Öğrencilerle Birlikte Etik Temel Kurallar Koymak
•
Eğitimcilerin temel etik kurallara her zaman uyulmasını sağlama sorumluluğu vardır.•
Temel etik kurallar disiplin konularıyla ilgilenmemeli veya yaptırımlar oluşturmamalıdır.•
Temel etik kuralların tek amacı, öğrencileri doğru davranışa yönlendirmektir.Öğrencilerle Birlikte Etik Temel Kurallar Koymak
•
Temel etik kurallar sınıf içi istenmeyen davranışlar gibi değerlendirilmemelidir.•
Sınıf içi ve sınıf dışı istenmeyen davranışlar için eğitim kurumlarının disiplin sistemi vardır. Bu sistem öğrencilerin uyması gereken kuralları içermektedir.•
Temel etik kuralların amacı öğrencilere etik davranışlar kazandırmaktır.Öğrencilerle Birlikte Etik Temel Kurallar Koymak
• Sınıfta etik davranış için temel etik kurallar, ideal olarak kuralların uygulanması ve izlenmesinde öğretmenle birlikte yer alacak olan öğrenciler tarafından birlikte oluşturulmalıdır.
• Kuralları oluşturan öğrenciler, onları takip etmeye daha eğilimli olacaklardır.
• Temel etik kuralların yaratılması süreci, öğrencilerde daha iyi sonuçlar verebilir, çünkü kuralların hazırlanması ile ilgili etkinlikler ve tartışmalar etik farkındalığı arttırmak için birçok fırsat yaratır.
Öğrencilerle Birlikte Etik Temel Kurallar Koymak
•
Bu nedenle öğrencileri temel etik kurallar belirleme sürecine dahil etmek, hem etik bir öğrenim ortamını güçlendirmek hem de etik eğitimi sunmak için etkili bir yoldur.•
Etik eğitimde kuralların uygulanması, zaman zaman zorlu olsa da, etik davranışların oluşturulmasında çok etkili bir araç olabilir.Etik Davranış Belirleme Süreç ve Uygulamaları
•
Öğretmenler, öğrencilerden sınıftaki etik bir sorunu veya problemi tanımlamak için küçük gruplarla çalışmasını isteyebilir ve etik bir kural veya kılavuz taslağı hazırlayabilir. Öğretmenler, öğrencileri, ortak etik problemleri çözmeyi amaçlayan kurallarla ilgili olarak, mobil cihazlarında kısa video klipler üretmeye teşvik edebilirler. Bunlar sosyal medya platformlarında yayınlanarak öğrenciler arasında yaygınlaştırılabilir.Etik Davranış Belirleme Süreç ve Uygulamaları
•
Öğretmenler, temel etik kural belirlemede bireysel veya grup çalışmalarıyla, örneğin «sınıf etik davranışları» veya «sınav etik davranışları» gibi belirli konularda kural oluşturmalarını isteyebilir.•
Öğretmenler, temel etik kuralların konularını ele alan en yaratıcı sloganlar veya posterler için bir öğrenci yarışması planlayabilir.Öğretim Etkinlikleri ve Etik
• Etkili etik eğitimi, sadece etik konularının öğretiminin ötesine geçmeyi gerektirir ve destekleyici bir etik öğrenme ortamı tüm bu çalışmaların odak noktasını teşkil eder.
• Okullarda etik bir ortamın yaşanması, öğrencilerin ahlakı duyarlılıklarını ve ahlaki davranışlarını geliştirerek, kişisel ve mesleki yaşamlarında ve toplumda etiğin önemini daha geniş bir şekilde anlamalarına yardımcı olur.
• Ayrıca, etik kuralların uygulandığı sınıflarda vurgulanan değerler ve mesajlar, sınıf dışında kalanlarla tutarlı olduğunda, öğrenciler tarafından geçerli kabul edilmeleri daha olasıdır.
Okulun
Öğrencilerine Karşı Etik Sorumlulukları
• öğrenme hak ve sorumluluğu,
• her türlü ayrımcılıktan/tacizden korunma hakkı,
• her türlü ön yargıdan uzak bir biçimde ve adil olarak değerlendirme hakkı,
• yasal sınırlar içinde düşüncelerini açıklama özgürlüğü,
• kendisine ait gizli bilgilerin açıklanmasından korunma hakkı,
• topluma hizmet etmek,
• başkalarını taciz ve ayrımcılıktan koruma yükümlülüğü,
• kendisine ve başkalarına saygı gösterme yükümlülüğü,
• başka insanların iyiliği için kendini sorumlu hissetme.
Öğretim Etkinlikleri ve Etik
•
Her sınıfın standart çalışma süreçleri, okulun veya öğretmenin yazdığı temel kurallar bulunur. (İtme yok, koşma yok!, Konuşma yok gibi)•
Etik davranış kurallarına yaklaşmanın bir başka yolu da öğrenciler ve toplumun diğer üyeleri tarafından beklenen belirli davranış standardını tanımlayan bir anlaşma oluşturmaktır.Öğretim Etkinlikleri ve Etik
• Öğretim sürecinin yürütücüsü öğretmenler, özel bir uzmanlık gerektiren mesleğin uzmanlarıdır. Günümüzde öğretmen olmak öğreten olmak değil, bir program çerçevesinde öğrencilerde istenilen davranış değişikliğini meydana getiren rehberdir.
• Etik konular değer, inanç ve tutumları kapsayan karmaşık ve çok katmanlıdır. Sınıf ortamı, öğrencilerin görüşlerini paylaşabilecekleri ve birbirine saygı duyacakları ortam olması açısından önemlidir.
Öğretim Etkinlikleri ve Etik
• Eğitim ve öğretim sürecinde birçok yöntem ve teknik kullanılır. Bu teknik ve yöntemler öğrencide bilgi, beceri ve alışkanlıklar kazandırır. Ayrıca bu teknik ve yöntemler niteliklerine göre öğrencinin toplumsallaşmasına katkı sağlarken bazı öğretim yöntemleri ise öğrenciyi bireyselleştirebilir.
• Etik bir sınıf, güven sağlayıcı, kişisel, ruhsal gelişim ve barış yeridir. Fayda, dürüstlük, benlik duygusu, adalet, zararsızlık etik bir sınıfın destekleyicisidir.
Öğretim Etkinlikleri ve Etik
•
Öğretmenler için etik bir sınıf; öğrencileri tarafından öğrenmenin en üst düzeye çıktığı ve deneyimlerinin geliştiği yerdir. Bu nedenle bir öğrenme ortamındaki etik, çok kültürlü anlayışa, adalete, hoşgörüye ve medeniyete olan duyarlılığı ifade eder.Öğretmen-Öğrenci İletişimi
•
Öğretmenin sınıf içinde kullandığı dil, öğrencilerle olan ilişkisi öğrencilerde olumlu veya olumsuz etkilere sahiptir. Olumlu bir ilişkinin olduğu sınıflarda öğrenciler öğretmenlerine güvenir ve kendilerini de güvenilir hissederler.•
Okulda öğretmenler ve öğrenciler arasında karşılıklı güven-değer-diyaloğa dayalı bir ilişki kurmak önemlidir.Öğretmen-Öğrenci İletişimi
• Okuldaki insan ilişkilerinin bu üç önemli parçası;
İlişki = güven+değer+diyalog şeklinde formüle edilebilir.
• Öğretmenlerin bilgisi ile birlikte tutum ve davranışları öğrencilerin dünyasında farklı izler bırakmaktadır.
• Öğrenciler öğretmenlerini model olarak gördükleri için davranışlarını değiştirmelerinde öğretmenlerin rolü oldukça büyüktür.
• İyi bir öğretmenin öğretim sürecinde göstermesi gereken davranışlardan bazıları şunlardır;
Öğretmen-Öğrenci İletişimi
• Sakin, sinirlenmez, telaşlanmaz ve soğukkanlıdırlar.
• Önyargılı ve yanlı değildirler.
• Yapıcı eleştirilerde bulunurlar ve küçük düşürücü eleştirilerden kaçınırlar.
• Öğrencilerin ihtiyaç ve isteklerini anlarlar.
• Öğretim etkinliklerinde eksik yanlış ya da doğru davranışları için geri bildirim verirler.
• Her öğrenciyi öğrenme sürecine dahil ederler.
Öğretmen-Öğrenci İletişimi
•
Öğrencilerle olan iletişim sürecinin etik davranışlar üzerine kurulması gerekir.Bu süreçte öğrencilerin kişilik haklarına inançlarına sosyo-ekonomik özelliklerine sahip oldukları kültürel özelliklere saygı duyulmalıdır.
Öğrenci Değerlendirmesi ve Etik
Öğrenme- öğretme sürecinin en önemli aşamalarından biri de verilen eğitimin niteliğinin, verimliliğinin ve etkililiğinin ölçülmesi ve değerlendirilmesidir.
Öğrencinin gelişim süreçleri gelişim dosyalarına kaydedilerek izlenebilir. Bu süreçte öğrencilerin bilişsel, duyuşsal, fiziksel sosyal psiko-motor gelişimleri tüm özellikleri ile değerlendirilmesi sağlanabilir.
Öğrenci Değerlendirmesi ve Etik
Bu veriler öğrenci için hazırlanacak eğitim ve izlenim süreçleri için kullanılırsa öğrencinin eğitim başarısı okul seçimi ve kariyer planlaması gibi konular rahatlıkla çözülebilir.
Üst öğrenime geçmek için yapılan sıralama sınavları öğrencilerin en önemli sorunlarındandır.
Öğretmenler ölçme-değerlendirme sürecinde adil ve nesnel olmalıdır. Bu süreçte gerçekleşen etik dışı davranışlar, ölçme-değerlendirme süreçlerini etik açıdan en çok eleştirilen öğretim uygulamaları haline getirmiştir.
Öğrenci Değerlendirmesi ve Etik
Ölçme-değerlendirme işlemlerinin etik ilkelere göre planlanması ve uygulanması öğretmenlerin en önemli görevlerindendir. Alkharusi'ya göre eğitsel değerlendirmeler ile ilgili tüm işlemlerde karşılaşılabilecek etik çatışmalar öğretmenin nasıl bir davranış sergileyeceğine dair ikilemler yaşamasına sebep olabilir.
Öğrenci Değerlendirmesi ve Etik
Örneğin, bir öğrencinin sınav puanının yükseltilmesi konusunda okul yönetimince yapılan baskı, öğretmen için okul yönetimiyle karşı karşıya kalma ya da değerlendirme adil davranma gibi bir ikileme sebep olabilmektedir.
Etik ilkeler böyle ikilemler yaşayan öğretmenlerin tercih etmeleri gereken davranışların neler olduğu konusunda öğretmenlere kılavuzluk etmektedir.
Öğrenci Değerlendirmesi ve Etik
Sınıf ortamlarının özellikleri öğrenci değerlendirmesinde oldukça önemlidir. Öğrencilerin fikirlerini açıkça söyleyemedikleri, güncel bir öğretim ortamının olmadığı, öğrenci çalışmalarının geçerli, güvenilir ölçme yöntem ve teknikleriyle değerlendirilmediği öğretim ortamları öğrenciler için nesnel ve etik değerlendirme ortamları sunmaz.
Öğretmenler öğrencileri değerlendirirken yeterli ölçme kanıtlarını sunmalı, ön yargılardan uzak ölçme-değerlendirme teknikleri kullanmalıdır.
Öğrenci Değerlendirmesi ve Etik
Etik bir ölçme işlemi ve değerlendirme sürecinde, ölçme sonuçlarına dayalı olarak öğrenciler hakkında bir karara varmadan önce dikkat edilmesi gereken etik ilkelerden bazıları şunlardır:
•
elde edilen ölçümlerin geçerlilik ve güvenilirliğinin sağlamlığından emin olmak,•
sınavlarda sınıfta işlenmeyen konularla ilgili sorular sormamak,Öğrenci Değerlendirmesi ve Etik
•
notu sınıfta disiplini sağlamaya yönelik bir araç haline getirmemek,•
sınavları hazırlarken herhangi bir grubun lehine çalışabilecek yanlı maddelere yer vermemek,•
sınavların puanlamasında adil davranmak,Öğrenci Değerlendirmesi ve Etik
•
ölçme ve değerlendirme araçlarının cinsiyet, etnik köken, sosyo-ekonomik düzey, engellilik, din, mezhep, yaş ya da ulusal köken gibi ölçülmek istenen yapı ile ilgisi olmayan özelliklerden kaynaklanan yanlılıklardan mümkün olduğunca arınık biçimde geliştirilmesini sağlamak,•
sınav sonucunu öğrenci ve velisi dışında kişilerle paylaşmaktan kaçınmak.Öğrenci Değerlendirmesi ve Etik
•
Öğretmenlerin ölçme ve değerlendirme sürecinde karşılaştıkları etik sorunlara karşı takındıkları tavırlarda, sıralanan bu ilkeleri son derece dikkate aldıkları eğitimsel değerlendirmelerde etik ilkelere bağlılık kavramı ile açıklanmaktadır.Öğrenci Değerlendirmesi ve Etik
• Öğretmenliği kişisel çıkar sağlamaya yönelik bir araç olarak kullanmak, belki de en temel etik ilke ihlallerinden biri olarak görülmelidir.
• Öğrenci kendini koruyamayacak durumda olduğu için öğretmen ondan baskı kurarak çıkar sağlamaya çalışabilir. Öğretmenlerin ekonomik sorunlar yaşadığı bir gerçektir.
• Ancak bu durum öğrencilerin sömürülmesinin bir gerekçesi olarak görülemez. Kendi öğrencilerine özel ders veren öğretmenler olduğunu biliyoruz.
Kaynaklar
•
Aydın, İ. (2018). Eğitim ve Öğretimde Etik. (9. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.•
Gelişli, Y. (2019). Eğitim, Öğretim, Öğrenme ve Değerlendirme Sürecinde Etik İlkeler. Editörler: Behçet Oral, Ahmet Çoban, Mehmet Bars. Ankara:Pegem Akademi.
