TEST 1 1.
Ülkemizdeki bölgelerin birden faz- la denize kıyısı yoktur. Karadeniz Bölgesi’nin sadece Karadeniz’e, Ak- deniz Bölgesi’nin sadece Akdeniz’e, Ege Bölgesi’nin sadece Ege Denizi’ne kıyısı vardır. Marmara Bölgesi’nin hem Karadeniz’e, hem Marmara Denizi’ne hem de Ege Denizi’ne kıyısı vardır.
Cevap A 2.
İklim özellikleri, geniş alanda ve uzun süre etkili olan hava olayla- rıdır. Ülkemizin bulunduğu alanda Karadeniz, Akdeniz ve karasal ik- limler etkili olmaktadır.
Cevap D 3. Gündüz seyranlık, gece gerdanlık
Mardin’in ve serhat şehir Edirne’nin jeopolitik özelliklerini, tahıl ambarı Konya’nın tarımsal özelliğini, göl- ler şehri Isparta’nın yer şekillerini ve Ege’nin incisi İzmir’in ise turizm özelliği dile getirilmiştir.
Cevap B 4. Akdeniz Bölgesi’nde arazinin dağ- lık ve engebeli olması yaylacılık ve turizmi olumlu etkilemiştir. Yüksek yerler yaz mevsimi için serin bir etki yaratır. Ayrıca engebeli alanlarda akarsularda rafting turizmi geliş- miştir.
Cevap B 5. Karadeniz Bölgesi’nde ekonomik
faaliyetlerle yeryüzü şekilleri ara- sında bir paralellik vardır. Kıyı ke- simlerinde ticari faaliyetlerin yalnız-
ca limanların bulunduğu yerlerde gelişmesi tamamen beşeri yapının baskın olduğu bir durumdur.
Cevap D 6.
II IV
V III
I
Türkiye haritasında verilen yerlere baktığımız zaman V numaralı alan Doğu Karadeniz Bölümü’dür. Bu bölgede tarımsal nüfus yoğunluğu oldukça fazladır. Tarım temel geçim kaynağıdır.
Cevap E 7. Karadeniz Bölgesi’nde kırsal yerle- şimler dağınık halde görülür. Bölge- de su kaynaklarının bol olması ve yer şekillerinin engebeli olması bu tür yerleşim dokusunu oluşturmuş- tur.
Cevap A 8. Karadeniz yağış grafiği ve Doğu Karadeniz Bölümü’nde yer alan Rize’nin sıcaklık ve yağış grafiği- ne baktığımız zaman bölgede her mevsim yağışlar etkili olmaktadır.
Türkiye’de bu özellikle sadece Ka- radeniz Bölgesi’ne aittir.
Cevap E 9. Doğu Karadeniz Bölümü’nde yük-
seltinin fazla olması nüfusu, yayla- cılığı, akarsuların akış hızını ve bu- zul göllerinin fazla olmasında etkili olmuştur. Bölgede fındık tarımının yaygın olması ise her mevsim ya- ğışlı olmasına bağlıdır.
Cevap E 10. Karadeniz Bölgesi yıl boyunca ya- ğışlıdır. Bol yağışlar bölgede yay- van yapraklı ormanların geniş alan kaplamasında etkili olmuştur.
Cevap B 11. Karadeniz Bölgesi’nde özellik- le Doğu ve Batı Karadeniz Bö- lümlerinde dağların kuzeybatıya bakan yamaçlar daha fazla yağış almaktadır. Bu durumun temel
nedeni rüzgârların yönüne dik uzanmalarıdır. Hava kütleleri bu yamaçlar boyunca yükselip yağış oluşturmaktadır.
Cevap D 12. Karadeniz Bölgesi'nde yükseltinin
fazla olması, dağların hakim rüzgar yönüne dik uzanması yağış miktarı- nın fazla olmasına yol açmıştır.
Cevap C 13. Bir bölgede bitki örtüsünün çeşitli
olması için yağış miktarının fazla, toprağın verimli ve çeşitli, yüksel- tinin fazla olması gerekir. Akarsu boylarının kısa veya uzun olması bitki çeşitliliği üzerinde etkili değil- dir.
Cevap A 14. Karadeniz Bölgesi’nde yer alan
Rize, Samsun ve Zonguldak’ın sı- caklık ve yağış grafiğine baktığımız zaman en yağışlı alanın Rize, en az yağışlı olan merkezin ise Samsun olduğunu görmekteyiz. Bölgede ya- ğış özellikleri benzerlik göstermez.
Cevap B 15. Buğday, yetişme döneminde yağış,
hasat döneminde kurak iklim ister.
Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Trabzon ve Rize’de her mevsim yağışlı olduğu için buğday tarımına elverişli değildir.
Cevap D
TEST 2 1.
Doğu Karadeniz Bölümü her mev- sim yağışlı olduğundan buğday ta- rımına elverişli değildir.
Cevap D 2. Karadeniz Bölgesi her mevsim ya- ğışlıdır. Bu nedenle tarımda sula- maya gerek yoktur.
Cevap C
3. Doğu Karadeniz Bölgesi her mev- sim yağışlıdır. Bu nedenle tarımda sulamaya gerek yoktur.
Cevap A 4. Karadeniz Bölgesi jeolojik olarak volkanizmanın yaşanmadığı bir alandır. Bu nedenle krater oluşum- ları görülmez.
Cevap A 5. Türkiye’de kümes hayvancılığı bü- yük şehirlerin çevresinde yapılan bir ekonomik faaliyettir. Özellikle Bolu, Balıkesir, Bursa gibi şehirler- de kümes hayvancılığı yaygındır.
Doğu Karadeniz’de ev tipi kümes hayvancılığı yaygındır.
Cevap E 6.
Karadeniz Bölgesi’nde yer şekil- leri oldukça engebelidir. Bölgede her mevsimin yağışlı olmasından dolayı deniz turizmi gelişmemiştir.
Bu nedenle balıkçılık ve ormancılık faaliyetleri temel ekonomik faaliyet- lerdir.
Cevap C 7.
Taş kömürü ülkemizde sadece Batı Karadeniz’deki Zonguldak ve Kas- tamonu havzaları çevresinde çıka- rılmaktadır.
Cevap B 8.
Erbaa Ovası, Orta Karadeniz Bölümü’nde Tokat il sınırları içeri- sinde yer alan bir tarım sahamızdır.
Cevap C 9.
Karadeniz Bölgesi’nde dağlar kıyı- ya paralel ve yakındır. Bu nedenle bölgede yağış miktarı fazla, ulaşım zor, iklim etkisi iç kesimlere sokul- mamaktadır.
Cevap C 10. Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinde
dağlar kıyıya paralel uzanır. Deniz etkisi iç kesimlere sokulamaz. Bu nedenle iç kesimlerde karasal iklim etkili olur.
Cevap A 11. Karadeniz Bölgesi’nde dağlar kıyı- ya paralel uzanır. Bu yüzden yamaç yağışı etkili olur. Ege Bölgesi’nde ise yamaç yağışı görülmez.
Ege Bölgesi’nde dağlar kıyıya dik uzandığı için delta ovaları geniş alan kaplar. Bu yüzden Karadeniz Bölgesi’ne göre kıyıda girinti ve çı- kıntı fazladır.
Cevap E 12. Soruda verilen şıklara baktığımız
zaman bölge içerisinde yükselti farkının en fazla olduğu alan Doğu Karadeniz Bölümü’dür. Yükselti art- tıkça sıcaklık azalır.
Cevap C 13. Karadeniz Bölgesi’nde petro-kimya
endüstrisi gelişmemiştir. Bölgede petrol yatakları yoktur. Ayrıca böl- geye gelen bir petrol boru hattı da yoktur.
Cevap D 14. Türkiye’de Karadeniz’in kıyı kesi- mindeki bazı yörelerde ‘serender’
adı verilen 3-4 metre yükseklikte 5-6 metrekare genişlikte ve çoğunlukla ahşap ayaklar üzerine oturtulan yapı- lar vardır. Bu yapılar tarım ürünlerinin nemden korumak için yapılmıştır.
Cevap A 15. Orta Karadeniz Bölümü’nün Doğu Karadeniz Bölümü’ne göre yer şe- killeri daha sadedir. Bu yüzden Orta Karadeniz Bölümü’nde nüfus iç ke- simlere kadar sokulabilmektedir.
Cevap A
16. Karadeniz Bölgesi yıl boyunca dü- zenli yağış alır. Bağıl nem miktarı fazladır. Oysaki Adana Bölümü’nde Akdeniz iklimi etkilidir. Bölümde sa- dece kışlar yağışlı geçer.
Cevap A
TEST 3
1. Akdeniz Bölgesi ülkemizin güne- yinde olmasından ve denizellik faktöründen dolayı tarımda yılda birden çok ürün alınır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ise sulama imkânlarının gelişmiş olmasından dolayı yılda iki defa ürün alınabilir.
Cevap E
2. Adana Bölümü’nde toprağı işleme- ye ve ekime elverişli süre uzundur.
Aynı yıl içinde iki kez ürün alma olanağı vardır. Elde edilen ürünlerin çeşidi fazla, ekonomik değeri yük- sektir.
Cevap B
3. Doğu Karadeniz ve Hakkâri bölüm- lerinde yer şekilleri oldukça enge- belidir. Bu yüzden akarsuların akış hızı yüksektir. Ekonomik faaliyetler çeşitli olmadığından dolayı bölge dışına göç verirler.
Cevap C
4. Karadeniz Bölgesi yüksek ve enge- beli bir yapıya sahip olduğu için yayla turizmi gelişmiştir. Bölgede dağlar kıyıya paralel uzandığı için kıyı ve iç kesimler arasında ulaşım zordur. Ba- lıkçılık ve ormancılık halkın temel ge- çim kaynakları arasında bulunur. Ka- radeniz Bölgesi'nde yer altı zenginliği rezervlerinin korunması projede ele alınan bir madde değildir.
Cevap C
5. Madenlerin oluşumunda yer şekilleri- nin etkisi bulunmaz. Madenler jeolo- jik süreçler boyunca meydana gelir.
Cevap C
6. Yıldız Dağları Bölümü, Marma- ra Bölgesi'nin kuzeyinde yer alır.
Bölgede dağların yükseltisinin az olması yaylacılığı olumsuz etkile- miştir.
Cevap D 7. Marmara Bölgesi, yer şekillerinin
sade olmasından dolayı ulaşımın geliştiği bir bölgemizdir. Bu nedenle sanayi kuruluşlarının büyük bir ço- ğunluğu bu bölgede yer alır.
Cevap D 8. Marmara Bölgesi’nde iklim çeşitlili- ği fazladır. Bölgede hem Karadeniz hem Akdeniz hem de ılıman karasal iklim yaşanır. Bu yüzden İç Anadolu Bölgesi’ne göre tarımsal ürün çeşit- liliği fazladır.
Cevap C 9. Marmara Bölgesi, ülkemizde sana- yi kuruluşlarının en yoğun olduğu bölgedir. Bölgeye dışarıdan çok fazla göç gelir. Ulaşımın ve uygun iklimin varlığı bölgeyi cazibe merke- zi haline getirmiştir.
Cevap B 10. Çatalca-Kocaeli Bölümü, ülkemiz- de sanayi kuruluşlarının en yoğun olduğu bölgedir. Bölgeye dışarıdan çok fazla göç gelir. Ulaşımın ve uy- gun iklimin varlığı bölgeyi cazibe merkezi haline getirmiştir.
Cevap C 11. “Burada yükseltisi az olan dağlar,
yer yer tepelik alanlar ve ovalar var- dır. Yer şekilleriyse doğal engel ola- rak önemli bir rol oynamaz ‘’ diyen bir araştırmacı Marmara Bölgesini tasvir etmiştir.
Cevap C 12. Marmara Bölgesi’nde turizm geliri
yüksektir. Endüstri kolu çeşitliliği fazladır. Enerji tüketimi fazladır.
Okullaşma yüksektir.
Cevap C 13. Marmara Bölgesi ülkemizde yük- selti ortalamasının en az olduğu bölgedir. Yıldız Dağları dışında engebeli alan pek bulunmaz. Bu nedenle yayla turizmi gelişmemiştir.
Cevap D
14. Bursa, Güney Marmara Bölümü’nde ticaretin en canlı olduğu merkezdir.
Merkezde otomotiv sanayisi ge- lişme göstermiştir. Orta Kızılırmak Bölümü’nde ise Kayseri ticaretin en yoğun olduğu merkezdir. Kay- seri özellikle mobilya sanayisinde öncüdür.
Cevap C 15. Marmara Bölgesi gelişmiş bir sanayi,
elverişli iklim, uygun ulaşım türleri ve verimli araziye sahiptir. Bu nedenler- le sık nüfuslanmıştır. Fakat yer altı kaynaklarının çeşitliliği bölgede nüfu- su pek fazla etkilememiştir.
Cevap A 16. Bursa, Kocaeli ve Sakarya aynı coğrafi bölgede yer alır. Sanayi ve ulaşım sistemleri gelişmiştir. Bu yüzden yoğun göç almaktadırlar.
Kocaeli’nde İpraş Petrol Rafinerisi bulunurken Bursa ve Sakarya’da bu tesis bulunmaz.
Cevap C 17. Bursa, Güney Marmara Bölümü’nün
önemli sanayi kentidir. Merkezde elverişli iklim ve verimli toprakların bulunması önemini arttırmıştır. Fa- kat yer altı kaynakları nüfus üzerin- de tam anlamıyla etkili olmamıştır.
Cevap A
TEST 4
1. Güney Marmara Bölümü’nde Ulubat, Manyas, İznik gölleri bulunmaktadır.
Antalya Bölümü’nde ise çok sayıda karstik göl bulunmaktadır.
Cevap A 2. Ülkemizde fındık tarımının %80’i Karadeniz, %20’si ise Marmara Bölgesi’nde yapılır.
Kastamonu-Küre, Rize-Çayeli, Art- vin-Murgul ve Elazığ-Maden yörele- rinde bakır madeni çıkarılmaktadır.
Cevap D 3. Marmara Bölgesi, ülkemizde ulaşı-
mın ve sanayinin en fazla geliştiği bölgedir. Bu nedenle yoğun nüfus- ludur. Her türlü ekonomik faaliyet gelişmiştir. Otomotiv, tersane, teks- til, tarım, hayvancılık gibi sektörler gelişmiştir.
Cevap E
4. Marmara Bölgesi sanayi, turizm, tarım, coğrafi konum gibi alanlarda elverişli bir konuma sahiptir. Enerji tüketiminin fazla olması sanayileş- menin bir sonucudur.
Cevap D 5. Marmara Bölgesi’nde ortalama
yükselti çok azdır. Yer şekilleri ol- dukça sadedir. Bu nedenle hidroe- lektrik enerji üretimi azdır.
Cevap E 6. Ege Bölgesi’nde şeker, yünlü do- kuma, petro-kimya ve çimento te- sisleri bulunurken, uçak sanayisi bulunmaz.
Cevap E 7. Hirfanlı Hidroelektrik Santrali İç
Anadolu Bölgesi’nde yer alır.
Cevap D 8. Ege Bölgesi’nde Demirköprü Bara- jı bulunmaktadır. Ayrıca Soma’da, Yatağan’da, Tunçbilek’te linyit ile çalışan termik santral vardır.
Cevap A 9. Yer altı kaynakları bir ülkenin jeolo-
jik yapısı hakkında bilgi verir. Ege Bölgesi linyit rezervi bakımından çok zengindir. Manisa, Muğla ve Kütahya’da linyit madeni fazladır.
Yer altı kaynakları ile yer şekilleri arasında bir bağ yoktur.
Cevap E 10. Kıyı Ege Bölümü ülkemizde yaz
sıcaklıklarının yüksek olduğu yer- lerden biridir. Sıcaklıkların yüksek olmasına bağlı olarak orman yan- gınları yaşanmakta, maki bitkisi yetişmekte, yaz turizmi süresi uzun olmakta ve zeytin ve pamuk tarımı yaygın olmaktadır. Sıcak sularının varlığı yer yapısının kırıklı olmasıy- la ilgilidir.
Cevap D 11.
Yukarıda verilen Ege Bölgesi hari- tasından da anlaşılacağı üzere böl- gede kıyıdan iç kesimlere gidildikçe yükselti değerleri artmaktadır. Bu nedenle iklim özellikleri farklılaş- maktadır.
Cevap C 12. Doğu Anadolu Bölgesi genel anlam- da ortalama yükseltisi en fazla olan bölgelerimizin başında gelmekte- dir. Yukarı Murat-Van Bölümü’nde engebeli arazinin fazla olması ve iklimin elverişsiz olması ulaşımıda zorlaştırmaktadır.
Cevap A 13. Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinde kıyı ile iç kesimler arasında enge- beliğin fazla olmasından dolayı ulaşımda maliyet artmaktadır. Yapı- lan tüneller ve köprüler ekonomiye olumsuz etki yapmaktadır.
Cevap E 14. Karadeniz’e 80 kilometrelik kıyısı olan kentin büyük bir kısmı orman- larla kaplıdır. On beş ağır endüst- ri kuruluşu bulunduğundan kent merkezinde nüfus gündüz yüz bini aşmaktadır. Kıyı boyunca yükleme ve boşaltma yapılan limanlar ve ter- saneler vardır.
Parçada bahsedilen yer Zongul- dak-Ereğli Bölümü’dür.
Ege Denizi kıyısındaki kentin eko- nomik hayatında bağcılık, zeytinci- lik, turunçgil üretimi ve süngercilik önemli bir yere sahiptir. Kentte bun- larla ilgili endüstri kuruluşu yoktur.
Hizmet sektörü ise çok gelişmiştir.
Bahsedilen yer Muğla-Bodrum Yöresi’dir.
Cevap B 15.
Ege Bölgesi’nde dağlar kıyıya dik uzanmaktadır. Bu nedenle kıyıda girinti-çıkıntı fazladır. Karadeniz ve Akdeniz’de ise dağlar kıyıya paralel uzanır. Bu bölgelerde ise kıyıda gi- rinti ve çıkıntı oldukça azdır.
Cevap C
TEST 5
1. Ege Bölgesi’nde dağların kıyıya uzanışı bitki örtüsünün çeşitliliğini etkilememiştir. Bitki örtüsü bölgede görülen iklimin bir sonucudur.
Cevap C 2.
Sert tabakaların yan basınçlara maruz kalması sonucu kırık dağ- lar meydana gelir. Özellikle Ege Bölgesi’nde bu tür dağ oluşumları- na sıkça rastlanılır. Üstte kalan kı- sımlara horst, altta kalan kısımlara ise graben ismi verilir. Bu dağlar Ege Bölgesi’nde kıyıya dik uzandı- ğı için kıyı ile iç kesimler arasında ulaşım zorluğu yaşanmaz.
Cevap B 3. Ormanların kendini daha erken
yenilemesi için alanda iklimin ya- ğışlı olması gerekir. Karadeniz Bölgesi’nde her mevsim yağış gö- rüldüğü için ormanlar daha erken kendini yeniler.
Cevap D 4. Çeşitli nedenlerle tahrip edilen bir
orman alanının eski haline döne- bilmesi için geçen süreye ormanın kendini yenileme süresi denir. Şık- larda verilen alanlara baktığımız zaman Menteşe Yöresi’nde kış mevsimi bol yağışlı geçer. Bu ne- denle ormanların kendini yenileme süresi daha kısadır.
Cevap D 5. Türkiye haritası üzerinde gösterilen III numaralı merkez Muğla-Yatağan Yöresi’dir. Bu yörede linyit ve linyit- ten elektrik elde eden santral bulun- maktadır.
Cevap C 6.
Ege Bölgesi’nde dağlar kıyıya dik uzanır. Bu nedenle deniz iklimi iç kesimlere sokulur. Kıyı ile iç kesim- ler arasında ulaşım kolaydır. Kıyıda çok sayıda liman bulunur.
Cevap B 7. Ege ve Karadeniz Bölgelerinde kıyı
kesimi ile iç kesimler arasında nüfus yoğunlukları birbirine benzemekte- dir. Kıyıda tarım, ticaret, sanayi fa- aliyetleri daha uygun olduğu için nü- fus yoğunluğu da fazla olmaktadır.
Cevap B 8.
Ege Bölgesi haritasına baktığımız zaman dağların kıyıya dik uzandı- ğını görmekteyiz. Bu nedenle Ege Bölgesi’nin sınırları iç kesimlere daha fazla sokulur.
Cevap A 9. Orta Karadeniz Bölümü’nün yıllık
yağış miktarı Ege Bölgesi’nden fazladır. Bu nedenle bölgede fın- dık tarımı yaygındır. Fakat İç Batı Anadolu Bölümü’nde fındık tarımı yapılamaz.
Cevap B 10.
Silifke Ovası Mersin’de Göksu Nehri’nin taşıdığı alüvyonların kıyı- da birikmesi ile oluşur. Amik Ovası ise Hatay’da Asi Nehri ise tektonik depremler sonucu oluşmuştur.
Cevap C 11. Akdeniz Bölgesi’nde dağlar kıyıya
paraleldir. Bu nedenle falezler yay- gındır. Bölgede karstik oluşumlar görülür. Tarımsal üretim fazla ve bit- ki örtüsü makidir. Hayvancılık bölge içerisinde yaygın değildir.
Cevap B
12. Akdeniz Bölgesi ülkemizde kıyı turizminin en canlı olduğu bölgele- rimizden biridir. Turunçgil, zeytin, pamuk gibi tarım ürünleri yaygındır.
Keçi üretimi ve arıcılıkta önemlidir.
Fakat bölgede balıkçılık yeteri ka- dar gelişmemiştir.
Cevap E 13. Akdeniz Bölgesi ülkemizde kıyı turizminin en canlı olduğu bölgele- rimizden biridir. Turunçgil, zeytin, pamuk gibi tarım ürünleri yaygındır.
Keçi üretimi ve arıcılıkta önemlidir.
Fakat bölgede balıkçılık yeteri ka- dar gelişmemiştir.
Cevap C 14. Akdeniz Bölgesi ülkemizde kıyı turizminin en canlı olduğu bölgele- rimizden biridir. Turunçgil, zeytin, pamuk gibi tarım ürünleri yaygındır.
Keçi üretimi ve arıcılıkta önemlidir.
Fakat bölgede balıkçılık yeteri ka- dar gelişmemiştir.
Cevap A 15. Ege Bölgesi’nde bulunan dağların yükseltisi fazla değildir. İklimin de çok soğuk ve kar yağışlı olmama- sından dolayı kayak turizmi geliş- memiştir.
Cevap E 16. Antalya, ülkemizde yaz turizminin çok canlı olduğu bir yöredir. Yörede tarihi eserler, karstik oluşumlar ge- niş alan kaplar. Fakat Antalya’da ta- rımsal üretim beklenenin altındadır.
Cevap C TEST 6
1. Akdeniz Bölgesi’nde, rafting, ya- maç paraşütü, yayla turizmi, ma- ğara turizmi ve deniz turizmi gibi etkinliklerin önemli yer tutmasında bölgede bulunan dağların uzanış yönü ile bir ilgisi bulunmamaktadır.
Cevap E 2.
İç Anadolu Bölgesi’nde Tuz Gölü çevresinde kuraklığın çok şiddetli olmasından dolayı toprak çorak- laşmaktadır. Bu nedenle tarımsal üretim azdır.
Cevap C 3. Rüzgâr erozyonu dağlık alanlarda
çok fazla görülemez. Kumul gibi kum tepeleri daha çok çöl sahala- rında yaygındır.
Cevap D 4. Orta Karadeniz Bölümü’nde Çar- şamba ve Bafra delta ovaları oluş- muştur. Akdeniz Bölgesi’nde ise Çukurova ve Silifke ovaları oluş- muştur.
Cevap B 5.
Türkiye haritasına baktığımız za- man İç Anadolu Bölgesi’nde buğ- day tarımının çok yaygın olduğu görülecektir. Bu durumun temel nedeni bölge ikliminin buğday tarı- mına çok elverişli olmasıdır.
Cevap C
6. Toplu yerleşmeler, yer şekillerinin sade ve akarsu ağının seyrek ol- duğu yerlerde görülür. İç Anadolu Bölgesi’nde toplu yerleşmeler çok sıktır. Dağların uzanışı toplu yerleş- meleri etkilemez.
Cevap A 7. İç Anadolu Bölgesi’nde yıllık 400- 500 mm yağış görülür. Bu durum bölgede tarımı olumsuz etkilemiştir.
Bitki örtüsünün cılız olmasına ve akarsu debilerinin az olmasına yol açmıştır.
Cevap A 8. İç Anadolu Bölgesi’nde step iklimi hakimdir. Bölgede yazlar sıcak ve kurak, ilkbahar mevsimi ise yağışlı geçer. Sonbahar mevsimi de kurak geçer.
Cevap B 9.
Konya Bölümü İç Anadolu Bölgesi için tarım, hayvancılık, ticaret ve sanayi alanıdır. Bölgede madencilik pek fazla gelişmemiştir.
Cevap D 10. Çatalhöyük→ Konya,
Göreme→ Nevşehir, Gordion→ Ankara, Kültepe→ Kayseri
Yöresinde bulunur. Perge Antik Kenti ise Muğla Yöresi’nde bulunur.
Cevap D 11. İç Anadolu ile Doğu Anadolu Böl- geleri yer şekilleri, iklim, bitki örtü- sü bakımından farklılık gösterir. Bu kavramlar iki bölgenin sınırlarının ayrılmasında etkili olmuştur. Fakat volkanik dağların dağılışı bu kriter- lerden biri değildir.
Cevap A 12. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yaz aylarının çok kurak olmasından dolayı bozkır otları yaygındır. Bu durumda küçükbaş hayvancılığın gelişmesine imkân sağlamıştır.
Cevap C 13. Güneydoğu Anadolu Projesi(GAP)
ülkemizde uygulanmakta olan ve bölgede kalıcı etki yaratan bir pro- jedir. Proje ile beraber bölgede pa- muk, mısır, ayçiçeği, ve tahıl ekim alanı genişledir.
Cevap B 14. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde
batı kısmında Akdeniz, orta ve doğu kısmında ise step iklimi gö- rülür. İklim çeşitliliğin olması tarımı olumlu etkilemiştir. Bölgede pamuk, mısır, tahıllar, baklagiller geniş alanda ekilmektedir.
Cevap A
TEST 7
1. Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) ile Fırat ve Dicle nehirleri üzerinde kurulacak barajlarla tarım alanla- rının sulanması ve hidroelektrik üretimi hedeflenmiştir. Günümüzde projenin büyük bir bölümü tamam- lanmış ve bölge ekonomisindeki etkileri görülmeye başlanmıştır. Bu proje ile bölgede tarım, hayvancılık, enerji, sanayi, ulaşım daha da ge- lişecektir.
Cevap E 2. Deriner Barajı, Doğu Karade-
niz Bölümü’nde Artvin il sınırları içerisinde Çoruh Nehri üzerinde inşa edilen büyük barajlarımızdan biridir. GAP kapsamında yer almaz.
Cevap C 3. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde
Batman, Diyarbakır ve Adıyaman gibi merkezlerde petrol çıkarılmak- tadır. Bölgede Fırat ve Dicle nehir- leri üzerinde hidroelektrik santraller yaygındır.
Cevap B 4. Türkiye’de bölgesel gelişmişlik
bakımından bazı farklılıklar bulun- maktadır. Bu gelişmişlik farklılıkla- rını azaltmak ve kaynakları daha etkin kullanmak için bazı bölgesel kalkınma projeleri geliştirilmiştir. Ül- kemizde kalkınmada öncelikli iller gibi bir proje gündemde değildir.
Cevap E 5. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde
GAP’tan önce sulama yaygın de- ğildi. Sulama ve yağışın az olma- sından dolayı bölgede kuru tarım yapılmaktaydı. Tahıl ve baklagiller tarımı ön plandaydı.
Cevap B 6. Bir bölgede iklimin kurak olması
tarıma büyük zarar verir. Fakat su- lama imkânlarının gelişmesi bu so- runu ortadan kaldırır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde son yıllarda sulama imkânlarının gelişmesiyle tarımda verimlilik arttı.
Cevap B
7. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde son yıllarda tarımda sulamaya ge- çildi. Sulu tarım ile bölgeye göçler başladı. Tarımın bölge içerisinde yeri ve önemi arttı. Makineli tarım gelişti ve tarımda ürün çeşitliliği arttı. Sulu tarım bölgede nüfusun dağılışını etkilemez.
Cevap B 8. Güneydoğu Anadolu Projesi(GAP) ile Fırat ve Dicle nehirleri üzerinde kurulacak barajlarla tarım alanla- rının sulanması ve hidroelektrik üretimi hedeflenmiştir. Günümüzde projenin büyük bir bölümü tamam- lanmış ve bölge ekonomisindeki etkileri görülmeye başlanmıştır. Bu proje ile bölgede tarım, hayvancılık, enerji, sanayi, ulaşım daha da geli- şecektir. Proje ile beraber bölgeye göçler artmıştır.
Cevap E 9.
Güneydoğu Anadolu Projesi’yle bölgede pamuk tarımı sulama ile beraber geniş alanlara yayıldı. Gü- nümüzde Şanlıurfa pamuk tarımı- nın en fazla yapıldığı merkezdir.
Cevap D 10.
Güneydoğu Anadolu Projesi’yle bölgede pamuk tarımı sulama ile beraber geniş alanlara yayıldı. Gü- nümüzde Şanlıurfa pamuk tarımı- nın en fazla yapıldığı merkezdir.
Cevap C 11. •Türkiye›deki ilk jeotermal enerji
santrali bu bölgede kurulmuştur. → Ege Bölgesi
•Yöreden çıkarılan doğal gazın kul- lanıldığı bir termik santral vardır. → Marmara Bölgesi
•Planlaması yapılan 22 baraj ve 19 hidroelektrik santral ile sulama
kanallarının bir kısmının yapımı tamamlanarak bunlar işletmeye açılmıştır. → Güneydoğu Anadolu Bölgesi
•Büyük bir bölümü endüstride ve elektrik üretiminden kullanılan taş kömürü yataklarının tümü burada- dır.→ Karadeniz Bölgesi
Akdeniz Bölgesi ile ilgili bilgi bulun- mamaktadır.
Cevap D 12. Ege, fay kırıklarının fazla olduğu,
jeolojik anlamda genç bir bölge- dir. Bölgede Aydın’da Germencik, Denizli’de Sarayköy ve Manisa’da Alaşehir jeotermal santralleri bulun- maktadır. Bu santrallerden elektrik üretilmektedir.
Cevap A 13.
İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan Kon- ya Bölümü’nde yer şekilleri oldukça sade ve iklim çok kurak olmaktadır.
Bu nedenlerle bölümün hidroelektrik enerji üretimine katkısı azdır.
Cevap A 14. Doğu Anadolu Bölgesi’nin fiziki ha- ritasına baktığımız zaman bölgede yer şekilleri oldukça engebelidir.
Eğim değerleri fazladır. Bu neden- le hidroelektrik potansiyel üzerinde olumlu etki yapmaktadır.
Cevap B 15. Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer şe- killeri yer yer farklılık gösterir. Böl- gede akarsu ağı sıktır. Yerleşmeler toplu halde görülür. Kent nüfusu kır nüfusuna göre fazladır.
Cevap B 16.
Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer şekilleri engebeli ve yüksektir. Bu nedenle akarsular derin vadiler
boyunca akış gösterir ve kısa me- safede sıcaklık farklılıkları görülür.
Örneğin Iğdır Ovası’nda çevresi- ne göre daha ılık bir iklim yaşanır.
Erzurum-Kars Yöresi’nde ise yük- seltinin fazla olmasına bağlı olarak sıcaklıklar daha düşüktür.
Cevap C
TEST 8
1. Türkiye’de kıyıdan iç kesimlere gi- dildikçe karasallık, batıdan doğuya gittikçe de yükselti değerleri art- maktadır. Bu durum iç kesimlerde ve yüksek yerlerde karın yerde kal- ma süresini arttırmaktadır.
Cevap A 2. Doğu Anadolu Bölgesi’nde petrol rezervi bulunmamaktadır. Ülkemiz- de petrolün çıkarıldığı bölge Gü- neydoğu Anadolu Bölgesi’dir. Pet- rol arıtım merkezleri de İzmir, İzmit, Kırıkkale, Batman ve Mersin’dir.
Cevap D 3. Ülkemizde kış turizmi için en uygun
koşullara sahip olan yer Erzurum- Kars Yöresi’dir. Yörede kar yağışı ve arazi yapısının uygun olması kış turizminin canlı olmasını etkilemiş- tir.
Cevap A 4. İpek böcekçiliği, ipek böceğinin dut yaprağını yiyerek ürettiği sistemdir.
Ülkemizde Diyarbakır, Bilecik, Bur- sa, Elazığ yörelerinde yapılmakta- dır. Doğu Anadolu Bölgesi’nde ipek böcekçiliği gelişmemiştir.
Cevap A 5. Yaz döneminde kuraklık isteyen bir tarım ürünü Erzurum-Kars ve Doğu Karadeniz yörelerinde yetişti- rilemez. Çünkü bu yörelerde yazlar yağışlı geçmektedir.
Cevap D 6.
Doğu Anadolu Bölgesi haritasına baktığımız zaman II numaralı alan Erzurum-Kars Yöresi’dir. Yükselti- nin fazla olmasından dolayı yörede kış sıcaklık ortalaması düşüktür.
Cevap B 7. Erzurum-Kars Yöresi’nde sıcaklık ya- zın artmaktadır. Bu nedenle buharla- şan hava yağış getirmektedir. Yörede yaz ayları yağışlı geçmektedir.
Cevap D 8. Erzurum-Kars Yöresi’nde sıcaklık ya-
zın artmaktadır. Bu nedenle buharla- şan hava yağış getirmektedir. Yörede yaz ayları yağışlı geçmektedir.
Cevap D 9. Kars-Ardahan Yöresi’nde sıcaklık ya- zın artmaktadır. Bu nedenle buharla- şan hava yağış getirmektedir. Yörede yaz ayları yağışlı geçmektedir.
Cevap E 10. Doğu Karadeniz Bölümü’nde hay- vancılık temel geçim kaynakların- dan biridir. Yörede tarla tarımı için elverişli alanların bulunmaması ve yaz aylarının yağışlı geçmesiyle oluşan gür otlakların bulunması yöre insanlarını hayvancılığa yö- neltmiştir.
Cevap C 11. Rize, Doğu Karadeniz kıyısında
bulunan merkezlerimizden biridir.
Merkezde balıkçılığın yanında gür otlaklardan dolayı hayvancılık, bitki örtüsünün çeşitli olmasından dolayı arıcılık ve ormancılık, yer şekilleri- nin engebeli olmasından dolayı ise yaylacılık faaliyetleri gelişmiştir.
Cevap A 12. Doğu Anadolu Bölgesi’nde yaz ay- larında yağış miktarında artış görü- lür. Bu dönemde yeşeren gür otlar hayvancılık için uygun ortam hazır- lamaktadır.
Cevap A 13. Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer şe- killerinin eğimli olmasından dolayı elektrik üretimi fazladır. Yörede bakır, mermer, krom, Oltu taşı gibi madenler yaygındır. Halkın başlıca geçim kaynağı canlı hayvan ticareti ve hayvan ürünleridir.
Cevap A
14.
Yukarı Fırat Bölümü’nde Elazığ ve Malatya yöreleri bulunmaktadır.
Bu yöreler madencilik bakımından çok zengindir. Yörede demir, bakır, krom, mermer gibi madenler yay- gındır.
Cevap A 15.
Yukarı Fırat Bölümü’nün ortalama yükseltisi Doğu Anadolu Bölgesi’nin diğer bölümlerine göre azdır. Bu nedenle iklimi daha uygundur. Ta- rım ürünleri çeşitliliği fazladır.
Cevap B 16. Marmara Bölgesi’nin yüz ölçümü Doğu Anadolu Bölgesi’ne oranla daha azdır. Fakat bölgede iş ola- naklarının fazla olması, ikliminin elverişli olmasından dolayı nüfus yoğunluğu fazladır. Nüfus yoğunlu- ğunun fazla olmasında yer altı kay- naklarının etkisi bulunmamaktadır.
Cevap E 17. Afyon, Gaziantep, Aksaray ve Kay- seri ülkemizde kavşak noktalarında bulunan merkezlerdir. Bu nedenle ulaşım şehirleridir. Yörelerde ayrıca sanayi gelişmiştir.
Cevap B
TEST 9
1. Adana, Kıyı Ege ve Çatalca-Koca- eli yörelerinde iklimin ve ulaşım ko- şullarının uygun olmasından dolayı sanayi kuruluşları yoğunluk kazan- mıştır.
Cevap D 2. Türkiye’deki bir yörenin kıyı kesim- lerinde turunçgil tarımı ve yaz tu- rizmi, iç kesimlerinde ise küçükbaş
hayvancılık ve yaylacılık yaygındır.
Ülkemizde bu tür bölgeye Akdeniz örnek verilebilir. Kıyı kesiminde ge- lir getiren faaliyetler yapıldığı için nüfus miktarı da yoğundur.
Cevap E 3. •Geniş art bölgesi sayesinde geli-
şen liman kenti → Samsun
•Tarım ve turizm fonksiyonlarının etkisiyle gelişen kent → Şanlıurfa
•Kara yolu ve demir yolu ulaşımın- da önemli kavşak noktası olan kent
→ Afyonkarahisar
•Tarımsal endüstri ve otomotiv en- düstrisiyle gelişen kent → Bursa Karabük ile ilgili bir bilgi verilme- miştir.
Cevap E 4. •Kış mevsimi soğuk ve uzun geç-
mektedir. → Doğu Anadolu Bölgesi
•Bulutlu gün sayısı çok fazladır. → Karadeniz Bölgesi
•En soğuk ay ortalaması 10 °C ci- varındadır.→ Akdeniz Bölgesi
Cevap C 5.
Marmara Bölgesi’nin haritasına baktığımız zaman Balıkesir’in hem Marmara Denizi’ne hem de Ege Denizi’ne kıyısı olduğu görülecektir.
Cevap A 6. •Ayşen: Yaşadığım kent Türkiye’nin en büyük maden kömürü havzasın- da yer alır.→ ZONGULDAK
•Şahin: Akdeniz Bölgesi’nde bir kentte yaşıyorum. Kentteki en önemli sanayi kolu demir-çelik sek- törüdür. → İSKENDERUN
•Ayhan: Benim yaşadığım kent kı- yıdadır ve burada ham petrolü iş- leyen bir rafineri bulunmaktadır. → ALİAĞA
•Burak: Yaşadığım kentte Türkiye’nin en küçük petrol rafine- risi bulunmaktadır. Rafineride işle- nen petrol yöreden elde edilmekte- dir. → BATMAN
Kırıkkale hakkında bilgi verilmemiştir.
Cevap E 7.
Marmara Bölgesi’nin haritası- na baktığımız zaman Trakya Yöresi’nde Edirne, Tekirdağ, Kırk- lareli, Çanakkale ve İstanbul’un toprakları yer alırken Balıkesir’in bölümde topraklarının olmadığı gö- rülecektir.
Cevap A 8. Akdeniz Bölgesi’nde Toros Dağları kıyı boyunca doğuya doğru iler- lemektedir. Dağların varlığından dolayı bölge engebeli bir özellik kazanmıştır. Ege Bölgesi’nde ise dağlar kıyıya dik uzanmıştır. Dağ- ların arasında verimli tarım alanları bulunur.
Cevap A 9. Ege Bölgesi’nde akarsu vadi ta- banları oldukça geniştir. Bu durum tarımsal üretimi olumlu etkilemiştir.
Tarımın varlığı ile nüfus artışı da söz konusudur.
Cevap E 10. Soruda verilen tabloya baktığımız
zaman toplam ekili-dikili alanların oranını ve tarımda çalışan nüfusu görmekteyiz. Etkin nüfus içerisin- de tarımda çalışanların oranı en az olan bölge Marmara’dır. Çünkü bölgede sanayileşme hızı diğer bölgelere oranla fazladır. İnsanların en fazla çalıştığı sektör sanayi ve hizmettir.
Cevap D 11.
Türkiye haritası üzerinde Adana, Doğu Karadeniz ve Iğdır Ovası gösterilmiş. Bu alanların hepsinde tarım önemli bir yer tutar. Iğdır Ova- sı, Doğu Anadolu Bölgesi’nde tarı- mın en yaygın yapıldığı alanların başında gelmektedir.
Cevap C
TEST 10
1. Türkiye’de en fazla yağış alan yö- relerin başında Doğu ve Batı Kara- deniz, Akdeniz ikliminin yaşandığı yerler gelir. Bu yörelerde genellikle nüfus yoğunluğu da fazla olur. Fa- kat Muğla kış mevsiminde bol yağış alsa da nüfus yoğunluğu fazla de- ğildir. Bunun temel nedeni yer şekil- lerinin engebeli olmasıdır.
Cevap D
2. Türkiye’de en fazla yağış alan yö- relerin başında Doğu ve Batı Kara- deniz, Akdeniz ikliminin yaşandığı yerler gelir. Bu yörelerde genellikle nüfus yoğunluğu da fazla olur. Fa- kat Muğla kış mevsiminde bol yağış alsa da nüfus yoğunluğu fazla de- ğildir. Bunun temel nedeni yer şekil- lerinin engebeli olmasıdır.
Cevap D
3. Türkiye’de en fazla yağış alan yö- relerin başında Doğu ve Batı Kara- deniz, Akdeniz ikliminin yaşandığı yerler gelir. Bu yörelerde genellik- le nüfus yoğunluğu da fazla olur.
Fakat Muğla-Menteşe Yöresi kış mevsiminde bol yağış alsa da nü- fus yoğunluğu fazla değildir. Bunun temel nedeni yer şekillerinin enge- beli olmasıdır.
Cevap B
4. Akdeniz ikliminde yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer.
Muğla-Menteşe Yöresi Akdeniz ik- limini yaşar. İklim uygun olmasına karşılık nüfus yoğunluğu az olan bir yerdir. Bunun nedeni arazi yapısı- nın oldukça engebeli olmasıdır.
Cevap A
5. Marmara ve Ege bölgelerinde nüfus yoğunlukları Türkiye ortalamasının üzerindedir. Bu durumun temel ne- denleri bölgelerde ekonomik haya- tın daha iyi seviyede olmasıdır.
Cevap E
6.
Doğu Anadolu Bölgesi’nin en do- ğusunda bulunan Iğdır Ovası nü- fus yoğunluğunun en az olduğu yerlerden birisidir. İklimin elverişsiz olmasından dolayı verilen diğer seçeneklere göre bu yöre daha az nüfuslanmıştır.
Cevap E 7.
Karadeniz Bölgesi’nde özellikle Orta Karadeniz Bölümü’nde yer şekilleri diğer bölümlere göre daha sadedir. Bu nedenle nüfus yoğunlu- ğu Doğu ve Batı Karadeniz bölüm- lerine göre daha fazladır.
Cevap A 8.
Ülkemizde İstanbul ve Bolu illerinin arasında kalan yerler nüfus yoğun- luğunun fazla olduğu yörelerdir. Bu durumun oluşmasında özellikle iş imkânlarının fazla olması etkin rol oynar. Fakat ormanlık alanların ge- niş olması bu yörenin fazla nüfus- lanmasında etkisi çok azdır.
Cevap C 9.
Soruda verilen haritada I numaralı alan İzmit ve çevresini göstermek- tedir. Burada sanayinin gelişmesine
bağlı olarak nüfus miktarı fazladır.
III numaralı alanda Taşeli Platosu yer almaktadır. Karstik arazinin ge- niş alan kaplamasından dolayı nü- fus yoğunluğu azdır.
Cevap B 10.
Harita üzerinde bulunan IV numa- ralı alan Teke Platosu’na karşılık gelmektedir. Bu yörede yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise ılık ve yağış- lı geçer. İklimi elverişli ama yüzey şekilleri engebeli olduğundan nüfus miktarı azdır.
Cevap D 11. Türkiye’de iklim bakımından yer- leşmeye uygun ve nüfus yoğun- luğunun az olduğu bazı alanlar bulunmaktadır. Bu alanlarda yük- selti ve eğimin fazla olması aynı zamanda tarım alanlarını daraltmış ve ulaşımı da güçleştirmiştir. Bu tür yörelerin başında Muğla-Menteşe Bölümü gelmektedir. Yörede dağlık arazi geniş alan kaplar. Ulaşım, ta- rım, sanayi gibi faaliyetler olumsuz etkilenir.
Cevap C 12.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde hidroelektrik barajlar geniş alan kaplar. Barajların bulunduğu yerler engebeli ve dar vadiler olduğundan seyrek nüfuslanmıştır.
Cevap E
GARANTİ SÖZLEŞMESİ ve KULLANICIYA NOT
Kitabımızı bitirdiğinizde size fayda sağlamadı- ğını düşünüyorsanız ve bu bizden kaynaklan- mışsa talebiniz doğrultusunda kitabın ücretini iade edebiliriz (İade garantili kitap).Kitabımızın fotokopi çekilerek (orijinal kitap dışında her tür- lü hakkımız gasp edilerek) kullanılmasına izin vermiyoruz. Sadece bir sınav için ciddi bir telif ücreti ödüyoruz. Kullandığımız yıl ve sınav- ları ve bunların kitap haline gelmesini hesap ederseniz büyük bir ekonomik yatırım yapıyo- ruz. Bundan dolayı yayın ekibi olarak fotokopi çeken, çektirenlere veya PDF paylaşanlara / indirip kullananlara hakkımızı helal etmiyoruz.
Emeğe saygı istiyoruz. Yayınımızın soruları ÖSYM arşividir. Soruları elektronik ortam ve sosyal ağlarda paylaşan, depolayan veya ya- yan kişiler ÖSYM'nin telifli sorularını paylaştığı için ÖSYM'ye ihbar ediyoruz. ÖSYM yaptırım uyguluyor. Hakkımız ihlal edildiği için biz de ayrı dava açıyoruz. Kara Kutu Kitapları'nın PDF'sini paylaşmayınız. Tespit ettiklerimiz hakkında dava açıyoruz. Birkaç yıl sürecek davayı kaza- namasak bile fotokopi çekenler hukuki olarak ciddi anlamda yorulacaklardır. Bundan dolayı PDF'mizi paylaşmayınız fotokopi çektirmeyiniz.
Gerçekten ekonomik durumunuz bu kitabı ala- bilecek kadar iyi değilse kitaba gücünüz yettiği kadar ödeyiniz o şekilde yollayalım. Bu yazıları fotokopiden okuyorsanız fotokopiyi aldığınız yere iade edip durumu bize bildiriniz, kitabımızı size ücretsiz yollayalım. Fotokopi çeken yere de kitabın orijinalini satarak helal ve hukuki yoldan daha çok kazanç elde etmesi için yardımcı ola- lım. 0539775 48 50 numaralı hat ile iletişime ge- çebilirsiniz. Kitabımızda en küçük bir hata dahi tespit ederseniz lütfen bize bildiriniz. Hata tespit edenleri ödüllendirmekteyiz. Kitaplarımızı belirli periyotlarla güncelliyoruz. Yeni çıkacak baskı- mız için fikir ve önerilerinizi bekliyoruz. Eleştiri- leriniz yolumuzu aydınlatan ışıktır. Önerileriniz varsa 0539 775 48 50 numaralı iletişim hattına WhatsApp'tan bildirirseniz çok memnun oluruz.
Sizi vicdanınızla baş başa bırakıyoruz. Başarı- lar hakka girmeden mücadele edenlerin olsun.
Birlikte başaralım…
İsmail KAYNARCA
İnformal Yayınları & Kara Kutu Yayınları Sa- hibi ve Kurucusu
Sonraki bölümlerin çözümleri kısa bir süre içinde eklenecek.
