filetmelerde MESLEK E T M UYGULAMASINA YÖNEL K B R DE ERLEND RME

(1)

YÖNEL‹K B‹R DE⁄ERLEND‹RME

Mustafa ÖZCAN*

Ferdi BOYNAK*

Ö Özzeett

Mesleki ve Teknik E¤itim okullar›nda iflgücünün yetifltirilmesi okul ve sanayi iflbirli¤ine dayanmaktad›r. Ö¤renciler kuramsal e¤itimlerini okullar›nda ö¤retmenlerinden ve beceri e¤itimlerini sanayideki iflyerlerinde usta ö¤retici ve e¤itici personelden almaktad›rlar. Bu tür e¤itimin baflar›s› farkl› ilgili kuruluflla- r›n her düzeyde s›k› iflbirli¤i ve uyumuyla sa¤lanabilir.

Bu çal›flma ile Mesleki ve Teknik E¤itim Okul ve Kurumlar›nda ‹flletmede Beceri E¤itimi ad›yla gerçeklefltirilen uygulamal› e¤itimin fiiflli Endüstri Mes- lek Lisesi ö¤renci, ö¤retmen ve ö¤rencilerin beceri e¤itimlerini ald›klar› iflletmeleri kapsayan bir de¤erlendirmesi yap›lm›flt›r. Bu amaçla ‹stanbul fiiflli Endüstri Meslek Lisesi 3. s›n›f Elektrik ve Elektronik Bölümlerinin 191 ö¤rencisine, ilgili 36 ö¤retmenine ve bu ö¤rencilerin beceri e¤itimi ald›klar› 73 iflletmeye ayr› ayr›

anketler uygulanm›ﬂt›r.

Anket sonuçlar› istatistiksel olarak çözümlenmiﬂ ve de¤erlendirilmiﬂtir.

Elde edilen sonuçlara göre sanayi kurulufllar›yla okullar aras›ndaki iletiflimin iyilefltirilmesi, iflbirli¤inin art›r›lmas› ve ifllerlik kazand›r›lmas› gerekti¤i sonuç- lar› elde edilmektedir.

A

Annaahhttaarr SSöözzccüükklleerr:: Mesleki ve teknik e¤itim, ifl bafl›nda yetifltirme, 3308 say›l› kanun

G Giirriiﬂﬂ

Ekonomik yap› içerisinde insan gücünün h›zla de¤iﬂen bilim ve teknolojik de-

¤iflimlere uyumunda meslek sahibi bireylere olan gereksinim artmakta ve mesleki ve teknik e¤itim önem kazanmaktad›r. Toplumsal bir olgu olan e¤itimin ekonomik bo- yutunun olmas› kaç›n›lmazd›r. E¤itim, ekonomik alanda iflgücü verimlili¤ini art›fl›n›

ve buna ba¤l› olarak toplumsal kalk›nmay› sa¤layan bir süreçtir. Bilimsel ve teknolojik de¤iflmeler ifli sürekli farkl›laflt›rmakta ve gelifltirmektedir. ‹flteki de¤iflmelerin, ifl- gücünde aranan davran›fllara e¤itimin amaç, içerik, ö¤retme – ö¤renme sürecinde iz- lenecek stratejilere, kullan›lacak e¤itim araç ve malzemelerine, e¤itim süresine, vb.

anlaml› etkileri olmaktad›r. ‹flin sürekli de¤iflimi mesleki e¤itime dinamik bir nitelik kazand›rmaktad›r. Mesleki e¤itimin ihtiyaçlara uyumlulu¤u ve etkinlili¤i ile de¤ifli- me uyum göstermesi aras›nda güçlü bir iliflki vard›r. Ça¤dafl mesleki e¤itim sistemle- rinde üretimdeki ve teknolojideki de¤iflim sürekli izlenmekte, e¤itime yans›malar›

analiz edilmekte ve mesleki e¤itim sistemleri sürekli güncelleﬂtirilmeye çal›ﬂ›lmakta- d›r (Sezgin, 2004).

* ﬁiﬂli Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi

** Marmara Üniversitesi Teknik E¤itim Fakültesi

(2)

Ülkemizde iflgücünün yetifltirilmesinde mesleki ve teknik okula dayal› bir mesleki e¤itim modeli benimsenmifl olmas›na karfl›n bu sistemde de iflletmeler iflgü- cünün e¤itiminde de¤iflen a¤›rl›klarda yer almakta, mesleki ve teknik okul ö¤rencilerinin mesleki e¤itimlerinin bir k›sm› da iflletmelerde gerçekleflmektedir.

Bu çal›flma ile fiiflli Endüstri Meslek Lisesinde gerçeklefltirilen ‹flletmede Bece- ri E¤itimi uygulamas›n›n ö¤renci, ö¤retmen ve ö¤rencilerin beceri e¤itimlerini ald›k- lar› iflletmeleri kapsayan bir de¤erlendirmesini yapmak amaçlanm›flt›r. ‹flletmede Be- ceri E¤itimi Uygulamas› 3308 say›l› kanun temel al›narak, Mesleki ve Teknik E¤itim Yönetmeli¤i ve di¤er ilgili mevzuat çerçevesinde uygulan›r. Ö¤retmen, ö¤renci ve iflletmelerin ilgili mevzuat gere¤i sorumluluklar›n› gerçeklefltirme düzeyleri belirlenmeye çal›fl›lm›fl ve aç›k uçlu sorular arac›l›¤›yla sorunlar belirlenmeye çal›fl›larak ö¤- renci, ö¤retmen ve iflletme yetkililerinin önerileri al›nm›flt›r.

M

Meesslleekkii ee¤¤iittiimm

E¤itimin üretime dönük boyutu daha çok mesleki e¤itim ve yetiﬂtirme kav- ramlar› ile ifade edilmektedir (http://education.ankara.edu.tr/~aksoy/model.htm).

Mesleki e¤itim genel anlamda “ifl” ile “birey”” aras›nda uyum sa¤lama süreci- dir. Mesleki e¤itim gerçeklefltirmek istedi¤i amaçlara ve yönelik oldu¤u hedef kitleye göre, teknik e¤itim, gelifltirme e¤itimi, uyum e¤itimi, mesleki yayg›n e¤itim vb. fark- l›laflabilmektedir.

Bilindi¤i gibi, üretime iliflkin rollerin ö¤renilmesi, iflle ilgili bilgi ve becerilerin kazan›lmas›; yaparak ö¤renme, ailede ö¤renme, usta ç›rak iliflkisiyle ö¤renme gibi çe- flitli yollarla olagelmifltir. Kapitalist üretim biçimiyle birlikte, önce iflbafl›nda yetifltirme sonra okulda ö¤renme a¤›rl›k kazanm›fl, daha sonra ifl bafl›nda yetifltirme ve okulda ö¤renmenin çeflitli biçimleri birlikte uygulan›r olmufltur.

‹fl gereklerinin hangisinin okulda hangisinin iflte ö¤renildi¤i ay›rt edilmesi zor bir konudur. Bu durum mesleklerin ve mesleksel becerilerin gösterdikleri de¤iflimlere ba¤l› olarak farkl› olabilmektedir. Okullarda verilen e¤itim hemen hemen hiçbir dönemde yeterli görülmemifltir. Okul e¤itimi ve ifl bafl›nda yetifltirmenin yaln›zca bir- birini izleyen aflamalar olarak görülmesi do¤ru de¤ildir. Çünkü bu iki yetifltirme bi- çimi birbirlerine alternatif olabilirler. Pek çok durumda ayn› düzeyde bir mesleksel beceri ‘k›salt›lm›fl’ bir okul e¤itimi ve ‘uzat›lm›fl’ bir iflbafl›nda yetifltirme ile kazan›labilir. Bilimsel ve teknolojik geliflmelere ba¤l› olarak oluflan yeni meslek dallar›nda ye- tifltirilen ö¤rencilerin e¤itimlerinde mesleki ve teknik e¤itim okul ve kurumlar›n›n ve endüstrinin iflbirli¤i önemlidir (Ünal, 1996, 95–96).

Y

Yeettiiflflttiirrmmee VVee ‹‹flfl BBaaflfl››nnddaa YYeettiiflflttiirrmmee KKaavvrraammllaarr››

E¤itim ve iflbafl›nda yetifltirmeyi de kapsayan yetifltirme kavram›, teknik ve sosyal becerilerin kazan›lmas› sürecidir. ‹fl bafl›nda yetifltirme ise, yetifltirmenin özel bir du- rumu olan iflteki yetifltirmeleri kapsar. Ancak bu yetifltirme iflyeri s›n›rlar› ile s›n›rland›- r›lmamal›d›r. ‹fl bafl›nda yetifltirme, ifl koflullar›ndaki formel ve formel olmayan yetifltirme programlar›n›, yani “deneyim ile ö¤renmeyi” içermektedir(Ünal, 1996, 97–98).

U

Ulluussaall mmeesslleekkii ee¤¤iittiimm ssiisstteemmii

Mesleki e¤itim ülkelerin ekonomik, sosyal ve kültürel özelliklerine göre fark- l›l›k gösterir. Ülkelerin mesleki e¤itim modelleri ülkelerin iﬂgücü gereksinimleri ve olanaklar› dikkate al›narak belirlenir ve bu nedenle ülkelerin mesleki e¤itim model-

(3)

leri farkl›laﬂ›r. Genel anlamda mesleki e¤itim modelleri ç›rakl›k a¤›rl›kl› mesleki e¤i- tim modeli ve mesleki-teknik okul a¤›rl›kl› mesleki e¤itim modeli olarak s›n›fland›ra- bilir.

Ç›rakl›k a¤›rl›kl› mesleki e¤itim modeli, iflletme-okul iflbirli¤ine dayal›d›r. Bu sistemin ifllevsel ve uygulanabilir olmas›, her fleyden önce ifl hayat›n›n geliflmifl olma- s›na, ç›rakl›k e¤itimi için iflletmelerin istemle uyumlu e¤itim olana¤› sunabilmesine, emek pazar›nda nitelikli iflgücü talebinin olmas›na ve mesleki e¤itimin iflletmelerin yarar›na oldu¤unun yayg›n biçimde benimsenmesine ba¤l›d›r. Alman ikili (dual) meslek e¤itimi, iflletme-okul iflbirli¤ine dayanmakta olup ç›rakl›k a¤›rl›kl› mesleki e¤itim modeli için baflar›l› bir örnektir.

‹flgücünün yetifltirilmesinde mesleki ve teknik okulu benimseyen sistemlerde bireyin bir ifle girebilmesi için gerekli mesleki davran›fllar okul ortam›nda ö¤renciye kazand›r›lmaya çal›fl›lmaktad›r. Mesleki ve teknik okul, ö¤renciye ifl için gerekli bilgi, beceri ve ifle iliflkin tav›r, tutum, ifl al›flkanl›¤› ve de¤erleri kazand›racak biçimde ya- p›land›r›lm›flt›r.

AB ülkeleri bir bütün olarak de¤erlendirildi¤inde iflgücünün yetifltirilmesinde mesleki ve teknik okulun a¤›rl›kl› olarak benimsendi¤i gözlenmektedir. Ancak, mesleki ve teknik okul sisteminde de iflletmeler iflgücünün e¤itiminde de¤iflen a¤›rl›klarda yer almakta, mesleki ve teknik okul ö¤rencilerinin mesleki e¤itimlerinin bir k›sm›

da iflletmelerde gerçekleflmektedir. Örne¤in Fransa’da mesleki ve teknik okul ö¤rencilerinin mesleki e¤itimlerinin bir k›sm› iflletmede yap›lmaktad›r. Verilere göre, AB ül- kelerinde iflgücünü yetifltirmede benimsenen sistemlerin ülkelere göre anlaml› farkl›- l›klar gösterdi¤i gözlenmektedir (Sezgin, 2004).

33330088 SSaayy››ll›› YYaassaa

Türkiye’de okul ve sanayi iﬂbirli¤ine dayal› e¤itim modeli 5 Haziran 1986 tarihinde ç›kar›lan 3308 say›l› Ç›rakl›k ve Mesleki E¤itim Kanunu ile düzenlenmiﬂtir.

Daha sonra bu kanunun ad› 29 Haziran 2001 tarihinde Mesleki E¤itim Kanunu olarak de¤iﬂtirilmiﬂtir.

Genel olarak 3308 say›l› Mesleki E¤itim Yasas›n›n amac›; Mesleki ve Teknik E¤itim kurumlar›nda e¤itim gören ç›rak, kalfa ve ustalar›n e¤itimi ile Mesleki ve Tek- nik E¤itim okullar›nda örgün e¤itim gören ö¤rencilerin iflletmelerde yapacaklar› mesleki e¤itime iliflkin esaslar› düzenlemektir. Bu yasaya göre iflgücünün mesleki e¤itimi için üç temel yaklafl›m benimsenmifltir; (Ulusoy, 2004, 29).

• Ç›rakl›k e¤itimi

• Tam ve yar› zamanl› okul sistemi

• Yayg›n mesleki e¤itim (Meslek kurslar›)

1992 y›l›nda ç›kar›lan 3797 say›l› “MEB Teﬂkilat ve görevleri hakk›ndaki Ka- nun” ile mesleki ve teknik e¤itim sorumlulu¤u; Erkek Teknik E¤itim Genel Müdürlü-

¤ü, K›z Teknik E¤itim Genel Müdürlü¤ü, Ticaret ve Turizm Ö¤retimi Genel Müdür- lü¤ü ve Ç›rakl›k ve Yayg›n E¤itim Genel Müdürlü¤ü olmak üzere 4 ana hizmet biri- mine verilmiﬂtir (MEB, 2005, 48).

Genel olarak Mesleki-Teknik okul a¤›rl›kl› mesleki e¤itim modelinin benimsendi¤i ülkemizde Erkek Teknik E¤itim Genel Müdürlü¤üne ba¤l› olarak, Alman Hü- kümeti ile hükümetimiz aras›nda imzalanan “‹kili Mesleki E¤itiminin Teﬂviki Proje- si” çerçevesinde ‹kili (Dual) E¤itim veren ‹kili Mesleki E¤itim Merkezleri ve Ç›rakl›k

(4)

ve Yayg›n E¤itim Genel Müdürlü¤üne ba¤l› olan Mesleki E¤itim Merkezlerinde ç›rak- l›k a¤›rl›kl› mesleki e¤itim verilmektedir. Ç›rakl›k ve Yayg›n E¤itim Genel Müdürlü-

¤üne ba¤l› olan Halk E¤itim Merkezlerinde Meslek Kurslar› ile mesleki e¤itim faaliyetleri sürdürülmektedir. ‹kili Mesleki E¤itim Merkezleri 1988–89 ö¤retim y›l›nda TA- MEM (Türk-Alman Mesleki E¤itim Merkezi) ad› alt›nda e¤itime baﬂlam›ﬂt›r (MEB, 2005, 153).

Mesleki ve Teknik e¤itimin Aç›k ö¤retim uygulamalar› E¤itim teknolojileri Ge- nel Müdürlü¤üne ba¤l› olarak yürütülmektedir. Mesleki Aç›k Ö¤retim Liseleri ve Mesleki ve Teknik Aç›k Ö¤retim Okullar›nda uzaktan ö¤retim teknolojilerini ve yüz yüze e¤itim kullanarak meslek e¤itimi verilir (http://maol.meb.gov.tr/tanitim/tani- tim_index.html; http://egitek.meb.gov.tr/aok/mtao/okultanitimi.htm).

2002 y›l›nda uygulamaya konulan Türkiye’de Mesleki E¤itim ve Ö¤retim Sis- teminin Güçlendirilmesi Projesi (MEGEP) ile ülkemizin mesleki e¤itimin gelifltirilme- si çal›flmalar› yürütülmektedir. Çal›flma sonunda mesleki e¤itime kat›l›m oran›n›n Ulusal Kalk›nma Planlar›nda öngörüldü¤ü üzere % 65’lik bir orana ulaflmas› beklen- mektedir (Senar vd., 2006, 14).

Mesleki ve Teknik E¤itim okul ve kurumlar›nda e¤itim alan ö¤renciler 3308 sa- y›l› yasa kapsam›nda beceri e¤itimlerini iflletmelerde, teorik e¤itimlerini ise mesleki ve teknik e¤itim okul ve kurumlar›nda veya iflletme veya kurumlar›nda oluflturulan e¤itim birimlerinde al›rlar. E¤itim biriminde, yap›lan e¤itim için alan›nda ustal›k ye- terlili¤ine sahip ve ifl pedagojisi e¤itimi alm›fl Usta Ö¤retici ve/veya E¤itici Personel görevlendirilir. Mesleki E¤itim Kurulunun belirledi¤i alanlarda ve iflletmelerde ger- çeklefltirilen ‹flletmelerde Meslek E¤itimi Uygulamas›, 3308 say›l› yasa kapsam›na gi- ren ifl yerlerinde 4857 say›l› ifl kanununa göre 20 ve daha fazla personel çal›flt›ran iflletmeler çal›flt›rd›klar› personel say›s›n›n % 5’inden az %10’undan fazla olmamak üzere mesleki ve teknik e¤itim kurumu/okulu ö¤rencilerine beceri e¤itimi yapt›rmak zorundad›r. Mesleki e¤itim kanunu kapsam›nda olmay›p 20’den az personel çal›flt›- ran iflletmelerde beceri e¤itimi yapt›rabilirler.

3308 say›l› kanuna göre beceri e¤itimi yapt›rmalar› zorunlu olan 20 ve daha fazla personel çal›flt›ran iflletmeler, Çal›flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl›¤› Bölge Mü- dürlü¤ü ‹l Mesleki E¤itim Kuruluna bildirilirler (http://mevzuat.meb.gov.tr/

html/3.html). ‹l Mesleki E¤itim Kurulu bu listelerin bir örne¤ini ‹l/‹lçelerde kurulan iflletme belirleme komisyonlar›na gönderir. ‹flletme belirleme komisyonlar› mesleki e¤itim yapt›rmakla yükümlü iflletmelerin uygunluklar›n› belirler ve iflletmede mesleki e¤itim görecek ö¤rencileri ilgili iflletmelere da¤›t›r. 20’den az personel çal›flt›ran iflletmelerin; mesleki e¤itim yapt›racaklar›n› yaz›l› olarak kurum müdürlü¤üne bildir- meleri gerekir. Bu durumda kurumda kurulacak komisyon mesleki ve teknik e¤itim yönetmeli¤inde belirtilen flartlar› tafl›d›¤›n› belirlerse bu iflletmelerde de mesleki e¤i- tim yapt›r›labilir (http://mevzuat.meb.gov.tr/html/169.html).

‹flletmelerde beceri e¤itimi gören ö¤rencilerin say›s› 10’dan fazla ise iflletme veya kurum e¤itim birimi kurar ve usta ö¤reticiler veya e¤itici personeller görevlen- dirirler. ‹flletmelerde beceri e¤itimi gören ö¤renciler; iflyerinin flartlar›na ve çal›flma düzenine uymak zorundad›rlar. Beceri e¤itimi gören ö¤renci, iflletmeye verilen E¤i- tim Plan›n› %80 uygulamak zorundad›r.

(5)

Mesleki ve Teknik E¤itim okullar›nda e¤itim gören ö¤rencilere yafl›na uygun asgari ücretin %30’undan az olmamak üzere ücret ödenir. Ö¤rencinin iflletmedeki e¤i- timi s›ras›nda iflyerinin kusuru halinde meydana gelecek ifl kazalar› ve meslek hasta- l›klar›ndan iflveren sorumludur.

Aday ç›rak, ç›rak ve iflletmelerde meslek e¤itimi gören ö¤rencilere, okul mü- dürlü¤ü ile iflyeri sahibi aras›nda Bakanl›kça belirlenen esaslara göre düzenlenen söz- leflmenin imzalanmas› ile beraber 506 say›l› SSK yasas›n›n ifl kazalar› ve meslek hastal›klar› ile hastal›k sigortalar› hükümleri uygulan›r. Bunlar›n SSK primleri yafl›na uygun asgari ücretin %50’si üzerinden bakanl›kça ödenir (http://mevzuat.meb.gov.tr/html/3.html).

‹ﬂletmede mesleki e¤itim gören ö¤rencilerin, Ç›rakl›k ve Mesleki E¤itim Kuru- lu karar›yla belirlenen meslek alanlar›nda ve ‹l Mesleki E¤itim Kurulu taraf›ndan kurulan komisyonun belirledi¤i iﬂletmelerde 11. s›n›ftan itibaren beceri e¤itimlerini gör- meleri esast›r. Ancak ‹l Mesleki E¤itim Kurulu karar›yla 10. s›n›f ö¤rencileri de beceri e¤itimine al›nabilir (http://mevzuat.meb.gov.tr/html/169.html).

Ayn› meslek dal›ndaki ö¤rencilerin en az 8’inin ayn› iflletmede mesleki e¤itim görmesi, iflletmede e¤itim birimi bulunmas› ve iflletme yönetiminin istemesi durumunda teorik meslek derslerinin e¤itimi iflletmelerde yap›labilir.

Bu durumda iflletme yönetiminin istemesi durumunda kurum müdürlü¤ünce, ilgili meslek derslerinin teorik e¤itimini yapt›racak ö¤retmenler iflletmelerde görev- lendirilebilirler. ‹flletmelerde görevlendirilen ö¤retmenlerin ek ders ücreti iflletme taraf›ndan ödenir (http://mevzuat.meb.gov.tr/html/169.html).

Mesleki e¤itimde yer alan iﬂletmeler mesleki e¤itim için gerekli olan temrin malzemesi ile araç-gereci temin eder, ö¤renci devams›zl›klar›n› izler, iﬂ dosyalar›n›

düzenli olarak takip eder ve okul/kurum taraf›ndan görevlendirilen koordinatör ö¤- retmenlere gerekli kolayl›¤› sa¤lar.

Ö¤renciler, ç›rak ve kursiyerler, günde sekiz saatten fazla meslekleri d›fl›ndaki ifller ile A¤›r ve Tehlikeli ifller tüzü¤üne ayk›r› iflletmelerde çal›flt›r›lamazlar. May›s 2004 tarihli 2560 say›l› tebli¤ler dergisinde ‹flletmelerde Meslek E¤itimi uygulamas›

ile ilgili formlar yer al›r (http://mevzuat.meb.gov.tr/html/3.html).

Ç›rakl›k, Mesleki ve Teknik E¤itimi Gelifltirme ve Yayg›nlaflt›rma faaliyetlerinin desteklenmesi çeflitli kaynaklardan elde edilen gelirlerin bütçeye özel ödenek olarak kaydedilmesi ile sa¤lan›r. 3308 say›l› yasa ile kurulan “Mesleki ve Teknik E¤itim Araflt›rma ve Gelifltirme Merkezi-METARGEM” ç›rakl›k, meslek ve teknik e¤itim ko- nular›nda bakanl›kça ihtiyaç duyulan planlama, araflt›rma gelifltirme ve üretim hiz- metlerini yapmak veya yapt›rmak amac›yla kurulmufl bir merkezdir (http://mevzuat.meb.gov.tr/html/3.html).

3308 say›l› yasa kapsam›nda Erkek Teknik Ö¤retim Genel Müdürlü¤üne ba¤- l› mesleki teknik orta ö¤retim kurumlar›nda e¤itim gören ö¤renciler iﬂletmelerde meslek e¤itimi uygulamas›na kat›l›rlar.

Tablo 1’de Erkek Teknik Ö¤retim Genel Müdürlü¤üne ba¤l› mesleki teknik orta ö¤retim kurumlar›na ait iﬂletmede meslek e¤itimi bilgileri verilmiﬂtir.

(6)

T

Taabblloo 11:: EErrkkeekk TTeekknniikk ÖÖ¤¤rreettiimm GGeenneell MMüüddüürrllüü¤¤üünnee BBaa¤¤ll›› MMeesslleekkii VVee T

Teekknniikk OOrrttaaöö¤¤rreettiimm KKuurruummllaarr››nnaa AAiitt ‹‹ﬂﬂlleettmmeelleerrddee MMeesslleekk EE¤¤iittiimmii BBiillggiilleerrii

‹flletmelerde meslek e¤itimi uygulamas›n›n devlete, ö¤rencilere ve iflletmelere sa¤lad›¤› yararlar vard›r. Geliflen sanayi ortam›nda ihtiyaç duyulan nitelikli insan gü- cünün ekonomik ve etkin bir flekilde yetifltirilmesinin sa¤lanmas› devlete yarar olarak aç›klanabilir. ‹flletmelerde meslek e¤itimi uygulamas› ile ö¤renciler, sosyal güven- lik hakk›n› almakta ve belirli bir ücret karfl›l›¤›nda teorik bilgilerini pekifltirecekleri uygulamalar› gerçeklefltirme imkan› elde etmektedir. Bu uygulama sonucunda iflletmeler ile e¤itim kurumlar› aras›nda teknoloji ve bilgi ak›fl› sa¤lanmakta, iflletmelerde ifl verimi yükselmektedir (Ulusoy, 2004, 30).

A Ammaaçç

Araflt›rmayla Endüstri ve Meslek Lisesi ö¤rencilerinin iflletmede beceri e¤itimi uygulamalar›n›n bir de¤erlendirmesinin yap›lmas› amaçlanm›flt›r.

Bu çal›flma ile flu sorulara yan›tlar aranm›flt›r;

1. Taraflar 3308 say›l› yasa hakk›nda yeterince bilgi sahibi mi?

2. ‹ﬂletmelerde e¤itim birimi var m›?

3. Y›ll›k e¤itim planlar› yeterli mi?

4. Usta ö¤retici ve e¤itici personel say›lar› yeterli mi?

5. Beceri e¤itimi ö¤renciler ve iﬂletmeler aç›s›ndan yeterli mi?

6. Beceri e¤itiminin devam› gerekir mi?

7. Koordinatör ö¤retmenler iﬂletmeleri ne kadar s›kl›kla ziyaret ediyorlar?

8. ‹ﬂ dosyalar› usta ö¤retici ve e¤itici personel taraf›ndan düzenli olarak kontrol ediliyor mu?

Ö

Ö¤¤rreettiimm YY››ll›› OOkkuull SSaayy››ss›› ‹‹ﬂﬂlleettmmee SSaayy››ss›› ÖÖ¤¤rreennccii SSaayy››ss›› UUssttaa ÖÖ¤¤rreettiiccii SSaayy››ss››

1988–1989 358 13667 60722 15645

1989–1990 371 14225 64576 16326

1990–1991 408 14948 66766 16924

1991–1992 416 19947 78609 24349

1992–1993 414 17088 64759 22684

1993–1994 425 16809 63079 17561

1994–1995 434 15856 58000 14967

1995–1996 447 17961 58056 16513

1996–1997 490 19548 60645 19775

1997–1998 421 19085 56195 18243

1998–1999 467 21597 64930 24237

1999–2000 435 20250 58149 16395

2000–2001 458 23292 65910 19700

2001–2002 489 21283 53995 19925

2003–2004 506 31126 70730 24789

2004–2005 545 29642 67106 22909

2005–2006 562 31063 69449 27128

(7)

9. ‹ﬂletmeler y›ll›k e¤itim plan›na uygun donan›ma sahip mi?

10. Ö¤renciler yaﬂlar›na uygun ücret al›yorlar m›?

11. ‹flletmeler ifl kazalar› ve meslek hastal›klar›na karfl› gerekli tedbirleri al›- yorlar m›?

Y Yöönntteemm

Araflt›rma için veriler; 3308 say›l› yasan›n uygulama esaslar› temel al›narak, ö¤rencilere, koordinatör ö¤retmenlerine ve ilgili iflyeri yetkililerine ayr› ayr› olarak haz›rlanan 3 farkl› anket formu arac›l›¤›yla toplanm›flt›r.

S

S››nn››rrll››ll››kkllaarr

Araflt›rma fiiflli Endüstri ve Meslek Lisesi Elektrik ve Elektronik bölümleri X.

s›n›f ö¤rencileriyle s›n›rl›d›r.

S Saayy››lltt››llaarr

Araﬂt›rmaya kat›lan deneklerin yap›lan araﬂt›rman›n önemine ve gereklili¤ine inanarak anket sorular›n› içtenlikle yan›tlad›klar› kabul edilmektedir.

E

Evvrreenn vvee ÖÖrrnneekklleemm

Araflt›rman›n evrenini 2005–2006 y›l›nda fiiflli Teknik ve Endüstri Meslek Lise- si Elektronik ve Elektrik Bölümleri 3. s›n›flar›nda okuyan ö¤renciler, bu bölümlerin koordinatör ö¤retmen olarak görevlendirilen meslek ö¤retmenleri ve ö¤rencilerin beceri e¤itimini ald›klar› iflletme yetkilileri oluflturmaktad›r. 191 ö¤renci, 36 meslek ö¤- retmeni ve 73 iflletme yetkisi uygulama çal›flmalar›na kat›lm›fllard›r.

B Buullgguullaarr

Anket çal›flmalar› 19 elektrik ö¤retmeni, 17 elektronik ö¤retmeni, 102 elektrik bölümü ö¤rencisi, 89 elektronik bölümü ö¤rencisi, 28 kamu iflletmesi ve 45 özel iflletme üzerinde gerçeklefltirilmifltir. ‹flletmelerin çal›flt›rd›klar› personel say›lar› Tablo 2’de verilmifltir. Buna göre iflletmelerin % 56’s› 50 ve üzerindeki say›da personel ve % 24,7’si 10 ve alt›ndaki say›da personel çal›flt›rmaktad›rlar.

T

Taabblloo 22:: ‹‹flfllleettmmeelleerrddee ÇÇaall››flflaannllaarr››nn SSaayy››llaarr››

3308 say›l› kanunun 18. maddesine göre; ‹ﬂletmede beceri e¤itimi yapan ö¤- renci say›s›n›n 10’dan fazla olmas› durumunda iﬂletmelerin e¤itim birimi kurmalar›

gerekir. ‹flletmelerin e¤itim birimi durumlar› ile bu iflletmelerden beceri e¤itimi alan ö¤rencilerin say›lar› Tablo 3’de karfl›laflt›r›lm›flt›r. E¤itim birimi bulunmas› gereken 29 iflletmeden 8’inde e¤itim birimi bulunmad›¤› görülmektedir. ‹l Milli E¤itim Müdürlü-

¤ü’nün gerekli tedbirleri almas› gerekmektedir.

P

PEERRSSOONNEELL SSAAYYIISSII SSIIKKLLIIKK YYÜÜZZDDEE KKÜÜMMÜÜLLAATT‹‹FF YYÜÜZZDDEE

00--1100 1188 2244,,77 2244,,77

1100--2200 88 1111,,00 3355,,66

2200--5500 66 88,,22 4433,,88

5500 VVEE ÜÜZZEERR‹‹ 4411 5566,,22 110000 T

TOOPPLLAAMM 7733 110000

(8)

T

Taabblloo 33:: ‹‹ﬂﬂlleettmmeelleerree AAiitt EE¤¤iittiimm BBiirriimmlleerriinniinn DDuurruummuu

‹ﬂletmede beceri e¤itimi faaliyetlerinin yürütülmesinde kullan›lan Y›ll›k E¤i- tim Planlar› yeterli midir sorusuna iﬂletme yetkililerinin %13,7’si kesinlikle yeterlidir,

%43,8’i yeterlidir, %13,7’si karars›z, %17,8’i yeterli de¤ildir ve %11’i kesinlikle yeterli de¤ildir fleklinde yan›tlam›fllard›r (Tablo 4). Mesleki ve Teknik E¤itim Yönetmeli¤inin 253. maddesine göre iflletmelerde meslek e¤itiminin ö¤retim programlar›na uygun olarak yürütülmesi ve okulla iflletme aras›nda e¤itimde sürekli iflbirli¤ini sa¤lamak ve rehberlik amac›yla idarece koordinatör ö¤retmenler görevlendirilir. Koordinatör ö¤retmenlerin iflletme yetkilileriyle yapt›klar› görüflmelerde daha dikkatli ve sorgula- y›c› olmalar› ve May›s 2004 tarihli 2560 say›l› Tebli¤ler dergisi’nde yer alan; ‹flletmelerde meslek e¤itimi koordinatörlerinin iflletmeye yapaca¤› ayl›k rehberlik rapor formu ve iflletmelerde meslek e¤itimi günlük rehberlik görev formlar›’nda iflletme yetkilisi görüflleri mutlaka belirtilmelidir.

T

Taabblloo 44:: YY››llll››kk EE¤¤iittiimm PPllaannllaarr››nn››nn YYeetteerrlliillii¤¤ii

‹flletmede beceri e¤itimi gören ö¤rencilerin uygulamal› e¤itimlerinden sorumlu olan usta ö¤reticilerin ö¤renci say›lar›na göre karfl›laflt›rmalar› Tablo 5’de görül- mektedir.

T

Taabblloo 55:: ÖÖ¤¤rreennccii--ÖÖ¤¤rreettiiccii UUssttaa KKaarrflfl››llaaflfltt››rrmmaass››

Ö

Ö⁄⁄RREENNCC‹‹ SSAAYYIISSII EE⁄⁄‹‹TT‹‹MM BB‹‹RR‹‹MM‹‹ VVAARR EE⁄⁄‹‹TT‹‹MM BB‹‹RR‹‹MM‹‹ YYOOKK TTOOPPLLAAMM

00--55 1133 2222 3355

55--1100 88 11 99

1100--2200 44 11 55

2200 VVEE ÜÜZZEERR‹‹ 1177 77 2244

T

TOOPPLLAAMM 4422 3311 7733

YANITLAR SIKLIK YÜZDE KÜMÜLÂT‹F YÜZDE

KES‹NL‹KLE KATILIYORUM 10 13,7 13,7

KATILIYORUM 32 43,8 57,5

KARARSIZIM 10 13,7 71,2

KATILMIYORUM 13 17,8 89

KES‹NL‹KLE KATILMIYORUM 8 11 100

TOPLAM 73 100

Ö

Ö⁄⁄RREENNCC‹‹ SSAAYYIISSII UUSSTTAA ÖÖ⁄⁄RREETT‹‹CC‹‹ SSAAYYIISSII

T TOOPPLLAAMM 11 22 33 44 VVEE FFAAZZLLAA

00––55 99 1144 22 1100 3355

55––1100 00 11 22 66 99

1100––2200 00 11 00 44 55

2200 VVEE ÜÜZZEERR‹‹ 55 00 00 1199 2244

T

TOOPPLLAAMM 1144 1166 44 3399 7733

(9)

‹flletmede beceri e¤itimi gören ö¤rencilerin uygulamal› e¤itimlerinden sorumlu olan e¤itici personellerin ö¤renci say›lar›na göre karfl›laflt›rmalar› Tablo 6’da görül- mektedir.

T

Taabblloo 66:: ÖÖ¤¤rreennccii--EE¤¤iittiiccii PPeerrssoonneell KKaarrflfl››llaaflfltt››rrmmaass››

Mesleki ve Teknik E¤itim Yönetmeli¤inin 207. maddesine göre “E¤itim biriminde, iflletme sahibi/yöneticisi taraf›ndan iflletmede e¤itimden sorumlu yönetici ve ö¤renci/kursiyer say›s›na göre yeterli say›da e¤itici personel/usta ö¤retici görevlen- dirilir. ‹flletmede istenilen nitelik ve say›da e¤itici personel/usta ö¤retici bulunmama- s› durumunda, kurumlardan meslek dersleri ö¤retmenleri görevlendirilebilir.”denilmektedir. Tablo 5 ve Tablo 6’daki sonuçlara göre iflletmelerde usta ö¤retici ve e¤itici personel say›lar›n›n yeterli oldu¤u sonucu ç›kar›labilir.

‹ﬂletme yetkililerine beceri e¤itimi uygulamas›n›n ö¤renciler aç›s›ndan yarar- l›l›¤› soruldu¤unda al›nan yan›tlara göre; %27,4’ü kesinlikle yararl›, %61,6’s› yararl›,

%5,5’i karars›z ve %5,5’i yararl› olmad›¤›n› belirtmekle uygulaman›n yararl› oldu¤u- na ço¤unlukla kat›lmaktad›rlar. ‹flletmeler aç›s›ndan yararl›l›¤›na, iflletme yetkililerinin %27,4’ü kesinlikle yararl›d›r, %52,1’i yararl›d›r, %12,3’ü karars›z›m, %5,5’i yarar- s›zd›r ve %2,7’si kesinlikle yarars›zd›r yan›tlar›yla iflletme e¤itimi uygulamas›n›n yararl› oldu¤una ço¤unlukla kat›lm›fllard›r. ‹flletme yetkililerinin %28,8’i bu uygulama- n›n kesinlikle devam›n›, %54,8’i devam›n› isterken %4,1’i karars›z kalm›fl, %8,2’lik ke- sim uygulaman›n devam etmemesi, %4,1’i ise kesinlikle devam etmemesi gerekti¤ini belirtmifllerdir. Ayn› soruya ö¤retmenlerin verdikleri yan›tlardan % 36,1’i iflletmede beceri e¤itiminin kesinlikle devam etmesi, %52,8’i devam etmesi gerekti¤ini, % 8,3’ü karars›z %2,8’i uygulanman›n devam etmemesi yönünde görüfl belirtmifllerdir.

Koordinatör ö¤retmenlerin iflletmeleri ziyaret s›kl›klar›, kendilerinden, ö¤renci ve iflletme yetkililerinden al›nan yan›tlarla Tablo 7’de gösterilmektedir. Buna göre koordinatör ö¤retmenlerin iflletme ziyaretlerinde ö¤renci-ö¤retmen-iflletme yetkilisi ile buluflmas›nda sorunlar oldu¤u sonucu edinilebilir. Ö¤renciler kendi görüfllerini ifade ettikleri bölümde koordinatör ö¤retmenlerini iflletme ziyaretleri s›ras›nda göre- memekten yak›nmaktad›rlar.

Ö

Ö⁄⁄RREENNCC‹‹ SSAAYYIISSII ÖÖ⁄⁄RREETT‹‹CC‹‹ PPEERRSSOONNEELL SSAAYYIISSII

T TOOPPLLAAMM 11 22 33 44 VVEE FFAAZZLLAA

00––55 1177 88 33 77 3355

55––1100 44 22 11 22 99

1100––2200 00 00 22 33 55

2200 VVEE ÜÜZZEERR‹‹ 00 22 33 1199 2244

T

TOOPPLLAAMM 2211 1122 99 3311 7733

(10)

T

Taabblloo 77:: KKoooorrddiinnaattöörr ÖÖ¤¤rreettmmeennlleerriinn ‹‹ﬂﬂlleettmmeelleerrii ZZiiyyaarreett SS››kkll››¤¤››

Tablo 8’de koordinatör ö¤retmenlerin 3308 say›l› yasa hakk›ndaki bilgi düzey- lerine yönelik sorulan soruya verdikleri yan›tlar görülmektedir.

T

Taabblloo 88:: ÖÖ¤¤rreettmmeennlleerriinn 33330088 SSaayy››ll›› YYaassaa HHaakkkk››nnddaakkii BBiillggiilleerriinniinn YYeetteerrllii O

Olluupp OOllmmaadd››¤¤››nnaa ‹‹lliiflflkkiinn GGöörrüüflfllleerrii

Tablo 8’de gösterilen sonuçlardan ö¤retmenlerin 3308 say›l› yasa hakk›ndaki yeterli bilgiye sahip olmad›klar› görülmektedir. May›s 2004 tarihli 2560 say›l› Tebli¤- ler dergisi’nde yer alan iflletmelerde meslek e¤itimi koordinatörlerinin iflletmeye yapaca¤› ayl›k rehberlik rapor formu’na göre; okul idaresince görevlendirilen koordina- tör ö¤retmenlerin kontrol etmesi gereken birçok husus vard›r. Bu anlamda iflletmede beceri e¤itimi uygulamas›n›n temeli olan 3308 say›l› kanun hakk›nda ö¤retmenler bil- gilendirilmeli ve mesleki ve teknik e¤itimi yönetmeli¤inin 253. maddesine göre mü- dür gerekli tedbirleri almal›d›r.

Ö¤retmenlerin % 5,6’s› iﬂletmede görevli bulunan usta ö¤retici ve e¤itici personel say›s›n›n kesinlikle yeterli, %47,2’si yeterli, %13,9’u karars›z oldu¤unu, %33,3’si yeterli olmad›¤›n› ifade etmiﬂlerdir. Buradan usta ö¤retici ve e¤itici personel say›s›n›

yeterli bulmayan ö¤retmenlerin oran›n›n yüksek oldu¤u görülmektedir.

Ö¤retmenlerin %2,8’i iﬂ dosyalar›n›n usta ö¤retici ve e¤itici personel taraf›n- dan düzenli olarak kesinlikle kontrol edildi¤ini, %38,9’u kontrol edildi¤ini belirtmiﬂ

%19,4’ü karars›z kalm›fl ve %38,9’u ifl dosyalar›n›n kontrol edilmedi¤i belirtmifllerdir.

Mesleki ve Teknik E¤itim Yönetmeli¤inin 196. maddesine göre iﬂletmeler “Meslekî e¤itim için gerekli olan temrin malzemesi ile araç-gereci temin eder.” denilmektedir.

Ö¤retmenlerin, iflletmelerin y›ll›k e¤itim plan›na uygun donan›ma sahip olup olma- mas›na iliflkin soruya verdikleri yan›tlar Tablo 9’da gösterilmifltir. Buna göre ö¤retmenlerin yaln›zca %22,2’si iflletmelerin y›ll›k e¤itim plan›n› gerçeklefltirebilecek uygun donan›ma sahip oldu¤unu düflünmektedir. Bu oran oldukça düflüktür. Ö¤rencilerin alanlar›yla ilgili iflletmelerde e¤itim görmelerinin sa¤lanmas› gerekir.Bu anlamda koordinatör ö¤retmenlerin gerçeklefltirdikleri kontrollerde yetersiz iflletmeleri ra- porlar›na yazmalar› ve iflletme de¤iflimi yoluna gidilmesi gereklidir.

Z‹YARET SIKLI⁄I Ö⁄RENC‹ (%) ‹ﬁLETME(%) Ö⁄RETMEN (%

HAFTADA B‹R 11,5 13,7 63,9

‹K‹ HAFTADA B‹R 24,1 28,8 25,0

AYDA B‹R 32,5 35,6 8,3

‹K‹ AYDA B‹R 31,9 21,9 2,8

KARARSIZIM 9 25 69,4

KATILMIYORUM 10 27,8 97,2

KES‹NL‹KLE KATILMIYORUM 1 2,8 100

TOPLAM 73 100

(11)

T

Taabblloo 99:: ‹‹ﬂﬂlleettmmeelleerrddeekkii DDoonnaann››mm EE¤¤iittiimm iiççiinn UUyygguunn mmuu??

Araflt›rmaya kat›lan ö¤rencilerin 4’ü 16 yafl ve alt›, 187’si 17 yafl ve üzeri yafl seviyesindedir. Mesleki ve Teknik E¤itim Yönetmeli¤inin 196. maddesine göre “‹flletmede meslekî e¤itim gören ö¤renciye, yafl›na uygun asgari ücretin % 30’undan az olmamak üzere ödenecek ücret tutar›, ücret art›fl› ve di¤er olanaklar› kapsayan e¤itim sözleflmesini, ö¤renci velisi ve kurum müdürü ile birlikte imzalar.”denilmektedir. Ö¤- rencilerin ald›klar› ücretlerin yafllar›na göre da¤›l›m› Tablo 10’da verilmifltir. Araflt›r- man›n yap›ld›¤› günkü koflullar için; ö¤rencilerin genellikle almalar› gereken ücreti ald›klar›, 17 ö¤rencinin almalar› gereken ücretin alt›nda bir ücret ald›klar› görülmek- tedir.

T

Taabblloo 1100:: ÖÖ¤¤rreenncciilleerr HHaakk EEttttiikklleerrii ÜÜccrreettii AAll››yyoorrllaarr mm››??

Ö¤rencilerin %12,6’s›n›n iflletmelerde ifl kazas› geçirdiklerini, % 87,4’ü ifl kaza- s› geçirmediklerini bildirmifllerdir. Mesleki ve Teknik E¤itim Yönetmeli¤inin 196.maddesine göre “Ö¤renci/kursiyerlerin ifl kazalar› ve meslek hastal›klar›ndan korunmas› için gerekli önlemleri al›r ve tedavileri için gerekli sevk ifllemlerini yapar.”

denilmektedir. Ö¤rencilerin %36,6’s› ifl kazalar› ve meslek hastal›klar›na karfl› iflletmede al›nan önlemlerin kesinlikle yeterli oldu¤unu, %31,9’u yeterli oldu¤unu belirt- mifl %21,5’i karars›z, %7,9’u al›nan önlemleri yeterli bulmazken % 2,1’lik bir grup kesinlikle yeterli bulmamaktad›r.

Anket sorular›n›n sonunda deneklere kendi görüﬂlerini yazmalar›n›n istendi-

¤i bölümden elde edilen sonuçlar s›n›fland›r›larak aﬂa¤›da verilmektedir.

• Ö¤rencilerden 20’si ald›klar› ücretlerin yetersiz oldu¤unu, 12’si alanlar›yla ilgili olmayan kimi ifllerde çal›flt›r›ld›klar›n› ve 5’i koordinatör ö¤retmenleriyle yeterince görüflemediklerini belirtmifllerdir.

• Koordinatör ö¤retmenlerin 10’u y›l›k e¤itim planlar›n›n uygulamas›nda iflletme ifl ak›fl›n›n bozulmas› nedeniyle aksamalar oldu¤unu belirtmifllerdir.

• Koordinatör ö¤retmenlerin 5’i ö¤rencilerin ucuz ifl gücü görülerek mesai saatleri d›fl›nda çal›flt›r›lmas› durumunun söz konusunu oldu¤unu belirtmektedirler.

KARARSIZIM 10 27,8 50,0

KATILMIYORUM 16 44,4 94,4

KES‹NL‹KLE KATILMIYORUM 2 5,6 100

TOPLAM 36 100

Ö

Ö⁄⁄RREECC‹‹NN‹‹NN YYAAﬁﬁII AAYYLLIIKK ÜÜCCRREETT

T TOOPPLLAAMM 113355 YYTTLL 115599YYTTLL DD‹‹⁄⁄EERR

1166 YYAAfifi VVEE AALLTTII 22 11 11 44 1177 YYAAfifi VVEE ÜÜZZEERR‹‹ 77 116644 1166 118877

T

TOOPPLLAAMM 99 116655 1177 119911

(12)

S

Soonnuuçç,, ddee¤¤eerrlleennddiirrmmee vvee öönneerriilleerr

Ö¤retmenlerin ço¤unlukla belirttikleri, iflletmelerde verilen beceri e¤itimin y›ll›k e¤itim planlar›na uygun bir e¤itim olmad›¤› yönündeki görüflleri ve firmalar›n da y›ll›k e¤itim plan›n› k›smen yetersiz bulmalar› Y›ll›k E¤itim Planlar›n›n yenilen- mesine gerek oldu¤unu göstermektedir. Ö¤retmenlerin ço¤unlu¤unun 3308 say›l› yasa hakk›nda yeterli bilgiye sahip olmad›klar› sonucu elde edilmifltir. Ö¤retmenlerin gözlemlerine göre iflletmelerin beceri e¤itimi için y›ll›k plan uygun yeterli donan›ma sahip olmad›klar› sonucu ç›kmaktad›r. Yine ö¤retmenler ço¤unlukla ö¤rencilerin ha- z›rlad›klar› dosyalar›n usta ö¤reticiler taraf›ndan düzenli olarak kontrol edilmedi¤ini belirtmektedirler. Bundan baflka ö¤retmenlerin iflyerlerini ziyaretlerinin gereken s›k- l›kta gerçeklefltirmedikleri anlafl›lmaktad›r. Bu olumsuzluklar›n 3308 uygulamas›n›n baflar›s›n› etkileyece¤i aç›kt›r.

Ö¤rencilerin yüzde 12’sinin iﬂ kazas› geçirmesi dikkat çeken bir sonuçtur ve iﬂ kazalar›n›n önlenmesi için daha titiz olunmas› gerekir.

Ö¤rencilerin beceri e¤itimi görecekleri iflletmelerin ilgili kurum ve kurullarla iflbirli¤i yap›larak 3308 say›l› yasan›n amac›na uygun flekilde okullar taraf›ndan belir- lenmesinde yarar vard›r.

Beceri e¤itimi uygulamas›n›n sonuçlar› için dönemsel olarak ve di¤er alanlar- daki uygulamalar› da içerecek daha kapsaml› araﬂt›rmalar yap›lmas› gerekir. Böyle- likle 3308 uygulamas›n›n beklentileri ne ölçüde karﬂ›lad›¤› de¤erlendirilip aksakl›kla- r› giderilmelidir.

K Kaayynnaakkççaa

MEB(2005). MMeesslleekkii vvee TTeekknniikk EE¤¤iittiimmiinn TTaarriihhççeessii.. Ankara: MEB Yay›nlar›.

SENAR Nuran, KAYA Zehra (2006). EEssnnaaff vvee SSaannaattkkâârr MMeesslleekk KKuurruulluuﬂﬂllaarr›› iiççiinn ÜÜllkkee ÖÖrrnneekk-- lleerrii iillee AABB’’ddee MMeesslleekkii EE¤¤iittiimm vvee AABB vvee AABB MMaallii KKaayynnaakkllaarr›› RReehhbbeerrii, TESK yay›nlar›, Ankara.

SEZG‹N, ‹lhan(2004). MMeesslleekkii EE¤¤iittiimm SSiisstteemmiimmiizz vvee ‹‹ﬂﬂlleettmmeelleerrddee BBeecceerrii EE¤¤iittiimmii:: SSoorruunnllaarr vvee Ç

Çöözzüümm ÖÖnneerriilleerrii,, T‹SK, (Mesleki e¤itim kurulu’na sunulan rapor).

ULUSOY, A.(2004). “Kalifiye ‹flgücünün Yetifltirilmesinde E¤itim Kurumu-‹flletme ‹flbirli¤i”, E

E¤¤iittiimm KKuurruummuu--‹‹ﬂﬂlleettmmee DDiiyyaalloo¤¤uu UUlluussllaarraarraass›› KKoonnffeerraannss››, Ankara Hilton Oteli, An- kara.

ÜNAL, L.Ifl›l (1996). “‹flbafl›nda Yetifltirmenin Verimlilik ve ‹stihdam Aç›s›ndan De¤erlendiril- mesi”, MMPPMM VVeerriimmlliilliikk DDeerrggiissii, 1996/1, ss.95–116.

h

httttpp::////eedduuccaattiioonn..aannkkaarraa..eedduu..ttrr//~~aakkssooyy//mmooddeell..hhttmm, “Mesleki E¤itim ve Yetiﬂtirmede Modeller ve Planlama”, Yrd. Doç. Dr. Hasan Hüseyin Aksoy, 10.03.2006.

h

httttpp::////mmeevvzzuuaatt..mmeebb..ggoovv..ttrr//hhttmmll//33..hhttmmll,, “3308 Say›l› Mesleki E¤itim Kanunu”, (Resmi Gazete, 19.06.1986–19139).

h

httttpp::////mmeevvzzuuaatt..mmeebb..ggoovv..ttrr//hhttmmll//116699..hhttmmll,, “Mesleki ve Teknik E¤itim Yönetmeli¤i”, (Resmi Ga- zete, 03.07.2002–24804).

h

httttpp::////mmaaooll..mmeebb..ggoovv..ttrr//ttaanniittiimm//ttaanniittiimm__iinnddeexx..hhttmmll,, ““Mesleki Aç›k Ö¤retim Lisesinin Tan›t›m›”, 11 Aral›k 2006.

h

httttpp::////eeggiitteekk..mmeebb..ggoovv..ttrr//aaookk//mmttaaoo//ookkuullttaanniittiimmii..hhttmm,, ““Mesleki Ve Teknik Aç›kö¤retim Oku- lu’nun Tan›t›m›”, 11 Aral›k 2006.

(13)

AN EVALUATION OF ON THE JOB TRAINING

Mustafa ÖZCAN*

Ferdi BOYNAK**

A Abbssttrraacctt

Labour force training at Vocational and Technical Schools is based on cooperation between school and industry. In this training, the students receive their theoretical education at schools from their teachers while receiving their practical education in industry from professionals and educators. The success of the training is to be achieved by providing a close relationship between all part- ners that take part in this type of education.

In this study, an evaluation of on the job training that is realized at Vocational and Technical Schools has been done for Sisli Vocational High School. For the study, three different type of questionnaire has been prepared and applied on 191 students whose in their 3 rd year and from electrical and electronics department, 36 electrical and electronics teacher and 73 companies that students take their practical education.

Data obtained from the questionnaires processed by means of statistical software and analyzed. According to the findings, relation between industries and schools has to be validated, co-operation is to be increased and made more effective.

K

Keeyy WWoorrddss:: Vocational education, on the job training, article 3308

* ﬁiﬂli Technical and Vocational High School

** Marmara University Technical Education Faculty