/rahat ve esnek olması önem kazanmaktadır. AB’nin artan yaşlı nüfusu ile
birlikte mobilyada ergonominin önemi artmaktadır.
©Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, 2013 25
Alt Ürünler İtibariyle Dünya Mobilya İthalatı (Değer: Milyon ABD $)
GTİP No. Ürünler 2011 2012 2013
940190 Oturmaya mahsus mobilyaların aksam,
parçaları 25.074 26.211 28.425 940360 Diğer ahşap mobilyalar 22.952 22.673 23.712 940161 Ahşap iskeletli içi doldurulmuş oturmaya
mahsus diğer mobilyalar
13.401 14.048 14.665 940320 Diğer metal mobilyalar 11.787 12.524 13.439 940390 Diğer mobilyalara ait aksam, parçalar 11.354 11.019 12.244 940350 Yatak odalarında kullanılan türden ahşap
mobilyalar
9.094 9.462 9.739 940490 Diğer maddelerden yataklar 8.320 8.376 8.741 940179 Metal iskeletli içi doldurulmamış oturmaya
mahsus diğer mobilyalar
5.295 5.216 5.433 940340 Mutfaklarda kullanılan türde ahşap
mobilyalar
4.447 4.490 4.923 940171 Metal iskeletli içi doldurulmuş oturmaya
mahsus diğer mobilyalar 3.910 4.297 4.596 940130 Yüksekliği ayarlanabilen döner koltuk-
sandalyeler
3.214 3.377 3.568 940180 Oturmaya mahsus diğer mobilyalar 3.010 3.077 3.443 940330 Yazıhanelerde kullanılan türde ağaç
mobilyalar
3.180 3.399 3.426 940290 Tıp, cerrahi, dişçilikte kullanılan mobilya,
masa, karyola vb. aksam/parçalar
3.201 3.286 3.297 940169 Ahşap iskeletli içi doldurulmamış
oturmaya mahsus diğer mobilyalar
2.654 2.542 2.642 940120 Motorlu taşıtlarda kullanılan oturmaya
mahsus mobilyalar
2.694 2.472 2.588 940310 Yazıhanelerde kullanılan türde metal
mobilyalar
2.357 2.339 2.343 940370 Plastik maddelerden diğer mobilyalar 2.135 2.195 2.331 940389 Diğer maddelerden diğer mobilyalar 1.785 1.902 2.130 940429 Diğer maddelerden yataklar 1.586 1.663 1.791 940421 Gözenekli kauçuk/plastikten yataklar 1.628 1.689 1.702 940140 Yatak haline getirilebilen oturma
mobilyası (kamp ve bahçe için hariç)
1.270 1.337 1.418 940110 Hava taşıtlarında kullanılan türde
oturmaya mahsus mobilyalar
1.393 1.297 1.296
940410 Somyalar 659 614 666
940430 Diğer maddelerden yataklar 501 474 477 940210 Dişçi/berber koltukları vb. koltuklar ve
aksam, parçaları 382 378 435 940151 Hint kamışı/bambudan oturmaya mahsus
mobilyalar
192 195 180 Toplam 147.783 150.846 159.954 Kaynak: ITC-International Trade Center (Uluslararası Ticaret Merkezi)-Trademap
