ARKÎTEKT
MİMARLIK, ŞEHİRCİLİK VE TURİZM DERGİSİ Her üç ayda bir yayınlanır. Adres : Anadolu Han No. 33 — Istanbuı
Tel : 22 13 07 Kuruluşu : 1931
Cilt: 40 No. : 344 imtiyaz sahibi ve umumî neşriyatı
idare eden : ZEKİ S. SAYÂR Mimar, D.G.S.A. Neşriyat Müdürü : Mahmut ilhan G Ö N E N Mimar î. T. Ü. S E K R E T E R : Keti ÇAPANOĞLU M ü h a b i r 1 e r i :
B. Almanya : Dr. Y. Müh. Arslan Terzioğlu Mimar A.I.V. — F r a n s a : Halûk TOGAY Mimar D.G.S.A. — İsviçre : Seyfi SONAD Mimar D.G.S.A. — İtalya: Dr. Baran ÇAĞA Mimar — İsveç : Radi BIROL Mimar D.G.S.A.
A b o n e ş a r t l a r ı :
Yıllığı : 60.— TL. Öğrenci abonesi 47.50 TL. Bu sayı : 20.— TL. Yabancı memleketler için 75.— TL. ARKİTEKT'IN KOLLEKS1YONLARI: 1936— 1940 beher cildi 50.— TL.
1941 — 1950 beher cildi 55.— TL. 1951 — 1970 beher cildi 60.— TL. ilân tarifemiz talep üzerine gönderilir.
Yazı foto; resim ve abone bedelleri ARKITEKT'in adresine posta ile
gönde-rilmelidir. Basılmayan yazılar iade edilir. Adreslerini değiştiren abonelerin en geç bir ay içinde idarehanemizi haberdar etme-leri lâzımdır. Aksi takdirde kaybolan der-gilerden mesuliyet kabul edilmez.
Subscription rates : .
Annual subscription Dollars 6.00 Single copy Dollars 1.75 Ali subscriptions, letters, photos, articles
advertisements tec. Should be addressed. T o : A R K Î T E K T
Anadolu Han No. 33 Eminönü / İSTANBUL TURKEY Abonnements pour l'etranger 1 an 6 Dollars Prix de ce numero 1.75 Dollars Pour tout payement et demande des ren-seignements, ainsi que pour tout envoi des documents, tels que photos, articles, annon-ces, bibliographie â inserer, s'adresser â la Direction:. A R K Î T E K T .
Anadolu Han No. 33 Eminönü İstanbul - Turquie
önemli
haberler
D E N İ Z VE GÖL KIYILARI HALKA AÇIK OLACAK
Turizm ve Tanıtma Bakanı Erol Yıl-maz Akçal düzenlediği basın toplantısında «Kıyılar, kıyı şeridi ve turistik alanların korunması ve geliştirilmesine ilişkin» ka-nun tasarısının hazırlanarak Başbakanlığa sunulduğunu açıklamış ve bu arada 1971 turizm gelirlerinden rakamlar verirken bu yılın ilk dokuz ayında geçen yıla oranla yüzde 16,8'lik bir döviz artışı olduğunu söylemiştir. Bakan, tasarı hakkında bilgi verirken, kum, kaya ve çakıl olarak tanım-lanan kıyıların özel mülke konu teşkil ede-miyeceğini ve «Turizm fiziksel plânlama-sına» giren ve kıyının gerisinde bulunan kıyı şeridinde de gerektiğinde kamulaştır-maların yapılacağını belirtmiştir.
YENİ TASARI :
Erol Yılmaz Akçal, Başbakanlığa gön-derilen kıyı ve kıyı şeridinin korunmasın.ı ilişkin yeni tasarısı hakkında bilgi verir-ken sözlerine, «Bilindiği üzere, yurdumuz-da deniz ve göl kıyıları gerek kamu kuru-luşları, gerek özel kişilerce mülk edinilmiş, bu yüzden bir yandan bu sahalardan her-kesin yararlanması önlenirken, diğer yan-dan spekülatif saiklerle arazi fiyatlarının süratle yükselişi ülke çıkarlarına uygun ve bilimsel bir turizm plânlamasını imkânsız hale getirmiştir» diyerek yeni tasarının ana amaçlarını şöyle açıklamıştır:
1. Deniz ve göl kıyıları herkesin istifa-desine açık tuiulacaktır.
2. Kamulaştırma ve tahsis yoluyla, kitle turizmine elverişli yatırımların yapılma-sını sağlayacak bir politika izlenecektir. 3. Kıyı şeridi ve turistik alanlarda yatı-rımların, her türlü inşaatla bir plân ve kontrol hükümleri araç olarak kullanıla-caktır.
4. Bugüne kadar Devlet Plânlama Teşki-lâtı, îmar ve iskân Bakanlığı gibi kuru-luşlarca yürütülmeye çalışılan «Turizm Sek-töründe Fiziksel Plânlama» çalışmaları Turizm ve Tanıtma Bakanlığı tarafından sürdürülecektir.
TURİZM TESİSLERİ:
Bakan, bir soru üzerine bütün kıyı şeritlerinin kamulaştırılması diye bir ko-nunun mevcut olmadığını açıklamış, sa-dece, geniş çapta turizm tesisleri yapılma-sı öngörüldüğü ve bu teşebbüs Turizm Fi-ziksel Plânlamasına dahil edildiği zaman kıyı şeridi üzerinde kamulaştırmalar yapı-lacağını bildirmiştir. Kamulaştırmanın
in-tifa hakkı tesisi şeklinde de olabileceğini kaydeden Bakan tasarı, Meclislere geldiği zaman konu üzerinde daha geniş açıkla-malar yapılabileceğini sözlerine eklemiştir.
Akçal, turistik gelişme bölgesinin tes-biti ve bu bölgede yapılacak yatırım ve plânlama çalışmalarını yürütmek üzere Devlet Plânlama Teşkilâtı bünyesinde ku-rulmuş olan Merkez Proje Müdürlüğünün de görev ve yetkileriyle Bakanlığa devre-dilmesinin kararlaştırıldığını belirtmiştir. Bakan ayrıca kıyı ve kıyı şeridinin korun-masına ilişkin tasarının kanunlaşmasından sonra bu konularla ilgili işleri sürdürmek üzere. Bakanlık bünyesinde «Plânlama ve Yatırımlar Genel Müdürlüğü» adında bir Genel Müdürlüğün kurulacağını söylemiş-tir. Turizm Bakanı, kanuna uygun yapıla-cak kamulaştırma işlemlerinin gereği gibi yürütülmesi için doğrudan doğruya Ba-kana bağlı «îdarî ve Malî İşler Dairesi Başkanlığının» kurulacağını da sözlerine eklemiştir.
Mimarlar Odası: Yardım Fonu İşlemiyor!
Birkaç yıl önce ölüm halinde üyelerin ailelerine 10.000.— Liralık, para yardımı için tesis edilen fon, geçen seneden beri aksamağa başlamış, 1970 yılında ölenle-rin aileleölenle-rine yalnız 2.500.— liralık yardım yapılabilmiş, 1971 deki ölüm vakalarında ise hiç bir ödeme yapılamamıştır.
Her yıl üyelerden yardım fonu için alınan 40.— liranın yeterli olmadığı, ayrıca son zamanlarda Oda aidat gelirlerinde mü-him bir düşüş meydana geldiği için, bu fa-sıla umumî bütçeden aktarma yapılama-maktadır. Bu sebeple Merkez Yönetim Ku-rulu bil" süre için yardımı durdurmuştur.
Ancak, üyelerden alman 40.— lira yardım fonu aidatının bütçe usulüne göre Odanın başka ihtiyaçlarına sarfedilmemesi, 1971 de 150.000.— lira civannda tahak-kuk edecek yardım parasının, aynı yıl için-de ölenlerin ailelerine siyanen öiçin-denmesi gerekmektedir.
Prof. Celâl Esat ARSEVEN'in ölümii.
San'at tarihi profesörü Celâl Esat Ar-seven geçen Kasım ayında vefat etmiştir. 95 yaşında olan merhuma, ölümünden kı-sa bir müddet önce, İstanbul Üniversitesi Senatosu tarafından « F a h r î D o k t o r » unvanı verilmişti.
Türk san'at tarihi branşında değerli bir araştırmacı olan Arseven'in ölümü san'-at çevrelerinde büyük üzüntü yarsan'-atmıştır.
Sayın refikası Leman, kızı Leylâ ha-nımefendilere, dost ve yakınlarına taziyet lerimizi bildiririz.
NOT : C.E.Arseven'in kişiliği ve eserleri hakkında gelecek sayımızda bir yazı ya-yınlayacağız.
HENRY MOORE'UN HEYKELLERI M Ü N I H SOKAKLARINDA TEŞHIR EDİLDİ :
• Münih (DaD) — Milyonluk bir şehir olan Münih'in ortasında dev heykeller herkesin dikkatini çekiyor. Ünlü İngi-liz heykeltraşı Henry Moore'un yeni Devlet Galerisi'ndeki sergisi münase-betiyle, iki plâstik ve iki bronz hey-kel, bizzat sanatçının fikrine göre, da-ha çok açık yerlerde göze çarptığı için, Münih'in işlek caddelerine konmuştur. Bu heykellerden «Large Arch»in mu-azzam bacakları arasından geçen ziya-retçiler, Sanat Sarayı'na girdikleri
za-man burada sergilenmiş 180 eser kar-şısında hayranlık duymuşlardır. Bura-da bronz vc mermer heykellerden başka, karakalem resimler de sergilen-miştir. Geçen Ekim ayı ba-larmda açılan ssrgide temhir edilen eserleri biz-zat Henry Moore seçmiştir.
KÜLTÜR SARAYı Y A N G ı N ı N A SıKıYÖNETIM EL KOYDU
Q İstanbul Küitür Sarayı yangınınrn sa-botajla ilgili yönüns istanbul Sıkıyö-netim Komutanlığı el koymuş ve askerî savcılık tarafından kovuşturmaya baş-lanmıştır.
Genişletilen soruşturmada şimdiye Ka-dar 40 dan fazla kişinin sorgusu ya-pılmıştır. Sorgular büyük bir gizlilik-le yürütülmektedir. Sorgusu yapılan-lar arasında önemli mevkilerde görevli olan kişiler de bulunmaktadır. Öte yandan Kültür Sarayı yangını ida-rî kısmı ile ilgili dâva İstanbul Asliye 5. Ceza Mahkemesinde yürütülmekte-dir.
YUNANİSTAN'IN TURİZM GELİRİ Q Atina'da yapıl m bir açıklamaya göre,
Yunanistan'da son dokuz aylık devre içinde turizmden, geçen yıla oranla yüzde 51 artışla, 228 milyon dolarlık döviz sağlanmıştır. Geçen yıl aynı dev-re içinde 145 milyon dolar döviz elde edilmiştir.
2000 YILINDA K A N A D A ' N l N KENTLEŞME ORANİ % 95 OLACAK
TORONTO (Milliyet'ten) [3] 2000 yılında Kanada'daki kentleşme
oran:n:n % 95'i buıacağı açıklanmış-tır. «The Urban F'uture-Kentsel Gele-cek» adını taşıyan bir devlet raporuna göre, «Sinirsiz kentleşme, önüne ge-çilmesi imkânsız olan derin sosyal ve psikolojik sorunlar yaratacaktır.» Ra-porda yapılan tahminlere göre, «To-ronto'nun rimdi 1,5 milyonu bulan nüfusu, 2000 yılında 6,5 milyon kişi-ye ulaşacaktır. 2000 bin yılında Ka-nada'da en zengin kentin, Hamilton olacağı vc bu kentte «Kisi başına 2000 yılında düşecek ortalama yıllık gelirin 6700 dolar olacağı» sanılmaktadır. 2000 yıhnda nüfusun ortalama % 74'ünün,
12 büyük şehirde kümeleneceği ileri sürülmektedir.
Arkitekt'in
duyurusu
Kâğıt, klişe, baskı fiyatlarının artması sebebiyle, Arkitekt in 1972 yılı abons bedelinin 75.00 TL 'sı olacağını okuyu-cularım ıza bildiririm.
İZMİR ATATÜRK STADI HAKKINDA BİR YAZI; 30 Ekim 1971 tarihli Milliyet
gaze-tesinde yayınlanan Sayın Burhan Felek'in yazısını aşağıya koyuyoruz.
İzmir Akdeniz Oyunları nasılsa pü-rüzsüz, güzel ve muntazam oldu. Aman nazar değmesin! derken Mimar Odaları... Hem de ikisi birden. İnşaatta 40 . milyon liralık suiistimal var diye müteahhide is-nadda bulundu. Gerçi mimar dş'ğifim, ama 70 milyonluk inşaatta 40 milyon suiisti-mal olmaz... İkincisi biz işin içindeyiz. Müteahhit parasını vaktinde almadığı hal-de büyük fedakârlıkla işi bitirmiştir. Üs-telik bir de sabotaj olmuş; iskeleleriyle be-raber 3-4 blok beton yanmıştı. Bunun se-bep olduğu zarar da ayrı... Bir kere be-raat-i zimmet asıldır. Hiç kimse ben hır-sız değilim diye kendini temize çıkarmaya mecbur değildir. İsnadı yapanlar belgele-riyle ortaya çıkmalıdırlar; zaten bu yapı Bayındırlık Bakanlığının kontrolü altında yaptırılmış bir beylik binadır. Hesapları
Sayıştaya' gidecektir. İnşaatta fennî kusur varsa yapılmadan evvel ilgilileri ikaz et-mek icabetmez mi idi? Birbirimize tuzak mı kuruyoruz? Ve biz bu işler için çırpınır
iken Mimarlar Odası neden bir doğ,ru yol göstermedi? Bir de çıkarcı zümre fa-lan gibi artık foyası meydana çıkmış lâf-larla herkesi bulamaya mahal yok... Mü-teahhit Kemal bey başka memleketlerde dev gibi inşaat şirketlerinin yaptığı 70 bin kişilik stadyomu tek başına yapmak gibi bir cesaret göstermiştir. Ve bunun için o kadar yorulmuştur ki açılış merasiminde kalamamıştır. Hesabını, kitabım bilmem. Bu stadın kapısına yapıştırılacak bir plâ-kada proje mimariyle yapan müteahhidin adını yazmamak haksızlık olur. Unutma-malı ki; stadın gecikmesi sebeplerinden bi-ri de devletin müteahhide para verememe-si olmuş vc bunun acısını müteahhit çek-miştir. Ve biz neden birbirimizi çekeme-yiz?
İsterim ki bu iş açığa çıksın! Ve ondan sonra: Mimarlar Odası kim-leri temsil eder? Ve sorumluluğu nedir? Bilmiyorum. Eğer bilsem kendilerine şu maruzatta bulunacağım:
Türkiye'nin en güzel şehri, en güzel binalariyle bugün İzmir şehridir. İzmirliler bu güzelliği İzmirli mimarlara borçlu ol-duklarını söylüyorlar. Biz, İstanbul'un, An-karalılar başkentin çirkinliğini acaba kime borçludurlar? Darılmaca yok! Halkapmar çapında bir stadyomu tek başına bir Türk mimarının çizmesi, tek başına bir Türk in-şaat mühendisi müteahhidinin yapması bü-yük bir merhaledir. Bunu önce takdir et-mek lâzımdır. Sonra hesaplarda bozukluk varsa tabiî ilgili makamları uyarmak bir vazifedir. Üs taraf?...
Bu haklı yazıya ilâve edecek sözümüz yoktur.
