Ülkeler Finansal
Serbestleşme Bankacılık Krizi Ödemeler Bilançosu Krizi Şiddeti
Başlatan Olaylar Tarih Başlatan Olaylar Tarih
Arjantin 1977 Özel banka başarısızlığı ve panik yaygın
iflaslar Mart 1980 Haziran 1970
% 30 oranında devalüasyon Haziran 1975 1.70 Bankalara müdahale, panik, dolar
mevduatları donduruluyor.
Mayıs 1985 İstikrar programı terk ediliyor Nisan 1981
İkili piyasa düşüyor % 136 devalüasyon Haziran 1982 1.49 Meksika devalüasyonu banka paniği
yaratıyor. Mevduatlarda % 18 düşme. Aralık 1994 İkili kur tekleştiriliyor Nisan 1989 3.97
% 220 devalüasyon Şubat 1990 2.30
Bolivya 1980 Merkez Bankası ticari bankalara likidite
enjeksiyonu yaygın iflaslar Ekim 1987 İkili döviz piyasası birleşiyor % 354
devalüasyon Kasım 1983 3.59
% 155 devalüasyon 1983 Kasım 1.55
% 94 devalüasyon 1985 Eylül 14.21
Brezilya 1975 3 büyük bankaya devletin el koyarak
müdahale etmesi Kasım 1985 % 23 devalüasyon Şubat 1983 0.65
Kasım 1986 Cruzade Plan terk ediliyor kur
dalgalanmaya bırakılıyor Şubat 1987 0.46
17 küçük bankaya likidite enjeksiyonu, 3 özel bankaya müdahale, 5 devlet bankası gözetimde.
Temmuz
1994 % 11 devalüasyon Temmuz 1989 0.45
% 35 devalüasyon Kasım 1990 0.53
% 38 devalüasyon Ekim 1991 0.57
Şili 1974-1975 3 bankaya devlet müdahalesi Eylül 1981 Döviz işlemleri askıya alındı Aralık 1971 0.29
% 38 devalüasyon Ağustos 1972 0.59
% 1306 devalüasyon Ekim 1973 10.23
% 21 devalüasyon Ocak 1976 0.36
Tablito istikrar terk ediyor % 8 devalü. Haziran 1982 0.26 Kur dalgalanmaya bırakılıyor % 19 deval. Eylül 1984 0.24 Kolombiya 1980 6 banka, 8 finansal şirkete devlet
müdahalesi
Temmuz 1982
Devlet acil yardım sinyali Mart 1983
Kur bandı % 5 hızlanıyor Şubat 1985 0.07
Danimarka 1980’lerin başları İki banka çekiliyor Mart 1987 % 23 rezerv kaybı, spekülatif atak Mayıs 1971 0.04 Nisan % 12, Mayıs % 6 devalüasyon Haziran 1973 0.06 EMS paritesi arttırıldı % 4,8 devalüasyon Kasım 1979 0.05
Ülkeler Finansal Serbestleşme
Bankacılık Krizi Ödemeler Bilançosu Krizi Şiddeti
Başlatan Olaylar Tarih Başlatan Olaylar Tarih
Bant % 2.25’ten % 15’e çıkarıldı Ağustos 1993 0.07 Finlandiya 1982-1991 Skopbank’ın çöküşü, devlet müdahalesi Eylül 1991 % 7 devalüasyon Temmuz 1973 0.09
% 4.2 döviz kuru kaybı Ekim 1982 0.11
% 5.7 değer kaybı
% 12.3 devalüasyon Kasım 1991 0.18
Kur dalgalanmaya bırakıldı Eylül 1992 0.21 Endonezya 1983 Bank Summa çöküşü ve küçük banka
iflasları Kasım 1992 % 34 devalüasyon Kasım 1978 0.52
% 28 devalüasyon Nisan 1983 0.49
% 31 devalüasyon Eylül 1986 0.47
İsrail % 43 devalüasyon Kasım 1974 0.30
% 10 para dalgalanmaya bırakıldı Kasım 1977 0.48
% 50 değer kaybı
% 20 devalüasyon Ekim 1983 0.35
Döviz kurlarında günlük değişmelere izin
verildi Temmuz 1984 0.35
Malezya 1978-85 Ulusal banka panikleri Hong Kong bankalarında çökme
Temmuz 1995
Temmuz 1978 0.07 Meksika 1974
1991
Hükümetin bankaları kapatması Eylül 1982 Peso dalgalanmaya bırakıldı, banka ve kredi kurumlarının döviz işlemi yasaklandı
Eylül 1976 0.72
% 75 devalüasyon Şubat 1982 0,98
Finansal kurumların çökmesi 1992’nin
ikinci yarısında faizlerde yükselme 1992 sonları Döviz piyasası kapatıldı kontroller
getirildi Aralık 1982 0.82
% 15 devalüasyon para dalgalanmaya
bırakıldı Aralık 1994 0.77
Norveç 1980-90 İki bankanın kurtarılması Kasım 1988 % 13 devalüasyon Temmuz 1973 0.06
% 8 devalüasyon Şubat 1978 0.09
% 10.7 devalüasyon Mayıs 1986 0.07
Paranın ECU’ye sabitlenmesinden
vazgeçildi dalgalanmaya bırakıldı Aralık 1992 0.08
Peru 1991 İki bölge bankasının başarısız olması Nisan 1983 % 44 devalüasyon Haziran 1976 0.52
% 25 devalüasyon Ekim 1987 0.33
Serbestleşme Başlatan Olaylar Tarih Başlatan Olaylar Tarih
Eylül 1988 4.00 Filipinler 1980-1984 Banka ve banka dışı kurumlarda panik
ve iflaslar Ocak 1981 % 47 değer kaybı, para dalgalandı Şubat 1970 0.38
Dış borçlar moratoryum ilan edildi Ekim 1983 0.38
% 29 değer kaybı oldu Haziran 1984 0.34
Şubat 1986 0.39 İspanya 1974 Küçük bankalara yardım paketinin
verilmesi Kasım 1978 % 13 devalüasyon Şubat 1976 0.12
% 20 değer kaybı, kur dalgalanmaya
bırakılmıştır. Temmuz 1977 0.31
% 8 devalüasyon Aralık 1982 0.14
ERM’de merkezi para oranı % 4.8
devalüe edilmiştir. Eylül 1992 0.16
ERM’de merkezi para oranı % 8 devalüe
edilmiştir. Mayıs 1993 0.12
İsveç 1980-90 İkinci en büyük banka kurtarılması Kasım 1991 Para % 10 değer kaybetti Ağustos 1977 0.13
% 10 devalüasyon Eylül 1981 0.13
% 15.9 devalüasyon Ekim 1982 0.17
ECU’ya sabitlenen para dalgalanmaya bırakılmıştır.
Kasım 1992 0.20 Tayland 1979-1990 Borsanın çöküşü en büyük finansal
şirketin iflası 1979’un
başları Para dalgalanmaya bırakılmıştır Kasım 1978 0.05
% 9 devalüasyon Temmuz 1981 0.10
Finansal şirketlerde panik ve devlet
müdahalesi Ekim 1983 % 15 devalüasyon Kasım 1984 1.18
Türkiye 1980
Aralık 1983- Temmuz 1987 faiz kontrolleri getirildi
Banka panikleri hükümetin tüm mevduatları garanti altına alması
Ocak 1991 % 67 devalüasyon Ağustos 1970 0.63
% 100 devalüasyon Ocak 1980 1.09
% 13 Merkez Bankası devalüasyonu Mart 1994 0.39
Uruguay 1976-1979 Banka iflasları reel faizlerin yükselmesi 1971 Çoklu döviz kuru kabul edildi Aralık 1971 0.47
% 202 devalüasyon Banka panikleri, Arjantin
devalüasyonuyla Tablitata’nın son bulması.
Mart 1981 Kur dalgalanmaya bırakıldı % 40 dalgalandı
Tablito planı terke edildi kur dalgalandı Kasım 1982 0.56
Ülkeler Finansal Serbestleşme
Bankacılık Krizi Ödemeler Bilançosu Krizi Şiddeti
Başlatan Olaylar Tarih Başlatan Olaylar Tarih
Venezüella 1981
1984 Ocak 1989 faiz kontrolleri getirildi
Banka panikleri, ikinci en büyük
bankanın kapatılması Ekim 1993 Geçici olarak konvertibilite ertelendi Şubat 1983
Efektif değer kaybı % 74 Şubat 1984 0.75
Efektif değer kaybı % 93 Aralık 1986 1.06 Çoklu kur sistemi dalgalandı Mart 1989 1.48 Yoğun sermaye çıkışını izleyen döviz
kontrolleri
Mayıs 1994 0.57 Aralık 1995
Kaynak: Kaminsky, 1998: 4.
- 199 -
- 201 -
