GÜÇLÜ ÜRETİM, GÜÇLÜ İHRACAT VE GÜÇLÜ KALKINMA İÇİN TEK HEDEF İSTİKRAR

(1)

GÜÇLÜ ÜRETİM, GÜÇLÜ İHRACAT VE

GÜÇLÜ KALKINMA İÇİN

(2)

TÜRKİYE EKONOMİ MODELİ

YENİ ADIMLAR VE ENFLASYON TEDBİRLERİ

Dr. Nureddin NEBATİ Hazine ve Maliye Bakanı

Şubat, 2022

(3)

YASTIK ALTINDAKİ ALTINLARIN

(4)

TÜRKİYE EKONOMİ MODELİ NASIL BİR TASARRUF SİSTEMİ ÖNGÖRÜYOR?

Büyümenin finansmanında dış tasarrufların yerine yurtiçi tasarrufların

geliştirilmesi

TL cinsi tasarrufların

cazibesinin artırılması

Yurtiçi tasarrufların etkin ve verimli

yatırımlara yönlendirilmesi Yastık altı birikimleri

finansal sisteme kazandıran modellerin bütüncül bir yaklaşımla

uygulamaya alınması

Hazine Destekli KGF Paketleri 4

Enflasyon Tedbirleri

Yastık Altındaki Altınların Ekonomiye Kazandırılması 4

(5)

ALTIN TASARRUF EKOSİSTEMİ

● Altın Depo Hesapları

● Altın Katılım Hesapları

● Çeyrek Hesap

● Altın Dönüşümlü TL Mevduat Hesabı

● Altın Dönüşümlü TL Katılma Hesabı

● Alım-Satım İşlemleri

● Altın Transferi Sistemi (Takasbank)

● Bankalar

● Kuyumcular

● Bankalar

● Platformlar

● Kuyumcular

FİZİKİ ALTIN TESLİM NOKTALARI

FİNANSAL SİSTEM (BANKALAR)

FİZİKİ ALTIN ÇEKİM NOKTALARI

(6)

ÇEYREK ALTIN KATILIM HESABI

● Alım-Satım

● Çeyrek Hesap (1 Mart 2022’den itibaren)

● Çeyrek Katılım Hesabı (15 Mart 2022’den itibaren)

● Altın Dönüşümlü TL Katılma Hesabı

● Altın Transfer Sistemi (ATS) (TAKASBANK)

● Teminat İşlemleri

● Banka tarafından müşteriye yeni üretim ziynet altını verilir.

● Vatandaş mevcut ziynet altınını teslim eder.

ZİYNET TESLİMİ FİZİKİ ZİYNET ALTIN

ÇEKİMİ KATILIM

BANKALARI ve KAMU MEVDUAT BANKALARI

Yastık Altındaki Altınların Ekonomiye Kazandırılması 6

(7)

ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEM ÇALIŞMALARI

ALTIN TOPLAMA AĞLARININ YAYGINLAŞTIRILMASI

VATANDAŞIN FİNANSAL SİSTEME ERİŞİMİNİ KOLAYLAŞTIRACAK DİJİTAL

ÇÖZÜMLER

(ATS’nin yaygınlaştırılması, Dijital Altın, Platform, vb.)

TANITIM FAALİYETLERİ (Kamu spotları vb.)

(8)

HAZİNE DESTEKLİ KEFALET SİSTEMİ

YENİ KEFALET PAKETLERİ

(9)

TÜRKİYE EKONOMİ MODELİ NASIL BİR KREDİ POLİTİKASI ÖNGÖRÜYOR?

Yüksek katma değerli yatırımların

önceliklendirilmesi ile cari dengeye olumlu

katkı sağlanması

Yurtiçi talepte

tüketim ve yatırım arasında dengeli bir görünüm

Kalkınma Planındaki öncelikli sektörlerde üretim yapan firmaların

finansmana erişiminin kolaylaştırılması Dengeli ve

sürdürülebilir büyümeye katkı

sağlanması

(10)

HAZİNE DESTEKLİ KEFALET SİSTEMİ

Hazine ve Maliye Bakanlığımızın işletmelerin krediye erişimine

yönelik teminat ihtiyaçlarını

gidermek amacıyla finanse ettiği Hazine Destekli Kefalet Sistemi son yıllardaki yüksek büyümenin ana kaynağını oluşturmuştur.

Yeni Kefalet Paketleri ₁₀

(11)

YENİ DESTEK PAKETLERİ

Finansmana erişim

imkânının artırılması

Yatırımın ve üretimin

desteklenmesi İhracatın

artırılması Hazine destekli kredi garanti sistemi, Türkiye Ekonomi Modelinin

öngördüğü şekilde, enflasyonist bir etki oluşturmadan cari dengeye katkı sunmak amacıyla selektif bir şekilde uygulanacaktır.

60 Milyar TL’lik Kefalet Hacmi Oluşturulmaktadır.

SELEKTİF KREDİ POLİTİKASI

(12)

HEDEF SEKTÖRLER

Yeni Kefalet Paketleri ₁₂

İMALAT İHRACAT TARIM TURİZM TEKNOLOJİ ^{TOPTAN VE}

PERAKENDE

Girişim Sermayesi Ekosistemi

* İhracata katkı sunan, ithalatı azaltan sektörler önceliklendirilmiştir.

(13)

Yeni Kefalet Destek Paketleri

YATIRIM DESTEK

PAKETİ

25 MİLYAR TL

Yatırım Kredileri için

● Azami 24 ay ödemesiz dönem

● Azami 96 ay vade

● KOBİ ve KOBİ dışı

● Orta-yüksek ve yüksek teknoloji üreten sektör firmalarına 1,25 kat kefalet limiti

Yatırıma Bağlı İşletme Kredileri için

● Azami 30 ay vade Kar Payı Oranı

● 0-24 Ay: Sabit (TLREF + %1)

● 24 Ay üzeri: Sabit (TLREF + %2) Faiz Oranı

● 0-24 Ay: Değişken (TLREF + %1)

KATILIM BANKALARI MEVDUAT BANKALARI

(14)

14

● İhracatçı veya döviz kazandırıcı sektörlerde faaliyet gösteren KOBİ’ler ile mevcutta ihracatçı olmayan ancak ihracat potansiyeli taşıyan KOBİ’ler

● Hazine destekli KGF kefaletinin olduğu kredi kısmı için Banka Teminat Mektubu talep

edilmeyecektir.

Kar Payı Oranı

● Sabit (TLREF + %1) Faiz Oranı

● Değişken (TLREF + %1)

Hazine Destekli KGF Paketleri Enflasyon Tedbirleri

Yeni Kefalet Paketleri ₁₄

İHRACAT DESTEK

PAKETİ

25 MİLYAR TL

(15)

● 12 ay kullandırım süresi

● KOBİ ve KOBİ dışı

● %10 nakit kullandırım Kar Payı Oranı

● Sabit (TLREF + %1) Faiz Oranı

● Değişken (TLREF + %1)

İŞLETME HARCAMALARI

DESTEK PAKETİ

10 MİLYAR TL

(16)

Destek Paketlerinin Yatırım ve İhracat Odaklı Kullanılmasına Yönelik Alınan Önlemler

Yeni Kefalet Paketleri ₁₆

01 02 03 04 05

Harcamaların fatura ve sözleşme ile belgelendirilmesi zorunluluğu getirilmiştir.

İşletme sermayesi ihtiyaçları için yalnızca kartlı kullanım şartı bulunmaktadır.

Nakit kredi kullanımı

%10 ile sınırlı tutulacaktır.

Refinansman amacıyla kullanım

yasaklanmıştır.

Amaç dışı kullanım ve gerçekdışı beyanlar için özelyaptırım hükümleri tesis edilmiştir.

(17)

(18)

Türkiye Ekonomi Modeli Enflasyonla Mücadelede Ne Öngörüyor?

Enflasyon Tedbirleri 18

Kısa vadeli sermaye hareketlerinin negatif etkilerini zayıflatarak döviz kurunun enflasyon üzerindeki

geçişkenliğini azaltmak hedeflenmektedir.

Üretim ve ihracat artırılarak enflasyonda kalıcı düşüşün sağlanması

amaçlanmaktadır.

«Türkiye Ekonomi Modeli», geçmiş ekonomi politikalarının kapsamlı ve bütüncül olarak değerlendirilmesiyle

oluşturulmuş bir ekonomi politikası olmakla beraber bugüne kadar

ortaya çıkan risklerin bertaraf edilmesini amaçlayan bir modeldir.

(19)

Enflasyonu Belirleyen Etkenler

TALEP YÖNLÜ FAKTÖRLER

ARZ YÖNLÜ

FAKTÖRLER BEKLENTİ

YÖNETİMİ

(20)

Talep Enflasyonunu Etkileyebilecek Tüketici Kredilerinin Aşırı Hızlı Artmasına Karşı Makro İhtiyati Tedbirleri Devreye Alıyoruz

Tüketici Kredisi Büyümesi ₂₀

44,7

28,3

19,9

-5,1

61,7

14,8

-10 0 10 20 30 40 50 60 70

Oca.10 Ağu.10 Mar.11 Eki.11 May.12 Ara.12 Tem.13 Şub.14 Eyl.14 Nis.15 Kas.15 Haz.16 Oca.17 Ağu.17 Mar.18 Eki.18 May.19 Ara.19 Tem.20 Şub.21 Eyl.21

(yıllık % değişim)

Tüketici Kredileri

Not: Makroihtiyati tedbirler kapsamında SYR hesaplamasında risk ağırlıkları artırılmış, genel karşılık oranları yükseltilmiş ve taksit sınırlaması getirilmiştir.

Son Veri: 28 Ocak 2022 Kaynak: TCMB

Bu dönemdeki olağandışı kredi artışı, pandemi kaynaklı olup, alınan makro ihtiyati tedbirlerle beklenen düzeye dönmesi

sağlanmıştır.

(21)

Türkiye Ekonomi Modeli İle Selektif Kredi Politikalarıyla

Talep Enflasyonu Oluşturmayacak Kredi Büyümesi Sağlanacaktır

34,8

25,8

15,3

-1,9

25,4

14,2

-5 0 5 10 15 20 25 30 35 40

Oca.10 Ağu.10 Mar.11 Eki.11 May.12 Ara.12 Tem.13 Şub.14 Eyl.14 Nis.15 Kas.15 Haz.16 Oca.17 Ağu.17 Mar.18 Eki.18 May.19 Ara.19 Tem.20 Şub.21 Eyl.21

(yıllık % değişim)

Kur Etkisinden Arındırılmış Toplam Krediler

Türkiye’de enflasyonun talep koşullarına duyarlılığı maliyet

enflasyonuna göre daha düşüktür.

Selektif kredi politikaları ile destek verilen işletmelerin faiz maliyetleri düşürülecek ve enflasyonda azalış eğilimi

sağlanacaktır.

(22)

Arz Yönlü Adımlar 22

Kaynak: Bloomberg

Dünyada Emtia Fiyatları Rekor Oranda Artmış, Türkiye’de de Maliyetleri Yükselten Önemli Bir Faktör Olmuştur

554,3

100 150 200 250 300 350 400 450 500 550 600 650

Ocak 06 Temmuz 06 Ocak 07 Temmuz 07 Ocak 08 Temmuz 08 Ocak 09 Temmuz 09 Ocak 10 Temmuz 10 Ocak 11 Temmuz 11 Ocak 12 Temmuz 12 Ocak 13 Temmuz 13 Ocak 14 Temmuz 14 Ocak 15 Temmuz 15 Ocak 16 Temmuz 16 Ocak 17 Temmuz 17 Ocak 18 Temmuz 18 Ocak 19 Temmuz 19 Ocak 20 Temmuz 20 Ocak 21 Temmuz 21 Ocak 22

2021 Yılbaşına göre % 38,4 artış

51,1

90,7

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Ocak 20 Şubat 20 Mart 20 Nisan 20 Mayıs 20 Haziran 20 Temmuz 20 Ağustos 20 Eylül 20 Ekim 20 Kasım 20 Aralık 20 Ocak 21 Şubat 21 Mart 21 Nisan 21 Mayıs 21 Haziran 21 Temmuz 21 Ağustos 21 Eylül 21 Ekim 21 Kasım 21 Aralık 21 Ocak 22 Şubat 22

2021 Yılbaşına göre % 77,5

artış

Bloomberg Emtia Endeksi (31 Aralık 2019=100)

Brent Tipi Petrol Fiyatı (günlük, dolar/varil)

(23)

Diğer Yandan Enerji Fiyatlarında Sağladığımız Önemli Sübvansiyonlar ile Hanehalkını Destekliyoruz

Reel Elektrik Fiyatları Değişimi*

(Yıllık, %)

-10,3 -40

-20 0 20 40 60 80 100 120

Norveç Estonya Hollanda İspanya Yunanistan Belçika İtalya Danimarka GKRY Letonya Avro Bölgesi İrlanda AB İngiltere Avusturya Romanya Polonya Litvanya Sırbistan İsviçre Portekiz Fransa Almanya Bulgaristan Macaristan Türkiye Çekya

(24)

Kaynak: HEPI, BaşkentGaz, Eurostat, UK National Statistics, TÜİK

Ülkemizde Hanehalkının Kullandığı Doğalgaz Fiyatları Önemli Ölçüde Bakanlığımız Tarafından Sübvanse Edilmektedir

Reel Doğalgaz Fiyatları Değişimi*

(Yıllık, %)

(*) Aralık ayı itibarıyla

-12,1 -20

0 20 40 60 80 100 120 140

Yunanistan Bulgaristan Estonya Belçika Danimarka Hollanda Fransa Romanya Letonya İtalya Litvanya GKRY Avusturya İngiltere Avro Bölgesi İrlanda AB İsviçre İspanya Polonya Almanya Portekiz Macaristan Sırbistan Türkiye Çekya

(25)

Döviz Kurunda Sağlanan İstikrar, Önümüzdeki Dönemde Enflasyonun Düşmesine Katkı Sağlayacaktır

0 5 10 15 20 25 30 35 40

-20 0 20 40 60 80

2013

-1 5 9

2014

-1 5 9

2015

-1 5 9

2016

-1 5 9

2017

-1 5 9

2018

-1 5 9

2019

-1 5 9

2020

-1 5 9

2021

-1 5 9

2022-1

Sepet Kur

Çekirdek Enflasyon (sağ eksen)

Kur ve TÜFE (yıllık % değişim)

• Türkiye’de enflasyonun son 3-4 yıldaki belirleyicilerinden biri döviz kurudur.

• Son dönemde döviz kuru artışlarının enflasyona geçişkenliği, yaşanan dalgalanmanın etkisiyle hızlanmıştır.

• Aralık ayı boyunca TL’de görülen değer kayıpları ve oynaklıklar aldığımız tedbirlerle son bulmuştur.

• Türkiye Ekonomi Modelinin önemli çıktılarından biri olan TL’de istikrarı koruyarak, kurdan enflasyona geçişkenliği azaltacağız

(26)

26

2021 Yılında Arz Yönlü Enflasyonla Mücadele ve Salgının Etkilerinin Azaltılması Kapsamında Maliye Politikaları Etkin Kullanılmıştır

Hazine Destekli KGF Paketleri Enflasyon Tedbirleri

-3,1 -2,6

-5,7

-6 -5 -4 -3 -2 -1 0

Eşel-Mobil Diğer TOPLAM

TÜFE’ye Etki (2021, yüzde puan)

Kaynak: HMB Hesaplamaları

(*) Hizmet sektörü KDV indirimlerinin tamamının fiyatlara yansıması varsayımı altında.

Maliye Politikasıyla Vazgeçilen

Kamu Geliri

200 miyar TL’yi aşmıştır.

(27)

Türkiye Ekonomi Modeli Geçmiş Dönemin Risklerini Azaltarak Beklentilerin İyileşmesine ve Enflasyon Düşüşüne Önemli Katkı Sağlayacaktır

• Türkiye Ekonomi Modeli (TEM) ile iyileşen beklentiler sonucu

sürdürülebilir büyüme kalıcı olarak sağlanacak, potansiyel büyüme artırılacaktır.

• Cari açık sorunu kalıcı olarak çözülecektir.

• Orta gelir tuzağı aşılacaktır.

• Küresel değer zincirlerinde üst sıralara çıkılacaktır.

1,9 11,7

-6 -4 -2 0 2 4 6 8 10 12 14

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021*

Cari Açık/GSYH GSYH Büyümesi Cari Açık/GSYH ve GSYH Büyümesi

(%)

(28)

Küresel Enflasyon Görünümü ²₈

Enflasyon Tedbirleri ₂₈

Enflasyon Karşıtı Bir Ekosistem - «Birlikten Berekete»

• Enflasyondaki arz yönlü fiyat anomalilerini tüketici farkındalığını artırarak çözmeye yönelik proaktif adımlar atıyoruz.

• Üretim ve satış noktalarının gönüllülük esası çerçevesinde fiyat indirimlerine katkı vermesini sağlayacağız.

• Üreticiden tüketiciye tüm kesimlerin işbirliği ile enflasyonu düşürerek kazananın Türkiye olacağı bir sonuca ulaşacağız. (#KazananTürkiye)

(29)

(30)

3

Enflasyon Tedbirleri 0

«BİRLİKTEN BEREKETE» Mobil Uygulama

Enflasyon Tedbirleri ₃₀

Proje: Vatandaşın “Birlikten Berekete” programına destek olan tüm işyerlerini ve ürünleri anlık takip edebildildiği mobil bir indirim kataloğu.

Ürün Özellikleri:

• Enflasyonun düşüşüne katkı veren üretici ve satış noktalarının ürün ve fiyat takibi

• Yeni markalar, ürünler ve kategorileri öne çıkaran duyuru alanı

• Satış noktaları, kategori ve ürün özelindeki filtrelerle kolay arama

• Toplam alışveriş tutarını hesaplayacak hesap makinesi özelliği

• En ucuz ve en yakın nerede haritası

• Programına yeni katılan ürünler

• “Birlikten Berekete” programına dahil olan ürün kategorileri

• “Birlikten Berekete” programına dahil olan işyerleri

• Ön plana çıkan ürünler ve ürün arama için arama çubuğu

Amaç: Enflasyonun düşürülmesi için gönüllü olarak üretici, satıcı ve tüketicinin işbirliği içerisinde olduğu Birlikten Berekete programı ile enflasyonla mücadelede tüketici fiyat farkındalığını artırmak, üretici ve satış noktalarının desteğini ortaya koymak, destek veren işyerlerini tüketici ile buluşturmak

(31)

Tüketicinin Uygun Fiyatlı Ürüne Ulaşımını

Desteklemek İçin Mobil Uygulama Geliştiriyoruz

• Tüketiciye fiyat takibinin yapılmasına imkan sağlayan ve en uygun fiyatlı ürüne hızla ulaşma olanağı veren fiyat kıyaslama site ve uygulamaları, fiyat rekabetini artırarak enflasyonla mücadele anlamında avantaj sağlamaktadır.

• Bu kapsamda tüketicinin uygun fiyatlı ürünlere ulaşabilmesini desteklemek için ürün bazında özellikler ve fiyat kıyaslaması yapılabilen, geçmiş dönem fiyatların takip edilebildiği ve satıcı firmaların değerlendirmelerinin incelenebildiği mobil uygulama geliştiriyoruz.

(32)

Küresel Enflasyon Görünümü ³₂

Enflasyon Tedbirleri ₃₂

Kısa ve Orta Vadeli Diğer Tedbirler

• Enflasyon ile mücadelede ortaya konulacak adımların fiyatlara yansıtılıp yansıtılmadığını takip etmek ve fahiş fiyat ile mücadele ana önceliklerimiz olacaktır.

• Bu kapsamda, Bakanlığımızca oluşturulacak Enflasyonla Mücadele Timi ile firmalar yakınen denetlenecektir.

• Arz-talep dengesiyle uyuşmayan fiyat hareketleriyle ilgili her türlü enstrümanı, ilgili bakanlıklarımızla yasal zemin dahilinde kullanacak ve en sert tedbirleri alacağız.

(33)

Kısa ve Orta Vadeli Diğer Tedbirler

• 20 Aralık 2021 öncesi kur beklentisine göre oluşturulmuş fiyatları, güncel kura göre yansıtmayan veya kur etkisi olmamasına rağmen fiyatları yükselten işletmelere müsaade etmeyeceğiz.

• Gıda bankacılığını yasal zemine kavuşturarak yaygınlaşmasını sağlayacağız. Böylece gıda israfının önüne geçip, gıda enflasyonun düşürülmesine katkı sağlayacağız.

• Tüketiciyi yanlış yönlendirici bir pazarlama stratejisi olarak kullanılan önce fiyat yükseltip daha sonra kampanya adı altında gerçekleştirilen indirim şeklindeki uygulamaların 1 Marttan itibaren önüne geçiyoruz.

(34)

Küresel Enflasyon Görünümü ³₄