Normlar İncelenirken Ahlak - Etik Ayrımı Neden Önemlidir?
Ahlak-etik arasındaki ayrım açık değilse değer biçme ve değer atfetmelere neden olabilecek kuralların varlığına gözden kaçabilmektedir.
Örneğin “mesleğin itibarı”, “mesleğin onuru”
ifadelerinin anlamının belirlenmesi veya “özel
yaşamda dikkat edilmesi gerekenler”, “mesleğe
yaraşır bir kılık ve kıyafetle mahkemelerde görev
yapma” bağlamında böylesi bir sorunla karşılaşmak
mümkündür.
Avukatların Rolüne Dair Temel Prensipler (Havana Kuralları)
Başlangıç kısmının devamında ise yargılama faaliyeti için de özellikle önem taşıyan birtakım temel ilkelerden söz edilmektedir:
yasa önünde eşitlik, masumiyet karinesi,
bağımsız ve tarafsız bir mahkeme önünde adil ve aleni olarak yargılanma, savunma hakkı,
tutuklu kişinin avukat yardımı alma hakkı,
suç mağdurlarının adalete erişimlerinin sağlanması,
bağımsız hukukçuların sağladığı adli hizmetlere etkin biçimde ulaşma hakkı gibi +
Avukatlık meslek örgütlerinin mesleğin standartlarının belirlenmesi, üyelerinin
haklarının korunması ve ihtiyaç sahibine adli hizmetin sağlanarak kamu yararı ve adaletin gerçekleşmesindeki rolüne de Başlangıçta yer verilmiştir.
Sadece bazıları meslek etiğiyle ilgili 29 madde içeren HAVANA KURALLARI şu alt başlıklara sahiptir:
Avukata ve Adli Hizmetlere Ulaşım
Ceza Adaletiyle İlgili Konularda Özel Koruyucular Avukatların Nitelikleri ve Eğitimi
Avukatların Görev ve Sorumlulukları Avukatlık Faaliyetinin Güvencesi
İfade ve Örgütlenme Özgürlüğü
Avukatların Meslek Örgütleri
Disiplin İşlemleri
HAVANA KURALLARI
Avukatların görev ve sorumlulukları:
«12. Avukatlar adalet dağıtımında temel bir unsur olarak, her zaman mesleklerinin şeref ve itibarını korurlar.
13. Avukatların müvekkillerine karsı görevleri şunları içerir:
a. Müvekkillerine sahip oldukları haklar ve yükümlülükler ile müvekkillerinin haklarını ve yükümlülüklerini ilgilendirdiği ölçüde hukuk sisteminin işleyişi konusunda kendilerine bilgi vermek;
b. Müvekkillerine uygun yoldan her turlu yardımda bulunmak ve onların haklarını korumak için hukuki muamelede bulunmak;
c. Müvekkillerine mahkemeler, yargı yerleri ve eğer uygunsa idari makamlar önünde yardım etmek.
14. Avukatlar müvekkillerinin haklarını korurken ve adaletin gerçekleşmesine çalışırken, ulusal ve uluslararası hukukun tanıdığı insan haklarının ve temel özgürlükleri yüceltmeye çalışırlar ve hukuka
ve hukukçuluk mesleğinin kabul görmüş standartlarına ve ahlaki kurallarına uygun bicimde serbestçe ve özenle hareket ederler.
15. Avukatlar her zaman müvekkillerinin menfaatlerine saygı gösterirler.»
Uluslararası Avukatlar Birliği Morelia Şartı
****Morelia Şartı avukatlık mesleğinin icrasının kişilerin adalete erişim hakları ile savunma hakları bakımından önemini
vurgulaması açısından önemlidir.****
Avukatlık mesleğini icra eden kişinin görevi “bu hukuki yardım sistemine, hiçbir çekince olmaksızın ve tam bağımsızlık içinde, tüm beceri ve gayretiyle, yalnızca dava tarafının yüksek menfaatini düşünerek aktif olarak katılmak” olarak belirtilmiştir.
Uluslararası Avukatlar Birliği
21. Yüzyılda Avukatlık Meslek Kurallarına Dair Turin İlkeleri Turin İlkelerinde avukatın rolü şu şekilde ifade edilmiştir:
“Avukatın rolü bütün kişilerin yasalar huzurunda korunmasını sağlamaktır.
Mesleklerini, bir yandan kendilerine emanet edilen menfaatleri korurken, bir yandan da yasaların bilinmesini, anlaşılmasını ve uygulanmasını
gözetecek şekilde icra etmek avukatların hakkı ve görevidir.”
İlkeler arasında avukatın bağımsızlığı, dokunulmazlık ve adil yargılanma hakkı, yargıçlarla ilişkiler, müvekkil seçme özgürlüğü, avukat- müvekkil ilişkisinin ayrıcalığı, bilgiyi açıklama yükümlülüğünün olmaması, baroların rolü ve barolar tarafından temsil, kural koyma ve avukatlık mesleğinin icrası, internet ve diğer iletişim teknolojileri, ücret, ücretsiz vekalet, işbirliği (diğer meslektaşlarla) yer almaktadır.
***Turin İlkelerine göre avukat, mesleğini icra ederken, sadece savunması üstlendiği kişinin yararını değil, yasaların bilinmesi, anlaşılması ve uygulanmasını da gözeterek işini yapmak zorundadır.
***Turin İlkeleri gerekçelerinin açıklandığı bölümde, avukatın hakları ve görevlerinin gerek kamu yararının gerekse bireylerin yararının korunmasının temel şartı olduğu belirtilir. (Mesleğin kamu hizmeti boyutuyla ilgisini kurmak bakımından bu husus önemli görünmektedir.)
*** Turin İlkelerinden “Müvekkil seçme özgürlüğü ilkesi” içinde vekalet ilişkisinin bir tarafgirlik veya bir özdeşleşme ilişkisi olarak ele alınmaması gereğine ve belirli
durumlarda vekaleti üstlenmeme görevine işaret edilmektedir.
CCBE Avrupa Avukatlık Mesleğine İlişkin Temel İlkeler Şartı
Avrupa Avukatlık Mesleğine İlişkin Temel İlkeler Şartındaki ilkeler şunlardır:
1.Avukatın, müvekkilin davasını takip etmesi ve yürütmesi için gereken, bağımsızlığı ve özgürlüğü
2. Avukatın, müvekkilinin davasını gizli tutma hak ve görevi ile meslek sırrı kavramına uyma ve saygı 3. İki ayrı müvekkil arasındaki veya müvekkille avukat arasındaki çıkar çatışmalarından kaçınma 4. Avukatlık mesleğinin itibar ve onuru ile avukatın kişisel dürüstlük ve saygınlığı
5. Müvekkile sadakat
6. Ücretlerle ilgili olarak müvekkillere adil davranmak 7. Avukatın mesleki kabiliyet ve yeterliliği
8. Meslektaşlar arası saygı
9. Hukukun üstünlüğüne ve yargının adil yönetimine saygı
10. Avukatlık mesleğinin kendi kendini denetlemesi
CCBE Avrupa Avukatlık Meslek Kuralları (Code of Conduct for European Lawyers)
Bu kod içindeki ilkelere ayrılan temel başlıklar şunlardır:
bağımsızlık,
güven ve dürüstlük, sır saklama,
diğer baro ve meslek örgütlerinin kurallarına uyma, avukatlıkla bağdaşmayan görevler,
kişisel reklam, müvekkilin çıkarı,
avukatın müvekkiline karşı sorumluluğunun sınırı
