GENEL ZOOTEKNİ DERS NOTLARI Genel Zootekni-Hayvan Besleme 1

(1)

12.11.2019 Genel Zootekni-Hayvan Besleme 1

GENEL ZOOTEKNİ

DERS NOTLARI

(2)

KÜÇÜKBAġ HAYVANLARIN

BAKIM VE BESLENMESĠ

(3)

Ülkemiz hayvan populasyonu içinde önemli bir yer oluĢturan koyun (28.492.000 bin baĢ) mera ve otlak alanlarını en iyi Ģekilde değerlendirebilen hayvan türüdür.

Ġlk evcilleĢtirilen türlerden biri olan koyunların, tarihin her döneminde insan yaĢamında önemli bir yeri olmuĢtur.

Bunda koyunun doğasından gelen kendine özgü bazı özelliklerinin payı büyüktür.

Bu özellikleri Ģöyle sıralayabiliriz.

(4)

(5)

Border Leichester

(6)

1. Genellikle yağıĢı az, kumlu ve drenajı iyi alanları sevmekle beraber, doğaya uyum yeteneklerinin yüksekliği sayesinde, dağlık yörelerden ovalara ve kıyı bölgelerine, hatta tropik bölgelerden çöl niteliği taĢıyan yerlere kadar, dünyanın hemen her tarafında yetiĢtirilebilmektedir.

2. Generasyonlar arası süre kısa, döl verimi yüksek olduğundan ıslahı kolaydır.

3. Büyüme hızı yüksektir.

4. Koyun, eti, yapağısı, sütü-peyniri-yoğurdu, derisi-postu-

kürkü, boynuzları, bağırsakları, gübresi kısaca her Ģeyi

değerlendirilen ve iyi para getiren bir hayvandır.

(7)

(8)

5. Çeneleri uzun-dar ve sivri, ön diĢleri keskin ve ileriye yönelik, dudakları ince ve hareketli, üst dudakları parçalı olduğundan, baĢka hayvanların değerlendiremediği, zayıf-kısa ve seyrek meralarla anızlardan, engebeli ve meyilli arazilerden çok iyi yararlanırlar.

6. Sindirim sistemleri vücut büyüklüğüne oranla, diğer hayvanların çoğundan uzun olduğu için, yedikleri yemi çok iyi sindirir; yemlerden, özellikle düĢük kaliteli olanlardan yararlanma yetenekleri yüksektir.

7. Kaba yemleri, özellikle kaba yapılı olanları çok iyi

değerlendirir.

(9)

(10)

8. Farklı çevre koĢullarına dayanıklı olduğundan pahalı barınak-bina ve ekipmanlara gereksinim göstermez.

9.Kuzulama mevsimleri genellikle diğer tarımsal

iĢlerin az olduğu devreye rastladığından iĢ

gücünün mevsimlere dengeli dağılmasına

yardımcı olur.

(11)

TANIMLAR

Kuzu

Yenidoğan koyun yavrusu Toklu

1 yaşına kadar koyun yavrusu (erkek-dişi) ġiĢek

2 yaşına kadar genç koyun (erkek-dişi) Koyun

Doğum yapmış dişi Koç

Aşımda kullanılan erkek Högeç

Enenmiş erkek

(12)

Koyun Ġle keçi Arasındaki Farklar

Koyunlar, bir ölçüde keçilere benzeyen hayvanlardır.

Ancak bu iki tür arasında önemli bazı genetik ve anatomik farklılıklar vardır. Örneğin koyunda 27 çift, keçide ise 30 çift kromozom bulunmaktadır.

Koyun ile keçi arasındaki en önemli anatomik ve fizyolojik farklılıklar ise aşağıda özetlenmiştir.

 Koyunda, gözün iç köşesinden aşağıya doğru uzanan oluğa

benzer bir gözyaşı çukuru vardır, keçide yoktur.

(13)

(14)

 Koyunda iki tırnak arasında, yağlı, kokulu salgı ifraz eden

bir bez vardır. Bu bezin salgısı tırnağın biraz yukarısında,

bileğin ön kısmında köşeli çukurun tepesine yakın bir yerde

bulunan ve gözle görülebilecek kadar büyük olan delikten

(ayak deliği ) deri yüzeyine çıkarılmaktadır.

(15)

 Koyunlar keçiler kadar aktif, hareketli ve zeki değildirler.

 Koyunlarda çene altında sakal bulunmamasına rağmen keçilerde vardır.

 Sesleri farklıdır.

 Vücut örtüleri farklıdır.

 Kuyruk yapıları farklıdır. Genellikle koyunlarda 3- 4 omurdan 20 omura kadar uzayan ve

yağlanabilen bir kuyruk vardır. Keçide bu durum

söz konusu değildir.

(16)

 Koyunda burun dışbükey, keçide düz; koyunda alın düz, keçide dışbükeydir.

 Koyunun boynu nispeten yuvarlak, keçinin ise yassıdır.

 Koyunda boynuz kesiti üçgen, keçide ise iki, bazen dört köşelidir.

 Koyunda iki boynuz arası mesafe, keçiye göre

daha geniştir.

(17)

(18)

Koyun Ġle Sığır Arasındaki Farklar

 Cüsseleri farklıdır.

 Vücut örtüleri farklıdır.

 Koyunda iki, sığırda dört meme başı vardır.

 Koyunda başın üst kısmı genişlik bakımından çeneye göre daha çok gelişmiştir,

 Koyunların dudakları daha ince ve hareketlidir.

 Koyunlar başlarını dik tutarak, sığırlar ise sırt hizasında tutarak yürürler.

 Koyun derisi 1 – 3 mm, sığır derisi ise 4 – 5

mm.dir.

(19)

Koyunların Sınıflandırılması

Çeşitli türden çiftlik hayvanları arasında en fazla

ırk sayısı koyun türünde bulunmaktadır. Hayvanlara

uygulanan seleksiyon ve farklı yetiştirme

sistemlerinin sonucunda bugün 200’den fazla

koyun ırkı mevcut olup, bunlara yenileri

eklenmektedir. Koyunların sınıflandırılmasında

verim yönü, yapağı özellikleri, kuyruk yapısı, yüz

rengi, orijin aldığı ülke veya arazi yapısı (dağ, ova)

gibi kriterler dikkate alınmaktadır.

(20)

12.11.2019

Genel Zootekni-Hayvan Besleme

20

Verim Yönüne Göre Sınıflandırma Et tipi : Southdown, Lincoln

Süt tipi : Doğu Friz, İvesi Yapağı tipi : Merinos

Kürk tipi : Karagül

Kombine tip : Yerli ırklar

(21)

Kuyruk Yapısına Göre Sınıflandırma Kısa kuyruklu : Doğu Friz

Yağlı kuyruklu : Karaman Oyluğu yağlı : Kazak

Yağsız, uzun kuyruklu : Merinos

(22)

Yapağı Özelliklerine Göre Sınıflandırma

a. İnce, birörnek yapağı verenler : Merinos b. Orta ince yapağı verenler : Southdown c. Uzun yapağı verenler : Lincoln

d. Melez yapağı verenler : Corriedale

e. Halı – kilim tipi yapağı verenler : Yerli ırklar

f. Kıl koyunları : Kamerun

(23)

Et Tipi Koyun Irkları

(24)

İNGİLİZ ET KOYUNLARI

Siyah Başlı, Kısa Yapağılı Et Irkları Southdown

Hampshire Shropshire Suffolk

Oxford Dorset

Beyaz Başlı, Uzun Yapağılı İngiliz Et Irkları Leicester

Border Leicester Lincoln

Cotswold

Romney Marsh

İngiliz Dağ Koyunları

Cheviot

(25)

ET TİPİ DİĞER ET KOYUNLARI

Siyah Başlı Alman Et Koyunu

Beyaz Başlı Alman Et Koyunu

FRANSIZ ET KOYUN IRKLARI

Ile de France

Charolais

Berichonne du Cher

HOLLANDA ET KOYUN IRKLARI

Texel

ALMAN ET KOYUN IRKLARI

(26)

Türkiye’de yetiştirilen yerli koyun ırkları kuyruk yapılarına göre iki gruba ayrılarak incelenirler.

1. Yağlı kuyruklu yerli ırklar : Sahile inmemek koşuluyla Orta, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yetiştirilmekte olan bu gruba Akkaraman, Morkaraman, Dağlıç, İvesi, Tuj ve yöresel tip olarak Herik, Hemşin ve Ödemiş ırkları örnek verilebilir.

2. Yağsız, uzun kuyruklu yerli ırklar : Daha çok sahil

bölgelerde yetiştirilen bu gruba ise Kıvırcık, Karayaka,

Sakız ve İmroz ırkları girmektedir

(27)

Yapağı Tipi Melez Koyunlar

1.Türk Merinosu (Karacabey Merinosu),

2.Anadolu Merinosu (Konya Merinosu),

3.Malya Koyunu

(28)

Süt tipi Koyunlar

o Tahirova Koyunu

o Sönmez Koyunu

o Acıpayam Koyunu

o Türkgeldi Koyunu

o Asaf Koyunu

o Gözlü Koyunu

o Gökçeada Koyunu

(29)

AKKARAMAN

(30)

DAĞLIÇ

(31)

SAKIZ

(32)

KARAYAKA

(33)

(34)

(35)

(36)

(37)

(38)

(39)

(40)

A.DAMIZLIK DĠġĠ KOYUNLARIN BESLENMESĠ

Damızlık koyunlar, etin ana kaynağını oluĢturan genç kuzu ve tokluları doğuran ve onların beslenip büyütülmesinde çok önemli rolü olan hayvanlardır.

Kısacası, baĢarılı bir koyunculukta kaç kuzu

elde edilip satıldığı çok önemli olup bunda,

annelerinin beslenmesinin yeri büyüktür.

(41)

Damızlık koyunların besin madde gereksinimleri çeĢitli dönemlerde farklılık gösterir ve bu durum onlara uygulanacak besleme ve yemlemeyi çok etkiler.

Koyunlarda üretim sezonu, yetiĢtirme ve besleme pratiği bakımından

Kuru dönem,

ÇiftleĢme sezonu,

Gebeliğin baĢı,

Gebeliğin sonu ve

Erken laktasyon gibi dönemler ayrılabilir.

(42)

1.KOYUNLARIN ÇĠFTLEġME DÖNEMĠ BESLENMESĠ (SIFAT, TOHUMLAMA, KOÇ KATIMI, KAMÇILAMA,

FLUSHING BESLEMESĠ)

Gebe ve laktasyon döneminde olmayan ergin koyunlar, sadece yaĢama payı düzeyinde yemlenirler.

Koyunlar mevsimsel kızgınlık gösterirler.

Bu durum koç katımı ve doğumların toplulaĢtırılmasına olanak sağlamaktadır.

Ülkemizde kızgınlıkların baĢlaması güz aylarında olup doğumlar da ilkbaharda gerçekleĢir.

 YetiĢtiriciler koyunların bu özelliğinden yararlanıp

koç katımını, doğumlar kuzu kayıplarının en yüksek

olduğu kıĢ aylarının sonuna kalacak Ģekilde,

ayarlamaktadırlar.

(43)

(44)

Koyunların üreme yetenekleri üzerinde beslemenin önemli etkisi vardır.

Koyunların döl verimleri ile koç katım öncesi uygulanan besleme arasında yakın iliĢki bulunmaktadır.

Meraya çıkan koyunlar, yaz ortasından

itibaren meraların zayıflaması nedeniyle, aĢım

mevsimi olan sonbahara kondisyonları

zayıflamıĢ, yani kilo kaybetmiĢ olarak ulaĢırlar.

(45)

Özellikle bu durumda olan sürülere, koç katımından 4 hafta önce baĢlayıp katım boyunca sürecek Ģekilde hayvan baĢına günde 200-300 g tahılla destekleme yapıldığında;

1. Koyunların canlı ağırlığının 2. Döllülük oranının

3. Koyun baĢına doğan kuzu sayısının 4. Ġkizlik oranının

5. Kuzuların doğum ağırlığının

6. Kuzuların yaĢam güçlerinin arttığı ve laktasyondan

sonra kızgınlığın daha erken ve daha belirgin Ģekilde

ortaya çıktığı belirlenmiĢtir.

(46)

•ĠĢte çiftleĢme sezonu öncesinde ve sonrasında damızlık diĢi koyunlarda yemleme düzeyinin artırılması Ģeklinde yapılan beslemeye

“FLUSHING” (flaĢing) adı verilmektedir.

•Flushing’le yapılmaya çalıĢılan, koç katımı

süresince koyunların ağırlık kaybetmelerini

önlemek, hatta biraz da kilo almalarını

sağlamaktır.

(47)

2.GEBE KOYUNLARIN BESLENMESĠ

Koyunlarda gebelik dönemi, genellikle, yemlerin en kıt ve pahalı, mera olanaklarının kısıtlı olduğu soğuk kıĢ aylarına rastlar.

Her Ģeyden önce, bir ağıl ve kıĢ beslemesi söz konusu olup hayvanın gereksinimlerini karĢılayacak dengeli ve hassas bir rasyon hazırlayıp sunma zorunluluğu vardır.

Zira merada olduğu gibi, daha fazla dolaĢıp gayret

ederek, verilen rasyonun eksikliklerini kapatma

olanakları yoktur.

(48)

(49)

(50)

Bilindiği gibi koyunlarda gebelik süresi 150 gündür.

Gebelik beslenmesi bakımından bu süre iki ya da üç döneme ayrılabilmektedir.

Örneğin bu süre

Ġkiye ayrılacaksa gebeliğin ilk 100 günü ve son 50 günü olarak,

Üçe ayrılacak ise, erken gebelik (ilk 40 gün), gebeliğin ortası (40. günden 110-115. güne kadar) ve gebeliğin son dönemi (115. günden doğuma kadar geçen yaklaĢık 6 hafta) olarak dönemlere ayrılabilir.

Ancak gebelik dönemi hangi Ģekilde dönemlere

ayrılırsa ayrılsın, beslenme açısından önemli olan

dönem, gebeliği son 50 günüdür.

(51)

(52)

Zira bilindiği gibi, gebe koyun hem karnındaki yavrunun büyümesi hem de doğuma hazırlık nedeniyle, devamlı kilo alır; yani, kendi vücudu ile yavrusunun vücudunda ve bunu saran zarlarda besin maddesi depolar.

Daha ayrıntılı belirtmek gerekirse, koyunlarda

gebeliğin ilk günü standart ya da referans bir

dönem olup bu dönemde bakım ve besleme son

döneme göre daha kolaydır.

(53)

(54)

Gebeliğin son 50 gününde ise, fetüsün büyümesi ve annenin kilo alması hızlandığı, mide hacminin daralıp yem yeme kapasitesi azaldığı için, besin madde gereksinimleri günlük olarak artar.

BaĢka bir ifade ile bu dönemde kaba yemler tek

baĢına hiçbir zaman yeterli olmaz ve kesif yem

takviyesi gerektirirler.

(55)

(56)

(57)

3. LAKTASYONDAKĠ (SÜT VEREN, EMZĠREN, SAĞMAL

KOYUNLARIN BESLENMESĠ)

Koyunlarda laktasyon, yani süt verimi süresi

16 hafta (4ay) civarındadır.

(58)

(59)

Koyunların süt verimleri üzerine etkili olan birkaç faktör vardır.

Bunlardan en önemlisi emzirdikleri yavru sayısıdır.

Ġkiz kuzu emziren koyun %30-50 daha fazla süt vermektedir.

Tekiz emen kuzular ise ikiz olan kuzulardan daha

iyi geliĢmektedir.

(60)

(61)

Laktasyon döneminde protein ve enerji ihtiyaçlarının her ikisi de önem kazanmaktadır.

Koyunların kuzulama mevsimleri çoğunlukla ilkbaharda olmakla beraber bazen sonbahara da kayabilir.

Bu nedenle sağmal koyunların beslenmesini

merada ve ağılda olmak üzere iki kısımda

incelemekte yarar vardır.

(62)

(63)

a. MERADA BESLEME

Kuzulama mevsimi genellikle ilkbahar olduğundan koyunculukta laktasyonun büyük kısmı merada geçer.

Meradaki koyunların yaĢama payı gereksinimleri, iklimsel koĢullara ve meranın engebe durumu ile ot verimine bağlı olarak, ağıldakilerden %50’ye varan oranlarda daha yüksek olabilir.

Ġlkbahar ve yaz baĢlarında meralar kuvvetli, otlar

körpe ve besin maddelerince zengin olduğu için, iyi

(ve çok iyi) meralarda, herhangi bir takviyeye gerek

kalmadan, laktasyondaki koyunlar tüm besin madde

gereksinimlerini karĢılayabilirler.

(64)

(65)

(66)

b. AĞILDA (veya KIġIN) BESLEME

Süt verim dönemi, herhangi bir nedenle kışa denk gelebilir.

Örneğin, bazı doğumlar İlkbahar yerine Sonbahara kaymış olabilir.

Bunun dışında yetiştirici ilkbahar doğumlu koyun ve kuzularını hiç meraya çıkarmadan, ağılda tutup orada besleyebilir.

Hangi nedenle olursa olsun, ağılda kalan sağmal

koyunların beslenmesi dikkate ister.

(67)

(68)

Çünkü bu hayvanların gereksinimleri fazladır, hayvan önüne ne konursa sadece onunla gereksinimlerini karĢılamak zorundadır;

ihtiyaçların karĢılanamaması durumunda süt

verimi ve buna bağlı olarak kuzuların büyümeleri

zarar görecektir.

(69)

(70)

(71)

(72)

KUZULARIN BESLENMESĠ

Sağlıklı bir kuzu elde etmek için en önemli kural ise yavrunun ağız sütü (kolostrum) içmesinden geçer.

Dengeli beslenmenin temelinde yavruya doğumdan sonraki ilk gün içinde ağız sütünün verilmesi yatmaktadır.

Yeni doğmuĢ bir kuzunun ağırlığı 1.5 ila 6 kg arasında değiĢebilir.

Bu değiĢimler ana yaĢı, besleme, ikizlik gibi

beslemeyi etkileyen faktörlerle ilgilidir.

(73)

.

(74)

Kuzuların tükettikleri süt miktarı ile, büyüme oranları arasında çok sıkı iliĢki vardır.

Anne sütü kuzu beslemede temel yem olduğuna göre, teknik açıdan en iyisi kuzuları anneleri sütten kesilinceye kadar, yani kesintisiz 4 ay boyunca emzirmektir.

Ancak buna, çeĢitli nedenlerle uyulmamaktadır.

(75)

(76)

Yeni doğmuĢ kuzuların büyütülmesinde baĢlıca 3 yol vardır.

1. Emzirerek büyütme (Sonuna kadar 16 hafta (4 ay) süt emzirme)

2. Erken sütten kesme

3. Anasız kuzu büyütme (süt ikame yemi

ile yada yapay süt ile büyütme)

(77)

(78)

Bu yöntemlerden hangisi uygulanırsa uygulansın, doğumdan sonra mümkün olduğunca en kısa sürede, ama mutlaka 24 saat içinde, kuzunun ağız sütü alması çok önemlidir.

Zira bu yapılmaz ise kuzu, hastalıklara karĢı kendini koruyan bağıĢıklık maddelerini bağırsaklardan yeterince absorbe edemez duruma gelir.

Bu nedenle kuzu mutlaka annesini emmeli, bu

yapılamıyorsa, anne sağılıp ağız sütü biberonla

içirilmelidir.

(79)

Yine hangi yöntem uygulanırsa uygulansın, 2. haftanın baĢından itibaren, bol yapraklı-kaliteli kuru baklagil otları verilmeye baĢlanmalıdır.

Benzer Ģekilde kesif yem verilecekse,

bunun da yine 2. haftanın baĢından

itibaren verilmesi gerekir.

(80)

1.EMZĠREREK BÜYÜTME

Laktasyonun sonuna kadar emzirme, teknik açıdan en risksiz ve kolay yöntemdir.

Bu uygulamada kuzulara ilk aylarda sadece

anne sütü verilirken daha ileride ayrıca kuru ot

ve kesif yem takviyesi yapılmalıdır.

(81)

(82)

(83)

Merada veya ağılda, kuzulara ek kesif yem vermenin yaygın ve kolay bir yolu ise “creep feeding” olarak anılan bölmeli sistemdir.

Bunda ağıl veya meradaki kuzular,

aralarından kolayca geçebilecekleri

parmaklıklı bölmeler içine konmakta, ek kesif

yem burada bulundurulmakta, kuzu istediği

an annesinin tarafına geçerek emme, istediği

zaman da bölmeye dönerek kesif yemi alma

olanağına sahip olmaktadır.

(84)

(85)

(86)

2. ERKEN SÜTTEN KESME

Koyunlar, baĢta sütün pahalı olması gibi bazı özel koĢullarda, erken sütten kesilebilir.

Erken sütten kesme yönteminde kuzular, sütten 4-5 haftalık yaĢta ve /veya 12 kg ağırlıkta kesilebilirken, bu süre biraz daha geciktirilerek 6-8 haftalık ve 20 kg civarında da gerçekleĢtirilebilir.

Ülkemizdeki genel uygulama 8 hafta dolaylarında (ve 20 kiloda) sütten kesilmesidir.

4-5. haftadan erken veya 12 kg’ın altında sütten kesme, daha sonraki verimi olumsuz yönde etkilediğinden önerilmemektedir.

Sütten kesme iĢleminde herhangi bir alıĢtırma dönemine

gerek olmadığından, iĢlem hemen gerçekleĢtirilebilir.

(87)

3.ANASIZ KUZU BÜYÜTME

(SÜT ĠKAME YEMĠ ĠLE YADA YAPAY SÜT ĠLE BÜYÜTME)

Açlık ve yetersiz beslenmenin kuzu büyütmede büyük sorunlar yarattığı bilinmektedir. Bu nedenle, durumları aĢağıda belirtilen kuzulara farklı bir yol olan “anasız kuzu büyütme” uygulanır.

1. Anası ölmüĢ kuzular

2. Herhangi bir nedenle annesinin emzirmediği kuzular 3. Mastitis vb hastalıklardan, annesinin emziremediği kuzular

4. Annelerinin sütü yetmeyen ikiz-üçüz kuzular

(88)

(89)

Böylesi durumlarda en iyisi, ya kuzusu ölmüĢ, veya yavrusunun ihtiyacından fazla süt veren, bol sütlü bir baĢka koyuna alıĢtırmaktır.

Buna imkan yoksa, koyun sütü, elden, biberon-kova veya otomatik makinalarla verilebilir.

Buna da imkan yoksa, süt ikame yemi, hatta

(ishal yapıcı olmasına rağmen) inek sütü

verilebilir.

(90)

A.BESĠ KUZULARININ BESLENMESĠ

Tüm dünyada en yaygın besi, kuzu besisidir.

Kuzu besisi meraya dayalı yapılabileceği gibi açık, yarı açık ve tamamen kapalı ağıl ve ahırlarda da yapılabilir.

Aynı şekilde, beside annelerini emen yani sütten kesilmemiş kuzular kullanılabileceği gibi, sütten erken kesilmiş kuzularla kaba yem veya kesif yem ağırlıklı olarak da gerçekleştirilebilir.

Burada, besi yerinin veya besi şeklinin tipini, işletmenin

mera, kaba yem veya kesif yem olanakları, hayvan–yem ve

süt fiyatları, iklimsel koşullar, sermaye olanakları, işgücü

maliyetleri gibi çevresel ve ekonomik etmenler belirler.

(91)

1.SÜT EMEN KUZULARININ BESĠSĠ (Creep Feeding)

 Eğer koyun sütüne talep fazla olmayıp fiyatları düĢük ise, buna karĢın kuzu eti iyi para ediyorsa, süt sağılmayıp besi yapılan kuzulara bırakılır.

 Yani kuzular bir yandan annesini emerken diğer yandan ek kaba ve kesif yemlerle yemlenirler.

 Bu tür beside kuzulara enerjice zengin, lezzetli ve iyi bir (creep diet) rasyon düzenlenir.

 Bu yöntemde kuzuların hem büyütülmeleri ve hemde besisi aynı zamana denk gelir.

 Annelerini emen kuzular hem merada, hem de

ağılda besiye alınabilir.

(92)

(93)

2. SÜTTEN KESĠLMĠġ KUZULARININ BESĠSĠ

Kuzular 5-6 haftalık yaşını doldurduğunda ve yaklaşık 12 kg canlı ağırlığa ulaştığında (veya kesif yem tüketimi en az 250 g’a ulaştığında) istenirse sütten kesilebilir.

Bunları hemen besiye almak mümkün olmakla beraber, besi için genellikle 18-20 kg’a ulaşmış kuzular tercih edilmektedir.

Bu nedenle besiye alınacaklarda sütten kesim için 2. ayın sonuna kadar beklenir.

Mera olanakları iyi, buna karşın kesif yemi bol olmayan

işletmeler sütten kesimi, zaten genellikle 2 veya 3. ayın sonuna

kadar geciktirilmektedir.

(94)

(95)

Sütten kesilmiĢ kuzuların besisinde;

a. Entansif kuzu besisi

b. UzatılmıĢ kuzu besisi (mera besisi) c. Tek yem Arpa besisi

d. Toklu besisi

Uygulamaları görülebilmektedir

(96)

a.ENTANSĠF KUZU BESĠSĠ

Bu yöntem, erken sütten kesimi takiben 4

aylık yaĢa ve 35-40 kg besi sonu canlı ağırlığı

ulaĢılana kadar iyi kalite kuzu büyütme yemi

ile yapılan besidir.

(97)

(98)

(99)

b.UZATILMIġ KUZU BESĠSĠ (MER’A BESĠSĠ)

Bu kuzu besisi, çayır-mera alanları bol ve yem

bitkileri uygun olan yörelerde sütten kesilen

kuzulara çok az kesif yem kullanılması ile yapılan

ve 6.5-7 aylık yaĢa ve 45 kg canlı ağırlığa kadar

süren bir metottur.

(100)

(101)

(102)

(103)

(104)

c.TEK YEM ARPA BESĠSĠ

Ülkemiz koĢullarında özellikle kırsal alanlarda bir yandan tarla tarımı ile uğraĢan koyun yetiĢtiricilerinin fabrikalarda üretilen karma yemleri alma zorluğu yada özel bir kuzu besi rasyonu hazırlama güçlükleri ile karĢılaĢabilmektedir.

Böyle durumlarda mera bağlantılı yada

bağlantısız arpaya dayalı (kalsiyum ve tuz

destekli) bir besleme uygulamasıyla kuzu

besisinde iyi sonuçlar alınabilmektedir.

(105)

d.TOKLU (ve ġĠġEK) BESĠSĠ

Hayvanlar sütten kesildikten sonra iĢletmenin olanaklarına göre genellikle kötü kaliteli kaba yemler ve anızlı tarlaları değerlendirmek amacıyla yapılan bir besi yöntemidir.

Daha sonra hayvanlar sonbaharda kısa bir besiye (iki ay) tabi tutularak beslenirler.

Besi sonunda hayvanlar 50-60 kg canlı ağırlığa

ulaĢabilirler.

(106)

(107)

3.KOYUN-KOÇ BESĠSĠ

Damızlık dıĢı koyun ve koçlar 2 ayı geçmeyen, çoğunlukla 45 günlük bir besiye alınabilirler.

Ancak bunlarda yapılan, zayıf hayvanları

alarak, kondisyon düzeltme ve randıman

arttırmaya yönelik bir beslemeden ibarettir.

(108)

(109)

(110)