DÜNYADA PROGRAM
GELİŞTİRME
Gerek Avrupa’ da olsun
gerekse Amerika’ da olsun program geliştirme çabaları
yeni eğitim tecrübelerinin
gelişmesine yol açmıştır.
Bu yaklaşım sonucunda
eğitimciler, yeni kavramların verimli ve sağlıklı yönlerini
etraflıca gözlemek ve aynı zamanda bu kavramları
açıklayabilme imkanı
bulmuşlardır.
Bu proğram geliştirme çalışmalarında bulunan kişiler aşağıda verilmiştir.
• Durkhaim
• Rousseau
• Petalozzi
• Kant
• Weber
• Froebel
• J. Dewey
• F. Herbart
Emile DURKHAIM
Emile Durkhaim, toplumsal bir kurum olarak
vurguladığı eğitimi, toplumsallaşma sürecinin kullanımı ile toplumun değer ve anlayışlarının bireylere kazandırılma süreci olarak ele alır.
Bu anlayışa göre eğitimin amacı bireyi
sosyalleştirmek, işlevsel ve topluma uyumlu hale getirmektir.
Anlaşılan o ki, Durkhaim’ e göre proğram bireyin ihtiyaçlarına değil toplumun
ihtiyaçlarına hitap etmelidir. Toplumsal
değerlerin aktarılmasında ise ahlak eğitimi önemlidir ve ahlaki değerler değişmez.
Jean Jacques Rousseau
Aydınlanma döneminin hümanist düşünürü Rousseau, eğitimde insanın doğasına,
duyulara ve duygulara seslenmeyi önemser.
Rousseau’ nun eğitim ile ilgili yazdığı “Emile ve Eğitim Üzerine” isimli kitaplarda bireyin doğuştan getirdiği doğasının korunması
gerektiği vurgulanmıştır
Pestalozzi
Aydınlanma dönemiyle belirginleşen bireyselci eğitim, çocuğun güç ve
yeteneklerinin doğal ve ahlaki bir şekilde
geliştirilmesi gerektiği düşüncesiyle daha da önemli bir noktaya gelmiştir.
Bireyin özgürlüğü, yeteneği,katılımı ve verimliliği üzerinde duran Pestalozzi,
yoksulluk içinde yyetişen çocukların eğitimi ile ilgilenmiştir.
Toplumsal değişimde okulların rolüne vurgu yapması Türkiye’ deki Köy Enstitülerine temel olmuştur.
Kant
Kant, ahlak, eğitim ve bireyin isteklerinin dikkate alınması üzerinde çalışmalar
yapmıştır.
Kant’ a göre bireyin, insana saygı konusunda güdülenmesini sağlamak önemlidir.
Bunun için en iyi ahlak örnekleri sunmak ve bireyin ahlaki konulara doğrudan ilgi
duymasını sağlamak önemlidir.
Max Weber
Max Weber, siyaset ve ekonomiye bağladığı eğitim anlayışında, kültürlü insan yerine
uzamn insan yetiştirmeye önem vermektedir.
Toplum, ekonomik ve siyasi güçler tarafından etkilenip belirlendiği için eğitimde bu güçler tarafından şekilleinir.
Weber’ e göre eğitimin temel amacı, bireyi siyasi ve ekonomik mücadeleler için
hazırlamaktır.
Froebel
Eğitimde program geliştirme çabalrına hizmet edenlerden birisi de F. Frobel’ dir.
Gerek çocuklar için açtığı okulda gerekse 1826 yılında yayınladığı “İnsani eğitim” adlı eserinde eğitim yoluyla bireyin kişiliğini
geliştirme üzerinde durmuştur. Aktüaliteye önem vermiştir. Yaparak ve yaşayarak
öğrenmenin gereğine işaret etmiştir.
Froebel, ana okulunda gelişme, aktivite,
işbirliği üzerinde durarak okulunu ideal bir cemiyet haline getirmeye çalışmıştır.
J. Dewey
Dewey, görüşünü bilim demokrasi ve
endüstrinin etkileşmesinden ortaya çıkan sosyal problemlere çevirmiştir.
1896 da Dewey Okulunu açmış ve aktivite programı uygulamıştır.
Bir program geliştirme okulu niteliği taşıması bakımından günümüzde dahi öncü sayılabilir.
Dewey, fikirlerin ancak gerçek durumlarda kontrol edilebileceğini söylemiştir ve bazı sentezler yapmaya çalışmıştır.
Bu sentezleri başlıca 4 noktada toplamak mümkünüdür.
1- Eğitim hayata hazırlık değil hayatın kendisidir.
2- Eğitim gelişmedir.
3- Eğitim birikmiş yaşantıların devamlı surette yeniden oluşumudur.
4- Eğitim sosyal bir süreçtir
F. Herbart
Eğitimi daha sağlam temellere oturtmaya çalışmıştır.
Herbart’ a göre çocuğun ilgileri programlarda ağırlık taşımalıdır.
İlgiler ise dikkatle bağıntılıdır.
Dikkati, tabii ve çocuğun isteyerek gösterdiği dikkat ve dıştan empoze edilen dikkat olmak üzere ikiye ayırmıştır.
İlgi ve idrak Herbart’ ın program anlayışını teşkil eder.
Amerika’da Yaygın Olan Program Geliştirme Modelleri
Taba Modeli: Tümevarım yaklaşımını ele almıştır. Temelde 7 aşamadan oluşmuştur. Taba modelinde içerik öğesine daha çok ağırlık verilmiştir. Sıralama şu şekildedir:
1. İhtiyaçların belirlenmesi
2. Amaçların belirlenmesi
3. İçeriğin seçimi
4. İçeriğin düzenlenmesi
5. Öğrenme yaşantılarının seçimi
6. Neyin nasıl değerlendirileceğinin saptanması
7. Program öğelerinin sırası ve ilişkilerin kontrolü
Tyler Modeli
Tyler modelinde içerik öğesine yer verilmemiştir. Taba’da kaynak her alanda olabilirken, Tyler’ da kaynak birey, toplum ve konu alanında olabilir. Tyler öğrenme yaşantılarına ağırlık vermiştir. 8 aşamalardan oluşur. Aşamaları temelde şu
şekildedir:
1. Kaynak: Birey, toplum, konu alanı
2. Olası genel amaçlar
3. Süzgeçler: Felsefe ve psikoloji
4. Kesinleşmiş öğretim amaçları
5. Öğrenme yaşantılarının sağlanması
6. Öğrenme yaşantılarının düzenlenmesi
7. Öğrenme yaşantılarının yönlendirilmesi
8. Öğrenme yaşantılarının değerlendirilmesi
Taba–Tyler Modeli
Taba ve Tyler modelleri birleştirilerek oluşturulmuştur. Rasyonal Planlama Modeli (Teknokratik Model) olarak da adlandırılır. Avrupa’ da geliştirilmiştir. Aşamaları şu şekildedir:
1. Başla
2. İhtiyaçları belirleme
3. Genel amaçları belirleme
4. Amaçları saptama
5. İçeriğin seçimi
6. İçeriği düzenleme
7. Öğrenme yaşantılarını belirleme
8. Öğrenme yaşantılarını düzenle
9. Değerlendirme yap
10. Sonuç yeterli mi? (eğer cevap hayırsa amaçları saptama aşamasına tekrar dönülür, eğer cevap evetse devam edilir)
11. Ayrıntılı işleri formüle et
12. İşlemleri tekrar belirleme
13. Bitir
Avrupa’ da Yaygın Olan Program Geliştirme
Modelleri
Rasyonel Planlama Modeli:
White tarafından 1988 yılında Taba – Tyler modelinin ortak yanları ele alınarak
Rasyonel Planlama modeli hazırlanmıştır.
Genel amaçlar, amaçlar, öğrenme durumları ve değerlendirme öğelerinden oluşmaktadır.
Yenilikçi Durumsal Model:
Skillbeck tarafından 1984 yılında geliştirilmiştir. Durum
çözümlenmesi, amaçlar, öğrenme öğretme ve değerlendirme
öğelerinden oluşmaktadır
Süreç Yaklaşımı Modeli:
1975 yılında Stenhouse
tarafından ortaya konulmuştur.
İçerik- bağlam, öğrenme
durumları, genel amaçlar ve
değerlendirme öğelerinden
oluşmaktadır.
ÖRNEK SORULAR
Emile Durkheim’ a göre bireyleri içinde bulundukları belirli bir çevreye hazırlamak, toplumun gereksinimlerini
karşılamak, toplumu korumak ve geliştirmek, eğitimin işlevleri arasındadır
Bu açıklamaya göre Emile Durkheim’ ın görüşlerini benimseyen bir proğram tasarımında, aşağıdaki
temellerden en çok hangisinin etkisini görmek söz konusudur?
A) Bireysel B) Sosyal C) Konu
D) Ekonomik E) Tarih
Cumhuriyetin ilanından sonra eğitim sistemini yeniden yapılandırmak üzere bazı girişimlerde bulunulmuştur.
Bu amaçla Jowh Dewey Türkiye’ e davet edilmiş ve incelemeler yapıp öneride bulunması istenmiştir.
J. Dewey’ nin bu çalışmaları Türk Milli Eğitim Sisteminde hangi gelişmelere öncü olmuştur?
A) Sekiz yıllık öğretim süreci deneme çalışmaları B) Öğretim Birliği Kanunu’ nun hazırlanmasına C) Milli Eğitim şuralarının yapılmasına
D) İlköğretim kanununun hazırlanması ve yürütülmesi E) Köy enstitülerinin kurulmasına ve öğrenci merkezli
sitemin yaygınlaşmasına
