DAVRANIŞ BİLİMLERİNDE ARAŞTIRMA
(YÜKSEK LİSANS)
DOÇ. DR. ÖMAY ÇOKLUK BÖKEOĞLU Ölçme ve Değerlendirme
İÇERİK
• Giriş
• Eğitim Araştırmalarına Genel Bakış
• Bilginin kaynağı
• Bilginin kaynağı konusundaki düşünce akımları
• Paradigmaları (Pozitivizm ve post-pozitivizm)
Giriş
• Amacın ve İçeriğin Tanıtılması
• Dersin Planlanması
• Konu sunumlarının paylaşımı
• Dersin gereklilikleri hakkında bilgi verilmesi
• İncelenecek tezlere ilişkin önerilerin tartışılması
• Öğrencilerin yapılmış araştırmalardan her haftanın konusuna ilişkin örnek bulması
Eğitim Araştırmalarına Genel Bakış
• Eğitim araştırmaları, öğrenme, öğretim, yönetim gibi konulara ilişkin yeni bilgilerin üretilmesi için yapılır.
• Yeni bilgilerin üretilmesi önemlidir; çünkü bu bilgiler eğitim uygulamalarının gelişmesine katkıda bulunur.
• “Eğitim uygulamalarının sürekli gelişmesi ve ilerlemesi için araştırma gereklidir.”
Eğitim Araştırmalarına Genel Bakış
• Araştırmacıların eğitim alanına katkı yaparken ayırt etmesi gereken önemli noktalar;
1. Betimleme
2. Tahmin/ Yordama
3. Kontrol/ Değerlendirme 4. Açıklama
Eğitim Araştırmalarına Genel Bakış
Eğitim araştırmaları dört tip bilgi üretir:
• Eğitimle ilgili kavramların betimlenmesi,
• Eğitimle ilgili kavramların yordanması,
• Kuramlar ve gelişimi amaçlayan-merkeze alan
müdahalelerin/kontrollerin etkileri hakkında bilgi
• Yukarıdaki üç bilginin farklı şekillerde biraraya gelmesinden oluşan bilgi.
(Karasar, 2005)
Bilginin Kaynağı
Bilgi elde etmenin birçok yolu bulunmaktadır;
• uzmanlar
• kitap ya da makale incelemeleri
• benzer deneyimi olan meslektaşlara sorma ya da onları gözlemleme
• kendi geçmiş deneyimleri
• sezgiler
• Bilgiye ulaşmanın en doğru ve güvenilir yolu ise bilimsel yöntemdir.
(Büyüköztürk, Çakmak, Akagün, Karadeniz ve Demirel, 2013)
Bilginin Kaynağı Konusundaki Düşünce Akımları
• Pozitivizm
• Materyalizm
• İdealizm
• Rasyonalizm
• Realizm
• Empirizm
(Akarsu, 1979; Armağan, 1974; Reichenbach, 1981; Tokatlı 1983’ten akt. Karasar, 2013)
Bilginin Kaynağı Konusundaki Düşünce Akımları
Belirtilen düşünce akımları iki ana grupta ele alınabilir;
• Rasyonalizm (akılcılık): Duygusal algılardan bağımsız olarak aklı, bilginin kaynağı sayar.
• Empirizm (deneycilik, görgül): Duyu ve deneyimleri, bilginin kaynağı olarak esas alır. İlk veri olarak maddeyi kabul eder.
(Karasar, 2013)
Paradigmalar (Pozitivzm ve Post- pozitivzm)
Pozitivizm
• Doğal fenomenler, onlar arasındaki ilişkiler ve kendi düşünceleri dışında hiç bir şeyi kabul etmeyen bir sistemdir.
• Temel bakış açısı “bizim dışımızda bir dış dünyanın, gerçekliğin” olduğudur.
• Gerçeklik kanıtlanabilir ilkesi: bir şey sadece ve sadece duyularla objektif olarak gözlenebilirse anlamlıdır
(Karasar, 2005)
Paradigmalar (Pozitivzm ve Post- pozitivzm)
Post-pozitivzm
• bilim kuram bağımlı değil, değer bağımlıdır
• duyularla gözlenemeyen kavramlara ilişkin bilgiler elde etmek de olasıdır.
(Karasar, 2005)
Kaynakça
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F.
(2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi
• Karasar, N, (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel yayıncılık
• Karasar, N, (2013). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel yayıncılık
