• Sonuç bulunamadı

İŞÂRET İSİMLERİ (1) Çoğu dilde olduğu gibi, Arapçada da canlı/cansız varlıkları göstermek için bir takım özel kelimeler kullanılır

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "İŞÂRET İSİMLERİ (1) Çoğu dilde olduğu gibi, Arapçada da canlı/cansız varlıkları göstermek için bir takım özel kelimeler kullanılır"

Copied!
8
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

(2)

(3) () S  !zJX  q !D5&  :6 78 9 & : , ; !<= >$# – İŞÂRET İSİMLERİ (1) Çoğu dilde olduğu gibi, Arapçada da canlı/cansız varlıkları göstermek için bir takım özel kelimeler kullanılır. Arapçada marife/belirli isimler arasında sayılan işaret isimleri, tesniye/ikil kullanımları dışında mebni/sonu değişmeyen kelimeler grubuna dâhildir. İsm-i işaretin gösterdiği isme muşârun ileyh/gösterilen denir. İsm-i işaretin eril veya dişil; tekil, ikil veya çoğul formlarından hangisinin kullanılacağı, işaret edilen ismin cinsiyetine ve sayısına göre belirlenir. Örneğin, tekil-müzekker bir isme işaret edilmek isteniyorsa, tekil-müzekker ism-i işaret formu kullanılmalı, diğerlerinde de bu ayrıma dikkat edilmelidir. İşaret isimleri ayrıca, yakın veya uzak varlıkları göstermeleri bakımından da iki kısma ayrılırlar. Bu dersimizde yakın varlıkları göstermek için kullanılan ism-i işaretleri ele alacağız.. Çoğul. İkil. Tekil. Cinsiyet Eril. SR @·$.  a#" $ ]

(4) "#$. "#$. SR @·$.  .$]

(5) $. q

(6) #

(7) $. Dişil. Bunlar/Şunlar. Bu/Şu ikisi. Bu/Şu. Anlam. Tablodan da anlaşıldığı gibi, işaret isimlerinin çoğul formu müzekker ve müennes kelimeler için aynıdır. Yukarıda da değinildiği üzere, işaret isimlerinin ikil formları dışında bütün kullanımları mebnidir. Cümlede hangi konumda (ref-nasb-cer) gelirse gelsinler, sonları değişmez. Bir örnekle gösterecek olursak:. K ! .B 4 m ;02 _  /

(8)  "#$ ˜  _  /

(9)  "#$ n  a( /ˆ 

(10)  _ m /5

(11) "#$ Bu üç cümlede geçen işaret ismi, birincide mübteda olduğu için ref, ikincide mef’ul olduğu için nasb, son cümlede ise harf-i cerrden sonra geldiği için cer konumlarında bulunduğu halde formu değişmemiş, yani mebni kalmıştır. İkinci ve üçüncü cümlelerde ism-i işaretten sonra gelen harfi tarifli kelimeler (müşârun ileyhler), sıfat veya bedel olarak değerlendirilmektedir.. +

(12)    D E$ %  &  3 9 & C – B ;, 6 *I 

(13)   0"a;"f " `

(14) ( ! 2 1 @G X ."X  E

(15)  - " >DE  B 

(16)   é/ K  ;IE q

(17) #$ –‘ . ;I Z" / . 128.

(18) Bu cümle, ism-i işaretle, kısaca isimle başladığı için bir isim cümlesidir. E

(19)  -") ile başlayan fiil cümlesi de haberdir. İsm-i işaretten (q#$) mübtedâ, (. sonra gelen harf-i tarifli isimlerin değerlendirilmesinde görüş ayrılığı bulunsa da, genelde, harf-i tarifli isim müştaksa sıfat, câmidse bedel veya atf-ı beyan olarak kabul edildiği söylenebilir. (K ;E) mevsuf, (/) ise sıfattır. Haber kısmında menfi/olumsuz istisnâ üslubu kullanılmıştır.. .%o 2

(20) .V"f  ' J  .N1 Y j VN  

(21) O7KL Na 7 0" + r ·IN #$ C0  1:kR  n

(22) N." –” Kâne ve benzerlerinden kabul edilen (´.), işlev itibariyle eksik fiiller anlamına gelen nâkıs fiiller grubuna dâhildir. Buradaki eksiklikten kasıt, fiil olması hasebiyle fâil ve meful alması gerekirken, isim cümlesinin başına geçip onun mübtedâ ve haberini sahiplenmesidir. (´.) de diğer kardeşleri gibi isim cümlesinin mübtedâsını olduğu gibi (merfû) bırakır, haberini nasb eder. Bu cümlede ( 1:k R ) leyse’nin ismi, (7 0" + ) haberidir. (K7 L Na) ise ikinci. sıfattır. (J  .N1) kelimesi de (Y j V+ )’in sıfatıdır. ( ') atıf harfi, (%o 2

(23) .V"f) ise matufdur.. !

(24) *N  › 

(25) a!

(26) e  1' 

(27)   )G /    a!

(28) e  1x"1 n  V/

(29) 5 å j ;)> ˜ *

(30) ¿  W

(31) 6> *a'" ! i" –– .%, 1;*"¨ Fiil cümlesine (!i) ile başlanmış; bilindiği gibi (!i) genel olarak, mâzi fiilin başında tahkik/kesinlik, muzari fiilin başında ise ihtimal/olasılık bildirir. Fiil cümlesinin fâili muttasıl merfû zamir olarak fiile bitişmiş (>)’dır. Meful ögesi olan (¿  W

(32) 6>) kelimesi, (¿"W;6>)’in mükesser/kuralsız çoğuludur. (å j ;)>).  1') mevsuf, ( )G /   ) da ifadesinden sonra gelen fiil cümlesi sıfattır. ( a!

(33) e sıfattır. İkinci ( a!

(34) e  1') kelimesi muzaf, (!

(35) *N  ›) muzafun ileyh ve aynı. zamanda mevsuf, (% , 1;*"¨) de sıfattır.. .>DE  & 

(36)  {!a!ˆ {1(/

(37) i 

(38) _  ( /)  $!e  a å  ;)é* q

(39) #$ ¥X } : ( a   –— Cümleye, iki fiili de cezm eden şart edatlarından olan (   ) ile başlanmış.. (} :  ( a) şart fiili ($! e  a) ise cevabıdır. Görüldüğü (  ) edatı her iki fiili de. 129.

(40) meczûm. kılmıştır.. Bu. edat. aynı. zamanda. cümlenin. mübtedası. konumundadır. Haberi ise şart cümlesidir. Cevap cümlesinin sonundaki ($). zamiri (å;)*)’a dönmektedir. (_  ( /) ) fiilinden sonra gelen ({1(/

(41) i 

(42) ) ifadesi, fiilin mastarından üretilen bir meful olduğu için meful-u mutlaktır ve fiilin anlamını pekiştirmek için getirilmiştir. Aynı zamanda mevsuf olan bu ögeden sonra gelen ({!a!ˆ) ise sıfattır..  a(

(43) K

(44) ! 6 

(45) } 1é(  ]

(46) ( )"  J

(47) +

(48) "' ˜ .0" ;"; /+   6 . Ñ  .¨ "  - : $ ! )" &" –™ .7 Yine (!i) ile başlayan bir cümle ile karşı karşıyayız. Yukarıda. söylediklerimiz burası için de geçerlidir. Fiil cümlesinin fâili (Ñ  .¨ " ), mefulü. ise (  6 .)’dir. Vav harfi ile atıf yapılarak (;"; /+ ) fiili (- : $) fiiline bağlanmıştır. İkinci fiilin, birincinin aksine çoğul kalıbında gelmesinin sebebi, matuf olan fiilin sayı bakımından önceki fiilin (matuf aleyhin) failine uyma zorunluluğudur. (} 1é( ) sıra sayı sıfatı olduğu için kendisinden önceki. isme uymuştur. (7) ise sayı temyizidir. Hatırlanacağı üzere, 11-99 arası sayıların temyizi müfred-mansub gelmektedir.. 130.

(49) F!G    (d)

(50)   . 23. €&   , $ !  3    3   . P I( å  V` =<    ( B "5 O- " K

(51)   Õ -  =µ 1 O- /

(52) . 0

(53) $

(54) : ˜ _  ( 2  " E  é

(55) "#$ O{2.

(56) 6: -  =µ  q

(57) #

(58) $ 4

(59) 01  . 1( 2  -  /  n  "é /`  O-$

(60) ( .°"  J

(61) V*  ]

(62) a(N I  65" O"l(U '   01 p

(63) " /

(64) ` @

(65)  

(66)  j  x 6 1 A   G t"  ] '"  # 2 /›  

(67) " 9 > T"& ðy%2

(68) .Vf" (m  '" 8 " a @ Oê.

(69) "M

(70) 7('" !I 2 a Oo%:  U Lj Fx 5   rj  2  ˜ O(é 6

(71) /N  › 

(72)  0é  ;I Z" " ]G ' 

(73)      C 0 } )" a ž# ( F"=<  ]"é T&" O[

(74) W 

(75)  ´   2  C"0  1 O  

(76) a'" ˜ ~ )G D  /a p " /

(77) `  ]G x"

(78) [  

(79) W ð,ž;  0é  ;I Z" /é ˜ 7© $ 7  8 Y  2 0 a  {LM"5 O" K   e 4   ."0

(80) U ! ¥X {6/` ž,8· a 4

(81) 0é p " /

(82) `  OA. 

(83)  KA (Q  4

(84) 03 ˜ 6$ !`X L Fx Ojh2 1 

(85)  s

(86) 2 1 4

(87) 30 q#$ Ë  (

(88) /i 

(89) #$ %*2 a [  

(90) W" ˜ Ol(U =µ  4

(91) 03 

(92)  

(93)  : }  O

(94) .1( 2  

(95)  03

(96) ± " ! `  #$ .l(U =µ    ! )" 1 O

(97) 40é q#$ ˜ 

(98) . 1(2 ( F"'" d " D  V> ] ' O}VZG 1 *$ *.*2 a @ O(

(99) é V› n

(100) i ;  .

(101) . 1( 2  ˜ 4

(102) 0é q#$ ( F"'"  g    "  *.*2 a q#$ %

(103) B& ð

(104) 48( B ›1  )" 0 2 /›  .`

(105) é* %$

(106) OLFx/  #$ .& (  t a  .`

(107) > -I $ '" 

(108)  s  2 1 + V/

(109) i  ( M  a O

(110) 40é ²  1 r 8 V/é  5" ( ` J 

(111) * O,€U =<  C"0 

(112) .`

(113) é* O

(114) K  "Õ 4

(115) 0é 

(116)   . 1( 2  #" U "' š O

(117) 460

(118) "  q#$  M

(119) C"0 ~ 0"Z a ."h j 2 1 ."Ya(2 /é" :- + 

(120) Oq#$ #

(121) U =<  

(122) .é0

(123) 6  C0 ~ 0"Z a 6"5 O" 1(é 2 › 4  60

(124) " " :- + 

(125) 65" O76 

(126) ` C0 ~ V - " O

(127) . 1( 2  ˜ K"  2/N› 4

(128) 60

(129) "  [  0 

(130) ]G ' #$ %*2 a. 23. Abdu’t-Tevvâb, Ramadân. Fusûl fi Fıkhi’l-‘Arabiyye, Mektebetu’l-Hâncî, Kahire 1999, s. 358-361.. 131.

(131) 

(132) ;  '" ˜ O- /

(133)   À  *6 

(134) _  ( 2   ; f" ] ' .& ± " ! ` 6> X O

(135)  ˜ n  >"5 ."Ya(2/" : C*2  ;$ #$ .[  

(136) W" " 5" ˆ  /

(137) .*1 ON  V/) › 4  60

(138) "  Y  

(139)  ˜ } s    W X" ð

(140) . 1( 2  ˜ 7!1 (  =<  #$ ´  ." 

(141) ;  '" ˜ g

(142) a(D  / 

(143)  Lm M"5 *.& O/N  V/i 

(144) š 

(145)  é0 ˜ 

(146) . 

(147) ; E  Y  .

(148) +"x0 

(149) ."

(150) Ã !

(151) )"  

(152)  ;  %

(153) `;é* q#$ } .6: ˜ !2 V O)

(154) Z > 

(155) )" a("f O

(156) ¶B= h  2 1 -  /

(157) *N R ' C0 ž(e   O- /

(158) . 0

(159) $

(160) : ˜ _  ( 2  _  '8 #$ ]" "5 -`

(161)  

(162)  .& ;B *a ] ' ! 2 1 O- " K

(163)   Õ"  -  =µ  4

(164)  

(165)  O.X ]" ;:/D  a š ;$ #& ð-$

(166)  : ' - $

(167)  2ˆ '" ˜ >;0

(168) U! .&" O- *

(169)  Sµ (2  I  "B)G 0"/a O

(170) . 1( 2  O /+ X OW;1a,! OÀ>8 ( . :( 5 W

(171) q

(172) ( 2 ˆ

(173) ˜ ( M

(174)  a Oj´.i"  1 ] ;6. C =<  Oå;:  ( › OÀNB *V O]N0G¨   O]:( V O%

(175) ;V O]/N  V OJ*B

(176) + k O];á

(177)  O W" · ¨   O~a(1k :( 5 W

(178) ! a   1 ž , !

(179)  ( 2 ˆ

(180) ˜ } .a 6"5 .[  

(181) W" ( .°"  .[  

(182) W" ( .°"  O]1 ( › O !U !  [  > T& O

(183) Ã !")  ;E2 [  0 

(184) ˜ ORS(2  I  ( 2 ˆ

(185) 

(186)  

(187) 0"M

(188)  =<  ( 5 W

(189) ˜  .

(190) Z> @ .

(191) 1( 2 › ¶

(192) "B=<  [  0 

(193) 

(194)  A t" B " Op*$  *$ 9

(195) .& [  B" i"; /+ 

(196) O-$

(197) !

(198) ` '" ( 2 ˆ

(199) n  2 "f ] X    * g  

(200) '" O

(201) . 0

(202) $"¨ ˜ ¶

(203) "B=<  q#$ 

(204)  Lj M"5 C0 !  =<  r" "f ! i O

(205) ].` =<  

(206)  Lj M"5 ˜ 0"  '" ;N> 61   O- /

(207)   

(208)  7S: 4    O"62/

(209) +  

(210)  _  ( 2 › #$ h  2 1 ‰ V  '" š O

(211) . 1( 2  

(212)  0é q#1 è µ  9 " >x"& O\( "  ] ^()  S< : -  =µ  4

(213)  

(214)  P ; )"  1(  š O

(215) ¶"B=<  [  0 

(216) 

(217)  Sb Cˆ 9

(218) .

(219) & S< e&" O

(220) ;, )"  .K

(221)   "Õ ž    " ! )" &" ð76 [  

(222) W" p  ! a O²2

(223) 1 / 

(224) 1DE  

(225)  ‰ 

(226)  E g  0"N  ]" "5 

(227)  9 > '" (]

(228) '() 

(229) ) K L M"5 H  ( ` '" ˜ O-$

(230) ( .°"  "  (  

(231)  ! $

(232) e   j éV  1  ( .°"  Oc(V/+ X O~a 1'" O ;3Z O©-. OK"   ›

(233)  O .,e+

(234) ð_( 2  ]

(235) N

(236)  ( .° ."[  

(237) W". 132.

(238) "7.©1(  7>^(i q *0 2 :  >X" :\ ("  ]

(239) ^() ˜ OC"2 9 >DV+ è R  r" ; i" 

(240) " ¥X Y  $ #  OP+k ž(

(241) é B"  

(242)  7 B" 

(243) "f " 2 : O"²V %o 1(  ] N

(244) 01" :C"2 9 "; i"   " :r;)a OC *M"›  1 ( 6 2  K ! .V ;1' #"& ðRè _  /5

(245) ˜ _  ( 2 › ƒ  ;i  " >X ."r" ; )"  è R  C"0 - t"  '" ! )" &" O

(246) . 1( 2  l;

(247) + 7>N

(248) ]

(249) ^()  #$ ˜ ]G ' -   : q*2   $ ( 

(250) :  a(,NB" › h  2 1 r" "i" :ž V>=  1 ( 1 ;1' r ;)a 65" ] T"& O]6."0+  1

(251) )  #$ C" D  a .A a( 

(252) : 

(253) . Z

(254) V* 1 9 0  '" O  /D  *: ' } Z i" ]G x"

(255) ð

(256) JV*é    _  ( 2     9

(257) .

(258) & n  ")B" é ©6

(259) 9 > T"& O

(260) 6 

(261) =<  

(262)  ! ` '"   #$ ( F

(263) ' ]" "5 ©>X :"0  G : 9

(264) 

(265) ;"i ˜ [  

(266) W"  . 1 W X ð-e  2  

(267)  01 _  ( 2  Y  f

(268) a @ OG :    è < ."]" ;0

(269) )2  -  0G2 " 7.©1(  7>^(i q *0 2 : ž  '  OK!.V Ô' 9

(270) 

(271) .ˆ ž  '  .1 OPé " +  1 -

(272) +") !.V ;1' ]"   ! i" O_  ( 2  /1(é  ] ' ! 2 1 O

(273) ¶"B=<  q#$ 

(274) . 1( 2 1 r ; )"  ¥X C/> O‰

(275) ©E g

(276) 0"N  #$ Y  $ W"  OjY$ #  ¥X ;V$ W" -  *

(277) " OK!.V Ô' 

(278)   ax/ 1 - 0" '" SR @·"&" :r" ")&" _  ( 2  ]

(279) N

(280)  ( . 1 OH(º   q#$ ]G '" [  

(281) W"  ðµè S< ˆ ] X Y m .

(282) E 6$ 

(283) 5 .q

(284) ( .°" ¥X E"& 9/1( 2 &" O

(285) /*N R x"1 _  ( 2  9

(286) 1 n  t" B" " -© F O   =<  C0 [  »

(287) "' r" ")&" O   =<  ˜ ."    =<   . 6

(288) e   '" Or"º q#$ ˜ A . 1(  %  "& Oq aX Va(2/1 7.©1( . +

(289)   , $ - . #$  * (ÑV`), (kuralsız çoğul isim); “Habeşliler” åV` =<  ([ © `),. n  "é /`  2 /› ( #), (ism-i fâil); “zor, imkânsız”  # m  x  ('), (ism-i mekân); “güvenilir, emin yer”  (dişil/ mâzi); “temas, ilişki kurmak”. (r), (ism-i mekân); “inziva, uzlet yeri” ( M), (ism-i mensûb); “ideal, tipik, örnek” (85), (eril/muzâri); “neredeyse”. 133. rA  2  %y 

(290) "M

(291) 8 " a.

(292)

Referanslar

Benzer Belgeler

Kısas-ı Enbiya, Türk Dil Kurumu Nüshası, MetinSözlük-Dizin, Notlar adıyla yayına hazırlamış olduğumuz 954 sayfalık bu nüshanın son derece zengin ve ilginç olan

Güler, Mehmet ve

gWH\DQGDQ\ÕOÕQÕQRUWDODUÕQDGR÷UXøVSDQ\DKHPONHLoLQGHKHP GH .ED¶GD YHUGL÷L VDYDúÕ DUWÕN GDKD ID]OD VUGUHPH\HFHN KDOH JHOLU

2021-2022 BAHAR YARIYILI KURUM İÇİ GENEL NOT ORTALAMASINA GÖRE YATAY GEÇİŞ KONTENJANLARI LİSANS PROGRAMLARIMIZ.. YURTİÇİNDEKİ EN DÜŞÜK

Sos›al Sorumluluk Proje arcamalarÇ TutarÇ ȋȌ Çevre iriminde ÇalÇçan Sa›ÇsÇ Çevre YatÇrÇmlarÇnÇn Toplam Mali›eti ȋ›ƒ–Ç”ÇΪ‹çŽ‡–‡Ȍ... PRFRMAS GL GLRG

Buna g&amp;ouml;re, hazine gelir-gider dengesinin g&amp;ouml;zetilmesi amac&amp;#305;na y&amp;ouml;nelik olarak, b&amp;uuml;t&amp;ccedil;e gelirlerinde &amp;ouml;nemli bir paya

Ancak o, din kardeşlerine karşı mal &amp;ccedil;oğaltmak ve &amp;ouml;v&amp;uuml;nmek i&amp;ccedil;in &amp;ccedil;alışıyorsa şeytan yolundadır.&#34;

g&amp;amp;ouml;r&amp;amp;uuml;lebilen s&amp;amp;uuml;rtme izli olan yer zaten ) ve sol &amp;amp;ouml;n &amp;amp;ccedil;amurluk boyalı. İ&amp;amp;ccedil;eride-sağında solunda en ufak