1. Hafta-Öğrenme ve okuma güçlüğünün
tanımı
Vaka Örneği (Ali)
• 5. sınıf öğrencisi.
• IQ puanı 135.
• Okuma sorunu yok.
• Hecelemede sorunları var.
• El yazısında da problemleri var.
• İlgisini çeken konularda çok detaylı olarak konuşabilmesine rağmen bunları yazılı olarak aktarması istendiğinde çok zorlanıyor.
• Başarısız olduğunda da, maskaralık yaparak sınıfın dikkatini dağıtıyor.
• Problem davranışları da onun sınıfta izole edilmesine yol açıyor.
Hazırlayan: Prof. Dr. Berrin Baydık
Vaka Örneği (Emre)
• Emre normal zekaya sahip.
• Okumada, hecelemede ve yazmada ciddi problemleri var.
• Düşüncelerini organize etmede zorlanıyor.
• Dikkati kolay dağılıyor.
• Metin okuma düzeyine geçememiş.
• Sanata yeteneği var, bu konuda çok yaratıcı ve ilgili.
Özel Öğrenme Güçlüğü
• Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliğinde şu şekilde tanımlanmış:
«Özel öğrenme güçlüğü olan birey: Dili yazılı ya da sözlü anlamak ve kullanabilmek için gerekli olan bilgi alma
süreçlerinin birinde veya birkaçında ortaya çıkan ve dinleme, konuşma, okuma, yazma, heceleme, dikkat yoğunlaştırma ya da matematiksel işlemleri yapma güçlüğü nedeniyle özel
eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi, ….»
(MEB, 2006).
Hazırlayan: Prof. Dr. Berrin Baydık
DSM 5’e göre nedir?
• Özel öğrenme bozukluğu okul çağlarıyla başlayan ve okuma, yazılı anlatım ve matematik problemleriyle kendini gösteren gelişimsel bir bozukluktur.
Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı 5 (DSM 5-Diagnostic
and Statistical Manual of Mental Disorders)
• DSM 5’te 3 özel öğrenme yetersizliğinden söz edilir:
1. Okuma yetersizliği,
2. Yazılı anlatım yetersizliği, 3. Matematik yetersizliği
Hazırlayan: Prof. Dr. Berrin Baydık
• Okuma Yetersizlikleri
• Sözcük okuma güçlüğü
• Okuma akıcılığındaki sorunlar (doğruluk, otomatiklik/hız, prozodi)
• Okuduğunu anlama sorunları
• Yazılı Anlatım Yetersizlikleri
• Hecelemedeki sorunlar
• Gramer kurallarına uymadaki ve noktalama işaretlerini kullanmadaki sorunlar
• El yazısı okunaklılığındaki sorunlar
• Yazılı anlatımın organizasyonundaki sorunlar
Hazırlayan: Prof. Dr. Berrin Baydık
• Matematik Yetersizlikleri
• Sayı kavramının kazanılmasındaki sorunlar
• Aritmetik kavramlarının ezberlenmesindeki sorunlar
• Doğru veya akıcı işlem yapmadaki sorunlar
• Doğru matematik akıl yürütme sorunları (ör., matematik
kavramlarını uygulama ya da problem çözme problemleri)
• Eğitim ve uyarlamalar sağlanmazsa yaşam boyu devam eden sorunlara yol açar; , akademik başarısızlığa, okul
devamsızlığına, olumsuz benlik algısına, psikolojik strese, işsizliğe.
Hazırlayan: Prof. Dr. Berrin Baydık
• DSM 5’te tanı konulabilmesi için bu güçlüğün aşağıda yer alan güçlüklerin bir sonucu olmaması gerektiği belirtilir (dışlama ölçütleri):
• Zihinsel yetersizlik,
• ekonomik ya da çevresel yoksunluk ya da yetersiz öğretim gibi dış faktörler,
• görme ya da işitme problemleri, nörolojik bir durum (örn. pediatrik felç) ya da motor bozukluklar,
• okulda konuşulan dildeki sınırlılık.
• DSM 5’te bu yetersizliğin tanısının konulabilmesinin bireyin tıbbi, eğitimsel ve aile geçmişinin incelenmesini, test puanlarının değerlendirilmesini ve öğretmen gözlemlerini, ayrıca akademik müdahaleye tepki sonuçlarının dikkate
alınmasıyla konulacağı belirtiliyor.
• Öğrenme yetersizlikleri her bireyde farklı şekilde ortaya çıkar.
• Birkaç yetersizliğin bir arada görülmesi çok yaygın bir durumdur.
• Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar okul öncesi dönemde dikkatte, dilde ya da motor becerilerde sorun yaşarlar.
• Bazı öğrenme güçlükleri akademik görevlerin başlamasıyla belirginleşir.
• Ergenlik çağında ve yetişkinlikte okuma, yazılı anlatım ve matematik güçlükleri devam edebilir.
Hazırlayan: Prof. Dr. Berrin Baydık
• Okul çağı çocuklarda %5-15 oranında görülmektedir. Yetişkinler için bu oran yaklaşık %4’tür.
• En sık yaşanan güçlük okuma alanındadır. Özel öğrenme güçlüğü olanların yaklaşık
%70-80’i okuma güçlüğü yaşamaktadır.
• Farklı derecelerde yaşanmaktadır.
• Hafif: Bir ya da iki akademik alanda güçlük ancak telafi edilebilir düzeyde.
• Orta: Öğrenmede özel eğitim ve destek hizmetleri gerektiren önemli güçlükler.
• Ağır: Öğrenmede birkaç akademik alanı etkileyen ve devam eden yoğun özel eğitimi gerektiren güçlüklerdir.
Hazırlayan: Prof. Dr. Berrin Baydık
