KROMATOGRAFİK ANALİZ KROMATOGRAFİK ANALİZ YÖNTEMLERİ YÖNTEMLERİ

KROMATOGRAFİK ANALİZ KROMATOGRAFİK ANALİZ

YÖNTEMLERİ YÖNTEMLERİ

Sibel A. ÖZKAN

Sibel A. ÖZKAN

 Kromatografi: Kromatografi: Kompleks karışımlarda bulunan birbirine Kompleks karışımlarda bulunan birbirine yakın özellikteki maddeleri birbirinden ayırmak için

yakın özellikteki maddeleri birbirinden ayırmak için kullanılan yöntemlerin genel adıdır.

kullanılan yöntemlerin genel adıdır.

 Hareketli Faz Hareketli Faz

 Durgun (Sabit) Faz Durgun (Sabit) Faz

 Kromatografik Yöntemlerin Sınıflandırılması Kromatografik Yöntemlerin Sınıflandırılması

 Faz Tiplerine Göre: Faz Tiplerine Göre:

 1- Sıvı Kromatografi 1- Sıvı Kromatografi

 a- Sıvı-Katı Kromatografi a- Sıvı-Katı Kromatografi

 b- Sıvı-Sıvı Kromatografi b- Sıvı-Sıvı Kromatografi

 2- Gaz Kromatografi 2- Gaz Kromatografi

 a- Gaz-Katı Kromatografi a- Gaz-Katı Kromatografi

 b- Gaz-Sıvı Kromatografi b- Gaz-Sıvı Kromatografi

 3- Superkritik Akışkanlı Kromatografi 3- Superkritik Akışkanlı Kromatografi

 Uygulama Şekline Göre: Uygulama Şekline Göre:

 1- Kolon (Sütun) Kromatografisi 1- Kolon (Sütun) Kromatografisi

 2- Düzlemsel Kromatografi 2- Düzlemsel Kromatografi

 a- Kağıt Kromatografisi a- Kağıt Kromatografisi

 b- İTK b- İTK

 c- Preparatif Kalın Tabaka Kromatografisi c- Preparatif Kalın Tabaka Kromatografisi

 3- Gaz Kromatografisi 3- Gaz Kromatografisi

 4- Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi (YPSK) 4- Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografisi (YPSK)

 5- Elektrokromatografi 5- Elektrokromatografi

 Ayrılmanın Dayandığı İlkelere Göre: Ayrılmanın Dayandığı İlkelere Göre:

 1- Adsorpsiyon Kromatografisi 1- Adsorpsiyon Kromatografisi

 a- Kolon Kromatografisi a- Kolon Kromatografisi

 b- İTK b- İTK

 c- YPSK’ın bazı tipleri c- YPSK’ın bazı tipleri

 2- Dağılma (Partisyon) Kromatografisi 2- Dağılma (Partisyon) Kromatografisi

 a- Kağıt Kromatografisi a- Kağıt Kromatografisi

 b- Bazı Kolon Kromatografisi Tipleri b- Bazı Kolon Kromatografisi Tipleri

 c- Gaz Kromatografisinin Bazı Tipleri c- Gaz Kromatografisinin Bazı Tipleri

 d- YPSK’nın Bazı Tipleri d- YPSK’nın Bazı Tipleri

 e- İTK’nın Bazı Tipleri e- İTK’nın Bazı Tipleri

 3- İyon Değiştirme Kromatografisi 3- İyon Değiştirme Kromatografisi

 4- İyon Çifti Kromatografisi 4- İyon Çifti Kromatografisi

 5- Moleküler Eleme Kromatografisi 5- Moleküler Eleme Kromatografisi

 6- Afinite Kromatografisi 6- Afinite Kromatografisi

Bu Kromatografi Tiplerindeki Hareketli ve Durgun Fazlar:

Bu Kromatografi Tiplerindeki Hareketli ve Durgun Fazlar:

Uygulama Şekli

Uygulama Şekli Ayrılma İlkesiAyrılma İlkesi Durgun Faz Durgun Faz Hareketli FazHareketli Faz

1- Kolon 1- Kolon

Kromatografisi

Kromatografisi AdsrobsiyonAdsrobsiyon Dağılma Dağılma

KatıKatı

Katı üzerine Kaplı Sıvı Katı üzerine Kaplı Sıvı

SıvıSıvı SıvıSıvı

2- Kağıt 2- Kağıt

Kromatografisi

Kromatografisi DağılmaDağılma Katı üzerine Kaplı SıvıKatı üzerine Kaplı Sıvı SıvıSıvı

3- İTK

3- İTK AdsrobsiyonAdsrobsiyon Dağılma Dağılma

KatıKatı

Katı üzerine Kaplı Sıvı Katı üzerine Kaplı Sıvı

SıvıSıvı SıvıSıvı

4- Gaz Kromatografisi

4- Gaz Kromatografisi AdsrobsiyonAdsrobsiyon Dağılma Dağılma

KatıKatı

Katı üzerine Kaplı Sıvı Katı üzerine Kaplı Sıvı

GazGaz GazGaz

5- YPSK

5- YPSK AdsrobsiyonAdsrobsiyon Dağılma Dağılma

KatıKatı

Katı üzerine Kaplı Sıvı Katı üzerine Kaplı Sıvı

SıvıSıvı SıvıSıvı

6- Afinite 6- Afinite

Kromatografisi

Kromatografisi AfiniteAfinite KatıKatı SıvıSıvı

7- İyon Değiştirme 7- İyon Değiştirme Kromatografisi

Kromatografisi İİyon Değiştirmeyon Değiştirme KatıKatı SıvıSıvı

8- Jel Kromatografisi

8- Jel Kromatografisi Moleküler ElemeMoleküler Eleme JelJel SıvıSıvı

Kromatografinin Teorisi Kromatografinin Teorisi

        

    

    

Hareketli Faz 

      

     

     

Sabit Faz

 K K

 K: Dağılma katsayısı K: Dağılma katsayısı

 C C

: Hareketli fazdaki konsantrasyon(g/mL) : Hareketli fazdaki konsantrasyon(g/mL)

 C C

: Sabit fazdaki konsantrasyon (g/mL) : Sabit fazdaki konsantrasyon (g/mL)

 Kolondan çıkan bileşenlerin derişimlerinin uygun Kolondan çıkan bileşenlerin derişimlerinin uygun bir yöntemle ölçülerek zamana veya hareketli fazın bir yöntemle ölçülerek zamana veya hareketli fazın

hacmine karşı çizilen grafiğine

hacmine karşı çizilen grafiğine kromatogram kromatogram denir. denir.

h s

C

 C

YPSK (YÜKSEK PERFORMANSLI SIVI KROMATOGRAFİSİ) YPSK (YÜKSEK PERFORMANSLI SIVI KROMATOGRAFİSİ)

Klasik Sıvı Krom.

Klasik Sıvı Krom. YPSK YPSK 1- Katı Tanecik

1- Katı Tanecik Büyüklüğü

Büyüklüğü 100-250 100-250 m  m 5-15 5-15 m  m 2- Kolon Boyu

2- Kolon Boyu Uzun-Geniş Çaplı Uzun-Geniş Çaplı Kısa-Dar Çaplı Kısa-Dar Çaplı 3- Kolon Maddesi

3- Kolon Maddesi Cam Cam Paslanmaz Çelik Paslanmaz Çelik 4- Kolon Basıncı

4- Kolon Basıncı 3 Atm. 3 Atm. 0-600 Atm. 0-600 Atm.

5- N (Teorik 5- N (Teorik Tabaka Sayısı)

Tabaka Sayısı) 1000 1000   50.000 50.000 6- Numune Miktarı

6- Numune Miktarı mL mL L  L