55 Olgunun değerlendirilmesi

(1)

J SSK TEPECIK HOSP TURKEY 1996; 6 (3) : 152-8

İNCELEME

YAZILARI

TÜRKİYE~DE MEME HİDATİDOZU:

55 Olgunun değerlendirilmesi

152

HYDATIDOSIS OF THE BREAST IN TURKEY: A review of 55 cases

SUMMARY

Ragıp

KA YAR ÜmitBAYOL

40 artides on breast hidatidosis (echinococosis) have been recorded from domestic Ht~

erature between 1933~97. 5 of them were published in foreign medical joumals.

54 patients from these artides and a case obse:rved in our department, totally 55 cases with breast hydatidosis were reviewed in l:his artide. 22 breast localisations (0,24 percenl:) were founded among 9307 cases with hydai:idosis in Turkey.

Only 2 cases were male (3.6%). Cyst content was dear iı:ı. 8, colloidal-gramılated in 2 from total of 10 aspiral:ed cyshıo Diagnosis was confirmed histopathologically in 42 cases, by cy- tology 3 cases, and 10 by seeing germinative membrane macroscopically.

6 Benign opadty in 'l mammogram (85.7 percent), 3 cystic lesions with interseptal bands in 4 ultrasonogram (75 percent) were seen.

Serologic tests (Immunohemagglutination, Weinberg Compleman Fixation) and other (Casoni skin allergy test1 Eosinophilia above 3 percent) we:re applied in 13 cases. Only 9 of 22 test were posHive percent).

3§ cases were evaluated for other organ involvement of Only 5 cases (3 lung1 lliver and 1 lung and liver) were found to have hydatidosis (13.2 percenO.

(Keywoırds: Echinococcosis granulosus1 Hydatid

1. C<errahi Kliniği (Doç.Dr.R.Kayar, Kli.Şefi)

Patoloji Lab. (Doç.Dr.Ü.Bayol, Lab.Şefi) SSK Tepecik Eğitim Hastanesi 35120 iZMiR

Yazışma: R Kayar

Talatpaşa Bulv. 57/2 Alsancak iZMiR

ParasHic Cyst)

(2)

SSK TEPECiK HAST DERG 1996 Vol. 6 No. 3 153

ÖZET

Türkiye'de saptanmı~ meme hidatidozlanyla ilgili olarak 1933-97 yılları arasındaki lite- ratürde yerli 35, yabancı 5 toplam 40 yayın saptandı.

Daha önce sunulmamış 1 olgu eklenerek 55 olgunun verileri incelemniştir. Yalnızca 2 olgu erkektir. Hidatidoz'un insan vücudundaki yerle~iminden% 0.24'ü memede olmaktadır. %94 olguda lezyon tektir. Aspire edilen 10 kistin 8'i berrak (kaya suyu), 2'si tortulu ve kolloidal görünümlüydü. 42 olguda histopatolojik, 3 olguda sitolajik ve 10 ise makroskobik

doğrulama sağlandı. 7 mamografiden 6'sında selim apasite, 4 ultrasonografiden 3'i.mde interseptal band görüldü. Serolajik testıerin yapıldığı 13 olguda pozitiflik oranı %41'idi.

Hidatidozun primer olup olmadığı incelenen 38 olgudan 5'inde (%13.2) akciğer ve/veya

karaciğer hidatidozu saptandı.

(Anahtar Sözcükler: Ekinokoküs granulozus, Hidatik kist, Paraziter kist).

1933-97 arasındaki. 64: yılda yerli hp li- teratüründe (1-5) konuya iliı:zkirı 40 yayın sap-

tanmıştrr (6-41). 4 yayın tekrardır (14,15,21,22).

Tekrarlardan 2'si yabancı dildedir (28,39).

Geri kcıla.n 36 yayından 3'ü dış yayındır

(42,44,45). İncelenen 40 yayında 60 olgu bil-

dirilmiş, bmılardan 6'sınm tekrar olduğu sap-·

tanmıştı.r. 1 olgu ise kliıı.iğiırJzde gözlemniş

olup ilk kez burada sunuJmal<:tadu:-,

Böylelikle toplam 55 olgu bil"lil<te in.-

celennı.iş ve değerlendirilmiŞ,tir.

42 olguda histopatolojik, 3 olguda sitolojil,c

tanı sağlandı. Tüm olgularda <L."TTeliyat sıra

sında genninaili membran varlığı. tarurnlandı.

Veriler geriye dönük olarak elde edilmiş olduğunda..rı bazılcı . .n eksikfu.

Hidatidozun Memede Yedeşim Sıldığı

Ülkemiz Cenahi Kilnilderinden bildirilen kist lı.idatil< serilerinden derlenen 9307 hastada 22 meme yerleşimi (Binde 2.4) saptanmı~tır.

crablo 1).

Patoloji Laboratuva..rlarırmzdan derlenen se- rilerde (46-51) ise 3832 ki.st r.idatik spe- simeninden 15'inin meme yerleı;ıimli (Binde 3.9) olduğu saptanm~l:ır. Laboratuvardaki in-

sidansın kliniktelcinden yi.iksek olu~u, ld.lııikte

saptanan hidatidoz olgularmm bir bölü.müıı.ün speslıne:runin patoloj:L.lz terkike gönderilmedi-

ğini göstermektedir. Ayrıca bu durum, gerçek insidans için Patoloji Laboratuvarlaxınm değil,

1:linil< serllerin esas alınması gerektiğ'rni yan-

sıtmaktadı..r

TABLO 1: Türkiye'de Hidatidozun Meme yerleşim Sıklığı

(Cerrahi Kliniklerinin Serileıi)

Merdivenci 3306 8

Ülker 2451 5

Asi an 917 1

Kama 73i 3

Güler 713 .2

Kabalak 662

o

Uluçay 527 3

9307 22

TABlO 2: Türkiye'de Hidatidozun Meme Yerleşim Sıl\liğı (Patoloji Laboratuvarlannın Serileri)

Özte!<:

Dursun

Kabukçuoğlu Çiftçioğlu

Temiz

18i2 . 1470 208 204 138

4 2

4

3832 15

_,..,.,-.~-· ~~--~~

...

^-~-·--=

Pru:azitin Memeye Yerleşme Mek<:ı.nizınası

Meme .hidatidozu "Echin.ococcus g-ra- nulosus" isinili parazitin yaprruş olduğu bir

hastalıktı.:r. Bu parazit genellilde koyun--sığır yeti~tiren ülkelerde köpek barsağında ya~ar.

İnso.na hastahğ1 tasııyan otoburların sa-

katatlar.ıyla beslenen köpeklerle temas sonucu Parazit inscı.na genellikle ağız yoluyla alınan

yunmrtalada ge<,."ı11ektedir. İnhalasyon ve dlt '

(3)

J SSf( HOSP TURKEY 1996 Vol. 6 ~Jo. 3

rneıne, omenlurn,

gelıe>etıılıoe<?ğ;:ne Ln amLınaktadır.

5)

Psaltoff ise

lardar1

kadııı.dc.

meme norm?Jdi. Kontakt teımıto~;rclil(J.e

bulundu.

<v)';ıu"''-''" 21x10 mm.lik kist ve 2 cm.

RES! M ı: fvlerne hidat!dozu.

barıd görülüyor.

i54

soldak1 kfst içinde

RESiM 2: lviome hidatidozu. Sitolojide para.zite ait çengel görüiüyor.

(4)

SSK TEPECiK HAST DERG 1996 Vol. 6 No. 3

RESiM 3: Meme hidatidozu. sklerotik pararıkim nedeniyle lezyon görülomiyor.

Ekinokok lHA testi ne-

bulundu. Akciğer grclisi ve tiirn kzn:ın ult~

nonnal bulundu. 17. 4. l993'te nel anestezi altında kitle eksizyorm Patolojik inceleınede 1.5 cm. ili( enfekte kist ve btlrıa birkaç basit makrol<ist cm arasında deği~en)

sonra sol meme altmda göbeğe

çizgisel baqladı. Muayeneele sol vena torako-epigastrikı'da flebit sapta..rıch ve Mondor kondu. Yakx.rımalan 1 ay sonra

tanmadı.

Cinsiyet, kalizasyon

55

kayboldu.

muayene ve ultraso-

bir sap~

Yaş, Anaı.11nez Süresi ve Lo~

53'ü kadm 2'si erkektir (Tablo 3). Kadınlarm en genci 19, en

yaqlısı 65 ya~ ortalaması 3?:8'dix. 2 erkek 7 ve 45 ya~larmd<:tdı-r. Değerlendmneyı:

veri olrnachğı için alınmaym:ı. 3. erkele

1 [)5

Çiftçioğlu ve serisinde bil~

(47).

TAElt.O 3:55 Meme Hidatidozunda Yaş-Cinsiyet

·--~-~,---~~--~-~--~~-K~d~~-- ----Erlzek-~,-

Sayı 63 2

Yaş Ekstmmleıi 7-45

Yaş Ortalaması 35"8 26

~~--='~~~->->.=~-~-.-~-~~~=~~~__,_,-~-~~-~~~~

_f\rı.aınn.ez stiresi 33 ka;r~·

dedildL En kısa süre 2 en Tızun cıncıııuı.ez 8 yıl olcıxak bildirlldL anarrmez ~r:~si

1.69 vıl bulundu. LokcJizasyon 1 bildı

rilm~di

Geri kalan 52 kadm hastada lez- yorJann 23'ü sağ 29'u solda yerleş- ıniE,~ti (TcıHo 4).

üst Dış ii 15 26 57.8

Alt ~~ 7 i O 2:2.2

5 4 9 20.0

4 3 7

ü_st dış kadrmı.da (%57.8), 10 olgu alt kadrartda, 9'u kadranlarda

yerleşnuşti. 7 olguda kesin loka- lizasyon bildirilmedi İh erkek olguda 7

, L' d -ı .. t d- ¹ ^a'r·ına'at15 va"ın yaşındal(]n, e so us ış Ka · a , " .~ ~ - dal<Jndeyse sağ alt iç kadrarı loka1izasyonu bildirildi (36).

Gebel:Ü(, Laktasyon ve Menopoz

52 kadından 9'u postnıenopozaldi (%17.3).

3 olgu ernzirm.ekte idi.

Haınile olgu yoktıı.

Kist sayısı, bi1".teralite, kist boyu hı

3 olguda kitleler çoğuldu. Bu üç ol- 2'sinde ild adet, birinde 3 adet kist vardı.

3 Olguda boyut (29,35:41) 2 erkek olguda boyutlar 3 ve 5 c~ idi Il~. ta-

r.ı 1 , · ^ı._.., P/ '·~,~-flı ko1- raıJJ rnerne yer e~ımı yo.-zw_, ^ıKı^tcuct ^>

tukaJtı yerle:ıirni solda tek lezyonlu bir olguda

saptaı-ı_dı.

Semptori'tatoloj i

(5)

J SSK TEPECiK HOSP TURKEY '1996 VoL 6 No. 3

YakırumıJan bilinen 26 olgudan 4'ünde (%lSA) ağrı vardı. Diğerleri ağnsızdı. 1 olgu fizik muayene sırasında hekim tarafından

tesadüfen saptandı (7).

Fizik Muayene

Meme muayene bulgulan kaydedilen 14 olguda kitleni.n mobil, 4 olguda fluktuan

kaydedilmi~tir. Koltukallı bulgulan bilinen 20 olgudan l'inde iki taraflı kist varlığı saptandı

(16).

Kist Aspirasymuı., Sitoloji, Patoloji 10 olguda (%18.2) kist aspire edildi 16,18,21,24,38,42,Kayar). 8 olg-uda alınan sıvı

nın kaya suyu görünümünde ve berrak olduğu saptandı. 2 olguda ise granülo, tortulu ve

bulanık görünüm kaydedildi (39,Kayar). As- pirasyonlardan 7'si (%12.7) eksizyondaıı önce, 3'ü intraoperatif dönemde uygulandı

Sitolajik tetkik 6 uygulandı

(8,13,14,16,24,Kayar) 3'ü..'1de olarak skoleksler gösterildi.

2 olguda spesimendeki sıvıdan (kis- totomi ile) sitolajik tetkik yapıldı 42 olguda (%76A) tanı histopatolojik olarak doğ

ruladı. Geri kalan olgularda germinatil membran görüldüğü kaydedildi.

Casoni, Weinberg, IHAT

8 olguda bakılan Weinberg kompleman fik- sasyonu 2 olguda (%25), 7 olguda bakılan Ca- soru deri testi 4 olguda (%57), 3 olguda bakılan IHA(İmurıhemaghutini.rı Testi) 1 olguda (%33) pozitif bulundu. (Tablo 5) Eosirıofil sayımı ya- i:nlan 3 olgunun 2'sinde %5'in üstünde bulundu (%66). 1 Olguda yapılan serolajik testler be- lirtilmeksizin sonuçların negatif olduğu bildirildi

TABLO 5: 13 Meme Hidatidozuda Serolajik Testler

os

(%)

Weinberg 8 2 25

Caseni 7 4 57

IHA 3 33

Eosinofili >%3 3 2 66

Bilinmiyen (*)

(*)Yapılan serolajik testler belirtilmemiştir.

Mamografi, Ulrrasonog-rafiff MRG ve Termografi

Yalnızca 7 olguda çekildi 156

5 olguda (%83) selim opasitesi görüldü. 1 olguda kabuk tipi (shell-like ) kalsilikasyon

saptandı. 1 olgu parankirnin sklerotik yapısı

nedeniyle değerlendirilemedi

TABLO 6: Meme Hidatidozunda Görüntüleme Bulguları Mamografi

Selim opasite Kabuk kalsifikasyonu Sklerotik

Ultrasonografi kislik septal yapı f<ontakt termografi

normetermik Manyetik rezonans

kislik

kapsül formasyonu

7 5

4 4 3

Ultrasonografi 4 4'ünde

de kistik lezyon "'"rw:oır>n

terseptal bant göıüntülendi.

1 olguda MRG (Manyetik Rezonans Gö:rün- tüleme)' de kapsüllü kist görünümü (45), kontakt tennografi yapılan 1 olguda ise normoter- IDik lezyon (selim) saptandı (Kayar). Hidatik kistin klasik MRG bulgulan arasında halka ve peritüJnöral ödem oLma-

Hem maınografi hem ultrasonografik bulgular yalnızca 4 olguda bildirildi (42,44A5, Kayar)

Operasyon

52 olguda eksizyon, 1 olguda basit mastektomi (20), 1 olguda drenaj (36) uygulandı.

Diğer Orga_n Kist Hidatiği

Akciğer : 22 olguda akciğer grafisi çekildi.

3'ünde kist l:üdatik düşündüren (9,16,43) selim apasite 2 olguda torakonu ile akciğer

kist doğrulaııdı (9,43).

(6)

SSK TEPECiK HAST DERG "i 996 Vol. 6 No. 3

Ayrıca 8 olguda fizik muayene ile sokınmn

seslerinin normal olduğu kaydedildi" Yine 1 olguda BT (Bilgisayarlı Tomografi) ile patoloji

ohnadığı saptandı (39). 1 olguda ek organ hl-

datidozu

bulunmadığı

(44) kaydedildi.

Böylece 3/24 olguda akciğer lüdatik kisti lehine bulgu vardı. (%12.5) ve 2/24 olgu.da

akciğer kist lıidatiği kanıtlandı (%8.3).

Kanıdğer: Kmm palpasyonuyla değerlen

dirilen 8 olgudan l'inde (16) kist hidatiğe uyan bulg-ular saptandı. 1 olguda patoloji buluı>

madı.ğ-ı laparotonıiyle doğrulandı. (7). Kara-

dğer sintigraiisi çekilen 6 olgudan l"inde yer kaplayan olu~uın (17) buhmdu. Doğrulanma

dı. Karın uHrasonu yap:ılaı1 6 olgudan hiçbi- rinde patoloji yoktu.

BT çekilen 1 olgu da nonmıldi (39).

Böylece karadğerin değerlendirildiği 21 olgudan 2'sinde kist hidatik lehine b-ulgular vardı

(%9.5) ancakhiçbiri doğnılarunadı (%0).

Sonuçta; ek organ hidatidozu olup olma-

dığı ara~tmlan 38 olgudanS'inde akciğer ve/

veya karaciğer lıidatik ldsti saptandı (%13.2).

Bu beş olgı.nıun dağılımı 3 alcciğer, 1 kara-

ciğer, 1 akciğer ve karaciğer şeklindey&

(Tablo 7).

TABLO 7: 38 Meme Hidatidozunda Ek Organ Tutulumu

Akciğer Karaciğer Akciğer+Karaciğer

SONlJÇLAR

3

Bı.:ırada incelenen 55 olgudan 53'ü (%96)

kadın olup seriniıı yaş ortalcı.ması35.8'dir.

KAYNAKLAR

1. Taşkıran N. Cerrahi Makaleler BibliyogmfıJası 1849- 1966. Istanbul. Son TelgmfMatb.l968; 569.

2. Merdivenci A, Aydınlwğlu K. fiidatidoz (Hidatik kist

Hastalığı) Istanbul: Fatih GV: 1982; 384.

3. Kayar R. Türkiye Meme Hastalıkları Bibliyografyası 1963-931. Cilt Izmir: Duyal Matb; 1993.

157

Ortalama ml.anez süresi 1.69 yıldır.

52 kachndan 43'ü (%83) premenopozaldir.

Memedeki kist hldatik 52 olguda tek (%94) 3 olguda çoğul (%6) du.r.

Olgulaım 30'unda (%60) kist 5 cm'den küçüktür.

İld taraflı meme yerle~irrıi yoktu. İki taraflı koltukaltı yerleE,ıimi ise sol memede tek lez~

yonlu bir kadında saptandı. (16).

Olgularm %15'inde ağrı saptandı.

Mamografisi. çekilen 7 olgımun 6'smda

seliın opasite (%86) görüldü, ultrason çekilen 4

olgunucı 3'ünde intersepta1 band içeren 1dst gör-i..Lnümü (%75) sapt.:mdı,

1 olguda.ki kontakt termografi ve l olguda MR tetlc.ikleri kist varlığım destekliyordu.

10 olguda kitleye aspirasyon uygulandı.

Burüann 7'si eksizyonda..rı. önce, 3'ü eksizyon

sırasında uygulandı. 8 olguda berrak (kaya suyu), 2 olguda tortulu ve koloidal yapıda sıvı alındı. Sitolojik.tetkik yapılan olgularm 3'ünde (%50) skoleksler gösterildi.

Olgul.cıxın 42'sinde (%76) histopatolojik doğ~

rulama sağlandı. Diğer olgularda germinatif membran tanrr:.nlandı.

13 olguda 22 serolojik test yapıldı ve 9 test pozitif (%41) sonuçlandı. Bir basit mastektomi, bir ldst drenajı uygulanan fr.i olgu dı~mda

kalan 53 olguya eksizyon uygulandı.

5 Olgt:ıda (%13.2) akciğer ve veya karaciğer

hidaf,.k l:J.sti bulgulan sapta..rıdı. Bunlru:darı yalnızca 2'si ameliyatla doğrulanabildi. 55 olgudan 38'ln.in (%69.1) hldatldozun primer olup

olmadığı ara~trrıkh. Bunlardan S':inde (%13.2) ikinci bir organ hidatidozu saptandı.

4. Kayar R, Çobanoğlu M, Güngör O, Yeğinboy EA.

Türkiye Meme Hastalıkları Bibliyografya.sı 1994-97 2. Cilt '!zmir: Duyal Matb; 1997.

5. Canda MŞ. Canda T. Türkiye ekinokok haritası ve kay-

nalcçası. Türkiye Ekapatoloji Derg 1995; .1 (3-4) : 5.9.

6. Bumin H. Meme Kisti Idatiğ;i. Tiitk Tıp Cem Mec 1.938;

4 (7) : 262-4.

(7)

J SSK HOSP TURKEY 1996 Vol. 6 No. 3

7. Ülker M. Memeele kist lzidati/c. Tiirk tlıaa;cıa.oıc'ıı Derg 1964; 1 (6): 14

8. meme kist lıidatik valcası. Ankara

; 7:683-7.

9. Krmısu N, Aleyol T, Tankul Ü. Kist meme. Tiiberkii/oz ve Toraks

nadir bir lo- 15: 337-8.

Sc:'Prt:inc'du V, Girişken G Memeele !cist hi- 3 · 109-JO.

11. Kaba/ak AT, Kılıca/ M, Ilşm T, Çelik A. Bir meme kist

tlntmıt.<ıuın nadir kist lıidatiklr>r. Ankara

12. Acwıaş A, Gül T Meme kist 26:11821.

Hastaııe 1972 ;

13. Ataseven A, Ezici H, Pusane A. Memeele kist lıidatik.

Haseki Bii lt. 1972; 10( 4): 351-3.

Hastane 1972;

A, Muslu H. Memede kist !ıidaiik.

. 208-17.

15. Örmeci IH, Allcoç E, Taşan A Nadir gösteren 3 kist lıidatik va/cası. Hastime 1972; 27: 317.

A, San A, Turgut K, /Huk H. Meme, bir kist lıidatik

Tıp ·173.

1.7. Aslan R, Çetin G, Urak G. Meme hidatik ldstleri.

Tiiberkiiloz ve Tonıks 1974; 22(6): 533-6.

18. Ö. Memcde kist lıidatiic Derg 1977; 52 : 8993.

19. Memeele hi-

20. Ataseven A, kist lıidatik vakalan

21. Coşkun Y, Acar C Meme Tiiberkiiloz ve Toraks Mec 1980; 28

22. Coşkun Y, Acar C Meme kist hidatikleri: 2 Tiiberidiloz ve Toraks 1982 ; 30(1-2): 40-4.

23.

24. Acar B, Sakman G, Tatlı N Meıııede !cist hidatik. SSK Biilt. 1983; 1(4): 9-11.

M, M, Yalın R Meınede kist

Tıp Derg 1983; 5(3-4) : 59-62.

26. Ertekin T. Meınede kist lıidatilc Diriın 1983 ; 58(9-10) : 275.

27. T, Gülderen E, Turan I. Memede kist /ıi-

1984; 2(1). 67-8.

28. Turan I, T Zwei Fae/le von Ec-

hinococcuscysteııı in der Mamma. Cltirurg 1987; 58(5): 361.

29. Güler A, Özdedeli E, Özba/ O, Solak I, B.

Meme ldst Üııiv Tıp Fak 1985;

9.

30. Karıza NA, Smav LVI. Kist 3 meme hidatidozu. Tiirk

; 4(3) : 169-72.

T Jviemede kist hidatik : B-104.

58

nadir lo- Bil Arşt

l.Jlusaf Cer

32. Kömür AA, Paland uz P. M.eınede kist lıidaii!c. Üniv Fak ; 26(2) 817-22.

33. Kurt A, Erişen 11. Memede kist hidatik Dag 1987; 2(5): 27-8.

34. Erkol H, Aiascueıı A. lvierne hidntik mkaları. lVledica 1988; 4(11): 17-8.

primer kist

3' Çetin S, Ince Ü, Oruç N. Memede ldst hidatik.

671-4.

tanı

342.

40. Güzel C Memede lcist hidatiic 2 Hastn Dag 1992; 2(2) : 188.

41.Başaam Ş, Eker T, Alwlm G.

datik vakaian Haseki 1992 ;

55-6.

ırzass

70.

Kı:•iaç•o.;<lu S, Gökçe M, 1993 ; 10(2) .

an anusızal

. 50:869-

1870

ekinokokozis sorunu.

; 1(3-4): 73-93.

48. Dursım A, Sak SO, Üstün H, Atahan Ş, Seçkiıı S. An/mm Ekiıwkokozis. 208

.1995; : 98-100.

ekinokokoz sorunu. 158 1(34): 104-9.

51. Dicle O. Uniloküler kistik eldnokokoz ve tıbbi

1(3-4): 144-8.