1 T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Rehberlik ve Denetim Başkanlığı
TRABZON İL VE İLÇE MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
2012-2013 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI HAZIRLIK ÇALIŞMALARI İLE EĞİTİM-ÖĞRETİM VE YÖNETİM FAALİYETLERİ
REHBERLİK VE DENETİM RAPORU
Raporu Düzenleyen Denetçiler Metin ÇAKIR
İbrahim USLU Ahmet KARABEKMEZ
Harun GÖNCÜ
EYLÜL 2012
i İÇİNDEKİLER
Sayfa
İÇİNDEKİLER………. i
TABLOLAR LİSTESİ……….. iii
GRAFİKLER LİSTESİ……… v
KISALTMALAR……… . vi
1. GİRİŞ……….. 1
2. 6287 SAYILI KANUN GEREĞİ ZORUNLU EĞİTİM SİSTEMİNDEKİ DEĞİŞİKLER KAPSAMINDA YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR……… 3
2.1. 6287 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununda Yer Alan Hususlar………….. 3
2.1. Sonuç ve Öneriler……… 11
3. EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ………. 14
3.1. Öğrenci……… 14
3.1.1. Okullaşma Oranları………. 14
3.1.2. Öğrenci Devamsızlık Durumu……… 23
3.1.3. Öğrenci Sınıf Tekrar Durumu………. 24
3.1.4. Öğrenci Okuldan Ayrılma Durumu……… 25
3.1.5. Öğrenci Ödül Durumu………. 27
3.1.6. Öğrenci Disiplin Durumu……… 28
3.1.7. Özel Eğitim Durumu………... 30
3.1.8. Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri………. 30
3.1.9. Sosyal ve Kültürel Etkinlikler………. 32
3.1.10. Hayat Boyu Öğrenme Kapsamında Yaygın Eğitim Faaliyetleri……… 34
3.1.11. Bursluluk ve Yatılılık Durumu……… 36
3.1.12. Özel Öğretim Durumu………. 37
3.1.13. Okulu Tamamlama……….. 38
3.1.14. İşletmelerde Mesleki Eğitim……… 39
3.1.15. Kız Çocuklarının Okullaşması……… 40
3.1.16. Okur-Yazar Oranlarının Arttırılmasına İlişkin Çalışmalar……… 40
3.2. Başarı ve Eğitim Çıktıları……… 41
3.2.1. Yükseköğretime Geçiş………. 41
3.2.2. Ulusal Sınavlar………. 44
3.2.3. Mesleki ve Teknik Okul Mezunlarının İstihdamı……….. 46
3.2.4. Proje ve Yarışmalar……….. 47
3.3. Eğitim ve Öğretim Ortamları……….. 48
3.3.1. Öğretim Materyalleri……… 48
3.3.2. Bina, Derslik, İkili Öğretim ve Birleştirilmiş Sınıf Durumu…………. 50
3.3.3. Taşımalı Eğitim Durumu……… 52
3.3.4. Okullarda Güvenli Ortamın Sağlanması……… 52
3.3.5. Engelli Öğrencilere Yönelik Olarak Alınan Tedbirler………... 53
3.4. Öğretmen………. 53
3.4.1. Eğitim Bölgesi Zümre Öğretmenler ve Zümre Başkanlar Kurulu…… 53
3.4.2. Öğretmenlerin Hizmetiçi Eğitime Katılma Durumu………. 54
3.4.3. Öğretmenlerin Lisans Üstü Eğitim Durumu………. 56
3.4.4. Öğretmenlerin Denetim ve Soruşturma Durumu..……… 57
3.4.5. Öğretmen Kadro ve Görevlendirme Durumu……… 58
3.4.6. Öğretmenlerin Devamsızlık Durumu………. 60
3.4.7. Öğretmenlerin Ödül Durumu………. 61
3.5. Sonuç ve Öneriler………... 62
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu ii
4. YÖNETİM FAALİYETLERİ……….. 67
4.1. Stratejik Plan……… 67
4.2. Yönetici Kadro Durumu………. 69
4.3. Proje Durumu……….. 70
4.4. Taşınır Mal İşlemleri……… 72
4.5. Önceki Denetimlerde Getirilen Önerilerin Yerine Getirilme Durumu……. 73
4.6. Kamu Kurum/Kuruluş ve STK’larla İşbirliği………. 73
4.7. Yöneticilerin Hizmetiçi Eğitim Durumu……… 73
4.8. Yöneticilerin Ödül ve Ceza Durumu……….. 75
4.9. Soruşturma Sonucu Getirilen Tekliflerin Uygulanma ve Dava Durumu…. 77 4.10. Rehberlik ve Denetim Programı……….. 77
4.11. İl Genelinde Yapılan Ön İnceleme, İnceleme ve Soruşturma Durumu…… 77
4.12. İl Eğitim Denetmenleri Hizmetiçi Eğitim Durumu………... 78
4.13. Öğrenci Başına Düşen harcama……….. 78
4.14. İç Kontrol Sistemi ve İşleyişi……….. 79
4.15. Bilgi İşlem Sistemi ve İşleyişi………. 80
4.16. Destek Personeli (Memur, Hizmetli, vb) Durumu……… 80
4.17. Sonuç ve Öneriler……… 81
5. KAYNAKLARIN ETKİN ve VERİMLİ KULLANIMI……….. 84
5.1. İhtiyaç Fazlası Ücretsiz Ders Kitabı……….. 84
5.2. Yatırımlar ve Yerindeliği……….. 84
5.3. Ödenekler ve Kullanma Durumu………. 85
5.4. Pansiyonlar İçin Tahsis Edilen Ödenekler ve Kullanma Durumu…………. 85
5.5. Ulusal ve Uluslararası Projelerden Aktarılan Mali Kaynaklar ve Kullanımı. 86 5.6. Hibe-Bağışlar ve Kullanımı………. 87
5.7. Taşımalı Eğitim……… 87
5.8. Sonuç ve Öneriler………. 88
6. SONUÇ ve GENEL DEĞERLENDİRME……….. 90
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu iii
TABLOLAR LİSTESİ Sa yfa Tablo 1. Trabzon İli 12 Yıllık Zorunlu Eğitim Planlamasına Göre Fiziki Durum (2012-2013 Öğretim Yılı Başı)……….. 3
Tablo 2. Trabzon İli 12 Yıllık Zorunlu Eğitim Planlamasına Göre Yeni Kayıt Olan Öğrenci Durumu (2012-2013)……… 4
Tablo 3. Trabzon İli İlköğretimi Tamamlayan Öğrencilerin Lise Kademesine Geçiş Durumu (2012-2013)………. 5
Tablo 4. Trabzon İli Okulöncesi Eğitim Kademesi Okullaşma Oranları (2009-2012)… 14 Tablo 5. Trabzon İli İlköğretim Kademesi Okullaşma Oranları (2009-2012)…………. 17
Tablo 6. Trabzon İli Ortaöğretim Kademesi Okullaşma Oranları (2009-2012)………... 20
Tablo 7. Trabzon İli Öğrenci Devamsızlık Durumu (2009-2012)……… 23
Tablo 8. Trabzon İli Öğrenci Sınıf Tekrar Durumu (2009-2012)……… 24
Tablo 9. Trabzon İli Öğrencilerin Okuldan Ayrılma Durumu (2009-2012) …………... 26
Tablo 10. Trabzon İli Ödül Alan Öğrenci Durumu (2009-2012)……….. 27
Tablo 11. Trabzon İli Ceza Alan Öğrenci Durumu (2009-2012)……….. 29
Tablo 12. Trabzon İli Özel Eğitim Durumu (2009-2012)………. 30
Tablo 13. Trabzon İli Öğrenci Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Durumu (2009-2012)……… 31
Tablo 14. Trabzon İli İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Etkinliklere Katılım Durumu (2009-2012)……… 32
Tablo 15. Trabzon İli Genel Ortaöğretim Öğrencilerinin Sosyal Etkinliklere Katılım Durum (2009-2012)……… 33
Tablo 16. Trabzon İli Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Öğrencilerinin Sosyal Etkinliklere Katılım Durum (2009-2012)……….. 33
Tablo 17. Trabzon İli Yaygın Eğitim Faaliyetleri (2009-2012)………. 35
Tablo 18. Trabzon İli Burs Alan Öğrenci Durumu (2009-2012)………... 36
Tablo 19. Trabzon İli Öğrenci Yatılılık Durumu (2009-2012)……….. 36
Tablo 20. Trabzon İli Özel Öğretim Durumu (2009-2012) ……….. 37
Tablo 21. Trabzon İli Öğrencilerin Okulu Tamamlama Durumu (2009-2012)…………. 38
Tablo 22. Trabzon İli İşletmelerde Mesleki Eğitim Durumu (2009-2012)……… 39
Tablo 23. Trabzon İli Genel Ortaöğretimden Yükseköğretime Geçiş Durumu (2009-2012)……… 41
Tablo 24. Trabzon İli Mesleki ve Teknik Ortaöğretimden Yükseköğretime Geçiş Durumu (2009-2012)………. 41
Tablo 25. Trabzon İli İlköğretim Seviye Belirleme Sınavı (SBS) Durumu (2009-2012).. 44
Tablo 26. Trabzon İli Mesleki ve Teknik Okul Mezunlarının İstihdam Durumu (2009-2012)……… 47
Tablo 27. Trabzon İli Projelere Katılım Durumu (2009-2012)……….. 47
Tablo 28. Trabzon İli Yarışmalara Katılım Durumu (2009-2012)...……….. 48
Tablo 29. Trabzon İli Laboratuvar Durumu (2009-2012)……….. 48
Tablo 30. Trabzon İli Kitap-Kitaplık-Kütüphane Durumu (2009-2012)………... 49
Tablo 31. Trabzon İli Ders Kitabı ve Modül Kitapçığı Dağıtım Durumu (2009-2012)…. 49 Tablo 32. Trabzon İli Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayısı (2009-2012)……… 50
Tablo 33. Trabzon İli İkili Öğretim Durumu (2009-2012)………. 51
Tablo 34. Trabzon İli Birleştirilmiş Sınıf Uygulaması Durumu (2009-2012)…………... 51
Tablo 35. Trabzon İli Taşımalı Eğitim Durumu (2009-2012)……… 52
Tablo 36. Trabzon İli Eğitim Bölgesi Zümre Öğretmenleri ve Zümre Başkanları Kurulu Toplantı Dağılımı (2009-2012)……….. 53
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu iv
Tablo 37. Trabzon İli Öğretmenlerin Hizmetiçi Eğitime Katılım Durumu (2009-2012).. 55
Tablo 38. Trabzon İli Öğretmenlerin Lisansüstü Eğitim Durumu (2009-2012)………… 56
Tablo 39. Trabzon İli Öğretmen Denetim Durumu (2009-2012)………... 57
Tablo 40. Trabzon İli Disiplin Cezası Alan Öğretmen Durumu (2009-2012)…………... 57
Tablo 41. Trabzon İli Öğretmen Norm Kadro Durumu (2009-2012)……… 59
Tablo 42. Trabzon İli Öğretmen Devamsızlık Ortalaması (2009-2012) ………... 60
Tablo 43. Trabzon İli Ödül Alan Öğretmenlerin Dağılımı (2009-2012)……… 61
Tablo 44. Trabzon İli Stratejik Plan Hedeflerine Ulaşma Durumu (2010-2012)………... 67
Tablo 45. Trabzon İli Yönetici Kadro ve Görevlendirme Durumu (2009-2012)………... 69
Tablo 46. Trabzon İli AB Projeleri Durumu (2009-2012)………. 71
Tablo 47. Trabzon İli İl/İlçe Milli Eğitim Yöneticilerinin Hizmetiçi Eğitime Katılma Durumu (2009-2012)………. 74
Tablo 48. Trabzon İli Okul/Kurum Yöneticilerinin Hizmetiçi Eğitime Katılma Durumu (2009-2012)……… 74
Tablo 49. Trabzon İli Yöneticilerinin Ödül Durumu (2009-2012)……… 76
Tablo 50. Trabzon İli Yöneticilerinin Disiplin Cezası Durumu (2009-2012)……… 76
Tablo 51. Trabzon İli İnceleme ve Soruşturma Dağılımı (2009-2012)……….. 78
Tablo 52. Trabzon İli İl Eğitim Denetmenleri Hizmetiçi Eğitim Durumu (2009-2012)… 78 Tablo 53. Trabzon İli Öğrenci Başına Düşen Harcama Miktarı (2011-2012)……… 79
Tablo 54. Trabzon İli Destek Personeli Durumu (2009-2012)……….. 80
Tablo 55. Trabzon İli Yatırım Projeleri (2009-2012)………. 84
Tablo 56. Trabzon İli Pansiyon Bütçesi Kullanım Durumu (2009-211)……… 85
Tablo 57. Trabzon İli Proje Kaynakları (2009-2011)………. 86
Tablo 58. Trabzon İli Hibe ve Bağış Kaynakları (2009-2011)……… 87
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu v GRAFİKLER LİSTESİ
Sayfa
Grafik 1. Bağımsız Binası Olan İlkokul ve Ortaokulların Dağılımı (%)……….. 4 Grafik 2. İkili Öğretim Yapan İlkokul ve Ortaokulların Dağılımı (%)……… 4 Grafik 3. Trabzon İli İlköğretimi Tamamlayan Öğrencilerin Lise Kademesine Geçiş
Oranları (2012-2013)……… 5 Grafik 4. Trabzon İli Okulöncesi Eğitim Kademesi Okullaşma Oranlarının Yıllara Göre
Dağılımı (2009-2012)……… 14 Grafik 5. Trabzon İli Okulöncesi Eğitim Kademesi Okullaşma Oranlarının Türkiye ve
Bölgeye Göre Kıyaslaması (2009-2010 Öğretim Yılı)………. 15 Grafik 6. Trabzon İli Okulöncesi Eğitim Kademesi Okullaşma Oranlarının Türkiye ve
Bölgeye Göre Kıyaslaması (2010-2011 Öğretim Yılı)………. 15 Grafik 7. Trabzon İli Okulöncesi Eğitim Kademesi Okullaşma Oranlarının Türkiye ve
Bölgeye Göre Kıyaslaması (2011-2012 Öğretim Yılı)………. 16 Grafik 8. Trabzon İli Okulöncesi Eğitim Kademesi Okullaşma Oranlarının Köy ve Şehir
Dağılımı (2011-2012 Öğretim Yılı)……….. 16 Grafik 9. Trabzon İli İlköğretim Kademesi Okullaşma Oranlarının Yıllara Göre Dağılımı
(2009-2012)………... 18 Grafik 10. Trabzon İli İlköğretim Kademesi Okullaşma Oranlarının Türkiye ve Bölgeye
Göre Kıyaslaması (2009-2010 Öğretim Yılı)……… 18 Grafik 11. Trabzon İli İlköğretim Kademesi Okullaşma Oranlarının Türkiye ve Bölgeye
Göre Kıyaslaması (2010-2011 Öğretim Yılı)……… 19 Grafik 12. Trabzon İli İlköğretim Kademesi Okullaşma Oranlarının Türkiye ve Bölgeye
Göre Kıyaslaması (2011-2012 Öğretim Yılı)……… 19 Grafik 13. Trabzon İli Ortaöğretim Kademesi Okullaşma Oranlarının Yıllara Göre
Dağılımı (2009-2012)……… 20 Grafik 14. Trabzon İli Ortaöğretim Kademesi Okullaşma Oranlarının Türkiye ve Bölgeye
Göre Kıyaslaması (2009-2010 Öğretim Yılı)……… 21 Grafik 15. Trabzon İli Ortaöğretim Kademesi Okullaşma Oranlarının Türkiye ve Bölgeye
Göre Kıyaslaması (2010-2011 Öğretim Yılı)……… 21 Grafik 16. Trabzon İli Ortaöğretim Kademesi Okullaşma Oranlarının Türkiye ve Bölgeye
Göre Kıyaslaması (2011-2012 Öğretim Yılı)……… 21 Grafik 17. Trabzon İli Ortaöğretim Kademesi Net Okullaşma Oranlarının Genel
Ortaöğretim ve Mesleki-Teknik Ortaöğretime Göre Dağılımı (2009-2012)…… 22 Grafik 18. Trabzon İli Öğrenci Sınıf Tekrar Oranları (2009-2012)………... 25 Grafik 19. Trabzon İli Okuldan Ayrılan Öğrencilerin Oranları (2009-2012)……… 26 Grafik 20. Trabzon İli Ödül Alan Öğrencilerin Oranları (2009-2012)……….. 28 Grafik 21. Trabzon İli Bireysel Rehberlik Hizmeti Alan Öğrenci Oranları (2009-2012)…. 31 Grafik 22. Trabzon İli Grup Olarak Rehberlik Hizmeti Alan Öğrenci Oranları (2009-2012)…. 32 Grafik 23. Trabzon İli Öğrencilerinin Sosyal Etkinliklere Katılım Oranları (2009-2012)…. 34 Grafik 24. Trabzon İli Yaygın Eğitim Faaliyetlerinin Dağılımı (2009-2012)……… 35 Grafik 25. Trabzon İli Öğrencilerin Okulu Tamamlama Oranları (2009-2012)……… 38 Grafik 26. Trabzon İli Ortaöğretimden Yükseköğretime Geçiş Oranları (2009-2012)……. 42 Grafik 27. Trabzon İli Yükseköğretime Yerleşme Durumunun Türkiye ve Kıyaslaması (2011) 44 Grafik 28. Trabzon İli ÖSS/YGS Puan Ortalaması Türkiye ve Bölge Kıyaslaması
(2009-2012)………... 45 Grafik 29. Trabzon İli Derslik Başına Düşen Öğrenci Sayılarının Türkiye Kıyaslaması
(2011-2012)……….. 50 Grafik 30. Trabzon İli Yöneticilerin Kadrolu/Görevlendirme Oranları (2009-2012)……… 70 Grafik 31. Trabzon İli AB Projeleri ve Katılımcı Dağılımı (2009-2012)……….. 71 Grafik 32. Trabzon İli Yöneticilerin Hizmetiçi Eğitime Katılma Oranları (2009-2012)…... 75
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu vi KISALTMALAR
AB : Avrupa Birliği AR-GE : Araştırma Geliştirme Bakanlık : Milli Eğitim Bakanlığı
Başkanlık : Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik ve Denetim Başkanlığı
BT : Bilgi Teknolojileri BTS : Bilgi Teknolojisi Sınıfı ÇPL : Çok Programlı Lise
DMK : 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu EML : Endüstri Meslek Lisesi
İl : Trabzon İli
LYS : Lisans Yerleştirme Sınavı MEB : Millî Eğitim Bakanlığı
METEF : Mesleki ve Teknik Eğitim Fuarı MEM : Millî Eğitim Müdürlüğü
MYO : Meslek Yüksek Okulu
OKS : Ortaöğretim Kurumları Sınavı OYP : Ortaöğretime Yerleştirme Puanı ÖSS : Öğrenci Seçme Sınavı
RAM : Rehberlik Araştırma Merkezi SBS : Seviye Belirleme Sınavı STK : Sivil Toplum Kuruluşları YGS : Yükseköğretime Geçiş Sınavı YİBO : Yatılı İlköğretim Bölge Okulu YÖK : Yüksek Öğretim Kurulu
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu vii T.C.
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI Rehberlik ve Denetim Başkanlığı
Sayı : 9000/20, 33, 5, 9 12/10/2012 Konu : Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri
İnceleme-Denetim ve Değerlendirme Raporu
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞINA
1. GİRİŞ
Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve ilçe milli eğitim müdürlüklerinin, Bakanlığın amaç ve hedefleri doğrultusunda sunduğu hizmetlerin denetimi, 10-28 Eylül 2012 tarihleri arasında, aşağıda belirtilen kapsam, yöntem, varsayımlar ve sınırlılıklar dahilinde, taraflarla işbirliği içerisinde gerçekleştirilmiş olup, denetim süreci boyunca gerekli rehberlik ve yönlendirme yapılarak, denetim bulguları raporun ilgili bölümlerinde değerlendirilmiş ve ortaya çıkan sonuca göre çözüm önerileri getirilmiştir.
1.1. Denetimin Kapsamı ve Alanı
Denetimin kapsamını; 6287 sayılı Kanun gereği 12 yıllık zorunlu eğitimin uygulanmasına ilişkin hazırlık ve planlama çalışmaları ile eğitim ve öğretim faaliyetleri (öğrenci, başarı ve eğitim çıktıları, eğitim-öğretim ortamları ve öğretmen bileşenlerinde), yönetim faaliyetleri, kaynakların etkin ve verimli kullanılması oluşturmaktadır.
Denetimin alanını ise; Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü ve 17 ilçe milli eğitim müdürlüğü (Akçaabat, Araklı, Arsin, Beşikdüzü, Çarşıbaşı, Çaykara, Dernekpazarı, Düzköy, Hayrat, Köprübaşı, Maçka, Of, Sürmene, Şalpazarı, Tonya, Vakfıkebir ve Yomra) oluşturmaktadır.
1.2. Denetimin Dayanakları
Denetimin yasal dayanaklarını, bir refah hizmeti olan eğitim hizmetinin sunulmasına yönelik olarak Türkiye Cumhuriyeti anayasasının 42 ve 123’üncü maddesi, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu, 652 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve ilgili diğer düzenlemelerde yer alan hükümler ile Bakanlık Makamının 16/08/2012 tarihli ve B.08.0.RDB.0.02.00.00/5160 sayılı onayı ve 28/08/2012
tarihli ve B.08.0.RDB.0.02.00.00/5331 sayılı görevlendirme emri oluşturmaktadır.
1.3. Denetim Metodolojisi
Denetim kapsamına giren konularda süreç ve sonuç denetimi yapılmıştır. Sonuç denetimiyle ilgili olarak; denetim kapsamında yer alan konular bazında, belli parametreler ve değişkenler
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu 2 dikkate alınarak bir veri toplama aracı geliştirilmiş ve sonuçlar bu araçla alınarak değerlendirilmiştir. Süreç denetimiyle ilgili olarak ise; denetim kapsamına giren konularda süreç olarak nitelendirilen boyutlarda birebir incelemeler yapılmıştır. Süreç denetiminde, o sürece ait sonuçlar da değerlendirilerek bütüncül bir yaklaşımla sonuca gidilmiş ve önerilerde bulunulmuştur.
Denetim başlangıcında, İl Milli Eğitim Müdürlüğü yöneticileri ve ilçe milli eğitim müdürleri ile toplantı yapılarak, denetimin amacı ve yöntemi konusunda bilgilendirme yapılmıştır.
Ayrıca, denetim sonunda, taraflarla bir paylaşım toplantısı düzenlenerek ulaşılan sonuçlar ve tespit edilen hususlar birlikte değerlendirilmiştir. Denetim sürecinde, taraflarla sürekli işbirliği yapılmış ve gerekli görülen konularda rehberlik ve yönlendirmeler yapılmıştır. Taslak rapor, İl’e gönderilerek, sorumlu birim ve yöneticilerin görüşleri alınmış, gerekçeli itirazlar değerlendirilerek mutabakat sağlanmıştır.
1.4. Denetimin Varsayımları ve Sınırlılıkları
Denetim etkinliklerinde, sonuçlara ilişkin olarak İl Milli Eğitim Müdürlüğünden alınan verilerin doğru olduğu varsayılmış ve denetim, kapsam ve alanla sınırlı tutulmuştur.
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu 3 2. 6287 SAYILI KANUN GEREĞİ ZORUNLU EĞİTİM SİSTEMİNDEKİ
DEĞİŞİKLER KAPSAMINDA YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR 2.1. 6287 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununda Yer Alan Hususlar
6287 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik yapılmasına dair Kanun ve Kanunun uygulanmasına ilişkin 09.05.2012 tarih ve 401 (2012/20) sayılı Genelge ile bu hususta Bakanlık talimatlarında yer alan hususlara ilişkin olarak, il genelinde ve ilçeler bazında yapılan incelemede genel olarak eğitim ve öğretimi aksatacak bir durumun söz konusu olmadığı anlaşılmıştır.
12 yıllık zorunlu eğitime geçiş için yapılan hazırlık ve planlama sonucunda, 2012-2013 öğretim yılı başı itibariyle, ilkokul ve ortaokul kademelerine göre fiziki durum Tablo 1’de gösterilmiştir.
Tablo 1. Trabzon İli 12 Yıllık Zorunlu Eğitim Planlamasına Göre Fiziki Durum (2012-2013 Öğretim Yılı Başı)
İlkokul Ortaokul İmam Hatip Orta Okulu
Bağımsız Binası Olan
İlkokul Sayısı
Ortaokulla Birlikte Aynı Binayı
Kullanan İlkokul
Sayısı
Derslik Başına Düşen Ortalama Öğrenci Sayısı
Bağımsız Binası Olan
Ortaokul Sayısı
İlkokulla Birlikte Aynı Binayı
Kullanan Ortaokul Sayısı
Liseyle Birlikte Aynı Binayı Kullanan Ortaokul Sayısı
Derslik Başına Düşen Ortalama Öğrenci Sayısı
Bağımsız Binası Olan İmam Hatip Ortaokulu
Sayısı
İmam Hatip Lisesiyle
Birlikte Aynı Binayı
Kullanan İmam Hatip
Ortaokulu Sayısı
Tekli Öğretim Yapılan İkili Öğretim Yapılan Toplam Tekli Öğretim Yapılan İkili Öğretim Yapılan Toplam Tekli Öğretim Yapılan İkili Öğretim Yapılan Toplam Tekli Öğretim Yapılan İkili Öğretim Yapılan Toplam Tekli Öğretim Yapılan İkili Öğretim Yapılan Toplam Tekli Öğretim Yapılan İkili Öğretim Yapılan Toplam Tekli Öğretim Yapılan İkili Öğretim Yapılan Toplam
77 15 92 157 13 170 22 53 9 62 157 13 170 0 0 0 19 5 0 5 5 6 11 Kaynak: Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü Verilerinden Düzenlendi (Eylül 2012)
Veriler incelendiğinde, 2012-2013 öğretim yılı başı itibariyle yapılan planlamaya göre, ilkokulların büyük çoğunluğunun ortaokulla birlikte aynı binayı kullandığı, bağımsız binası olan ilkokul sayısının 92, ortaokul sayısının 62 ve imam hatip ortaokulu sayısının da 5 olduğu, 11 imam hatip ortaokulunun ise imam hatip lisesiyle birlikte aynı binayı kullandığı, derslik başına ilkokullarda 22 ve ortaokullarda 19 öğrenci düştüğü görülmektedir. Bu okulların çoğunluğunda tekli öğretim yapılmaktadır. Okul kademeleri ve türleri bazında bağımsız binası olan okulların dağılımı Grafik 1’de, tekli öğretim yapan okulların dağılım da Grafik 2’de gösterilmiştir.
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu 4 Grafik 1. Bağımsız Binası Olan İlkokul ve Ortaokulların Dağılımı (%)
35,11 64,89
İlkokul
Bağımsız Binası Olan İlkokul
Ortaokulla Birlikte Aynı Binayı Kullanan İlkokul
26,72 73,28
Ortaokul
Bağımsız Binası Olan Ortaokul İlkokulla Birlikte Aynı Binayı Kullanan Ortaokul
Kaynak: Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü Verilerinden Düzenlendi (Eylül 2012)
Grafik 2. İkili Öğretim Yapan İlkokul ve Ortaokulların Dağılımı (%)
89,02 10,98
Tekli öğretim yapılan Okul İkili Öğretim Yapılan Okul
Kaynak: Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü Verilerinden Düzenlendi (Eylül 2012)
12 yıllık zorunlu eğitimle getirilen yaş düzenlemesine göre yeni kayıt olan öğrencilerin durumu Tablo 2’de gösterilmiştir.
Tablo 2. Trabzon İli 12 Yıllık Zorunlu Eğitim Planlamasına Göre Yeni Kayıt Olan Öğrenci Durumu (2012-2013)
66 Ay ve Üstü Öğrencilerin Durumu 60-66 Ay Arası Öğrencilerin Durumu
E-Okul Sisteminden Yeni Kayıt Olan Öğrenci Sayısı
Kayıt Olduğu Halde Gelmeyen Öğrenci Sayısı
Gelmeyen Öğrenci Sayısının Yeni Kayıt Öğrenci Sayısına Oranı (%) 60-66 Ay Yaş grubundaki Çocuk Sayısı (Çağ Nüfusu) Velisinin İsteğiyle Kayıt Olmak İsteyen Öğrenci Sayısı 60-66 Arası Kayıt Olan Öğrenci Sayısının 66 Ay ve Üstü Kayıt Olan Öğrenci sayısına Oranı (%)
Rapor Alarak Gelmeyen Rapor Almadığı Halde Gelmeyen Toplam Gelmeyen
11997 357 3 360 3 5328 258 2,1
Kaynak: Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü Verilerinden Düzenlendi (Eylül 2012)
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu 5 Denetim dönemi itibariyle, e-okul sisteminden ilkokul birinci sınıfa yeni kayıt olan öğrencilerin %3’ü (360 öğrenci) okula gelmemiştir. Bu öğrencilerden 357’si rapor almasına rağmen 3’ü herhangi bir mazeret beyan etmemiştir. Henüz ders yılının başlangıcı olduğundan, bu öğrencilerin okula gelip gelmeyeceği kesin değildir. Diğer taraftan, 60-66 ay arasındaki çocukların %2,1’i de kendi isteğiyle kayıt yaptırmıştır.
2012-2013 öğretim yılı başı itibariyle, ilköğretim kademesini tamamlayan öğrencilerin lise kademesine geçiş durumları sayısal olarak Tablo 3’te, oransal olarak da Grafik 3’te gösterilmiştir.
Tablo 3. Trabzon İli İlköğretimi Tamamlayan Öğrencilerin Lise Kademesine Geçiş Durumu (2012-2013)
8. Sınıfı Tamamlayan Öğrenci Sayısı
Liseye Geçiş Yapan (Kayıt Olan) Öğrenci Sayısı Liseye (9. sınıfa) Kayıt Olan
Öğrenci Sayısının 8.Sınıfı
Tamamlayan Öğrenci Sayısına
Oranı (%) Genel Lise Mesleki ve
Teknik Lise
Açık Öğretim
Lisesi
Toplam
16924 5311 6312 3176 14799 87,4
Kaynak: Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü Verilerinden Düzenlendi (Eylül 2012)
Grafik 3. Trabzon İli İlköğretimi Tamamlayan Öğrencilerin Lise Kademesine Geçiş Oranları (2012-2013)
Kaynak: Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü Verilerinden Düzenlendi (Eylül 2012)
Tablo 3 ve Grafik 3’te dikkat çeken en önemli durum, 8’inci sınıfı tamamlayan öğrencilerin
%87,4’ünün liseye kayıt olması ve bu oranın içinde açık öğretim liselerinin %21,46 ile önemli bir yer tutmasıdır. Denetim dönemi itibariyle liseye kayıtların devam ettiği dikkate alındığında, bu oranın biraz daha yükseleceği beklenmektedir. Ancak, açık öğretim liselerine
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu 6 bu kadar fazla öğrencinin kayıt yaptırması, anlamlı bulunmuş ve üzerinde çalışılması gereken bir durum olarak değerlendirilmiştir.
12 yıllık zorunlu eğitime geçişe yönelik yapılan düzenleme ve planlamalar sonucunda, yeni okullar yapılması ve yeni derslikler oluşturulması yoluyla, bir önceki öğretim yılında 6036 olan derslik sayısı 6154’e çıkarılmış, derslik başına düşen öğrenci sayısı da 23,5’tan 22,36’ya düşürülmüştür. Yapılan bu düzenleme sonucunda, tüm okullarda tekli öğretime geçilebilmesi için, 315 dersliğe daha ihtiyaç olduğu anlaşılmaktadır.
Personel bazında yapılan değerlendirme neticesinde, 12 yıllık zorunlu eğitimle yapılan planlama sonucuna göre, il genelinde toplam 457 öğretmenin norm kadro fazlası olduğu ve bunun büyük çoğunluğunu (324 öğretmen) sınıf öğretmenliği alanının oluşturduğu dikkat çekmiştir. Yapılan inceleme ve sorgulamada, norm kadroya göre fazlalıkların ihtiyaç olan okullarda görevlendirme ve alan değişikliği ile derslik ve öğrenci durumuna göre yeni şube oluşturma yoluyla azaltılmaya çalışıldığı anlaşılmıştır.
İlçelerde yerinde yapılan inceleme ve sorgulamalarda tespit edilen hususlar aşağıdaki gibi özetlenmiştir:
Akçaabat İlçesinde; bağımsız binası olan ve tekli öğretim yapan 18 ilkokul ve 11 ortaokulun olduğu; aynı binayı kullanan ve tekli öğretim yapan 27 ilkokul ve ortaokul ile ikili öğretim yapan 1 ilkokul ve ortaokulun bulunduğu, ayrıca imam hatip lisesiyle birlikte aynı binayı kullanan ve tekli öğretim yapan 1 imam hatip ortaokulunun olduğu; lise bazında ise 4 anadolu lisesi, 4 meslek lisesi, 1 fen lisesi, 1 genel lise ve 1 imam hatip lisesi ile 2 özel bulunduğu;
derslik sayılarının yeterli olduğu ve ilkokullarda derslik başına düşen öğrenci sayısının ortalama 26 olduğu; aynı binada öğretim yapan ilkokul ile ortaokulun öğrenci giriş ve çıkışları ile bahçelerinde çeşitli düzenlemelerin yapıldığı, ancak tam anlamıyla bir ayrımın yapılamadığı görülmüştür.
Araklı İlçesinde; bağımsız binası olan 4 ilkokul ve 5 ortaokulla aynı binada 12 ilkokul ile 12 ortaokul bulunmaktadır. Ayrıca, imam hatip lisesi binasında 1 imam hatip ortaokulu açılmıştır. Sadece 1 ilkokulda ikili öğretim yapılmakta, diğer okullarda tekli öğretim yapılmaktadır. Öğrenci sayılarına göre derslik sayılarının, beklenen düzeyde olmasa da, yeterli olduğu ve derslik başına ortalama ilkokulda 31, ortaokulda ise 34 öğrenci düştüğü, örneklem yoluyla seçilen okulların ziyareti sırasında öğrenci giriş ve çıkışları ile bahçelerde ilkokul ve ortaokula göre düzenlemelerin planlandığı, ancak binaların ortak kullanım alanlarının uygun inşa edilmediği için tam anlamıyla bir ayrımın yapılamadığı görülmüştür.
Arsin İlçesinde; aynı binada 12 ilkokul ve 12 ortaokul bulunmaktadır. Ayrıca, Halk Eğitim Merkezi binasında bir imam hatip ortaokulu açılmıştır. Okulların tamamında tekli öğretim yapılmasına karşın, 5 okulda birleştirilmiş sınıf uygulaması vardır. Öğrenci sayılarına göre derslik sayılarının yeterli olduğu ve derslik başına ortalama ilkokulda 22 ortaokulda 24 öğrenci düştüğü, örneklem yoluyla seçilen okulların ziyareti sırasında öğrenci giriş ve
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu 7 çıkışları ile bahçelerde ilkokul ve ortaokula göre düzenlemelerin planlandığı, ancak tam anlamıyla bir ayrımın yapılamadığı görülmüştür.
Beşikdüzü İlçesinde; aynı bahçe içerisinde bağımsız binası olan bir ilkokul ve bir ortaokulun bulunduğu, buna karşın 4 ilkokul ve 4 ortaokulun aynı binayı kullandığı, imam hatip ortaokulunun ise Halk Eğitim Merkezi binasında faaliyete başladığı, tüm okullarda tekli öğretimin, bir okulda ise birleştirilmiş sınıf uygulamasının yapıldığı, öğrenci sayılarına göre derslik sayılarının yeterli olduğu ve derslik başına ortalama 20 öğrenci düştüğü, öğrenci giriş ve çıkışları ile bahçelerde ilkokul ve ortaokula göre düzenlemelerin planlandığı, ancak tam anlamıyla bir ayrımın yapılamadığı görülmüştür. Ayrıca, İmam Hatip Lisesinin Müftülüğe bağlı bir binada eğitim ve öğretim yaptığı ve binanın fiziki olarak okul kültürünü yansıtacak nitelikte olmadığı, bununla birlikte imam hatip lisesi açılması amacıyla karkas halindeki bir binanın Bakanlığa devredildiği anlaşılmıştır.
Çarşıbaşı İlçesinde; bağımsız binası olan ve tekli öğretim yapan 4 ilkokul, 2 ortaokul ve 1 imam hatip ortaokulu; aynı binayı kullanan ve tekli öğretim yapan 5 ilkokul ve ortaokul vardır. İkili öğretim yapan hiçbir ilkokul yoktur. METEM, genel lise ve sağlık meslek lisesi olmak üzere toplam 3 lise bulunmaktadır. Derslik sayıları yeterlidir ve ilkokullarda derslik başına düşen öğrenci sayısı ortalama 16’dır. Aynı binada öğretim yapan ilkokul ile ortaokulun öğrenci giriş ve çıkışları ile bahçelerinde çeşitli düzenlemelerin yapıldığı, ancak tam anlamıyla bir ayrımın yapılamadığı görülmüştür.
Çaykara İlçesinde; örneklem olarak seçilen okullarda yapılan incelemeler ve İlçe Millî Eğitim Müdürlüğünden alınan bilgiler doğrultusunda, İlçede tek binası bulunan 3 ilköğretim okulunun, aynı bina içinde yapılan düzenlemelerle ilkokul ve ortaokul olarak bir arada eğitim öğretim vermeye başladığı, ek binası bulunmayan bu okulların yakın zamanda ayrılmasının mümkün olmadığı, aynı bahçe içerisinde iki ayrı binası bulunan 2 ilköğretim okulunun ise ilkokul ve ortaokul olarak ayrı binalarda faaliyete başladığı, bahsi geçen 5 ilköğretim kurumunda (ilkokul-ortaokul) taşımalı eğitim yapıldığı, ilçede birleştirilmiş sınıf eğitimi uygulaması yapılan bir ilkokulun bulunduğu, bir imam hatip ortaokulunun İmam Hatip Lisesi bünyesinde açıldığı görülmüştür. İlçede bulunan 4 lise ihtiyacı karşılayabilecek kapasitededir.
Yapılan denetim ve incelemeler de bir arada eğitim verecek olan ilköğretim kurumlarında, öğrencilerin fiziki gelişimleri dikkate alınarak, imkanlar ölçüsünde gerekli düzenlemelerin yapıldığı gözlenmiştir. Tüm okullarda tekli öğretim yapılmakta olup, derslik ihtiyacı bulunmamakta ve derslik başına ortalama 24 öğrenci düşmektedir.
Bu tespitlerin yanı sıra, Uzungöl Beldesinde bulunan Uzungöl İlköğretim Kurumunda yapılan incelemelerde, okulun ilkokul ve ortaokul olarak bir arada eğitim verecek şekilde planlandığı, ancak Uzungöl Belde Belediyesi ve İl Özel Çevre Kurulu tarafından okula ait ek prefabrik binanın, Uzun Göl’ün görünümünü (siluetini) bozduğu gerekçesiyle yıkılmasının kararlaştırıldığı, Okulun ek prefabrik binasının yıkılmasıyla okulda derslik ihtiyacının olacağı görülmüştür. Fakat, Uzungöl Beldesinde Bakanlığımız taşınmaz kayıtları arasında bulunan
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu 8 Uzungöl Eski İlkokul binasının bulunduğu, bu binanın 1998 yılından bu tarafa Uzungöl Jandarma Karakolu tarafından kullanıldığı, Bakanlığımız tarafından İçişleri Bakanlığına resmi bir devir-teslim yapılmadığı, Jandarma Karakolu olarak kullanılan bu binanın tekrar İlkokul olarak kullanıma açılmasının beldedeki okul sorunu çözeceği anlaşılmıştır.
Dernekpazarı İlçesinde; İlçe merkezinde aynı binayı kullanan bir anaokulu, bir arada eğitim ve öğretim yapılan bir ilkokul ve bir ortaokul ile bir lise olmak üzere toplam 4 okul bulunmaktadır. Yapılan incelemelere göre binanın bitişik iki bloktan oluştuğu, anaokulu ile ilkokul ve ortaokulun bir blokta, lisenin ise diğer blokta yerleştiği, anaokulu ile lisenin giriş- çıkışlarının ayrı olduğu, ancak ilkokul ve ortaokulun giriş çıkışlarının aynı olduğu, ayrıca tüm okulların aynı bahçeyi kullandığı görülmüştür. Buna rağmen, öğrencilerin fiziki gelişimleri dikkate alınarak, imkanlar ölçüsünde düzenlemelerin yapıldığı gözlenmiştir. İkili öğretim yapan ilköğretim ve ortaöğretim kurumu bulunmayan ilçede, derslik başına ortalama ilköğretimde 21, ortaöğretimde ise 9 öğrenci düştüğü, mevcut öğrenci sayılarına göre derslik ihtiyacının bulunmadığı anlaşılmıştır.
Düzköy İlçesinde; bağımsız binası olan ve tekli öğretim yapan 5 ilkokul, aynı binayı kullanan 12 ilkokul ve ortaokul ile 3 lise vardır. İkili öğretim yapan hiçbir okul bulunmamaktadır. Derslik sayıları yeterlidir ve ilkokullarda derslik başına düşen öğrenci sayısının ortalama 16’dır. Aynı binada öğretim yapan ilkokul ile ortaokulun öğrenci giriş ve çıkışları ile bahçelerinde çeşitli düzenlemelerin yapıldığı, ancak tam anlamıyla bir ayrımın yapılamadığı görülmüştür.
Hayrat İlçesinde; bağımsız binası olan bir ilkokul, aynı binayı kullanan 4 ilkokul ve 4 ortaokul, ayrıca bağımsız binası olan imam hatip ortaokulu vardır. Örneklem olarak seçilen okullarda yapılan incelemelere ve İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü yetkililerinden alınan bilgilere göre; İlçede birleştirilmiş sınıf uygulayan bir ilkokul bulunmaktadır. Hayrat İMKB YİBO binasında İlkokul ve Ortaokul öğrencilerinin fiziki gelişim özellikleri dikkate alınarak, öğrencilerin öğrenim görecekleri katlar, giriş ve çıkış kapıları ayrılmıştır. Diğer İlköğretim Okulları her ne kadar İlkokul ve Ortaokul olarak ayrılmışsa da Okul binaları ve bahçeleri bölünememiştir. Buna karşın, bir arada eğitim verecek olan ilköğretim kurumlarında, ilkokul 1.sınıf öğrencilerinin fiziki gelişimleri dikkate alınarak, imkânlar ölçüsünde düzenlemelerin yapıldığı, ilkokulların giriş ve 1. Katlarda, ortaokulların ise üst katlarda öğrenim görmesi yönünde planlamaların yapıldığı gözlenmiştir. Öğrenci sayılarına göre derslik sayılarının yeterli olduğu ve derslik başına ortalama 15 öğrenci düştüğü, ilçede yeni derslik ihtiyacının olmadığı görülmüştür.
Köprübaşı İlçesinde; aynı binalarda 3 ilkokul ve 3 ortaokul bulunmaktadır. İkili öğretim yapılan okul yoktur. Öğrenci sayılarına göre derslik sayılarının yeterli olduğu ve derslik başına ortalama ilkokulda 16 ortaokulda 10 öğrenci düştüğü, okulların ziyareti sırasında öğrenci giriş ve çıkışları ile bahçelerde ilkokul ve ortaokula göre düzenlemelerin planlandığı, ancak tam anlamıyla bir ayrımın yapılamadığı görülmüştür. Diğer taraftan, öğrenci sayıları ve
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu 9 derslik sayıları incelendiğinde, kamu kaynaklarının etkin kullanılması açısından, iyi bir planlamaya yapılması durumunda, iki binada bağımsız bir ilkokul ve bir ortaokulun ihtiyacı karşılayabileceği ve bir binanın ise boşaltılabileceği değerlendirilmektedir.
Maçka İlçesinde; bağımsız binası olan ve tekli öğretim yapan 6 ilkokul ve 2 ortaokul, aynı binayı kullanan ve tekli öğretim yapan 3 ilkokul ve ortaokul ile imam hatip lisesiyle aynı binayı kullanan bir imam hatip ortaokulu vardır. İkili öğretim yapan ve aynı binayı kullanan hiçbir ilkokul ve ortaokul yoktur. Derslik sayıları yeterlidir ve ilkokullarda derslik başına ortalama 18 öğrenci düşmektedir. Aynı binada öğretim yapan ilkokul ile ortaokulun öğrenci giriş ve çıkışları ile bahçelerinde çeşitli düzenlemelerin yapıldığı, ancak arzu edilen fiziki yapıda tam anlamıyla bir ayrımın yapılamadığı tespit edilmiştir.
Merkez İlçesinde; bağımsız binası olan ve tekli öğretim yapılan 77 ilkokul, 53 ortaokul ve 5 imam hatip ortaokulu ile ikili öğretim yapılan 15 ilkokul ve 9 ortaokul; aynı binayı kullanan ve tekli öğretim yapılan 157, ikili öğretim yapılan 13 ilkokul ve ortaokul; ayrıca, imam hatip lisesiyle aynı binayı kullanan ve tekli öğretim yapılan 5, ikili öğretim yapılan 6 imam hatip ortaokulu vardır. Bu planlamaya göre, ilkokul ve ortaokullar bazında derslik sayısı yeterli olup, derslik başına düşen ortalama öğrenci sayısı 20’dir. Örneklem olarak seçilen okullarda yapılan incelemelerde, öğrenci giriş ve çıkışları ile bahçelerde ilkokul ve ortaokula göre düzenlemelerin planlandığı, ancak tam anlamıyla bir ayrımın yapılamadığı görülmüştür.
Of İlçesinde; bağımsız binası olan iki ilkokul, ortaokulla birlikte aynı binayı kullanan 14 ilkokul ve 14 ortaokul, ayrıca imam hatip lisesiyle aynı binayı kullanan 1 imam hatip ortaokulu vardır. Bir ilkokul ve bir ortaokulda (aynı binayı kullanan) ikili öğretim yapılmakta, diğer okullarda ise tekli öğretim yapılmaktadır. İlçe merkezinde yer alan 2 ilköğretim okulunun kademeli ilkokula, 1 ilköğretim okulunun da kademeli ortaokula dönüştürülmesi planlanmıştır. Örneklem olarak seçilen okullarda yapılan incelemede, bir arada eğitim verecek olan okullarda, öğrencilerin fiziki gelişimleri dikkate alınarak, imkânlar ölçüsünde düzenlemelerin yapıldığı tespit edilmiştir. Derslik başına düşen öğrencisi sayısının ortalama 25 olduğu ilçede, imam hatip ortaokulu ve ikili öğretim yapılan 28 Şubat İlkokul/Ortaokulu dışında derslik ihtiyacının olmadığı görülmüştür.
Sürmene İlçesinde; bağımsız binası olan 7 ilkokul ve 6 ortaokul bulunmakla birlikte, 5 ilkokul ve 5 ortaokul aynı binada hizmet vermektedir. İkili öğretim yapan sadece 1 okul (aynı binada bir ilkokul ve bir ortaokul) vardır. Ayrıca bir ilkokul binasında imama hatip ortaokulu açılmıştır. Öğrenci sayılarına göre derslik sayılarının yeterli olduğu ve derslik başına ortalama ilkokulda 16 ortaokulda 22 öğrenci düştüğü, örneklem yoluyla seçilen okulların ziyareti sırasında öğrenci giriş ve çıkışları ile bahçelerde ilkokul ve ortaokula göre düzenlemelerin planlandığı, ancak tam anlamıyla bir ayrımın yapılamadığı görülmüştür.
Şalpazarı İlçesinde; bağımsız binası olan bir ilkokul ve bir ortaokul olmasına karşın, 4 ilkokul ve 4 ortaokulun aynı binayı kullandığı, bir imam hatip ortaokulunun imam hatip lisesiyle aynı binada faaliyete başladığı, tüm okullarda tekli öğretim yapıldığı ve birleştirilmiş
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu 10 sınıf uygulaması yapılan okulun bulunmadığı, öğrenci sayılarına göre derslik sayılarının oldukça yeterli olduğu ve derslik başına ortalama 15 öğrenci düştüğü, öğrenci giriş ve çıkışları ile bahçelerde ilkokul ve ortaokula göre düzenlemelerin planlandığı, ancak okullara farklı kimlik katacak şekilde bir düzenlemenin yapılamadığı görülmüştür.
Tonya İlçesinde; bağımsız binası olan bir ilkokul ve bir ortaokulun olduğu, 4 ilkokul ve 4 ortaokulun aynı binayı kullandığı, bir imam hatip ortaokulunun imam hatip lisesiyle aynı binada faaliyete başladığı, tüm okullarda tekli öğretim yapıldığı ve birleştirilmiş sınıf uygulaması yapılan okulun bulunmadığı, özel durumu olan bir okul dışında, öğrenci sayılarına göre derslik sayılarının fazlasıyla yeterli olduğu (derslik başına ortalama 13 öğrenci düşmektedir), öğrenci giriş ve çıkışları ile bahçelerde ilkokul ve ortaokula göre düzenlemelerin planlandığı, ancak okullara farklı kimlik katacak şekilde bir düzenlemenin yapılamadığı görülmüştür. Ancak, İlçeye 5 km uzaklıkta ve taşıma merkezi olan Hoşarlı İlkokulu ve Ortaokulunda derslik ihtiyacı nedeniyle ana sınıflarının oluşturulmasında sıkıntı yaşandığı tespit edilmiştir. İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü ve Okul müdürlüğü tarafından, Okula yaklaşık 400 m uzaklıktaki Sağlık Ocağının boş lojmanının ana sınıflarına dönüştürülmesinin tasarlandığının beyanı üzerine lojman binasında görsel olarak yapılan incelemede, oluşturulması düşünülen ana sınıfları için kalorifer sistemi kurulmasının imkansız olduğu ve binanın ciddi bir onarım gerektirdiği anlaşıldığından, bunun yerine, kısa vadeli olarak müdür odasının ana sınıfına dönüştürülmesinin ve uzun vadeli olarak da mevcut binaya ek derslikler yapılmasının daha uygun olacağı değerlendirilmiş ve yöneticiler bu yönde yönlendirilmiştir.
Vakfıkebir İlçesinde; bağımsız binası olan bir ilkokul ve bir ortaokul olmasına karşın, 9 ilkokul ve 9 ortaokulun aynı binayı kullandığı, bir imam hatip ortaokulunun da imam hatip lisesi binasında faaliyete başladığı, tüm okullarda tekli öğretim yapıldığı, bir okulda ise birleştirilmiş sınıf uygulamasının olduğu, öğrenci sayılarına göre derslik sayılarının yeterli olduğu ve derslik başına ortalama 22 öğrenci düştüğü, öğrenci giriş ve çıkışları ile bahçelerde ilkokul ve ortaokula göre düzenlemelerin yapıldığı, ancak okullara farklı kimlik katacak şekilde bir düzenlemenin yapılamadığı görülmüştür. Bununla birlikte, öğrenci yoğunluğunun yaşandığı Kemaliye İlkokulu binasının çok eski olduğu ve 2009 yılında Trabzon Valiliği Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü (Mülga) tarafından onarım maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle, ileriye yönelik olarak mevcut binanın yıkılıp yeniden yapılmasının daha uygun olacağı yönünde görüş verildiği anlaşılmıştır. Ancak, bu güne kadar, bu okulun yıkılıp yeniden yapılması yatırım programına alınmamıştır.
Yomra İlçesinde; aynı binada 8 ilkokul ile 8 ortaokul ve bağımsız binası olan 3 ilkokul ile 1 ortaokul bulunmaktadır. İkili öğretim yapan sadece, aynı binayı kullanan 1 ilkokul ve 1 ortaokul vardır. Öğrenci sayılarına göre derslik sayılarının yeterlidir ve derslik başına ortalama ilkokulda 26 ortaokulda 24 öğrenci düşmektedir. Örneklem yoluyla seçilen okulların ziyareti sırasında öğrenci giriş ve çıkışları ile bahçelerde ilkokul ve ortaokula göre düzenlemelerin planlandığı, ancak tam anlamıyla bir ayrımın yapılamadığı görülmüştür.
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu 11 Yukarıda belirtilenlerin dışında, gerek il merkezinde ve gerekse ilçelerdeki okullarda ve özellikle de birinci sınıflarda yapılan inceleme ve sorgulamalarda;
Yaş gruplarının farklı olmasından kaynaklı olarak, Bakanlık tarafından hazırlanan öğretim materyallerinin kullanılmasında ve ders etkinliklerinin yapılmasında öğrencilerin farklı tepkiler verdiği, bir grubun çok hızlı, bir gurubun ortalama hızda ve bir grubun da çok yavaş kaldığı, Birleştirilmiş sınıf uygulaması yapılan ilköğretim okullarında yeni uygulamaya konan Oyun ve Fiziki Etkinlikler dersinde, uygulama sürecinde, birinci sınıf dışındaki diğer öğrencilerin dikkatinin dağıldığı,
8’inci sınıfı bitiren öğrencilerin ortaöğretime (örgün veya yaygın) kayıt yaptırıp yaptırmadığının ilçe milli eğitim müdürlüklerince e-okul modülünden sorgulanamadığı, bu durumun da öğrencilerin ortaöğretime kayıt durumlarının takibatını zorlaştırdığı,
Yeni ders çizelgesine göre, taşıma merkezi okullarda öğrenim gören 5’inci sınıf öğrencilerinin diğer öğrencilere göre bir veya iki ders saati geç çıkması, aynı araçla gelen diğer öğrencilerin beklemesinde neden olduğundan, bekleyen öğrencilere yaptırılacak etkinlikler ve sorumluların belirlenmesinde belirsizliklerin olduğu,
Yeni uygulanacak ders çizelgelerinde, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi dersinin ders saatinin 3 saatten 2 saate indirildiği, ancak öğretim programında bir değişikliğe gidilmediği bu durumda 2 saatlik uygulama ile dersin yetiştirilemeyeceği,
anlaşılmıştır.
2.2. Sonuç ve Öneriler 2.2.1. Sonuç
Yukarıda detaylıca analiz edildiği ve değerlendirildiği üzere, Trabzon İlinde ve ilçelerinde, 12 yıllık zorunlu eğitime geçişle ilgili çok önemli bir sorunun yaşanmadığı, yeni kayıt olan 66 ay ve üstü öğrencilerin yaklaşık %3’nün okula devam etmediği, buna karşın 60-66 ay arasındaki çocukların %2,1’inin ise velisinin isteğiyle okula devam ettiği; tam anlamıyla olmasa da gerekli planlamanın ve hazırlığın yapıldığı anlaşılmış ve sorunlar aşağıdaki gibi kümelendirilmiştir:
1. Tüm okulların kendilerine ait (bağımsız) binada öğretim vermesi esas iken, bağımsız binası olan ilkokul oranı %35,11, ortaokul oranı ise %26,72’dir.
2. Çok yüksek olmasa da ilkokul ve ortaokulların %10,98’i hala ikili öğretim yapmaktadır.
3. İlköğretimi tamamlayan öğrencilerin önemli bir oranı (%21,46) açıköğretim lisesine kayıt yaptırmıştır.
4. Denetim dönemi itibariyle, her türlü girişim ve gayrete rağmen, Araklı İlçesinde 6 ve Hayrat İlçesinde 2 olmak üzere, İl genelinde toplam 7 sınıf öğretmensiz kalmıştır.
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu 12 Sınıf öğretmenliği alanında norm kadro fazlası öğretmenler olduğundan, Bakanlığın talimatları nedeniyle, ek ders ücreti karşılığında öğretmen görevlendirmesi yapılamamıştır.
5. Merkez İlçe ve Akçaabat İlçesi merkezinde, genel lise bulunmadığından, sınavsız öğrenci alan meslek liselerine yığılmalar olmuştur. Bina ve derslik yetersizliği nedeniyle, ancak kısa vadeli çözümler üretilebilmiştir.
6. Beşikdüzü İlçesinde, İmam Hatip Lisesi Müftülüğe bağlı bir binada eğitim ve öğretim yapmakta ve bina fiziki olarak okul kültürünü yansıtacak nitelikte değildir.
7. Çaykara İlçesi, Uzungöl Beldesinde, derslik ihtiyacı olmasına/olacak olmasına rağmen, eski ilkokul binası, 1998 yılından bu tarafa Uzungöl Jandarma Karakolu tarafından kullanılmaktadır.
8. Köprübaşı İlçesindeki mevcut binalar iyi planlanmamıştır.
9. Tonya İlçesi, Hoşarlı İlkokulu ve Ortaokulunda derslik ihtiyacı vardır.
10. Vakfıkebir İlçesinde, Kemaliye İlkokulu binası çok eski olduğundan onarım yapılması, kaynakların etkin ve verimli kullanılması açısından uygun değildir.
11. Yaş gruplarının farklı olmasından kaynaklı olarak, öğretim materyallerinin kullanılmasında ve ders etkinliklerinin yapılmasında öğrenciler arasında uygulama birliği sağlanamamaktadır.
12. Birleştirilmiş sınıf uygulaması yapılan ilköğretim okullarında yeni uygulamaya konan Oyun ve Fiziki Etkinlikler dersinde, uygulama sürecinde, birinci sınıf dışındaki diğer öğrencilerin dikkati dağılmaktadır
13. 8’inci sınıfı bitiren öğrencilerin ortaöğretime geçişleri ilçe milli eğitim müdürlüklerince e-okul modülünden sorgulanamamaktadır.
14. Yeni ders çizelgesine göre, taşımalı eğitim uygulaması kapsamında, farklı zamanlarda dersi biten öğrencilere yaptırılacak etkinlikler ve sorumluluklar belirsizdir.
15. Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi dersi, yeni ders çizelgesinde 3 saatten 2 saate indirilmesine rağmen, öğretim programında değişiklik yapılmamıştır.
2.2.2. Öneriler
2.2.2.1. İlçe ve Okul/Kurum Düzeyinde Öneriler
Tüm okulların bağımsız binada ve tekli öğretim yapabilmesi için, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması ilkesi de dikkate alınarak planlamalar gözden geçirilmeli ve gerekli görülmesi durumunda düzenlemeler revize edilmelidir.
İlköğretimi tamamlayan öğrencilerin, örgün eğitim kurumlarına devam etmesinin sağlanmasına yönelik bilgilendirme ve yönlendirmeler yapılmalıdır.
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu 13 2.2.2.2. İl Düzeyinde Öneriler
İl merkezi ve ilçelerde, 12 yıllık zorunlu eğitime geçişle ilgili yapılan planlamaların ve düzenlemelerin yerindeliğini ve güncelliğini kontrol etmek amacıyla, uzmanların da yer alacağı bir komisyon kurulmalı, birebir yerinde incelemeler yapılarak gerekli rehberlik ve yönlendirme yapılmalıdır.
Tüm okullarda, kendi binalarında tekli öğretim yapılabilmesi ve birleştirilmiş sınıf uygulamasının tamamen ortadan kaldırılabilmesi için gerekli planlama ve düzenlemeler yapılmalı, yatırım programına alınması gereken yatırımlar, ihtiyaç analizleri ve gelecek projeksiyonlarına göre belirlenerek programlara alınmalıdır.
Öğretmen görevlendirmelerinin, ilgili düzenlemeler çerçevesinde, bir an önce yapılarak, boş geçen dersler doldurulmalıdır.
Merkez İlçe ve Akçaabat İlçesi merkezinde, bina ve derslik kazandırılarak, sınavsız öğrenci alan meslek liselerindeki yığılmalar önlenmelidir.
Beşikdüzü İlçesinde, (Müftülüğün binasında eğitim ve öğretim yapan) İmam Hatip Lisesi için Bakanlığa devredilen karkas binayla ilgili etüt çalışmaları tamamlanarak, yatırım programına alınmalı ve bir an önce tamamlanmalıdır.
Çaykara İlçesi Uzungöl Beldesinde, Uzungöl Jandarma Karakolu tarafından kullanılan ilkokul binasının boşaltılması sağlanmalı ve tekrar ilkokul olarak kullanılmalıdır.
Tonya İlçesi, Hoşarlı İlköğretim okuluna ek derslik yapılmalıdır.
Vakfıkebir İlçesi Kemaliye İlkokulu binası yıkılarak yeniden yapılmalıdır.
2.2.2.3. Bakanlık Düzeyinde Öneriler
İlgili düzenlemelere göre yapılacak atamalar tamamlanıncaya kadar, boş geçen ders ve öğretmensiz sınıf olmaması için, İl genelinde norm kadro fazlası öğretmen olan alanlarda ek ders ücreti karşılığında görevlendirme yapılmaması yönündeki politika (karar/talimat) yeniden değerlendirilmelidir.
Birinci sınıf öğretim materyalleri, yaş gruplarına göre çeşitlendirilmeli ve etkinliklerde/uygulamalarda, öğrenci hızına bağlı zaman uyumsuzluğu giderilmelidir.
Birleştirilmiş sınıf uygulamasının, zorunluluktan kaynaklı olarak, bir süre daha devam edeceği gerçeği de dikkate alınarak, Oyun ve Fiziki Etkinlikler dersinde, uygulama sürecinde, birinci sınıf dışındaki diğer öğrencilerin dikkatinin dağılmasını önleyecek yöntem ve araç geliştirilmelidir.
8’inci sınıfı bitiren öğrencilerin ortaöğretime geçişlerinin ilçe milli eğitim müdürlüklerince takip edilebilmesi için e-okul sisteminde düzenleme yapılmalıdır.
Taşımalı eğitim uygulaması kapsamında, farklı zamanlarda dersi biten öğrencilere yaptırılacak etkinlikler ve sorumluluklar belirlenmelidir.
Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi dersi öğretim programı, yeni ders süresine (saatine) göre güncellenmelidir
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu 14 3. EĞİTİM-ÖĞRETİM FAALİYETLERİ
3.1. Öğrenci
3.1.1. Okullaşma Oranları
Bu bölümde, öğrenim kademeleri itibariyle son üç yıla ait okullaşma oranları yaş grubu, brüt- net, köy-şehir ve kadın-erkek değişkenlerine göre tablolar halinde sunularak, Türkiye geneline ve 1. düzey istatistiki bölge sınıflamasında TR9 Doğu Karadeniz bölgesinde yer alan iller ile yıllara göre kıyaslanarak değerlendirilmiştir. Ayrıca 9. Kalkınma Planı ile Bakanlığın ve İlin hedeflerine ulaşma durumu sorgulanmıştır.
3.1.1.1. Okulöncesi Eğitim
Trabzon İlinin okulöncesi eğitim kademesindeki okullaşma oranları Tablo 4’te gösterilmiştir.
Tablo 4. Trabzon İli Okulöncesi Eğitim Kademesi Okullaşma Oranları (2009-2012)
Öğretim Yılı Yaş Grubu
Okulöncesi Eğitim Genel
Toplam
Toplam Erkek Kadın
Köy Şehir Köy Şehir Köy Şehir
2009-2010 3-5 yaş 53,53 46,25 58,39 45,50 50,09 45,22 55,32 4-5 yaş 74,01 74,54 74,89 65,12 81,43 44,82 80,50 2010-2011 3-5 yaş 52,63 42,40 60,26 42,95 59,39 41,83 61,18 4-5 yaş 73,26 60,70 82,48 61,35 81,90 60,03 83,08 2011-2012 3-5 yaş 48,34 39,11 54,83 39,39 54,61 38,82 55,06 4-5 yaş 67,07 55,54 75,19 55,80 75,19 55,26 75,19 Kaynak: Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü Verilerinden Düzenlendi (Eylül 2012)
Tablo 4’te yer alan verilerden hareketle, yaş grubu değişkenine göre, okul öncesi eğitim kademesinde, okullaşma oranları yıllar itibariyle Grafik 4’te gösterilmiştir.
Grafik 4. Trabzon İli Okulöncesi Eğitim Kademesi Okullaşma Oranlarının Yıllara Göre Dağılımı (2009-2012)
Kaynak: Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü Verilerinden Düzenlendi (Eylül 2012)
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu 15 Okulöncesi eğitim kademesindeki okullaşma oranları, her iki yaş grubu değişkeninde de yıllar itibariyle düşüş göstermiş olsa da Grafik 5, Grafik 6 ve Grafik 7’den de anlaşılacağı gibi, Türkiye geneline ve TR9 Doğu Karadeniz Bölgesindeki illere göre (son üç yılın tamamında) daha yüksektir.
Grafik 5. Trabzon İli Okulöncesi Eğitim Kademesi Okullaşma Oranlarının Türkiye ve Bölgeye Göre Kıyaslaması (2009-2010 Öğretim Yılı)
Kaynak: MEB Örgün Eğitim İstatistikleri (2009-2010) Verilerinden Düzenlendi
Grafik 6. Trabzon İli Okulöncesi Eğitim Kademesi Okullaşma Oranlarının Türkiye ve Bölgeye Göre Kıyaslaması (2010-2011 Öğretim Yılı)
0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100
Trabzon Türkiye Ordu Giresun Rize Artvin Gümüşhane
52,63
29,85 30,04
42,05 39,83 40,30
35,22 73,26
43,10 44,34
60,28
56,96 58,20
50,91
3-5 yaş
4-5 yaş
Kaynak: MEB Örgün Eğitim İstatistikleri (2010-2011) Verilerinden Düzenlendi
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu 16 Grafik 7. Trabzon İli Okulöncesi Eğitim Kademesi Okullaşma Oranlarının Türkiye ve Bölgeye Göre Kıyaslaması (2011-2012 Öğretim Yılı)
Kaynak: MEB Örgün Eğitim İstatistikleri (2011-2012) Verilerinden Düzenlendi
Okulöncesi eğitim kademesindeki okullaşma oranları köy ve şehir değişkenlerine göre Grafik 8’deki gibi bir dağılım göstermektedir.
Grafik 8. Trabzon İli Okulöncesi Eğitim Kademesi Okullaşma Oranlarının Köy ve Şehir Dağılımı(2011-2012 Öğretim Yılı)
2009-2010
2010-2011
2011-2012
39,11 54,83
3-5 Yaş
Köy Şehir
55,54 75,19
4-5 Yaş
Köy Şehir
Kaynak: Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü Verilerinden Düzenlendi (Eylül 2012)
Trabzon İl ve İlçe Milli Eğitim Müdürlükleri Denetim Raporu 17 Grafik 8’den de anlaşılacağı gibi, her iki yaş grubu değişkenine göre, son üç öğretim yılında şehirdeki okullaşma oranları köydeki okullaşma oranlarına göre daha yüksektir. Bu durumun, şehirlerde daha fazla anaokulunun bulunması, anasınıflarının daha donanımlı olması, köydeki öğrencilerin taşımalı eğitim kapsamına alınmaması ve şehirde oturan velilerin daha bilinçli olmasından kaynaklandığı değerlendirilmektedir.
Okulöncesi eğitimdeki okullaşma oranları, kadın ve erkek değişkenlerine göre incelendiğinde, yıllar itibariyle birbirine yakın olduğu ve anlamlı bir fark göstermediği anlaşılmaktadır.
Okulöncesi eğitim kademesindeki okullaşma oranları, Trabzon Milli Eğitim Müdürlüğünün ve Bakanlığın stratejik hedefleri ile 9. Kalkınma Planı hedeflerine göre kıyaslandığında, Bakanlığın ve 9. Kalkınma Planının hedefleri üzerinde performans gerçekleştiği, ancak İlin hedeflerinin gerisinde kalındığı anlaşılmaktadır.
Okul öncesi eğitimdeki okullaşma oranlarının Türkiye geneline ve bölgedeki illere göre daha yüksek olması, bu alandaki performansın iyi olduğunu göstermekle birlikte, yıllar itibariyle düşüş göstermesi, dikkate alınarak nedenlerinin araştırılması ve bu nedenlerin giderilmesi gereken bir durumdur.
3.1.1.2. İlköğretim
Trabzon İlinin ilköğretim kademesindeki okullaşma oranları Tablo 5’te gösterilmiştir.
Tablo 5. Trabzon İli İlköğretim Kademesi Okullaşma Oranları (2009-2012)
Öğretim
Yılı Brüt/Net
İlköğretim
Genel Toplam
Toplam Erkek Kadın
Köy Şehir Köy Şehir Köy Şehir
2009-2010 Brüt 101,17 74,26 122,65 74,57 121,93 73,94 123,42
Net 95,87 72,50 114,90 72,22 114,71 71,87 115,09
2010-2011 Brüt 102,60 75,06 123,32 73,33 122,22 74,79 124,45
Net 96,23 72,24 113,93 73,05 113,98 72,37 113,86
2011-2012 Brüt 105,30 54,39 178,83 54,46 177,38 54,31 180,32
Net 98,52 53,16 164,03 53,13 164,58 53,19 163,47
Kaynak: Trabzon İl Milli Eğitim Müdürlüğü Verilerinden Düzenlendi (Eylül 2012)
Tablo 5’te yer alan verilerden hareketle, brüt ve net değişkenine göre, ilköğretim kademesinde, okullaşma oranları yıllar itibariyle Grafik 9’da gösterilmiştir.
