Girifl
Bal›klarda ekto- veya endoparazit olarak bulunabilen, baz›lar› zoonoz özellik tafl›yan helmintler bal›klarda zay›flama ve üreme sisteminde bozukluk oluflturarak ekonomik kay›plara sebep olmaktad›r (1). Bal›klar›n beslenme flekilleri ile yaflad›klar› ortamda arakonaklar›n bulunmas› paraziter hastal›klar›n görülmesinde önemli rol oynamaktad›r (1).
Asymphylodora tincae, bal›klar›n ba¤›rsaklar›nda yaflayan trematodlardan olup arakonak olarak tatl›su sümüklülerini kullanmaktad›r (2,3). Biyolojisinde metaserker dönemi bulunmayan bu parazitin serkerlerini tafl›yan sümüklülerin bal›klarca yenilmesi ile enfeksiyon oluflmaktad›r (2,3).
Bal›kla beslenen su kufllar›nda parazitlenen Ligula sp.’nin birinci dönem larva formu (coracidium), Cyclops
ve Diaptomus’larda procercoid (ikinci dönem larva formu) haline geçmektedir. Su piresi olarak bilinen bu crustacealar›n bal›klar taraf›ndan yenilmesi ile de procercoidler kar›n bofllu¤unda plerocercoid halini almaktad›r (4). Uzunlu¤u 100 cm’ye varabilen ve görünüfl itibar›yla eriflkin sestoda benzeyen plerocercoidler bal›klar›n kar›n duvar›nda y›rt›lmaya varacak flekilde incelme oluflturmakta olup, böyle enfekte bal›klar› ya da bal›klar›n kar›nlar›n›n patlamas› sonucu serbest kalan plerocercoidleri yiyen su kufllar›nda eriflkin Ligula sp.
görülmektedir (4).
Bal›klar›n ba¤›rsaklar›nda yaflayan Pomphorhynchus laevis, Gammarus türlerini arakonak olarak kullanmaktad›r (5-7). Bu akantosefalan›n bal›¤›n ba¤›rsa¤›nda perforasyona varabilen etkiler oluflturdu¤u bilinmektedir (5).
Kapulukaya Baraj Gölü’ndeki Kadife Bal›klar›nda (Tinca tinca) Helmint Enfeksiyonlar›*
Kader YILDIZ
K›r›kkale Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Parazitoloji Anabilim Dal›, Kampüs, 71450 K›r›kkale - TÜRK‹YE
Gelifl Tarihi: 10.04.2002
Özet: Bu çal›flma Kapulukaya Baraj Gölü’nden yakalanan kadife bal›klar›ndaki (Tinca tinca) helmintleri belirlemek amac›yla yap›lm›flt›r.
Canl› veya yeni ölmüfl olarak laboratuara getirilen 100 kadife bal›¤›n›n otopsileri yap›lm›flt›r. Araflt›rma sonucunda bal›klar›n % 84’ü helmintlerle enfekte bulunmufl, enfekte bal›klar›n % 97,6’s›nda Asymphylodora tincae, % 26,1’inde Pomphorhynchus laevis, % 15,4 ünde metaserker, % 5,9’unda Ligula sp. plerocercoidi ve % 2,2’sinde de nematod larvas› tespit edilmifltir. A. tincae ba¤›rsakta, P.
laevis ba¤›rsak ve kar›n bofllu¤unda, Ligula sp. plerocercoidleri kar›n bofllu¤unda, nematod larvalar› ve metaserkerler ise deri ve solungaç filamentlerinde bulunmufltur.
Anahtar Sözcükler: Kadife bal›¤›, Tinca tinca, helmint, yay›l›fl
Helminth Infections in Tench (Tinca tinca) from Kapulukaya Dam Lake
Abstract: This study was conducted to determine helminth infections in tench (Tinca tinca), caught in Kapulukaya dam lake. The tench were transferred to the laboratory alive or recently dead. Thereafter, they were necropsied. Postmortem examination of the fish revealed that 84% were positive for various helminth species. Asymphylodora tincae (97.6%), Pomphorhynchus laevis (26.1%), metacercariae (15.4%), plerocercoids of Ligula sp. (5.9%) and nematode larvae (2.2%) were detected in infected fish. A. tincae was found in the intestine, P. laevis was found both in the intestine and in the abdominal cavity, plerocercoids of Ligula sp. were found only in the abdominal cavity, while nematode larvae and metacercariae were found on the skin and gills.
Key Words: Tench, Tinca tinca, helminths, distribution
* Bu çal›flma K›r›kkale Üniversitesi Araflt›rma Fonunca 01/09-02-10 nolu proje olarak desteklenmifltir.
Yurtd›fl›ndaki çal›flmalarda tatl›su bal›klar›nda farkl›
türde birçok parazit bildirilmifl (2,5-11), Türkiye’de de çeflitli bölgelerdeki tatl›su bal›klar›nda pekçok helmint türü belirlenmifltir (12-19). ‹ç Anadolu’nun baz›
yörelerindeki kadife bal›klar›n›n % 22,9’u parazitlerle enfekte bulunmufltur (12). Ankara’n›n çeflitli bölgelerinde kadife bal›klar›n›n % 47,8’inde helmint enfeksiyonu saptanm›fl, Ligula sp. plerocercoidleri % 29,3, nematod larvalar› % 26,1, Bothriocephalus acheliognathi % 5,4 ve metaserker % 2,2 oran›nda rastlanm›flt›r (13). ‹znik Gölü’nde bak›s› yap›lan kadifelerin tamam› parazitlerle enfekte bulunmufl, Dactylogyrus sp., A. tincae, ve Eustrongylides sp. bildirilmifltir (14). Mogan Gölü’ndeki kadife bal›klar›nda Ligula sp. plerocercoidleri tespit edilmifltir (15). Ligula intestinalis plerocercoidleri farkl›
bölgelerdeki tatl›su bal›klar›ndan % 1,5-50 oran›nda kaydedilmifl (12,13,15,16), ayr›ca Manyas Gölü’nden Ligula pavlovskii de bildirilmifltir (19).
Bu çal›flma ile Kapulukaya Baraj Gölü’nden yakalanarak tüketime sunulan kadife bal›klar›ndaki helmint durumunu belirlemek amaçlanm›flt›r.
Materyal ve Metot
Bu çal›flmada Kapulukaya Baraj Gölü’nden yakalanan 100 (52 erkek, 48 difli) kadife bal›¤› (Tinca tinca) incelenmifltir. Bal›kç›lar taraf›ndan yakalanan bal›klar canl›
veya yeni ölmüfl flekilde laboratuara getirilerek boylar›
ölçülmüfl ve tart›lm›flt›r. Deri ve solungaçlar›ndan haz›rlanan preparatlar mikroskopta incelendikten sonra iç bak›ya geçilmifltir. Vücut bofllu¤unda bulunan parazitler toplanm›fl, kandan örnekler al›narak natif muayene yap›lm›flt›r. Karaci¤er, dalak, kalp ve böbrekten ezme preparatlar haz›rlanarak helmint yönünden kontrol edilmifl, hava kesesi aç›larak stereo mikroskopta
incelenmifltir. Ba¤›rsak üç k›s›mda incelenmifl, ba¤›rsak içeri¤i ile mukozadan preparatlar haz›rlanm›flt›r.
Toplanan parazitler alkolde tespit edildikten sonra taksonomik ay›r›m anahtarlar›ndan (1,2) yararlanarak tür teflhisi yap›lm›flt›r.
Bulgular›n istatistiki analizi için Ki-kare testi kullan›lm›flt›r.
Bulgular
Bu çal›flmada kadife bal›klar›nda bulunan helmintler Tablo 1’de gösterilmifltir. Bal›klar›n % 84’ü enfekte bulunmufl, enfekte bal›klarda en s›k rastlanan tür A.
tincae olmufltur (% 97,6). Bunu s›ras›yla P. laevis (%
26,1), metaserker (% 15,4), Ligula sp. plerocercoidi (%
5,9) ve nematod larvas› (% 2,2) izlemifltir.
Parazitli bal›klarda en çok bir helmint türü ile oluflan enfeksiyonlar gözlenmifl (% 70,2), bunu iki (% 29,8) cinsten ileri gelen enfeksiyonlar takip etmifltir. Diflilerin % 87,5, erkeklerin ise % 80,7’sinde enfeksiyon saptanm›flt›r (p>0,05). Farkl› a¤›rl›klardan örneklenen bal›klarda A. tincae saptanmas›na karfl›n Ligula sp.
plerocercoidleri 200-400 gr, P. laevis ise 200-600 gr a¤›rl›¤›ndaki bal›klarda tespit edilmifltir.
Otopside, A. tincae ba¤›rsakta, P. laevis ba¤›rsak ve kar›n bofllu¤unda, Ligula sp. plerocercoidleri kar›n bofllu¤unda, nematod larvalar› ve metaserkerler ise deri ve solungaç filamentlerinde tespit edilmifltir.
Asymphylodora tincae’n›n ba¤›rsak mukozas› üzerinde makroskopik olarak sar›-kahverenkli noktalar fleklinde oldu¤u, mukozaya tutunmam›fl olan trematodun içerik ile beraber uzaklaflt›¤› gözlenmifltir. Parazitin hafif enfeksiyonlarda (10-60 parazit) ba¤›rsa¤›n arka k›s›mlar›n› tercih etti¤i, say› artt›kça (100-812)
Tablo 1. Bak›s› yap›lan farkl› a¤›rl›ktaki kadife bal›klar›nda bulunan helmintler ve enfeksiyon oranlar›.
B a l › k l a r d a b u l u n a n p a r a z i t l e r Bal›k A¤›rl›¤› Enfekte Negatif Toplam Enfek
(gr) % si A. tinca A. tinca + P. laevis A. tinca + Ligula sp. Ligula sp.
200-300 30 13 43 69,7 24 4 1 1
301-400 26 2 28 92,8 12 11 2 1
401-500 14 1 15 93,3 9 5 - -
501-600 9 - 9 100 7 2 - -
601-700 5 - 5 100 5 - - -
ba¤›rsa¤›n orta k›s›mlar›ndan itibaren, yo¤un enfeksiyonlarda ise (1000 parazit ve üzeri) ba¤›rsa¤›n tümünde yayg›n oldu¤u gözlenmifl, mide de ise rastlanmam›flt›r.
‹ncelenen bal›klarda 1-8 Ligula sp. plerocercoidi bulunmufl, boyu 2-37 cm olan plerocercoidlerin toplam a¤›rl›¤›n›n bal›k a¤›rl›¤›n›n % 0,4-3,6’s› oldu¤u saptanm›flt›r (Tablo 2).
Pomphorhynchus laevis ile enfekte bal›klar›n % 56,5’inde parazite ba¤›rsakta, % 34,7’sinde ba¤›rsak ve kar›n bofllu¤unda, % 8,8’inde ise yaln›zca kar›n bofllu¤unda rastlanm›flt›r. Parazitin ba¤›rsaklar›n arka k›sm›n› tercih etti¤i gözlenmifltir. Kar›n bofllu¤unda bulunan P. laevis’lerin kistlenmemifl ve proboscisinin geriye çekilmemifl oldu¤u, ayr›ca bafl ve gövdelerinde dejenerasyon bulundu¤u gözlenmifltir. Enfekte bal›klarda 1-15 P. laevis bulunmufl olup enfeksiyon ile bal›k a¤›rl›¤›
aras›ndaki iliflki fiekil 1 de gösterilmifltir. Buna göre enfeksiyon en çok 301-400 gr a¤›rl›¤›ndaki bal›klarda görülmüfltür (% 42,3).
Ba¤›rsaktaki P. laevis’lerin kremden sar›ya kadar de¤iflen renklerde oldu¤u görülmüfl, özellikle sar› renkli parazitleri ba¤›rsaktaki yerlerinden uzaklaflt›rmak zor olmufl hatta baz›lar›nda diseksiyondan faydalan›lm›flt›r. Bu akantosefalan›n yumurtalar› ba¤›rsak içeri¤inden haz›rlanan preparatlarda tespit edilmifltir.
Tart›flma
Tatl›su bal›klar›n›n parazitlerinin tespiti amac›yla çeflitli ülkelerdeki (2,5,11) ve Türkiye’deki çal›flmalarda (12-19) farkl› parazitlerin de¤iflik oranlarda yay›l›fl gösterdi¤i bildirilmifltir. Türkiye’de kadife bal›klar›nda helmint enfeksiyonlar›n›n % 48,8-100 oldu¤u, Dactylogyrus sp, A. tincae, Ligula sp. plerocercoidi, B. acheliognathi,
Eustrongylides sp., nematod larvas› ve metaserker görüldü¤ü belirtilmifltir (12-15). Bu çal›flmada kadife bal›klar›nda helmint enfeksiyonu % 84 olmufl, A. tincae, Ligula sp. plerocercoidi, P. laevis, metaserker ve nematod larvas› bulunmufltur. ‹ncelenen bal›klardaki helmint enfeksiyonlar›nda cinsiyete ba¤l› bir fark görülmemifltir (p>0,05).
Yurtd›fl›nda kadife bal›klar›n›n yayg›n parazitlerinden olan (8-10) A. tincae’y›, Burgu ve ark. (12), Barbus barbus’tan bildirirken, ‹znik Gölü’ndeki kadifelerde bu parazitin görülme oran› % 100 olmufltur (14). Bu çal›flmada enfekte bal›klar›n % 97,6’sinde A. tincae bulunmufltur. Trematod ölçülerinin literatürde (1-3,14) belirtilenlerle uygun oldu¤u saptanm›flt›r.
Ligula sp. plerocercoidlerinin de¤iflik yörelerde % 1,5- 50 yay›l›fl gösterdi¤i, bir bal›kta en çok 29 plerocercoide rastland›¤› ve larva uzunlu¤unun 51 cm’ye ulaflt›¤›
belirtilmifltir (12,13,15,16). Enfekte bal›klardaki plerocercoidlerin bazen bal›k a¤›rl›¤›n› dahi geçebilece¤i kaydedilmekle (20) beraber yap›lan çal›flmalarda plerocercoidlerin bal›k a¤›rl›¤›na oran›n›n % 10,4-40 oldu¤u bildirilmifltir (15,16). Bu çal›flmada Ligula sp.
plerocercoidleri % 5,9 oran›nda tespit edilmifl, enfeksiyona 200-400 gr a¤›rl›¤›ndaki bal›klarda rastlanm›flt›r. Bal›klarda en fazla 8 plerocercoid saptanm›fl, en uzun larva 37 cm olmufltur.
Tablo 2. Enfekte bal›klarda Ligula sp. plerocercoidlerine ait baz› özellikler.
Enfekte bal›k Ligula sp.plerocercoidi Plerocercoid a¤›rl›¤›n›n
bal›k a¤›rl›¤›na oran› %
Boy (cm) A¤›rl›k (gr) Say› Uzunluk (cm) A¤›rl›k (cm)
26 340 7 2-37 (ort. 16,8) 12.3 3,6
24 230 8 2-23 (ort. 9,7) 6,5 2,8
26 320 3 12-15 (ort. 3,3) 3,4 1,0
28 260 1 12,5 1,4 0,5
27 310 1 11 1,3 0,4
13.3
42.3
35.7
22.2
0 10 20 30 40 50
200-300 301-400 401-500 501-600
bal›k a¤›rl›¤› (gr) enfeksiyon % si
fiekil 1. Farkl› a¤›rl›ktaki bal›klarda Pomporhynchus laevis enfeksiyonu.
Plerocercoidlerin toplam a¤›rl›¤›n›n bal›k a¤›rl›¤›n›n % 0,4-3,6’s› oldu¤u belirlenmifltir.
Pomphorhynchus laevis’in yay›l›fl›n›n ve yo¤unlu¤unun bal›¤›n beslenmesi ile ilgili oldu¤u, bal›¤›n Gammarus sp.
yemeye bafllamas›yla enfeksiyonda art›fl bildirilmifltir (5- 7). Yurtd›fl›nda bal›klarda % 20,9-100 bildirilen (6,7) bu parazite, Burgu ve ark. (12) az say›da bal›kta rastlam›fllard›r. Bu çal›flmada kadife bal›klar›nda % 26,1 P. laevis bulunmufl, enfeksiyon en çok 301-400 gr a¤›rl›¤›ndaki bal›klarda tespit edilmifltir.
Eriflkin akantosefala ile larva formu ayn› bal›kta bulunabilmekte, böyle bal›klar hem son hem de arakonak görevini yapmaktad›r (21). Ba¤›rsaktan vücut bofllu¤una göç eden larva inaktif olup proboscis geriye çekilmifl durumdad›r (5). Buraya gelen larvan›n ne kadar süre yaflad›¤› bilinmemekle beraber baz› türlerde konak reaksiyonu sonucu h›zla dejenere oldu¤u belirtilmektedir (5,6,21). Bu çal›flmada bal›klar›n kar›n bofllu¤undaki P.
laevis’lerin proboscisinin geriye do¤ru çekilmemifl ve dejenere oldu¤u gözlenmifl, incelenen kadife bal›klar›n›n bu parazit için arakonak olmad›¤› tespit edilmifltir.
Akantosefalalarda rengin karotenoidlere ba¤l› oldu¤u, parazitin geliflimi için gerekli olmayan bu maddelerin yaflam boyunca emilmesinden dolay› zamanla rengin koyulaflt›¤› bildirilmektedir (22). Bu çal›flmada ayn› bal›kta kremden sar›ya kadar de¤iflen renklerde P. laevis ‘ler bulunmufl, bal›klar›n farkl› zamanlarda P. laevis ile enfekte oldu¤u düflünülmüfltür.
Nematod larvalar› bal›klarda ba¤›rsak, kas, mezenter ve vücut bofllu¤unda bulunabildi¤i gibi ektoparazit olarak da deri ve solungaçlarda rastlanabilmektedir (23).
Bal›klarda Anisakidae sp. larvalar›na rastland›¤›
bildirilmekte (23), kadife bal›klar›nda nematod larvalar›n›n % 1,1-26,1 aras›nda bulundu¤u kaydedilmektedir (12,13). Bu çal›flmada bal›klar›n % 2,2’sinde nematod larvalar› deri ve solungaçlar›nda tespit edilmifl, fakat teflhiste yard›mc› olacak özelliklerin yeterince geliflmemesi nedeniyle tür teflhisi yap›lamam›flt›r.
Metaserkerler tatl›su bal›klar›n›n bütün dokular›nda bulunabilmektedir (1). Burgu ve ark. (12), çeflitli bal›klar›n deri, solungaç ve iç organlar›nda metaserkerlere rastlam›fl, ancak bunlar›n bal›klar için spesifik olmad›¤›n›
belirtmifllerdir. Bu çal›flmada deri ve solungaçlarda bulunanlar›n tür ayr›mlar› için gerekli baz› çal›flmalar›n eksik kalmas›ndan dolay› tür belirtilmemesinin do¤ru oldu¤u düflünülmüfltür.
Sonuç olarak, Kapulukaya Baraj Gölü’nde yaflayan kadife bal›klar›ndaki helmintlerin yay›l›fl›n› saptamaya yönelik bu çal›flmada bal›klar›n büyük k›sm›n›n (% 84) çeflitli helmint türleri ile enfekte oldu¤u belirlenmifltir.
Teflekkür
Çal›flma s›ras›nda yard›mlar›n› esirgemeyen Prof. Dr Ayfle Burgu’ya ve araflt›rmay› maddi olarak destekleyen K›r›kkale Üniversitesi Araflt›rma Fonu’na teflekkür ederim.
Kaynaklar
1. Bykhovskaya-Pavlovskaya, I.E., Gusev, A.V., Dubinina, M.N., Izyumova, N.A., Smirnova, T.S., Sokolovskaya, I.L., Shtein, G.A., Shulman, S.S., Epshtein, V.M.: Key to Parasites of Freshwater Fish of the USSR. Izdatel’stv› Akademi Nauk SSSR. Moskva- Leningrad, 1962 (Translated from Russian, Israel Program For Scientific Translation, Jerusalem, 1964).
2. Broek, E., Jong, N.: Studies on the Life Cycle of Asymphylodora tincae (Modeer, 1790) (Trematoda:Monorchiidae) in a Small Lake Near Amsterdam. 1. The Morphology of Various Stages. J.
Helminthol., 1973; 53: 79-89.
3. Nasincova, V., Scholz, T.: The Life Cycle of Asymphylodora tincae (Modeer, 1790) (Trematoda:Monorchiidae) a Unique Development in Monorchiid Trematodes. Parasitol. Res., 1994;
80: 192-197.
4. Güralp, N.: Helmintoloji. Ankara Üniv. Vet. Fak. Yay›n., 368.
Ankara Üniv. Bas›mevi, 1981, Ankara.
5. Dezfuli, B.S.: Occurrence of Pomphorhynchus laevis Müller 1776 (Acanthocephala) in Silurus glanis (L.) from the River Po.
Parassitologia, 1992; 34: 71-82.
6. Munro, M.A., Whitfield P.J., Diffley R.; Pomphorhynchus laevis (Müller) in the Flounder, Platichthys flesus L., in the Tidal River Thames: Population Structure, Microhabitat Utilization and Reproductive Status in the Field and Under Conditions of Controlled Salinity. J. Fish Biol., 1989; 35: 719-735.
7. Ziolkowska, M., Chibani, M., Kijewska, A., Rokicki, J.: The Occurrence of Pomphorhynchus laevis (Müller 1776) (Acanthocephala) and the Age of the Flounder (Platichthys tlesus, L). Helminthologia., 2000; 37: 159-161.
8. Hanzelova, V., Scholz, T., Gerdeaux, D., Chambrier, A.:
Endoparasitic Helminths of Fishes in Three Alpine Lakes in France and Switzerland. Rev. Suiss. Zool., 1999; 106: 581-590.
9. Moravec, F.: Occurrence of the Endoparasitic Helminths in Tench (Tinca tinca) from the Macha Lake Fishpond System. Vestn. Cesk.
Spol. Zool., 1985; 49: 32-50.
10. Wierzbicka, J., Sobecka, E., Gronet, D.: Parasite Fauna of the Tench, Tinca tinca (L.) from Selected Lakes of the Northwestern Region of Poland. Acta Icht. Pisca., 1998; 28: 33-42.
11. Molloy, S., Holland, C., O’Regan, M.: Population Biology of Pomphorhynchus laevis in Brown Trout from Two Lakes in the West of Ireland. J. Helminthol., 1995; 69: 229-235
12. Burgu, A., O¤uz, T., Körting, W., Güralp, N.: ‹ç Anadolu’nun Baz›
Yörelerinde Tatl›su Bal›k Parazitleri. Etlik Vet. Mikrobiyol. Derg., 1988; 6: 143-165.
13. Erkul, S.: Ankara Yöresindeki Tatl›su Bal›klar›nda Görülen Helmint Enfeksiyonlar›. Ankara Üniv. Sa¤l›k Bil. Enst. Yüksek lisans tezi. 1997.
14. Aydo¤du, A., Y›ld›r›mhan, H.S., Altunel, F.N.: ‹znik Gölü Kadife Bal›klar›n›n (Tinca tinca L.1758) Parazitleri Üzerine Bir Çal›flma.
T. Parazitol. Derg., 1996; 20: 261-270.
15. Öge, H., Ayd›n, F.: Kadife Bal›klar›nda (Tinca tinca) Ligulose. T.
Parazitol. Derg., 1995; 19: 282-289.
16. Baflaran, A., Kelle, A.: Devegeçidi Baraj Gölü’nde Yaflayan Baz›
Bal›k Türlerinde Ligula intestinalis (L.) Plerocercoidlerinin Yay›lma Oran› ve Etkileri. Biol. Derg., 1976; 26: 45-46.
17. Cantoray, R., Özcan, A.: Elaz›¤ ve Çevresindeki Tatl›su Bal›klar›nda Ligulose. F›rat Üniv. Vet. Fak. Derg., 1975; 2: 298- 301.
18. Öztürk, M.O., Altunel, F.N.: Manyas Gölü’ndeki Dört Cyprinid Türünde (Blicca bjoerkna, Rutilus rutilus, Scardinius erythropthalmus, Vimba vimba) Belirlenen Sestod Olgusu. Ankara Üniv. Vet. Fak. Derg., 2001; 49: 32-40.
19. Öztürk, M.O., O¤uz M.C., Altunel F.N.: Manyas Gölündeki Kaya Bal›klar› (Gobius fluviatilis L.)’n›n Metazoon Parazitleri Üzerine Bir Araflt›rma ve Türkiye’nin Helmint Faunas› ‹çin ‹ki Yeni Kay›t. T.
Parazitol. Derg., 2001; 25: 88-93.
20. Arme, C.: Ligula intestinalis: Interaction with the Pituitary- Gonadal Axis of its Fish Host. J. Helminthol., 1997; 71: 83-84.
21. Taraschewski, H.: Acanthocephalus anguillae in Intra- and Extra Intestinal Positions in Experimentally Infected Juveniles of Goldfish and Carp and in Sticklebacks. J. Parasitol., 1989; 75:
108-118.
22. Amedjo, S.D., Holmes, J.C.: Color, Size, and Maturation of Pomphorhynchus bulbocolli (Acanthocephala) in White Suckers, Catastomus commersoni. J. Parasitol., 1989; 75: 798-800.
23. Cheng, T.C.: Anisakiasis. P 37-54. Ed. Shultz, M.G. In Parasitic Zoonoses. Section C, Volume II, CRC Press, Boca Raton, Florida.
1982.
