Meyer - Bohe

EBENERDIG W O H N E N (Düzayak Meskenler)

Meyer - Bohe

Yayınlayan : Julius H O F F M A N N Verlag Stuttgart/Allemagne

Eskiden mimarlar apartmanlar ve bah- çeli villâlardan başka mesken şekilleri tat- bik etmiyorlardı. Sonradan büyük bloklar halinde çok daireli apartmanlar inşasına başladılar. Bu çok katlı ve çok daireli mes- kenlerde bilhassa İkinci Diinya Harbinden sonra elde edilen inkişaf, tek ailelik evlere veda edileceğini zan ve tahmin ettirmişti.

Tessenovv ve Schmitthenner'in bolluk dev- rinde inşa ettikleri ayrık tek meskenlerin yalnızlık vasıfları bir manzumenin elemanı haline getirilmektedir.

Kitap, bu yeni araştırmaları bir araya toplamakta ve yeni tatbikattan bahsetmek- tedir. Senelerce evvel Avrupada mesken buhranının bir neticesi olarak belediyeler ve mesken idareleri tarafından sırf iskân gayesiyle yapılan şerit halinde kışla gibi ruhsuz gruplar artık mimarları tatmin et- mez olmuştur. Son senelerde Almanya'da genç kuşak mimarları tek katlı düzayak gruplaştırılmış işçi mahalleleri denemelerini başarı ile yapmışlardır.

Esas fikri tarihî eski şehirlerden alan bu denemeler teksif edilmiş gruplar teşkili ile inşaat sahasını küçültmekte ve arsada ekonomi sağlamaktadır. Bu kitap çok katlı ve büyük bloklar inşası prensibine karşı son zamanda uyanan reaksiyonun meydana getirdiği, alçak tek katlı ekonomik bir şe- kilde tertiplenmiş mesken grupları inşası

3

v

• ^ '

.e fLL

3

tezini savunmakta ve şimdiye kadar yapılan tatbikattan örnekler vermektedir.

Yurdumuzda gecekonduların ıslahına çalışıldığı ve sosyal meskenler inşa edil- diği şu sırada bu kitap istifade edilecek bir

E3I

kaynak teşkil etmektedir. Almanca, İngilizce ve Fransızca olarak üç lisanda yayınlanan kitabı hararetle tavsiye ederiz.

Z. S.

.U- 8

«L

T

r İ T f f F ? " ^un

Bahçeli ve köşeli plan tipinin muhtelif inkişafları

St. Gaile Danzeisen ve Voser'in yeni tatbikatından

g r u p l a ş m a l a r d a n bir örnek,

kesif bir mesken g u r u b u

SON DEVİR BİZANS MİMARÎSİ İstanbul'da Paleoloğoslar Devri Anıtları

Yazan: Doçent Dr. Semavi EYİCE İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi

Yayınları No. 999 1 9 6 3

Dilimizde Bizans sanatına dair pek az etüd ve yayın yapılmaktadır. Her lisanda Bizans hakkında birçok çalışmalar yapılır- ken, memleketimizde gelmiş geçmiş bu me- deniyete gereken ehemmiyeti el'an verme- mekteyiz.

Dr. Semavi Eyice'nin bu etüd ve araş- tırması bu husustaki boşluğu dolduracak bir eserdir. Kitaba konu olarak alınan «İstan- bul'da Paleoloğoslar devri mimarî anıtla- rını» Dr. S. Eyice ön sözde ifade ettiği gibi A. von Hıımbolt vakfından elde ettiği burs sayesinde, Almanya'daki zengin literatür- den faydalanmak suretiyle tekemmül ettir- miş ve İstanbul'daki kendi etüd ve çalış- malarını da ekleyerek meydana getirmiştir.

Kitap şu bahisleri içine almaktadır:

T — Anıtlar, a) Dehlizli tip, b) Yunan haçı plânlı tip. c) Tek sahneli tip, d) Yon- ca plânlı tip, e) Ek kısımlar.

II — 1 - Son devir Bizans mimarîsinin karakteri :

a) Kronolojik tasnif denemesi.

b) Sıralama dışı eserleri.

2 — Çevre.

a) Devlet, b) Fikir hayatı, c) Şehir, B — Kullanılan malzeme ve inşa usulleri.

1) Yapı malzemesi, 2) İşçilik.

C —- Bu devir sanatının karakteri ve yeniliği.

a) Dehlizli tip, b) Yunan haçı plânlı tip. c) Tek. d) Ekler, e) İstanbul'da tem- silcileri olmayan tipler — Sekiz istinadı kiliseler — Bazilika Yunan haçı birleşimi kiliseler.

2. Üst yapılarda

a) İç kısımlar — eksonartheks ve nartheks — Naos — Apsisler.

b) Dış mimarî.

d) Ortaçağ sonunda son devir Bizans sanatı. Bu bahis de aşağıdaki bölümlere ay- rılmaktadır :

1 — Son devir Bizans sanatının veni- üği.

2 — Son devir Bizans sanatı ve eyalet ekolleri.

3 -— Son devir Bizans sanatı ve yakın tesiri olan çevreler.

4 — Son devir Bizans sanatı ve Erken Osmanlı - Türk sanatı.

5 — Türk idaresinde Rum yapıları.

Almanca bir özet. Eseri tavsiye ederiz.

Z. S.

TRAITE DE BETON ARME Guerrin

Müşavir Mühendis Ecole speciale des travaux publics

de professeur Neşreden : D U N O D

92 Rue Bonaparte, Paris VI Dunod tarafından çıkarılmakta olan bu çok mühim eserin bugüne kadar 4 cildi çık- mıştır. Bunlardan birinci cildin ikinci tab'ı 1959 da II, III. IV. ciltlerin üçüncü tabı'ları 1963 dedir [1].

Kitapta, mevzu, teorik, pratik ve tecrübî cepheden etüd edilmiş ve bol adedî misaller verilmiştir. Genel evsaf, tecrübî mekanik ve beton armenin hesap tarzı ilk iki cildin mevzuunu teşkil etmektedir. Üçüncü cildde ise, evvelâ zemin mekaniği üzerinde biraz malûmat verilmekte ve temellere ait bütün yapılabilecek şekiller etüd edilmektedir.

Dördüncü cildde ise fabrika ve apartman karkasları ele alınmakta ve bunlara ait hesap şekilleri verilmekte ve birbirleriyle mukayese edilmektedir .Bilhassa basit ve katî neticeli plâstik metod üzerinde durul- maktadır.

Okuyucu, başka bir fasılda ele alınmış olan döşemelere ve kopmağa göre hesaplan- mış merdivenlere ait enteresan misaller bu- lacaktır. Çek miktarda adedî misalleri ih- tiva eden bu kitaplar, bu işlerle meşgul olan herkes için çok faydalı olacağından hararetle tavsiye ederiz.

C. ÇEÇEN

[1] III. 336 sahife, 16x25, 417 şekil, 1963 16F.

IV. 384 sahife, 16x25, 482 şekil, 1963 42 F.

Methodes de Vibration dans la Construction

D. D. BARKAN

Rıısçadan çeviren: M. Boris CATOIRE (p. e)

Önsöz: J. KERISEL

> Neşreden : D U N O D

92 Rue Bonaparte, Paris VI Son 20 sene zarfında vibrasyon, Rus- ya'da tecrübî ve teorik geniş bir araştırma- ya mevzu olmuştur. Sovyet mühendisleri zemine tatbik edilen sun'î ossillasyon'a ıştı- rı ati eden her tatbikata (vibro-methode) ismini veriyorlar.

Başlangıçta pulplanş, kazık, tüp gibi şeylerin çakılma ve çıkarılmasında kulla- nılan bu metod bilâhare yerinde dökme be- ton kazıklarda, kumdan kazıklarda, sondaj- larda, kazısız kanalizasyon döşemesinde, toprak tesviyesi işlerinde geniş tatbikat gör- müştür.

Dunod tarafından neşredilen Rusçadan tercüme edilen bu kitap (302 sahife.

16x25 159 şekil 1963 56 F) muharrir.

1934 den beri bu usulün yönelticisidir. Bü- tün etüdleri idare ve koordone eden mu- harrir, neticeleri bir araya getirmiş ve hâ- disenin iyi bir tahlilini yaptıktan sonra, ze- minin mekanik ve fizik hassalariyle vibra- törlerin karakteristikleri arasındaki esaslı kaideleri tesbit etmiştir.

Muharrir ayrıca, şantiye organizasyonu, aletlerin bakımı, tatbik güçlükleri gibi tek- nik meseleleri aldığı gibi tecrübe edilmiş olan bütün vibrasiyon aletlerini de anlat- maktadır.

Sovyetler'deki çakma aletlerinin % 30 u şimdiden vibrasyon aletleriyle değiştirilmiş bulunmaktadır. 20 senelik sistemli bir çalış- manın mahsulü ve tamamen orijinal olan bu kitap, garpta çok az bilinen ve teknikte bir inkılâp olan ve birçok işlerde büyük eko- nomi ve güzel hal tarzları temin eden me- todiyle nafia, yol, köprü ve bina işlerinde çalışanlara komple bir doküman olacaktır.

C. ÇEÇEN

HCOLOGIE HUMAINE

Ccnnaissances theoriques et pratiques sur l'habitat

Robert LEROUX Ingenieıır E. T. P.

Neşreden : Editions EYROLLES 61. Bculevard Saint-Germain, Paris, Ve 1. cilt 16x25, 318 sahife, 109 şekil, 49.85 N. F.

Son zamanlara kadar bina inşaatı p^aneve ecre yapılırdı. İkametgâhın haki- kî vazifesi üzerinde durulmazdı. Uzun bir tecrübe ile elde edilmiş formülleri tatbik etmekle iyi neticeler almıyordu. On iki se- neden beri herşey âniden değişti. Mimarlık âlemi eskiyi atarak veni malzeme ve metod- lar kabul ettirdi. Bu değişim arızasız ol- madı ve bazı muvaffakiyetsizlikler cldu.

Eski tip inşaat esas teorisi olmıyan reçete- lere istinad ediyordu. Rasyonel bir inşaat için ise esas bir teoriye ihtiyaç vardı.

Müellif, meslekî uzun tecrübelerinden faydalanarak bu yeni teorinin sentezini yapmaktadır. Herkesçe iyi anlaşılması için müellif mevzuu zedelemeden mümkün mer- tebe kısa yazmıştır. Kitap üç kısmı ihtiva ediyor. Birinci kısımda ikametgâhın esas martlarını toplamıştır. Hararet, ses ve görüş bakımından, sükûnet ele alınmıştır. Muhar- rir bu sükûnetin temini için lüzumlu ve herkesçe bilinmeyen bazı malûmatı kısa olarak vermektedir. İkinci kısım ikametgâ- hın tâli şartlarını vermektedir:

— Oturulabilirle (habitabilite) ki temiz- lik faydalılık ve emniyettir.

— Ömürliilük (durabilite) ki sağlamlık, şekil değiştirmemezlik (indeformalite). za- manla vasıf değiştirmemezlik, aşınmamaz- lık ve yanmamazlıktır.

— Ekonomi, ekseri bir projenin inti- habında bu husus galebe çalar. Ekonomi in- şa ve işletme masraflarını kapsar.

Muharrir, tâli olarak görünüşten de bahsetmektedir.

Üçüncü kısım : İkametgâhlara konan şartların pratikte nasıl tatbik edileceğini ve müteaddit değişkenleri ihtiva eden bu prob- lemde kabul edilebilecek hal tarzının ne suretle bulunacağı gösterilmektedir.

Binalar millî federasyonu tarafından 1961 senesi bina tekniği armağanı M. Le- rcux'un bu kitabına verilmiştir.

L'Ecologie Hıımaine, mimar, bina mü- hendisleri. şehirci, hijiyenci ve sosyologlara faydalı olacaktır.

C. ÇEÇEN

den bir yandan ücretler artmakta öte yandan teknik sorumlulukta azalmalar olmakta, per- sonel hareketi fazla ücrete doğru yönelerek mevzuat dolayısiyle duruma uyabilen ve uy- mıyan müesseseler arasında maliyet, kalite, termin farkları doğmaktadır. Başlangıçta göz önüne alınan yatırım seviyeleri, bu farklar dolayısiyle sonuç olarak kapasitenin müsaade ettiği seviyeye inmektedir.

Kapasitenin altında yatırım yapılması halinde, işçi ücretleri düşmekte, meydana gelen boş kapasite dolayısiyle faiz ve idame giderleri ile amortisman külfetleri artmakta, reka- bet sisteminin rasyonel olmayışı fazla tenzilât yapılmasına yol açtığından, sektöre yabancı olan teşebbüs sahiplerine iş imkânı tanımakta, sonuç olarak kalite, maliyet ve termin fark- ları doğmaktadır. İnşaat sektöründe kapasite ile yatırım hacmi arasında belirli bir denge- nin sağlanması gerekmektedir.

İnşaat sektöründe halen ikinci derecede teknik eleman ihtiyacı kendini önemle duyur- maktadır. Bu ihtiyacı karşılamak üzere yüksek mühendis ve mühendislerin, tekniker ve formen gibi çalışmaları zorunluğu vardır. Bu zorunluk ciddî işgücü kaybı doğurduğu ka- dar, teknik gelişmeyi engellemekte, rasyonel ve ekonomik yöntemlerin teknolojiye girme- sini güç hale getirmektedir. Bugün sektörde meslekî olarak teknik gelişme eğilimi yerine, bir iinvan yarışması vardır. Bunun sonucu olarak alt kademe ihtiyacı artarak devam et- mektedir. Resmî sektörde genel olarak teknik hizmetlerin karşılığında tek ölçü birimi üc- ret olarak ifade edilmekte, ücret birimi ise. süre cinsinden ifade edildiğinden, verimli ça- lışma, liyakat, buluş kabiliyeti gibi özellikler ölçüsüz kalmaktadır. Bugün ayrıca teknik personel için ilerleme imkânı idarî mevkie geçmeden mümkün olmaktadır. Kadroya bağlı terfi sistemi teknik gelişme ile tam bir çelişme halindedir.

İnşaat yapmak ve yaptırmak amacı ile kurulmuş resmî müessese ve teşekküller bütün teknik hizmetlerin hepsini bünyesinde toplamakta, kadro genişletmekte, genel masraflar artmaktadır. 1950- 1960 yılları arasında, personel, kira, faiz, akaryakıt gibi genel masraf- lar oranı aşağıda gösterilmiştir.

Genel masrafların yüzde 15 in üstünde oluşu, inşaatta verimliliği önemli derecede dü- şürücü bir rol oynamaktadır.

1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 0.47 0.40 0.32 0.25 0.18 0.14 0.15 0.22 0.30 0.32 0.35

Aynı yapı tipinde çeşitli teknik şartname ve kıstasların uygulanması halini de bugün standardizasyonu güçleştirici ve verimliliği azaltıcı bir engel saymak gerekmektedir.

İhalelerin 2490 sayılı Artırma, Eksiltme ve İhale Kanununa göre yapılmasının da sektörde maliyeti artırıcı, kaliteyi düşürücü ve inşaat süresini uzatıcı etkileri vardır. Bu kanunun ilgili maddesi en çok eksiltme yapan teklif sahibini seçtiği veya maddenin bu an- layışla uygulanması bir alışkanlık haline geldiği için, fazla indirim veya en ucuz teklif işlerin sürüncemede kalmasına, hukukî anlaşmazlıkların doğmasına, ucuz teklif gibi gö- rünüp pahalıya mal edilmesine sebep olmaktadır. Fazla indirim, keşif hatalarından da fay- dalanarak çoğunlukla hukukî anlaşmazlıkla kazanç sağlıyacak gayriciddî firmaların ciddî- lerin yerini almasına sebebiyet vermektedir.

İnşaatlarda çoğunlukla hukukî anlaşmazlıkların doğması, iş bitmiş olduğu halde, işlet- meye açılmasına engel olacak konuların ortaya çıkması, inşaat sektöründe yatırım hacmini önemli derecede daraltmaktadır. Bu durum sözleşme ve şartnamelerde idare ile firmala- rın sorumluluk derecelerinin âdil esaslar içinde açık olarak belirtilmemiş olmasından doğ- maktadır.

Resmî inşaat sektöründe iş yaptırma ve fiyat tesbit etme mekanizması, fiyat analizi

cetvellerine dayanmaktadır. Ekcnomi sağlıyan, hız artıran malzeme ve usuller bu cet-

vellere geç ve güç işlenebildiğinden hattâ son on yıl içinde teknolojinin gelişmesine göre

bu cetveller değişmediğinden, ağır ve pahalı inşaat sistemi halen devam etmektedir. Yeni

yapı malzemesi ve usullerin yeterli piyasa denemesinden sonra sözleşme ve analizlere gir-

mesi gereklidir.

GUIDE PRATIQUE DE VENTILATION W. C. Osborne, C. G. Turner

İngilizcsden tercüme edenler D. Lavafack, C. Schimpf Neşreden : D U N O D

92 Rııe Bcnaparte, Paris VI İnşaatta havalandırmanın ehemmiyeti ekseriya fena anlaşılmış veya hiç anlaşıl- mamıştır. Halbuki, oturul?.n yerlerin kon- foru ısıtmağa olduğu kadar temiz havaya da tâbidir. Soğuk zamanlarda tabiatiyle taze hava ısıtılarak verilir ki soğuk hissedinil- mssin. Aksine sıcak zamanlarda da fazla sı- caklık hissine de mâni olmalıdır.

Ev ve günlük işlerden; hususî şekilde elde alınmış, hararet ve atmosfer bakımın- dan müstesna şartları havi olan fabrika, maden kuyuları, gemi, mahsul kurutulması gibi tesislere kadar tatbikat için müteaddit sene tecrübe ve Dratiğ: ihtiyaç vardır.

Dunod tarafından çıkarılan bu rehber (304 sahife, 1 6 x 2 5 157 şekil, 2. tab'ı 1963 28 F.) havalandırma ile doğrudan doğruya veya dolayısiyle uğraşanlara mevzularını en iyi bir şekilde halletmelerine imkân ve- recektir.

Bu tabı'da üç yeni fasıl ilâve edilmiş- tir :

Ziraat ve endüstri bakımından çok mühim olan kurutma, sıcak hava ile ısıt- ma. havalandırmada gürültü ve titreşimlere karşı tecrit, son fizik malûmatına istinaden vantilâtörlerin yüksek seviyedeki gürültüleri ile bu seviyelerin indirilme imkânları mü- him bir fasılda elden geçirilmiştir.

Basit hesaplı fakat komple olan çok miktarda misalleri ihtiva eden bu kitap mühendislere, mimarlara,. müteahhitlere, enstellatör ve imalâtçılara ve muhtelif mo- del vantilâtör kullanan endüstri sahiplerine büyük hizmetler sağlıyacaktır.

C. ÇEÇEN

Belediye borçları, devlet kefaleti ile tahkim ediliyor

(Cumhuriyet) den Belediye borçlarının bir kısmının terkin ve bir kısmının da tahkim edilmesi ile ilgili kanun tasarısının hazırlıklarına Maliye Ba- kanlığınca devam edilmektedir.

Belediyelerin 28 Şubat 1963 tarihine kadar çeşitli sebeplerle borçlanmaları ve bu borçlarını ödemede güçlük çekmeleri ve hattâ ödiyememelerini dikkate alan Maliye Bakanlığı, bu borçlara yeni bir düzen vere- rek bu kurumların malî bünyelerini kuvvet-

lendirmeyi karara bağlamıştır. FAAL — 2371/280