Sosyal Bilgilerin Felsefi Temelleri

Sosyal Bilgilerin Felsefi Temelleri

Felsefe Nedir?

 Felsefenin kelime anlamı; bilgi sevgisidir. Bilgiyi arama, ona ulaşmak için gösterilen çaba bu sevginin ifadesidir.

 Felsefe, bireylerin evrenle olan ilişkilerini tatmin edici ve anlamlı bir yolla değerlendirmelerine yardım etmeye çalışan bir araştırma

alanıdır.

 Felsefe, ilk önceleri bütün bilimleri kapsarken zaman içerisinde

matematik, fizik, kimya, sosyoloji, psikoloji vb. bilimler felsefeden

ayrılmıştır.

Felsefenin Özellikleri

 Felsefe hayata ve evrene karşı bir vaziyet alıştır.

 Felsefe yansıtıcı ve birleştirici bir düşünme yoludur.

 Felsefe bir sorunlar grubudur.

 Felsefe bir kuramlar veya düşünme sistemleri grubudur.

Felsefenin Temel İnceleme Alanları

1: Bilgi Felsefesi( Epistemoloj):

Bilginin kaynağı nedir?

Bilginin niteliği nedir?

Bilginin geçerliği ve güvenirliği nedir?

2. Değerler Felsefesi ( Aksiyoloji):

İnsanların yapıp etmelerini, bu tür davranışların dayandığı ilkeleri ve değerleri araştırı. Ahlaklı-ahlaksız, vicdanlı-vicdansız vb.

ikilemleri problem edinir.

3.

Varlık Felsefesi (Ontoloji)

İlk Nedir? Evrende olan her şeyi incelemeye çalışır.

Varlık felsefesi hakikatin peşindedir.

Günümüzde bilimsel bilgiyi temel olarak ele alır ve onların ötesinde

bilime yol gösterici görüşler ortaya koyar.

TEMEL FELSEFİ AKIMLAR

1. İdealizm 2. Realizm

3. Pragmatizm 4. Natürelizm

5. Varoluşçuluk ( Existentializm

1. İdealizim

 Gerçeği, fikir, zihin ve düşünceyle ilişkilendiren akımdır. Yani gerçek, fikirdir, düşüncedir, ruhtur.

 Bu düşünceye göre eğitim önemlidir. Kişinin ve devletin mutluluğunu sağlayacak bir erdemdir.

 Kültürel değerlerin aktarılması ve öğrencilerin kendini gerçekleştirmesi için eğitim verilmelidir.

 İdeailist eğitimde evrensel doğrular vardır. Yer zaman ve koşula

bağlı olarak değişmezler.

2. Realizm(Gerçeklik)

 Realizme göre gerçek maddedir. Madde ise değişmez ve ölümsüzdür.

 İnsan zihni doğuştan boş bir tabeladır.

 Öğretmen merkezli bu anlayışta öğretmen öğrencilere neler öğretilmesi gerektiğine kara verir.

 Eğitimin temel amacı bilgiyi keşfetmek, kullanmak ve transfer etmektir.

 Realizmde öğrenci, öğretmenin kazandırmak istediği beceri ve

bilgi olmak üzere üç öğe bulunur.

3. Pragmatizm

 İdealizm ve Realizme karşı 20. yüzyılda John Dewey’in fikirleriyle şekillenmiştir.

 Pragmatizm, doğrunun bir keşfetme olduğunu savunmuştur.

 Bilgi kuramı açısından doğrunun ölçütü faydadır.

 Bu felsefede eğitimin amacı bireyi yetiştirmektir. Farklı deneyimler ve öğrenilenler arasındaki ilişkileri anlama yeteneği kazanmaktır.

 Eğitim sürekli olarak değişen ve sonu olmayan bir süreçtir.

4. Natüralizm

 Realist felsefeden etkilenerek ortaya çıkmıştır.

 Doğa her zaman doğrunun ve insan deneyimlerinin kaynağıdır.

Bu nedenle doğa kanunları topluma , ekonomiye, siyasete ve eğitime uygulanmalıdır.

 Buna göre eğitim insanın yaşamını doğaya uygun hale getirmektir.

 Bilgi öğrenciye buldurulmaya çalışılmalıdır.

 Keşfederek öğrenmeyi sağlayacak eğitim ortamı tasarlanmalıdır.

5. Varoluşculuk

 Her insanı kendine özgü ve benzersiz olarak gören varoluşçuluk felsefik anlamda bireyciliği savunmaktadır.

 Eğitimin temel amacı insanın bilişsel duyuşsal yeteneklerini geliştirmektir.

 Eğitim özgür olduğu taktirde yaratıcılığında yolu açılır.

 Eğitimin amaçları daima insancıl değerlere uygun olmalıdır.

 Her birey kendi bilgisinden sorumludur.

 Eğitimin amacı insanın özgürce gelişimine yardım etmelidir.

EĞİTİM FELSEFESİ

 Eğitim felsefesi eğitimi yönlendiren, eğitimin amaçlarına şekil veren ve eğitim uygulamalarına rehber olan, yol gösteren bir disiplin veya sistemli fikirler ve kavramlar bütünüdür.

 İnsanın hangi amaçlarla nasıl yetiştirileceği konusunda eğitime

rehberlik eder.

TEMEL EĞİTİM FELSEFELERİ

1. İlerlemecilik 2. Esasicilik 3. Daimicilik

4. Yeniden Kurmacılık

1.İlerlemecilik

 John Dewey ve pragmatik felsefeye dayanır

 Okul çocuğu yaşama hazırlama yeri değil, yaşamın kendisi olup eğitimin esası, öğrencinin doğal gelişimini sağlamaktır.

 Eğitim çocuğun bireysel ihtiyaçlarına göre düzenlenmelidir.

 Eğitimin içeriği, değişen bilgi ve çevreye göre sürekli gözden geçirilmeli, güncelleştirilmelidir.

 Bilgi kullanmak için olup öğrencilere öğretilecek bilgilerin, bir işe yaraması, yararlı olması gerekir.

 Eğitimde öğrencilerin öğrenmeye aktif olarak katılmaları, problem çözerek ve projeler geliştirerek öğrenmeleri sağlanmalıdır

 Öğrencilere eleştirel düşünme becerileri kazandırılmalıdır.

 Eğitim demokratik ortamda organize edilmelidir.

 İşbirliğine dayalı öğrenme ortamları sağlanmalıdır.

2. Esasicilik

 Temeli idealizm ve realizme dayanır.

 İnsanlığın mirası olan bilgi, beceri ve olguların yeni kuşaklara aktarılması önemlidir.

 Öğretme zorlu bir süreçtir ve bu süreç sıkı çalışma gerektirir.

 Öğretmenin rolü çocuk ile yetişkinin dünyasını uyumlu hale getirmektir.

 Öğrencilere soyut düşünme, alıştırma ve ezberleme gibi geleneksel yöntemlere yer verilmelidir.

 Öğrenciler değerlendirilirken ezbere dayalı cevaplar beklenir.

3. Daimicilik

 İdealizm ve realizme dayanır. Evrensel gerçeklere odaklanır.

Çünkü öz değişmemiştir.

 Sağlam ve doğru karakterde insan yetiştirmek önemlidir.

 İnsanın en önemli yanı akıldır. Bu yüzden entelektüel eğitim verilmelidir.

 Eğitim hayata hazırlık olmalıdır.

 Eğitimde evrensel ve değişmez değerler öğretilmelidir.

 Temel gerçekler öğretilmelidir. Bu gerçekler büyük yada klasik kitaplardan öğrenilir.

 İnsanın zekasını geliştirecek çalışmalara ağırlık verilmelidir

4. Yeniden Kurmacılık

 Pragmatik felsefeye dayanır ve ilerlemecilik akımının devamı niteliğindedir

 Eğitim, ortak değerlere dayalı bir dünya toplumu oluşturmanın bir aracı olup mevcut kültürel krizden kurtulabilmenin yolu, eğitim aracılığıyla toplumu yeniden oluşturmaktır.

 Dünyayı paylaşan uluslar içinde ve arasında ırk, din, cinsiyet vb.

yönlerden ayırımcılık yapılmamalı; sevgi, barış, hoşgörü gibi ortak değerlere dayalı bir dünya kurulmalıdır.

 Okul ve eğitim, toplumda gerçekleştirilecek sosyal reformların bir aracı

olmalı; öğretmen, öğrencileri toplumdaki sosyal reformların gereğine

inandırmalıdır.

 Toplumsal değişme sürecinin merkezi okul olmalı, bu süreçte öğretmen de aktif bir rol üstlenmelidir.

 Okul, toplumda yapılması gereken sosyal reformların gereğine halkı da inandırmalı, bu amaçla onları da eğitmelidir.

 Toplumda tam demokrasi egemen olmalıdır