Muhammed Enes YILDIZ Yalova Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Ana Bilim Dalı Araştırma Görevlisi. İŞ HUKUKUNDA BİLDİRİM

Muhammed Enes YILDIZ

Yalova Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Ana Bilim Dalı

Araştırma Görevlisi.

İŞ HUKUKUNDA

BİLDİRİM

İÇİNDEKİLER

ÖN SÖZ...V İÇİNDEKİLER ...VII KISALTMALAR ... XVII

GİRİŞ ...1

BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL OLARAK BİLDİRİM KAVRAMI VE İŞ İLİŞKİSİNİN KURULMASINDA BİLDİRİM

A. Bildirim Kavramı ...5

B. Bildirimin Hukuki Niteliği ...8

C. İş Hukukunda Bildirim ...12

II. İŞ İLİŞKİSİNİN KURULMASINDA BİLDİRİM ... 22

A. İşyerinin Bildirilmesi ... 22

1. İşyeri Kavramı ve İşyerinin Kapsamı ... 22

2. İşyerinin Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne Bildirilmesi ... 24

3. İşyerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Bildirilmesi ... 25

4. İşyeri Bildirimlerinin Yapılmamasının Sonuçları ... 28

VIII

B. Alt İşveren İşyerinin Bildirilmesi ...29 1. Genel Olarak Alt İşverenlik ...29 2. Alt İşveren İşyerinin Çalışma ve İş Kurumuna Bildirilmesi . 30 3. Alt İşveren İşyerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna

Bildirilmesi ...33 4. Alt İşveren İşyeri Bildirimlerinin Yapılmamasının

Sonuçları ... 34 C. İşçinin İlgili Kamu Kurumlarına Bildirilmesi ... 36 1. İşe Alınan İşçinin Sosyal Güvenlik Kurumuna Bildirilmesi 36 a. Sigortalı İşe Giriş Bildirgesinin Verilmesi ... 36 b. Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi Verilmemesinin Sonuçları . 38 2. Engelli, Eski Hükümlü ve Terör Mağdurlarının

İstihdamında Bildirim ...39 a. Genel Olarak Engelli, Eski Hükümlü ve Terör

Mağduru İstihdamı ...39 b. Engelli İstihdamında Bildirim ... 40

aa. Kurum Aracılığı ile Engelli İşçi İstihdamında

Bildirim ... 40 bb. Kurum Aracılığı Olmaksızın İstihdam Edilen

Engellinin Bildirimi ...42 cc. Engelli İşçi İstihdamına İlişkin Bildirimlerin

Yapılmamasının Sonuçları ...43 c. Eski Hükümlü ve Terör Mağduru Çalıştırmada

Bildirim ... 44 aa. Eski Hükümlü ve Terör Mağduru Çalıştırma

Talebinin Kuruma Bildirimi ... 44 bb. Eski Hükümlü ve Terör Mağduru Çalıştırma Talebi

Bildiriminin Yapılmamasının Sonuçları ...45 3. İşe Alınan İşçinin Kolluk Kuvvetlerine Bildirimi ... 46

a. İşçinin Kimlik Bilgilerinin Kolluk Kuvvetlerine

Bildirilmesi... 46 b. Kimlik Bilgilerinin Kolluk Kuvvetlerine

Bildirilmemesinin Sonuçları ... 48

IX

D. Veri Sorumluları Siciline Kayıt Bildirimi ... 49

1. İşverenin Veri Sorumluları Siciline Kayıt Bildirimi ... 49

2. Veri Sorumluları Siciline Kayıt Bildiriminin Yapılmamasının Sonuçları ...51

İKİNCİ BÖLÜM

İŞ İLİŞKİSİNİN DEVAMI SIRASINDA BİLDİRİM

A. İş Sözleşmesinin Türüne Göre Bildirimler ...53

1. Tam Süreli ve Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri Arası Geçişe İlişkin Bildirim ...53

a. Genel Olarak Tam- Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri ...53

b. Boş İş Pozisyonlarının İşçilere Bildirilmesi (Duyurulması) ...55

c. Boş İş Pozisyonlarının İşçilere Bildirilmemesinin Sonuçları ...57

2. Çağrı Üzerine Çalışmada Bildirim ...58

a. Genel Olarak ...58

b. İşveren Tarafından Bildirim Yapılması (Çağrı) ...59

aa. Çağrı Kavramı ve Çağrının Konusu ...59

bb. Çağrının Süresi ...61

cc. Çağrının Şekli ...62

dd. Çağrıya İlişkin Kurallara Aykırılığın Sonuçları ... 63

3. Evde Çalışma Sözleşmesinde Bildirim ... 64

a. Genel Olarak Evde Çalışma ... 64

b. Evde Çalışma Sözleşmesinde Tarafların Yapması Gereken Bildirimler ... 66

aa. İşverenin Özel Çalışma Koşullarını, İşçi Tarafından Sağlanacak Malzemeyi ve Ücreti Bildirmesi ... 66

aaa. İşçiye Verilen İşe Özgü Çalışma Koşullarının Bildirilmesi ... 66

X

bbb. İşçi Tarafından Temin Edilecek Malzeme ve

Ücretin Yazılı Olarak Bildirilmesi ... 68

bb. İşverenin Ürünlerdeki Ayıpları Bildirmesi ... 69

cc. İşçinin Malzemelerdeki ve İş Araçlarındaki Bozukluğu Bildirmesi ...71

4. Pazarlamacılık Sözleşmesinde Bildirim ...73

a. Genel Olarak Pazarlamacılık Sözleşmesi ...73

b. Pazarlamacının Önemli Olayları Bildirmesi...74

c. Önemli Olayların Bildirilmemesinin Sonuçları ...76

5. Geçici (Ödünç) İş İlişkisinde Bildirim ... 77

a. Genel Olarak ... 77

b. Geçici İşveren Tarafından Yapılması Gereken Bildirimler ...78

aa. Ücreti Ödenmeyen İşçilerin Kuruma Bildirilmesi ...78

aaa. Ücreti Ödenmeyen Geçici işçilerin ve Ücret Miktarlarının Kuruma Bildirilmesi ...78

bbb. Bildirim Yükümlülüğüne Aykırılığın Sonuçları 80 bb. İşyerindeki Açık Pozisyonları Geçici İşçiye Bildirme Yükümlülüğü ...81

aaa. Geçici İşçinin Niteliklerine Uygun Açık İş Pozisyonlarının Bildirilmesi ...81

bbb. Açık İş Pozisyonlarının Bildirilmemesinin Sonuçları ... 82

cc. Geçici İşçilerin İstihdam Durumuna İlişkin Bilgilerin İşyeri Sendika Temsilcisine Bildirmesi ... 83

aaa. Geçici İşçilerin İstihdam Durumuna İlişkin Bilgilerin Bildirilmesi ... 83

bbb. İşyeri Sendika Temsilcisine Bildirim Yapılmamasının Sonuçları ... 83

dd. İş Kazalarını ve Meslek Hastalıklarının Bildirilmesi 84 aaa. İş Kazası ve Meslek Hastalığının Kuruma, Özel İstihdam Bürosuna ve Kolluk Kuvvetlerine Bildirilmesi ... 84

bbb. Bildirimin Yapılmamasının Sonuçları ...85 c. Özel İstihdam Bürosunun Yapması Gereken Bildirimler 85

XI

aa. İstatistiki Bilgilerin Kuruma Bildirilmesi ... 86

aaa. İstatistiki Bilgilerin Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğüne Bildirilmesi ... 86

bbb. Bildirimin Yapılmamasının Sonuçları ... 86

bb. Unvan, Faaliyet Alanı, Yetkili Kişi vb. Bilgilerdeki Değişikliklerin Bildirilmesi ... 87

aaa. Genel Olarak Bilgilerdeki Değişikliğin Bildirilmesi ... 87

bbb. Değişikliklerin Bildirilmemesinin Sonuçları ... 87

B. Ücret ve Ücretin Korunmasına İlişkin Bildirimler ... 88

1. Parça Başına Ücret – Götürü Ücret Usulünün Uygulandığı Hallerde Bildirim ... 88

a. İşverenin Birim Ücreti Bildirmesi ... 88

b. Birim Ücretin Bildirilmemesinin Sonuçları ... 90

2. Ücret Kesme Cezası Uygulamasında Bildirim ... 90

a. Ücret Kesintisinin Sebepleriyle Birlikte İşçiye Bildirilmesi... 90

b. Ücret Kesintisinin Sebepleriyle Birlikte Bildirilmemesinin Sonuçları ...93

3. İhale Makamı Tarafından Ücretin Hakedişten Ödenmesinin Bildirimi ...93

a. Ücretin Hakedişten Ödeneceğinin İşyerinde İlan Edilmesi ...93

b. Hakedişlerden Ücret Ödenmesine İlişkin İlanın Yapılmamasının Sonuçları ...95

4. Ücret Garanti Fonundan Yapılan Ödemelerin Bildirilmesi .. 96

C. Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik Bildirimi ... 97

1. Genel Olarak Çalışma Koşulları ... 97

2. Genel Olarak Çalışma Koşullarında Esaslı Değişiklik Bildirimi ...98

3. Çalışma Koşullarına Esaslı Değişiklik Bildiriminin Yapılmamasının Sonuçları ...101

XII

D. İşçi Buluşları Hakkında Taraflarca Yapılması Gereken

Bildirimler ... 102

1. İşçinin Hizmet Buluşunu ve Serbest Buluşu Bildirmesi ... 102

a. Buluş Yapan İşçinin İşverene Yapması Gereken Bildirim ... 102

b. Buluşun İşverene Bildirilmemesinin Sonuçları ... 107

2. İşverenin Yapması Gereken Bildirimler ... 107

a. İşverenin Hizmet Buluşu Üzerine Hak İddiası Bildirimi ... 107

b. İşçinin Serbest Buluş Bildirimine Karşı İşverenin İtiraz Bildirimi ...110

c. İşçinin Buluş Bildirimlerine Karşı Bildirim Yapılmamasının Sonuçları ... 112

II. İŞİN DÜZENLENMESİNE İLİŞKİN BİLDİRİMLER ... 113

A. Günlük Çalışmanın Başlama ve Bitiş Saatlerinin Bildirimi (Duyuru) ... 113

1. Çalışmanın Başlama ve Bitiş Saatlerinin İşyerinde Duyurulması ... 113

2. Çalışmanın Başlama ve Bitiş Saatlerinin Bildirilmemesinin Sonuçları ... 115

B. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışmada Bildirim ...116

1. Genel Olarak Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma ...116

2. Fazla Çalışma Talebinin İşçiye Bildirimi ...118

3. Fazla Çalışma Onayının Geri Alınması Bildirimi ...119

4. Fazla Çalışma Karşılığı Olarak Serbest Zaman Talebine İlişkin Bildirim ... 121

5. Fazla Çalışmaya İlişkin Bildirimlerin Yapılmamasının Sonuçları ...123

C. Telafi Çalışmasında Bildirim ...124

1. Genel Olarak Telafi Çalışması ...124

2. Telafi Çalışmasının Bildirilmesi ... 125

3. Telafi Çalışması Bildiriminin Yapılmamasının Sonuçları .. 127

XIII

D. Kısa Çalışma Uygulamasında Bildirim ... 127

1. Genel Olarak Kısa Çalışma ... 127

2. Kısa Çalışma Uygulamasının Kuruma, İşçi Sendikasına ve İşçilere Bildirilmesi ... 129

3. Süresinden Önce Sona Eren Kısa Çalışmanın Kuruma Bildirilmesi ... 132

E. Haftalık İş Günlerine Bölünemeyen Çalışma Sürelerinin Uygulandığı İşyerlerinde Bildirim ... 135

1. Çalışma Tablo ve Çizelgelerinin Bildirilmesi ... 135

2. Çalışma Tablo ve Çizelgelerinin Bildirilmemesinin Sonuçları ... 137

F. Postalar Halinde Çalışmada Bildirim ... 137

1. İşçi Postalarının İşyerinde İlanı ... 137

2. İşçi Postalarının İlan Edilmemesinin Sonuçları ... 139

G. Günde Azami 7,5 Saat Çalıştırılabilecek İşlerde Bildirim ... 139

1. Yapılan İşin Niteliğinin, Türünün ve İşçilerin Kuruma Bildirilmesi ... 139

2. Bildirimin Yapılmamasının Sonuçları ...141

H. Yıllık Ücretli İzinde Bildirim ...141

1. Genel Olarak Yıllık Ücretli İzin ...141

2. İşçinin Yıllık İzin Talebi Bildirimi ... 143

3. İşverenin Bildirimleri ... 145

4. İzin Kurulunun Bildirim Yükümlülükleri ... 146

III. Ebeveynlerin Yarım Çalışma İzni, Ücretsiz İzin ve Kısmi Süreli Çalışmaya Geçişinde Bildirim ... 148

1. Genel Olarak Ebeveyn İzni ve Benzeri Diğer İzinler ... 148

2. Yarım Çalışmaya Geçişte ve Ücretsiz İzinde Bildirimler .... 150

3. Ebeveynlerin Kısmi Süreli Çalışmaya Geçişinde Bildirimler ... 152

4. Ebeveynlere Tanınan İzinlere İlişkin Bildirimlerin Yapılmamasının Sonuçları ...154 A. Açılan Emzirme Odalarına ve Yurtlara (Kreş) İlişkin Bildirim 155

XIV

1. İşverenin Emzirme Odalarını ve Kreşleri Bildirilmesi ... 155

2. Bildirimin Yapılmamasının Sonuçları ... 157

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

İŞ İLİŞKİSİNİN SONA ERMESİNDE BİLDİRİM

A. Genel Olarak Fesih Bildirimi ve Fesih Türleri ... 159

B. Süreli Fesih Bildirimi Yoluyla Sözleşmenin Feshi ...161

1. İş Güvencesi Kapsamında Olmayan İşçinin İş Sözleşmesinin Süreli Fesih Bildirimiyle Sona Erdirilmesi ...161

2. İş Güvencesi Kapsamında Olan İşçinin İş Sözleşmesinin Süreli Fesih Bildirimiyle Sona Erdirilmesi .. 164

a. Geçerli Fesih Nedenleri ... 166

b. Fesih Bildiriminin İçeriği ... 168

c. Fesih Bildiriminin Şekli ... 169

d. Fesih Bildiriminin Süresi ...171

e. Fesih Bildiriminin Hüküm ve Sonuçları ...174

f. Geçersiz ve Usulsüz Fesih Bildirimi ...175

C. Haklı Nedenle Fesih Bildirimi ... 177

1. Genel Olarak ... 177

2. Haklı Fesih Nedenleri ...178

a. İşçinin Haklı Fesih Nedenleri ... 179

b. İşverenin Haklı Fesih Nedenleri ... 180

3. Haklı Nedenle Fesih Bildiriminin Şekli ...181

4. Haklı Nedenle Fesih Bildiriminin İçeriği ... 185

5. Haklı Nedenle Fesih Bildiriminin Süresi ... 187

6. Haklı Nedenle Fesih Bildiriminin Hüküm ve Sonuçları ... 190

7. Fesih Bildiriminin Haklı Nedene Dayanmaması (Haksız Fesih) ... 192

XV

a. İşçi Tarafından Yapılan Haksız Fesih Bildirimi ... 192

b. İşveren Tarafından Yapılan Haksız Fesih Bildirimi ... 194

aa. İş Güvencesi Kapsamındaki İşçiler Bakımından ... 194

bb. İş Güvencesi Kapsamı Dışındaki İşçiler Bakımından ... 194

II. TOPLU İŞÇİ ÇIKARMADA BİLDİRİM ... 196

A. Genel Olarak Toplu İşçi Çıkarma ... 196

B. Toplu İşçi Çıkarmada İşverenin Yapması Gereken Bildirim ... 198

C. Bildirim Yapılmamasının Sonuçları ... 201

III. İŞYERİNİN KAPATILMASINDA BİLDİRİM ...203

A. İşyerinin Kapatılmasının Kuruma Bildirilmesi ...203

B. İşyerinin Kapatılmasına İlişkin Bildirimin Yapılmamasının Sonuçları ...207

IV. İŞÇİ HAKKINDA SGK’YA YAPILACAK BİLDİRİM ...207

A. Sosyal Güvenlik Kurumuna İşten Ayrılış Bildirimi Yapılması .207 B. Bildirim Yapılmamasının Sonuçları ...208

SONUÇ ...211

KAYNAKÇA ...217