İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK

(1)

İNKILAP TARİHİ VE

ATATÜRKÇÜLÜK

(2)

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR

• Avrupa’daki gelişmelerin yansımaları bağlamında Osmanlı Devleti’nin yirminci yüzyılın başlarındaki siya- si ve sosyal durumunu kavrar.

• Mustafa Kemal’in çocukluk ve öğrenim hayatından hareketle onun kişilik özelliklerinin oluşumu hakkında çıkarımlarda bulunur.

• Gençlik döneminde Mustafa Kemal’in fikir hayatını etkileyen önemli kişileri ve olayları kavrar.

• Mustafa Kemal’in askerlik hayatı ile ilgili olayları ve olguları onun kişilik özellikleri ile ilişkilendirir.

MİLLî UYANIŞ

• Birinci Dünya Savaşı’nın sebeplerini ve savaşın başlamasına yol açan gelişmeleri kavrar.

• Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin durumu hakkında çıkarımlarda bulunur.

• Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması ve uygulanması karşısında Osmanlı yönetiminin, Mustafa Kemal’in ve halkın tutumunu analiz eder.

• Kuvayımilliye’nin oluşum sürecini ve sonrasında meydana gelen gelişmeleri kavrar.

• Millî Mücadele’nin hazırlık döneminde Mustafa Kemal’in yaptığı çalışmaları analiz eder.

• Misakımillî’nin kabulünü ve Büyük Millet Meclisinin açılışını vatanın bütünlüğü esası ile “ulusal egemen- lik” ve “tam bağımsızlık” ilkeleri ile ilişkilendirir.

• Büyük Millet Meclisine karşı ayaklanmalar ile ayaklanmaların bastırılması için alınan tedbirleri analiz eder.

• Mustafa Kemal’in ve Türk milletinin Sevr Antlaşması’na karşı tepkilerini değerlendirir.

MİLLÎ BİR DESTAN

• Millî Mücadele Dönemi’nde Doğu Cephesi ve Güney Cephesi’nde meydana gelen gelişmeleri kavrar.

• Millî Mücadele Dönemi’nde Batı Cephesi’nde meydana gelen gelişmeleri kavrar.

• Millî Mücadele’nin zor bir döneminde Maarif Kongresi yapan Atatürk’ün, millî ve çağdaş eğitime verdiği önemi kavrar.

• Türk milletinin millî birlik, beraberlik ve dayanışmasının bir örneği olarak Tekâlifimilliye Emirleri doğrultu- sunda yapılan uygulamaları analiz eder.

• Sakarya Meydan Savaşı’nın kazanılmasında ve Büyük Taarruz’un başarılı olmasında Mustafa Kemal’in rolüne ilişkin çıkarımlarda bulunur.

Kazanımlar

(3)

GÜÇ

BECERİ TEMELLİ TEST - 1

1. Tanzimat Fermanı ile getirilen yeniliklerden bazıları şunlardır;

• Herkesin can, mal ve namus güvenliği devletin garantisi altında olacaktır.

• Mahkemeler herkese açık olacak ve yargılanmadan kimseye ceza verilmeyecektir.

• Herkesten gelirine göre vergi alınacaktır.

• Askerlik işleri belli bir düzene göre işleyecektir.

Buna göre Tanzimat Fermanı ile getirilen yeniliklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Hukuk alanında önemli değişimler yaşanmıştır.

B) Halk, yönetiminde söz sahibi olmaya başlamıştır.

C) İnsanların can ve mal güvenliği kanunla güvence altına alınmıştır.

D) Vergi ve askerlik sistemi yeniden düzenlenmiştir.

2. Mustafa Kemal’in doğduğu Selanik, önemli bir liman şehri olmanın yanında demir yolu ile Belgrad, Manastır ve İstanbul gibi önemli şehirlere bağlanmaktaydı. Bu durum Selanik’in Batı ile etkileşimini kolaylaştırmış hem de sosyal ve kültürel yönden gelişmesine zemin hazırlamıştır. Avrupa’da çıkarılan gazete, dergi ve kitaplardaki fikirler çok uluslu yapıya sahip olan Selanik üzerinden Osmanlı ülkesinde yayılmıştır.

Buna göre Selanik şehri ile ilgili;

I. Avrupa’da meydana gelen gelişmelerin Osmanlıya aktarıldığı şehirlerden olduğu, II. sosyal ve kültürel yönden gelişmiş bir şehir olduğu,

III. Osmanlı Devleti’nin kuruluş döneminde başkentlik yaptığı yorumlarından hangilerine ulaşılamaz?

A) Yalnız I. B) Yalnız III. C) I ve II. D) II ve III.

3. I. Mustafa Kemal’in babasının isteğiyle gitmiş olduğu okuldur.

II. Mustafa Kemal’in gazete çıkardığı okuldur.

III. Mustafa Kemal’in edebiyat ve tarihe ilgi duymaya başladığı okuldur.

Yukarıda verilen bilgilerin ait olduğu okullar aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

I II III

A) Şemsi Efendi Okulu Harp Okulu Askerî İdari B) Mahalle mektebi Harp Akademisi Askerî Rüştiye C) Şemsi Efendi Okulu Askerî Rüştiye Askerî İdadi

D) Mahalle mektebi Harp Okulu Harp Akademisi

(4)

GÜÇ

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR

4. Fransız İhtilali’nin sonuçları da Osmanlı Devleti üzerinde etkili oldu. İhtilalle birlikte hürriyet, eşitlik, adalet ve milliyetçilik gibi fikirler dünyaya yayıldı. Özellikle de milliyetçilik fikri çok uluslu imparatorluk- ları olumsuz etkiledi. Fransızlar milliyetçilik akımını “Her millete bir devlet” sloganıyla dış politikada bir araç olarak kullandılar. Bu fikrin en fazla etkilendiği devletlerden biri Osmanlı Devleti oldu. Milliyetçilik fikrinden etkilenen azınlıklar, Avrupalı devletlerin kışkırtmasıyla isyan etmeye başladılar. Balkanlarda başlayan isyanlar sonucunda birçok yeni devlet kuruldu.

Bu metinden hareketle Fransız İhtilali’nin Osmanlı Devleti’ne etkileri arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

A) Ayrılıkçı isyan hareketlerinin yaşanması B) Toprak ve nüfus kaybının yaşanması

C) Osmanlı yönetiminde köklü değişmelerin yaşanması D) Uluslararası alanda devletin itibar kaybetmesi

5. Sanayi İnkılabı ile sanayileşen ülkelerde büyük fabrikalar kuruldu. Böylece fabrikalar mallarını hızlı ve ucuz olarak üretmeye başladı. Buna bağlı olarak ham madde ve pazar arayışı ortaya çıktı. Sanayileşmiş ülkeler bu ihtiyaçlarını karşılamak için geri kalmış ülkeleri himaye altına almaya yöneldiler. Bu durum dünyada bloklaşmaya ve rekabet ortamının artmasına neden oldu. Bu durumdan en fazla etkilenen devletlerden biri de Osmanlı Devleti oldu.

Verilen bilgilere göre,

I. Sanayi İnkılabı dünyada sömürgecilik faaliyetlerini hızlandırmıştır.

II. Sanayi Devrimi Osmanlı Devleti’nin bölgedeki etkinliğini artırmıştır.

III. Dünyadaki ekonomik gelişmeler insan hakları ve adalet duygusunu geliştirmiştir.

yorumlarından hangilerine ulaşılamaz?

A) Yalnız II. B) I ve II. C) I ve III. D) II ve III.

6. Harp Akademisinde arkadaşı olan bir subay Mustafa Kemal ile ilgili şunları söylemiştir. “Her cuma ak- şamı bir sınıfta toplanırdık, kapıları kapattıktan sonra kürsüye çıkan Mustafa Kemal’i dinlerdik. Tıpkı bir konferansçı gibi Paris’ten gelen jön Türklerin çıkardığı Türkçe ve Fransızca gazetelerden öğrendiklerini bizlere aktarırdı. O zamana kadar “padişahım çok yaşa” demekten başka bir şey bilmeyen bizler için Mustafa Kemal’in söyledikleri çok dikkat çekiciydi. Vatan, millet, Türkçülük gibi düşünceleri ilk kez Harp Akademisi sırasında ondan duymuştuk.”

Parçada Mustafa Kemal ile ilgili verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Padişah ve yönetimine karşı eleştirel yaklaşım gösterdiği B) Avrupa’da meydana gelen gelişmeleri yakından takip ettiği

C) Ülkenin içinde bulunduğu durumdan kurtulması için çözüm önerilerinde bulunduğu D) Ülke ile ilgili düşüncelerini padişah yönetimi ile paylaştığı

BECERİ TEMELLİ TEST - 1

(5)

GÜÇ

BECERİ TEMELLİ TEST - 1

7. 19. yüzyılda Osmanlı Devleti’nde açılan Batı tarzı okulların Mustafa Kemal’in yetişmesinde büyük rolü vardır. Mustafa Kemal Manastır Askerî İdadisine giderken özellikle Namık Kemal ve arkadaşlarının yazılarını okuyarak vatan, millet ve özgürlük kavramlarını, Mehmet Emin Yurdakul’un eserlerinden de milliyetçilik düşüncesini öğrendi. Bu düşünceler Mustafa Kemal’in fikrî yapısının oluşmasında önemli rol oynadı. Bu sayede çevredeki insanları da etkiledi.

Mustafa Kemal’in yetiştiği dönem ve fikir hayatının oluşmasıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Osmanlı Devleti son döneminde tüm alanlarda Batılılaşmaya çalışmıştır.

B) Mustafa Kemal’in fikrî yapısının oluşmasında fikir adamlarının etkisi büyüktür.

C) Mustafa Kemal lider özelliğine sahip olduğu için çevresindeki insanları da etkilemiştir.

D) Osmanlının son döneminde Avrupa’dan etkilenilerek Batılı tarzda eğitim veren okullar açılmıştır.

8. Osmanlı Devleti sınırları içerisinde Türklerle beraber farklı milletler yaşıyordu. Farklı milletlerin bir arada yaşadığı şehirlerden biri de Selanik’ti. Burası önemli bir liman şehri olmasının yanında demir yolu ile de Belgrat, Manastır ve İstanbul gibi önemli şehirlere bağlanmaktaydı. Bu kentte Rum, Bulgar, Sırp, Türk, Yahudi ve Ermeniler yaşamaktaydı. Şehirde farklı ırkların bir arada yaşaması dil, inanç, gelenek ve göreneklerde farklılığı beraberinde getiriyordu. Avrupa’da çıkarılan gazete, dergi ve kitaplardaki fikirler Selanik üzerinden Osmanlı ülkesine yayılıyordu.

Verilen bu bilgilere göre Selanik ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Şehir çok uluslu bir yapıya sahiptir.

B) Konumu ve sosyo-kültürel yapısından dolayı Avrupa’daki gelişmeler burada çabuk duyulmaktadır.

C) Şehirde çok kültürlü bir yapı olması birlik ve beraberliği artırmıştır.

D) Şehirde farklı ırklara mensup insanların yaşaması milliyetçilik akımından daha fazla etkilenmesine neden olmuştur.

9. Fransız İhtilali’nin getirdiği milliyetçilik akımı çok uluslu yapıdaki Osmanlı Devleti’nde bağımsızlık amacı taşıyan isyanlara ve toprak kayıplarına sebep oldu. Sanayi Devrimi’nin getirdiği sömürgecilik anlayışı Osmanlı topraklarının işgaline zemin hazırladı. Bu gelişmeler üzerine Osmanlı Devleti dağılmayı dur- durmak için modernleşmeye ve demokratikleşmeye çalıştı. Tanzimat ve Islahat Fermanlarını ve daha sonra da halkın yönetime dâhil olmasını sağlayan I. ve II. Meşrutiyet’i ilan etti. Alınan bütün bu tedbirler Osmanlı Devleti’nin yıkılışını geciktirdi fakat durduramadı.

Osmanlı Devleti’nin son dönemiyle ilgili;

I. Fransız İhtilali’yle başlayan süreçten olumsuz etkilendiği, II. aldığı tedbirlerle Avrupa ile mücadele edecek güce ulaştığı,

III. demokratikleşme hareketleriyle ülkede birlik ve beraberliğin sağlandığı yorumlarından hangilerine ulaşılamaz?

A) I ve II. B) I ve III. C) II ve III. D) I, II ve III.

(6)

GÜÇ

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR

BECERİ TEMELLİ TEST - 1

10. 1 Mustafa Kemal’in fikirlerinden faydalandığı düşünürlerden biri de Ziya Gökalp’tir. Ziya Gökalp’in fikirleri özellikle Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde, devletin kültür politikaları belirlenirken etkili olmuştur. Bazı tarihçiler Atatürk’ün “Vücudumun babası Ali Rıza Efendi, fikirlerimin babası ise Ziya Gökalp’tir” dediğini ifade etmektedir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Mustafa Kemal’in fikir yapısının oluşmasında birçok fikir adamının etkisi vardır.

B) Türkiye Cumhuriyeti’nin kültür politikalarında Ziya Gökalp’in etkisi vardır.

C) Ziya Gökalp’in fikirlerinin Mustafa Kemal üzerinde etkisi büyüktür.

D) Ziya Gökalp harp okulunda Mustafa Kemal’e ho- calık yapmıştır.

11. Mustafa Kemal, Harp Okulunu ve Harp Akademisi’ni İstanbul’da okumuştur. Okuldan arta kalan zaman- larında Beyoğlu ve Galata bölgesinde bulunan tiyatro ve sanat etkinliklerini takip etmiştir. Kaldığı otelin sahibi aracılığıyla Fransa’dan getirttiği kitap, gazete ve dergilerle hem Fransızcasını geliştirmiş hem de dünyadaki gelişmeleri yakından takip etmiştir.

Bu bilgiye bakılarak Mustafa Kemal için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Okul hayatına önem vermemiştir.

B) Zamanını boş işlerle geçirmiştir.

C) Güncel olaylarla ilgilenmemiştir.

D) Kendisini geliştirmeye önem vermiştir.

12. I. Fransız İhtilali’nin getirdiği milliyetçilik akımı çok uluslu yapıdaki Osmanlı Devleti’nde bağımsızlık amacı taşıyan isyanlara ve toprak kayıplarına sebep oldu.

II. Sanayi Devrimi’nin getirdiği sömürgecilik anlayışı Osmanlı topraklarının işgaline zemin hazırladı.

III. Osmanlı Devleti uluslararası çıkar çatışmalarının ortasında kaldı. Sırasıyla Trablusgarp-Balkan Savaşları ve I. Dünya Savaşı’na girdi.

IV. Osmanlı Devleti mevcut topraklarını korumak için büyük devletlerin desteğinden yararlanarak denge politikasını izledi.

Yukarıda verilen Osmanlı Devleti’nin son dönemindeki yaşadığı olaylar düşünüldüğünde han- gisi Osmanlı Devleti’ne nefes alma imkânı vermiştir?

A) I. B) II. C) III. D) IV.

(7)

GÜÇ

BECERİ TEMELLİ TEST - 2

1. Mustafa Kemal, Harbiye Okulu’nda; bir yandan öğreniminde başarılı olmak için sürekli çalışıyor bir yandan da ülkenin kaderine kafa yoruyordu. Zira ülkenin siyasetinde yanlışlar olduğunu fark etmişti.

Ülkedeki yanlışlar hakkında herkesin bilgi sahibi olmasını isteyen Mustafa Kemal, Harp Okulu’nda başla- dıkları el yazısı ile gazete hazırlama işine geri döndü ve gazete çıkarmaya başladı. Gazete az kullanılan bir dershanede hazırlanıyor, elden ele dolaştırılıyordu. Bu durumla ilgili bilgi alan akademi komutanı bir gün ansızın dershaneye bir baskın yaptı ve öğrencileri suçüstü yakaladı. Komutan çok ağır ceza vermedi. Mustafa Kemal önderliğinde Harp Okulu öğrencileri faaliyetlerini bir ev tutarak devam ettiler.

Verilen bilgilere göre Mustafa Kemal ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Avrupa’da meydana gelen gelişmeleri takip etmektedir.

B) Okuldaki öğretmenleriyle işbirliği yaparak ülke sorunlarını çözmeye çalışmaktadır.

C) Ülke yönetimindeki yanlışlıkları başkalarınada göstermeye çalışmaktadır.

D) Derslere katılmayıp, gazete çıkarma işiyle uğraşmaktadır.

2. Mustafa Kemal;

• Manastır Askerî İdadisinde okurken ülkenin içinde bulunduğu durumla ilgili arkadaşlarıyla düşün- celerini paylaşmaya başladı.

• Harp Okulunda yönetimin eksiklerini ve yanlışlarını içeren yazıların bulunduğu bir el gazetesi çıkardı.

• Askerlerin siyasetle uğraşmasından rahatsız olduğu için İttihat ve Terakki Cemiyetinden ayrıldı.

Yukarıda verilen bilgilere göre Mustafa Kemal’le ilgili;

I. Osmanlı Devleti’nin yönetimindeki aksaklıkları öğrencilik yıllarında gördüğü, II. ordunun ülke siyasetiyle ilgilenmemesi gerektiğine inandığı,

III. ülkenin içinde bulunduğu durumdan kurtulması için ülkenin yöneticileri ile görüş alışverişinde bulunduğu

yorumlarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) I ve II. D) I ve III.

3. Osmanlı Devleti 19. yüzyıldan itibaren Fransız İhtilali’nin etkisiyle azınlık isyanlarının yaşandığı bir yer hâline gelmiştir. Bu dönemde bazı aydınlar devleti içinde bulunduğu durumdan kurtarmak için çeşitli fikirler ortaya atmışlardır.

Osmanlı Devleti’nin son döneminde gösterilen fikir akımlarıyla ilgili verilen bilgilerden hangisi doğru değildir?

A) Batıcılık Avrupa değerlerini benimseyerek Osmanlının yeniden güçlenmesini savunan fikir akımıdır.

B) Osmanlıcılık Osmanlı Devleti sınırlarında yaşayan herkesin eşit kabul edilmesi ve aynı haklara sahip olması görüşünü savunan fikir akımıdır.

C) İslamcılık tüm dünyada yaşayan Müslümanların halifenin etrafında bir devlet olmasını savunan fikir akımıdır.

D) Türkçülük dünyanın her tarafında yaşayan Türklerin birlik ve beraberliğinin sağlanmasını savunan fikir akımıdır.

(8)

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR

BECERİ TEMELLİ TEST - 2

GÜÇ

4. Mustafa Kemal, Harp Akademisini bitirdikten sonra kurmay yüzbaşı olarak Şam’a atandı. Burada Vatan ve Hürriyet Cemiyetini kurdu. 1909’da Meşrutiyet’e karşı çıkan 31 Mart Ayaklanması’nı bastıran Hareket Ordusu’nun kurmay başkanlığını yaptı. Trablusgarp’ta İtalyanlara karşı Dernek ve Tobruk’ta başarılı mücadeleler verdi. Bu başarılarından dolayı binbaşı rütbesine yükseldi. Balkan Savaşı’nın çıkması üzerine Mustafa Kemal ve arkadaşları İstanbul’a döndü. II. Balkan Savaşı’nda Edirne ve Kırıklareli’nin kurtulmasına katkı sağladı.

Mustafa Kemal’in askerlik hayatı ile ilgili verilen bu bilgilere bakılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Farklı bölgelerde farklı askerî görevler üstlenmiştir.

B) Padişahın isteğiyle gönüllü olarak Trablusgarp’a giderek orada başarı göstermiştir.

C) Verilen askerî görevlerde başarılı olmuştur.

D) 31 Mart Ayaklanması’nda padişaha karşı gelerek isyancıların yanında yer almıştır.

5. Osmanlı ülkesindeki milletler 19. yüzyıla kadar birlikte huzur ve güven içinde yaşadılar. Ancak Fran- sız İhtilali’nin etkisiyle Osmanlı ülkesindeki azınlıklar bağımsızlık düşüncesiyle ayaklandılar. Devletin parçalanmasından endişe eden Osmanlı aydınları devleti bu kötü durumundan kurtarmak amacıyla Osmanlıcılık, Batıcılık, İslamcılık ve Türkçülük gibi fikir akımları ortaya attılar.

Bu parçaya göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Osmanlı Devleti Fransız İhtilali’nden olumsuz etkilenmiştir.

B) Osmanlı aydınları ülkeyi çöküntüden kurtarmak istemiştir.

C) Kurtuluş için farklı fikirler ortaya çıkmıştır.

D) Azınlıkların bağımsızlık talebi başarıya ulaşmamıştır.

6. Askerî İdadide Tarih Öğretmeni Yüzbaşı Mehmet Tevfik Bey’in Mustafa Kemal’in düşünce hayatına önemli etkileri olmuştur. Mustafa Kemal Vatan Şairi Namık Kemal’i, Türkçülük akımının öncülerinden Mehmet Emin Yurdakul ve Aydınlanma Çağı Düşünürleri Descartes ve J.J. Rousseau’yu bu yıllarda okuduğu eserlerden öğrendi. Bu dönemde yaz tatillerinde Fransızca öğrenmek için kurslara giderek yabancı düşünürlerin eserlerini orijinal hâliyle okumaya başladı.

Mustafa Kemal’in Askerî İdadi Dönemi’yle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Fikrî yapısının oluşmasında önemli katkı sağlamıştır.

B) Yabancı yazarların eserlerini okuyarak düşünce dünyasını zenginleştirmiştir.

C) Osmanlı yönetimi ile ilgili düşüncelerini arkadaşlarıyla paylaşmıştır.

D) Yabancı dil öğrenmenin önemini kavramıştır.

(9)

GÜÇ

7. Fransız İhtilali’nin yaydığı demokrasi, insan hakları, adalet ve hürriyet gibi düşünceler Osmanlı Devleti’ni olumlu yönde etkilemiştir. Bu düşüncelerin etkisiyle Osmanlı Devleti’nde 19 ve 20. yüzyıllarda Tanzimat ve Islahat Fermanlarıyla kişi özgürlükleri geliştirilmiş ve anayasal sürece adım atılmıştır. Daha sonra ilan edilen meşrutiyetle de halk yönetime katılmaya başlamış, ilk anayasa olan Kanunuesasi yayımlanmıştır.

Fransız İhtilali’nden sonra dünyaya yayılan;

I. milliyetçilik,

II. hukukun üstünlüğü, III. ulusal egemenlik, IV. bağımsızlık

düşüncelerinden hangileri Osmanlı Devleti’nin olumlu yöndeki gelişmelerine ortam hazırla- mıştır?

A) I ve II. B) II ve III. C) II ve IV. D) III ve IV.

8. II. Meşrutiyet’in ilanına karşı olanlar İstanbul’da bir ayaklanma çıkarmış, padişahın aldığı tedbirlerle ayaklanma bastırılamamıştır. 31 Mart Olayı olarak bilinen bu ayaklanmayı Selanik’ten gelen Hareket Ordusu bastırmıştır. Mahmut Şevket Paşa komutasındaki bu orduda Mustafa Kemal de kurmay baş- kanlık görevini yapmıştır. Hareket Ordusu olayları bastırmış tekrar Selanik’e geri dönmüştür.

Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenirse doğru olmaz?

A) 31 Mart Olayı Meşrutiyet yönetimini istemeyenlerin çıkardığı bir ayaklanmadır.

B) Mustafa Kemal ayaklanmanın bastırılmasında aktif görev almıştır.

C) İsyanı bastırmak için padişahın aldığı tedbirler yeterli olmamıştır.

D) 31 Mart Olayı Osmanlı Devleti’nde demokrasi kültürünün yerleştiğinin göstergesidir.

9. Avrupa’da Aydınlanma Çağı ile birlikte bilimsel gelişmeler hız kazandı. Zamanla bilimsel bilgiyi tekno- lojiye aktarıp buhar gücüyle çalışan gemiler icat ettiler ve dokuma fabrikaları kurdular. Böylece Sanayi İnkılabı doğdu. Küçük üretim atölyelerinin yerini büyük fabrikalar, insan gücünün yerini makine gücü aldı. Makineler sayesinde üretim hızla arttı. Artan üretimle birlikte ham madde ve pazar ihtiyacı arttı.

Avrupalı devletler ihtiyaç duydukları ham maddeyi henüz sanayileşmemiş ülkelerden karşılayıp ürettik- leri ürünleri de aynı ülkelerde pazarladılar. Bu durumdan Osmanlı Devleti de nasibini aldı. Ülke adeta Avrupalı devletlerin açık pazarı hâline geldi.

Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

A) Osmanlı Devleti’nin meydana gelen gelişmelerden etkilenmemek için yeni yatırımlar yaptığı B) Sanayi İnkılabı’yla birlikte Avrupalı devletlerin dünyanın birçok bölgesinde sömürge imparatorlukları

kurduğu

C) Osmanlı Devleti’nin ekonomik olarak kalkınması için Avrupalı devletlerin destek olduğu D) Sanayi İnkılabı’yla Avrupa’da gelir adaletsizliğinin sona erdiği

BECERİ TEMELLİ TEST - 2

(10)

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR

GÜÇ

10. 1789’da Fransa’da köylü ve burjuva denen sosyal sınıfın kral ve soylulara karşı özgürlük için ayaklanması ile başlayan, bütün dünyada çok önemli siyasi ve sosyal sonuçlar doğuran Fransız İhtilali Osmanlı Devleti’ni de derinden etkilemiştir.

Buna göre,

I. Toplumsal eşitlik, özgürlük, demokrasi gibi kavramlar Osmanlıda uygulanmaya başlandı.

II. Fransız İhtilali’nin etkisiyle özgürlüklerini kazanmak isteyen azınlıklar isyan ederek Osmanlının dağılma sürecine girmesine sebep oldular.

III. Hak ve özgürlüklerin yasal güvenceye alınması ve yargı güvencesi sağlandı.

yukarıda verilenlerden hangileri Osmanlı Devleti’ni olumsuz yönde etkilemiştir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III

11. Aşağıdakilerden hangisi Mustafa Kemal’in kişilik gelişimi ve yetişmesinde rol oynayan öğret- menleri için söylenemez?

A) Mustafa Kemal’i Manastır Askerî İdadisinde okurken Tarih Öğretmeni Topçu Kolağası Mehmet Tevfik Bilge çok etkilemiştir.

B) Mahalle mektebindeki öğretmenlerinden edebiyat konusunda bilgi almıştır.

C) Harp Akademisinde askerlik tecrübesi olan öğretmenleri sayesinde askerliğin inceliklerini öğren- miştir.

D) Selânik Askerî Rüştiyesinde ona düzen ve disiplini öğretmişlerdir.

12. Meşrutiyet yönetimi padişah egemenliğinin, halkın seçtiği vekiller tarafından oluşturulan meclis ve bu mecliste hazırlanmış anayasa ile sınıflandırılmasıdır. 1786 yılında II. Abdülhamit Dönemi’nde ilan edilen anayasal yönetimdir. II. Abdülhamit, I. Meşrutiyet’i ilan ederek Osmanlının ilk anayasası olan Kanunu- esasi’yi yürürlüğe koymuştur. Bu dönemde ilk meclis oluşturulmuştur. Halkın seçtiği Meclisimebusan ile padişahın atadığı Meclis-i Ayan meclisi oluşturmuştur.

Bu metinde verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Osmanlı Devleti’nde ilk defa halk yönetime katılmıştır.

B) Padişah kendi yetkilerinin bir kısmından vazgeçmeyi kabul etmiştir.

C) Meclisin milletvekillerinin bir kısmını halk seçmiş, bir kısmını padişah atamıştır.

D) Meşrutiyet’in ilanıyla Osmanlı Devleti kısa sürede büyük bir atılım göstermiştir.

BECERİ TEMELLİ TEST - 2

(11)

GÜÇ

BECERİ TEMELLİ TEST - 3

1. Osmanlı Devleti’nin Balkan toprakları çok uluslu bir yapıya sahipti. Burada yaşayan milletler, 18. yüz- yıldan itibaren Fransız İhtilali’yle ortaya çıkan milliyetçilik akımından olumsuz etkilenmiş ve bağımsızlık hareketine girişmişlerdir. Balkanlarda yaşanan bu durum Osmanlı aydınları arasında yeni arayışlara neden oldu. Ülkenin bütünlüğünü korumak için Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük ve Batıcılık gibi fikir akımlarına yöneldiler.

Osmanlı Devleti’nin son dönemiyle ilgili verilen bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Osmanlı Devleti’ndeki iç isyanlarda dünyada meydana gelen gelişmelerin etkisi vardır.

B) Osmanlı aydınları devletin içinde bulunduğu durumdan kurtulmak için önlemler almaya çalışmışlardır.

C) Ortaya çıkan fikir akımları Osmanlı Devleti’nin yıkılmasını engellemiştir.

D) Hâkim olduğu bölgede çok uluslu bir yapı olması devleti olumsuz etkilemiştir.

2. XV. yüzyılda Avrupa’da yaşanan gelişmelerden biri de Coğrafi Keşifler oldu. Coğrafi Keşifler sonucu okyanuslara açılan Avrupalı devletler hem Amerika kıtasını keşfettiler hem de doğunun zenginlik kay- nağı olarak bilinen Hindistan’a denizden ulaştılar. Keşfedilen bu bölgedeki kaynakları kendi ülkelerine taşıyarak zenginleştiler.

Buna göre, Coğrafi Keşiflerin Osmanlı Devleti’ne olumsuz etkisi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Osmanlı Devleti ucuza ham madde almaya başladı.

B) Ticaret yollarının yön değiştirmesi Osmanlı ekonomisini olumsuz etkiledi.

C) Avrupa devletleriyle Osmanlı Devleti arasındaki ticaret gelişti.

D) Osmanlı Devleti, Avrupa ülkelerine daha fazla mal satmaya başladı.

3. Osmanlı Devleti, Trablusgarp topraklarında Mustafa Kemal gibi bir kısım gönüllü subayların gayretleriyle İtalyanlara karşı mücadele ederken Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan ve Karadağ’dan oluşan Balkan devletleri Osmanlı Devleti’ne savaş açmıştır. Bu durum karşısında Osmanlı Devleti burada bulunan subayları geri çağırmış, İtalya ile antlaşma yapmak zorunda kalmıştır. 1912 yılında imzalanan Uşi Ant- laşması’yla Trablusgarp İtalyanlara bırakılmış, olası bir Yunan işgaline karşı Ege’de bulunan On İki Ada geçici olarak İtalya’ya verilmiştir.

Bu bilgiler doğrultusunda aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Balkan devletlerinin saldırısının Osmanlı Devleti’ni zor durumda bıraktığına B) Trablusgarp’ın kaybedilmesiyle Osmanlı Devleti’nin Afrika’da toprağının kalmadığına C) Osmanlı Devleti’nin Akdeniz ile bağlantısının koptuğuna

D) Osmanlı’dan ayrılan devletlerin birleşerek Osmanlıya saldırdığına

(12)

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR

BECERİ TEMELLİ TEST - 3

GÜÇ

4. II. Abdülhamit Jön Türklere verdiği sözü tuttu. Kanunuesasi adıyla Türk tarihinin ilk anayasası 1876 yılında hazırlandı. Anayasa hükümlerine göre Mebusan Meclisi ve Ayan Meclisi oluşturuldu. Halkın seçtiği Mebusan Meclisi’nde Müslümanların yanında azınlıklar da temsil ediliyordu. Mecliste 69 Müslü- man milletvekiline karşı 46 gayrimüslim milletvekili bulunmaktaydı. Ancak ülke yönetiminde nüfuslarına göre daha fazla milletvekilleriyle temsil edilmelerine rağmen azınlıklar isyan etmekten vazgeçmediler. O yıllarda çıkan 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’nı fırsat bilen meclisteki azınlık milletvekilleri yıkıcı faaliyetlerini artırdılar. Bu durum üzerine padişah II. Abdülhamit anayasanın kendine verdiği yetkiyi kullanarak meclisi kapattı.

I. Meşrutiyet süreciyle ilgili verilen bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Türk tarihinin ilk anayasası II. Abdülhamit Dönemi’nde kabul edilmiştir.

B) Azınlıklar temsil hakkı verilmesine rağmen ülkede kargaşa çıkarmaya devam etmiştir.

C) İlk demokratikleşme denemesi başarısız olmuştur.

D) Osmanlı-Rus Savaşı çıkınca mecliste bulunan milletvekilleri ortak hareket etmiştir.

5. TBMM Sovyet Rusya ile imzalanan Moskova Antlaşması’nda Batum’un Gürcistan’a bırakılmasını kabul etmiştir. Antlaşmanın TBMM’de onaylanması sırasında 5 Batum milletvekili bunun Misakımillî’ye aykırı olduğu gerekçesiyle antlaşmanın reddini isteyen bir önerge vermişlerdir. Bunun üzerine hariciye vekili Yusuf Kemal Bey, “Türkiye’nin ve Türklüğün menfaati bunu icap ediyor.” demiş ve önerge oylanarak reddedilmiştir.

Buna göre;

I. Batum’un Gürcistan’a verilmesine bazı milletvekillerinin karşı çıktığı,

II. TBMM’nin dış politikada Rusya’nın desteğini alabilmek için Batum’u kaybetmeye razı olduğu, III. ülkenin bağımsızlığı ve selameti için bazı tavizlerin verildiği

yapılan yorumlardan hangilerine ulaşılabilir?

6. Atatürk’ün fikir hayatının oluşmasında yaşadığı bölge, okuduğu okullar ve tarihe duyduğu ilgi etkili olmuştur. Ayrıca Namık Kemal’den vatan sevgisi, Tevfik Fikret’ten Batılı değerler konusunda etkilenmiş, Mehmet Emin Yurdakul ve Ziya Gökalp’in de milliyetçiliğini benimsemiştir. Atatürk bütün bunlardan yararlanarak fikir hayatını geliştirmiş, zenginleştirmiş ve bütünleştirerek ortaya yeni bir fikir düzeni koymuştur. Oluşturduğu bir fikir düzeniyle de Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerini atmıştır.

Buna göre Mustafa Kemal ile ilgili;

I. fikir hayatının oluşmasında birçok etkenin etkili olduğu, II. fikir hayatını oluştururken sadece bir kişiden etkilenmediği, III. fikirlerini başkalarıyla paylaşmak istemediği

yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

A) Yalnız II. B) Yalnız III. C) I ve II. D) I ve III.

(13)

GÜÇ

BECERİ TEMELLİ TEST - 3

7. • Sıra arkadaşı Ömer Naci sayesinde hitabete ve edebiyata ilgi duymuştur.

• Tarih öğretmeni Mehmet Tevfik Bey sayesinde Türk kültürüne ve tarihine ilgi duymuştur.

• Batı medeniyetinin örnek alınmasını savunan Tevfik Fikret’in eserlerini okumuş ondan etkilenmiştir.

• Türkçülüğü öne çıkaran Mehmet Emin Yurdakul, Vatan ve Hürriyet şairi Namık Kemal’in eserlerini okumuştur.

Buna göre,

I. Mustafa Kemal’deki tarih bilinci Manastır Askerî İdadisinde başlamıştır.

II. Tevfik Fikret sayesinde Batı medeniyetini tanımış ve bu düşünce Cumhuriyet sonrası kendine yol göstermiştir.

III. Millî duygularını geliştiren yazarlar sayesinde vatan ve milliyetçilik düşüncesi gelişmiştir.

yapılan yorumlardan hangilerine ulaşılabilir?

8. Mustafa Kemal 1905 yılında Harp Okulundan kurmay yüzbaşı olarak mezun olduktan sonra ilk görev yeri olan Şam’da Vatan ve Hürriyet Cemiyetini kurmuştur. 1909 yılında Meşrutiyet yönetimine karşı olanlar tarafından çıkarılan ayaklanmayı bastıran Hareket Ordusu’nun kurmay başkanlığını yapmıştır.

1911 yılında İtalya’nın Osmanlı toprağı olan Trablusgarp saldırması üzerine Mısır üzerinden gönüllü olarak bölgeye giderek Derne ve Tobruk’ta yerel halkı İtalyanlara karşı örgütleyerek bölgede İtalyanlara karşı önemli başarılar kazanmıştır. II. Balkan Savaşları sırasında Edirne ve Kırklareli’nin kurtarılmasında katkı sağlamıştır.

Verilen bu bilgilerde Mustafa Kemal’in aşağıdaki kişisel özelliklerinin hangisinden bahsedil- memiştir?

A) Vatanseverlik B) Teşkilatçılık C) İleri görüşlülük D) Çok yönlülük

9. İtalya’nın Trablusgarp’ı işgal etmesi üzerine Osmanlı Devleti bazı subayları gizlice bölgeye gönderdi.

Trablusgarp’a geçen Mustafa Kemal ve Enver Paşa gibi subaylar yerli halkı teşkilatlandırarak onları İtalyanlara karşı direnişe geçirdiler.

Buna göre Trablusgarp Savaşı’nda Osmanlı Devleti;

I. bölgeyi İtalyanlara karşı savunmaya, II. İngiltere’den yardım istemeye, III. bölge halkını teşkilatlandırmaya, IV. İtalya ile antlaşma yoluna gitmeye hangilerini yapmaya çalışmıştır?

A) I ve II. B) I ve III. C) II ve III. D) III ve IV.

(14)

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR

BECERİ TEMELLİ TEST - 3

GÜÇ 10.

Yukarıdaki tabloda Mustafa Kemal ile ilgili bazı bilgiler ve bunların ilişkili oldukları okullar verilmiştir.

Hangi iki okulun yeri değişirse yapılan eşleştirmeler doğru olur?

A) I ve II. B) II ve III. C) II ve IV. D) III ve IV.

11. Mustafa Kemal, Selânik Askeri Rüştiyesini bitirdikten sonra Manastır Askerî İdadisine başlamıştır. Bu okulda Koloğası Mehmet Tevfik Bey’den aldığı tarih dersleri sonucunda Mustafa Kemal’de tarih sevgisi ve tarih bilinci oluşmaya başlamıştır. Mustafa Kemal’de oluşan bu tarih sevgisi onun ileriki yıllarda kuracağı Yeni Türk Devleti’nin temellerinde etkisi olacaktır. Askerî idadide aynı zamanda edebiyat ve Fransızcaya da büyük önem vermiş. Fransız düşünürlerin eserlerini orijinal metinlerden takip etmiştir.

Bu bilgilere göre, Mustafa Kemal ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Fikir hayatının oluşmasında Askeri idadi döneminde okuduğu kitapların etkisi olduğuna B) Okul yıllarında oluşan fikir yapısının onun geleceğini şekillendirdiğine

C) Kişilerin fikri yapılarının oluşmasında yabancı dil bilmenin önemli olduğuna D) Farklı kaynaklardan yararlanmasına rağmen gelenekçi anlayışı bırakmadığına

12. Atatürk, İstanbul’da memleketin iç durumunu yakından takip etmiş, nasıl kurtulacağına dair çareler aramıştır. Hatta burada arkadaşlarıyla beraber gazete çıkarmıştır.

Buna göre İstanbul ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

A) İstanbul’da halk yoksulluk içindedir.

B) Padişah, üzerine düşen görevi yapmamaktadır.

C) Atatürk İstanbul’da Batılı aydınlardan etkilenmiştir.

D) Atatürk memleket meselelerine kayıtsız kalmamıştır.

I. Düşüncelerini yaymak için faaliyetlerde bulunması " Harp Okulu ve Harp Akademisi II. Aile içinde gideceği okul konusunda görüş ayrılığı yaşan-

ması " Şemsi Efendi Okulu

III. Edebiyat ve tarihe ilgi duyması " Askerî Rüştiye

IV. Askerliğe adım atması " Askerî İdadi

(15)

GÜÇ

BECERİ TEMELLİ TEST - 4

1. XIX. yüzyılda Avrupa devletlerinden yüksek faizle borç alınarak giderler karşılanmaya çalışıldı. İlk kez Kırım Savaşı sırasında alınan borçlar büyük oranda israf edildi. Devlet, otuz yıl borçlarının faizini dahi ödeyemez hâle gelerek iflas etti. Bunun üzerine alacaklı devletler Osmanlı yönetiminin çağrısıyla bir araya gelerek Duyun-u Umumiye adında uluslararası bir teşkilat kurdular (1881). Osmanlı gelir kaynaklarının büyük bir kısmına el koyan bu teşkilat, vergileri topluyor ve alacaklı devletler arasında paylaştırıyordu.

Osmanlı Devleti’nin son dönemiyle ilgili verilen bilgilere göre, I. Devlet ekonomik bağımsızlığını kaybetmeye başlamıştır.

II. Ekonomik sıkıntılar siyasi bağımsızlığı da olumsuz etkilemiştir.

III. Avrupa devletleri, Osmanlı Devleti’ni ekonomik yönden kalkındırmak için mücadele etmiştir.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

2. Mustafa, Şemsi Efendi Mektebinden sonra eğitimine bir süre ara vermiş ancak annesi oğlunun oku- masını çok istediği için onu Selanik Mülkiye Rüştiyesine gönderdiyse de Mustafa bu okulu bir türlü sevmemiştir. Çünkü o asker olmak istiyor ve Askerî Rüştiyenin Selanik sokaklarında gördüğü üniformalı öğrencilerine imrenerek bakıyordu. Sonunda annesine haber vermeden Selanik Askerî Rüştiyesinin sınavlarına girdi ve kazandı. Annesini de ikna ederek Selanik Askerî Rüştiyesine kayıt yaptırıp askerlik öğrenimine başladı.

Parçadaki bilgilere göre Mustafa Kemal’in öğrencilik dönemiyle ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Asker olmak istediği için Mülkiye Rüştiyesini tamamlamamıştır.

B) Annesinin karşı çıkmasına rağmen askerî okul imtihanlarına girmiştir.

C) Askerî Rüştiyeye giderek geleceği adına önemli bir karar almıştır.

D) Selanik Askerî Rüştiyesinde Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu durumla ilgili arkadaşlarıyla fikir alışverişinde bulunmuştur.

3. Osmanlı Devleti’nin Balkan toprakları çok uluslu bir yapıya sahipti. Burada yaşayan milletler, 18. yüz- yıldan itibaren Fransız İhtilali’yle ortaya çıkan milliyetçilik akımından olumsuz etkilenmiş ve bağımsızlık hareketine girişmişlerdir. Balkanlarda yaşanan bu durum Osmanlı aydınları arasında yeni arayışlara neden oldu. Ülkenin bütünlüğünü korumak için Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük ve Batıcılık gibi fikir akımlarına yöneldiler.

Osmanlı Devleti’nin son dönemiyle ilgili verilen bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Osmanlı Devleti’ndeki iç isyanlarda dünyada meydana gelen gelişmelerin etkisi vardır.

B) Osmanlı aydınları devletin içinde bulunduğu durumdan kurtulmak için önlemler almaya çalışmışlardır.

C) Ortaya çıkan fikir akımları Osmanlı Devleti’nin yıkılmasını engellemiştir.

D) Hâkim olduğu bölgede çok uluslu bir yapı olması devleti olumsuz etkilemiştir.

(16)

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR

BECERİ TEMELLİ TEST - 4

GÜÇ

4. Mustafa Kemal’in fikrî yapısının oluşmasında Manastır Askerî İdadisinin önemli bir yeri vardır. Burada hürriyet fikirleri ve memleketin içinde bulunduğu durumla ilgili bir düşünce yapısı oluşmuştur. İstanbul’da Harp Okulunda okurken düşünceleri iyice oturmuştur. Burada arkadaşlarıyla bir taraftan gizli gizli Namık Kemal, Tevfik Fikret, Mehmet Emin Yurdakul gibi düşünürlerin eserlerini okurken diğer taraftan ülkenin yönetimiyle ilgili fark ettikleri eksiklikleri duyurmak için bir gazete çıkarıp gazeteyi elle çoğalttılar.

Mustafa Kemal’in öğrencilik hayatı ile ilgili,

I. Fikir hayatının oluşmasında Askerî İdadi ve Harp Okulunun önemli bir yeri vardır.

II. Öğrencilik yıllarında öğretmenleriyle ülkenin içinde bulunduğu durumu tartışmıştır.

III. O dönem aydınlarının eserlerini okuyarak düşünce yapısının oluşmasını sağlamıştır.

yorumlarından hangilerine ulaşılabilir?

5. Osmanlı Devleti’nin dağılmasını engellemek için ortaya atılan fikir akımları aşağıda verilmiştir.

İslamcılık : Müslüman milletleri Osmanlı halifesi etrafında birleştirmeyi amaçlamıştır.

Osmanlıcılık : Bu düşüncenin temelinde dil, din ve ırk ayrımı yapılmaksızın gayrimüslimleri devlete bağlı tutma amacı taşımaktadır.

Türkçülük : Osmanlı Devleti içerisinde yaşayan Türker ile yakın coğrafyada yaşayan Türkleri bir arada bulundurma düşüncesi vardır.

Batıcılık : Bu fikri savunanlar Avrupa’daki gelişmelerin örnek alınarak devletin gelişmesini ve modern- leşmesini amaçlamışlardır.

Verilen bilgilere göre,

I. Halifenin dini gücünden yararlanmak istendiği

II. Fransız İhtilali’nin getirdiği milliyetçilik fikrinden etkilenmemek için Osmanlıcılık fikrinin benimsen- diği

III. Avrupalı devletlerin Osmanlı Devleti’nin modernleşmesi için gayret gösterdiği yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

6. Mustafa Kemal’in doğduğu ve 1896 yılına kadar yaşadığı Selanik, Osmanlı Devleti’nin çok uluslu yapı- sında çok farklı ırk ve dine mensup insanların yaşadığı bir şehirdi. Bir liman şehri olan Selanik, Avrupa ile Osmanlıyı birbirine bağlayan demir yoluna sahipti. Şehrin bu özelliği Avrupa’da meydana gelen yeniliklerin ve gelişmelerin takip edilmesini sağlıyordu. Selanik’in kültürel hayatına hareketlilik katan bu özellik, Osmanlının son döneminde devleti zor durumda bırakıyordu. Avrupa’da başlayıp tüm dünyayı etkileyen Fransız İhtilali ile ortaya çıkan Milliyetçilik düşüncesi, farklı etnik grupların bir arada yaşadığı bölge üzerinde yıkıcı etkilere neden oldu.

Verilen bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Avrupalı devletlerin Selanik’i almak için özel gayret gösterdiği

B) Osmanlı Devleti’nin Selanik’in yapısından dolayı farklı bir yönetim anlayışı benimsediği C) Selanik’in etnik ve kültürel yapısından dolayı çatışmaların yaşandığı

D) Osmanlı Devleti’ndeki tüm ayrılıkçı ayaklanmaların Selanik’te planlandığı

(17)

GÜÇ

BECERİ TEMELLİ TEST - 4

7.

Verilen bilgilere göre Mustafa Kemal ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Osmanlı Devleti’nin izlediği yanlış dış politikayı önceden görmüştür.

B) Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’na girmesini istememektedir.

C) Fikri yapısının oluşmasında Ziya Gökalp’in önemli bir yeri vardır.

D) Osmanlı yöneticileriyle iş birliğine girerek savaştan daha az zararla çıkmayı sağlamıştır.

8. Mustafa Kemal, Şam’da yakın arkadaşlarıyla gizlice Vatan ve Hürriyet Cemiyetini kurdu. Mustafa Kemal bu cemiyetin Selanik şubesinin açılışı öncesinde arkadaşlarıyla yaptığı toplantıda şunları söyledi. “Ben Suriye’de bir cemiyet kurdum. Buraya da bu cemiyetin temelini kurmaya geldim. Şimdilik gizli fedakârlık bekliyorum. Bu talihsiz memlekete karşı önemli görevlerimiz vardır… Eskimiş olan çürük yönetimi yık- mak, milleti hâkim kılmak, özetle vatanı kurtarmak için sizi göreve çağırıyorum.” demiştir.

Verilen bu bilgilere göre,

I. Mustafa Kemal Osmanlı Devleti’nin yönetim anlayışını doğru bulmamaktadır.

II. Ülkede bazı şeylerin değişmesi için mücadele etmektedir.

III. Osmanlı yönetimi Mustafa Kemal’in siyasi faaliyetlerine destek vermektedir.

A) Yalnız I. B) I ve II. C) I ve III. D) II ve III.

9. Mustafa Kemal, 27 Ekim 1913’te Bulgaristan’ın başkenti Sofya’ya askerî ateşe olarak atanmıştır. Mustafa Kemal görevinden arta kalan zamanlarda bu ülkenin sosyal, kültürel ve ekonomik hayatını gözlemle- meye çalışmıştır. Ayrıca Osmanlı Devleti’nden ayrılarak bağımsızlığını kazanan Bulgaristan’ın kısa bir sürede bu kadar hızlı nasıl geliştiğini anlamaya çalışmıştır. Bu incelemeler sırasında devleti yönetenlerin gerçekçi ve uygulanabilir politikalar geliştirdiğini görmüştür. Bölgede yaşayan Türklerle de yakın diyalog kurarak onların çalışmaları hakkında bilgi sahibi olmuştur.

Buna göre, Sofya’daki görevi Mustafa Kemal’e,

I. Bölgede yaşayan Türkleri siyasete girmeleri konusunda teşvik ettiği, II. Askerlik dışındaki alanlarda kendini yetiştirmeye çalıştığı,

III. Bulgaristan’ın genel durumu hakkında bilgi sahibi olduğu verilenlerden hangilerini kazandırmıştır?

A) Yalnız II. B) I ve II. C) I ve III. D) II ve III.

Atatürk’e göre Osmanlı Devleti’nin savaşa girmesi büyük bir hata idi. Almanya mutlaka yenile- cek, Osmanlı Devleti’ni de peşinden sürükleyecektir. Mustafa Kemal, birçok kez sorumluları bir an önce savaştan çekilmek için uyarır. Dikkate alınmaz. Bu arada yabancı bir güce bağlılığın ne kadar onur kırıcı olduğunu da görür. Türk ordusunu komuta eden Almanları hazmedemez.

Akılcı bir çözüm yolu arar. Bu arada Ziya Gökalp’in görüşlerini büyük ölçüde beğenir. Artık dü- şüncesinin ana çerçevesi ortaya çıkmaktadır.

Turah Feyzioğlu/Atatürkçülük

(18)

BİR KAHRAMAN DOĞUYOR

BECERİ TEMELLİ TEST - 4

GÜÇ

10. Mustafa Kemal’in okuyup etkilendiği düşünürlerden biri “Vatan Şairi” olarak tanınan Namık Kemal’dir.

Vatan sevgisi, hürriyet gibi konuları coşkun bir şekilde işleyen Namık Kemal, genç Mustafa’nın kalbinde vatan sevgisi ve hürriyet aşkı gibi duyguların yerleşmesine yardımcı olmuştur.

Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Mustafa Kemal’in fikrî yapısının oluşmasında Namık Kemal etkili olmuştur.

B) Mustafa Kemal sadece Namık Kemal’in eserlerini okumuştur.

C) Vatan sevgisi kavramının yerleşmesini sağlamıştır.

D) Mustafa Kemal çok yönlü okuyan bir kişidir.

11. Mustafa Kemal “Milletleri uyandıracak fikir adamları, devlet adamlarıdır.” diyordu. Yabancı lisana karşı büyük bir hevesi vardı. Bu maksatla Beyoğlu’nda bir Fransız madamına pansiyoner olmuştu. Bu Fransız kadın, ittihatçıların Paris’te yayımladıkları gazeteleri Fransız Sefareti kuryeleriyle getiriyor ve Mustafa Kemal’e ulaştırıyordu. Fransız kadın aynı zamanda Mustafa Kemal’e Fransızca dersi veriyordu.

Buna göre;

I. devlet adamlarının milletlere yön verebilecek kişiler olduğunu düşündüğüne, II. İstanbul’da kaldığı dönemde Beyoğlu’nda bir pansiyonda kaldığına,

III. padişah ve çevresinin tutumlarını eleştirdiğine verilenlerden hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız III. B) I ve II. C) I ve III. D) II ve III.

12. I. Osmanlı Devleti karadan ve denizden asker gönderemeyince, Mustafa Kemal’in de içinde bulun- duğu gönüllü subaylar gizli yollarla giderek halkı örgütlemişlerdir.

II. Meşrutiyet’in ilanından sonra Meşrutiyet kaşıtları İstanbul’da ayaklanma çıkarmış, Selanikte Ha- reket Ordusu hazırlanarak olayları bastırmıştır.

III. Karadağ’ın saldırısıyla başlamış, Osmanlı ordusu içindeki siyasi çekişmeler sonucu ağır bir yenilgi almış kendi aralarındaki toprak paylaşım kavgasından yararlanarak Edirne ve Kırıkkale’ye geri almıştır.

Yukarıda verilen gelişmelerin eşleşmeleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

I II III

A) Trablusgarp Savaşı 31 Mart Olayı Balkan Savaşları B) Balkan Savaşları Trablusgarp Savaşı I. Meşrutiyetin İlanı C) 31 Mart Olayı Balkan Savaşları Trablusgarp Savaşı D) Trablusgarp Savaşı Balkan Savaşları 31 Mart Olayı

(19)

Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar GÜÇ

BECERİ TEMELLİ TEST - 1

1. Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı’na girince padişah ve halife olan Sultan Mehmet Reşad, kutsal cihad ilan etmiş ve bütün Müslümanları Osmanlı Devleti’nin yanında savaşa katılmaya davet etmiş- tir. Ancak Osmanlı halifesinin bu çağrısı beklenen katılımı gerçekleştirmemiştir. Aksine Birinci Dünya Savaşı başladığında Arapların bir kısmı İngilizlerin kışkırtması sonucu Osmanlı Devleti’ne karşı İtilaf Devletleri Blokunun yanında savaşa girmişlerdir.

Verilen bilgilere bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Halifenin etkisinin azaldığı B) Almanların Arapları ikna ettiği C) Sömürgeciliğin sona erdiği D) Savaşın Orta Doğu’ya yayılmadığı

2. Wilson ilkelerinde yer alan “Galip devletler yenilen devletlerden toprak ve savaş tazminatı almayacak, Osmanlı Devleti’nde Türklerin çoğunlukta olduğu bölgelerde kesin egemenlik hakkı tanınacak.” hüküm- leri yer almıştır. Bu maddeler Osmanlı Devleti’nin ateşkes imzalamasına neden olmuştur.

Verilen bu bilgilere bakılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’ndan çekilmesinde Wilson ilkeleri etkili olmuştur.

B) Osmanlı Devleti savaş sonunda Wilson ilkelerinin uygulanacağını düşünmüştür.

C) Wilson ilkelerinde yer alan maddelerden bazıları yenilen devletlerin çıkarlarına hizmet etmektedir.

D) İtilaf Devletleri Wilson ilkelerinin tüm hükümlerine uydukları için dünyada barış dönemi başlamıştır.

3. Ankara konumu bakımından Anadolu’nun en güvenli yerlerindendi. Demir yolu ağı vardı ve Yunanlara karşı girilecek savaş alanlarına yakındı. İstanbul ve diğer şehirler ile haberleşme olanağına sahipti.

Mustafa Kemal, Ankara’ya geldiği zaman Ankaralı seymenler ona “Seni görmeye geldik, uğrunda öl- meye geldik paşam.” demiş ve sevgi gösterisinde bulunmuşlardır.

Verilen bilgilere göre Mustafa Kemal’in Ankara’yı merkez seçmesiyle ilgili aşağıdakilerden han- gisi söylenemez?

A) Ulaşım ve haberleşme imkânlarına sahip olması B) İşgal edilmiş olan Batı Anadolu’ya yakın olması C) Tarihî öneme sahip bir şehir olması

D) Coğrafi olarak Anadolu’nun ortasında bulunması

(20)

GÜÇ

MİLLÎ UYANIŞ:

Bağımsızlık Yolunda Atılan Adımlar

BECERİ TEMELLİ TEST - 1

4. Birinci Dünya Savaşı yıllarında Akdeniz’de İngiliz gemilerinden kaçan iki Alman savaş gemisi Çanakkale Boğazı’nı geçerek Osmanlı Devleti’ne sığındı. Uluslararası hukuka göre Osmanlı Devleti’nin tarafsız olduğu için gemileri elinde tutup mürettebatını tutuklaması gerekiyordu. Ancak Osmanlı Devleti bu gemileri satın aldığını açıkladı. Daha sonra bu gemilerin Türk donanmasıyla Karadeniz’e açılarak Rus limanlarını bombalaması üzerine Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı’na girmiş oldu.

Verilen bilgilere göre Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na giriş süreci ile ilgili aşağıda- kilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Osmanlı Devleti, Almanya’nın yanında savaşa girmiştir.

B) Osmanlı Devleti, Alman gemilerinin sığınma isteğinde tarafsız bir devlet gibi davranmamıştır.

C) Osmanlı Devleti, İngiltere’nin isteği doğrultusunda Birinci Dünya Savaşı’na katılmıştır.

D) Osmanlı Devleti, Rus limanlarını bombaladığı için Rusya Osmanlı Devleti’ne savaş açmıştır.

5. Kuvayımilliye birlikleri İzmir’in Yunanlılar tarafından işgal edilip, işgalin Batı Anadolu’nun iç kesimlerine doğru yaygınlaşmasına tepki olarak önce Batı Anadolu’da daha sonra da işgal tehdidi altında olan bölgelerde örgütlenmeye başlayan silahlı direniş örgütleridir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Kuvayımilliye’nin kuruluş nedenlerinden biri olamaz?

A) İtilaf Devletlerinin Anadolu’nun büyük bölümünde işgal hareketi başlatması

B) Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra Osmanlı ordusunun büyük bölümünün terhis edilmesi ve silahlarına el koyulması

C) Kuvayımilliye birliklerini İstanbul hükûmetinin örgütlemesi ve destek olması D) İşgaller karşısında Anadolu insanının millî duygularının ortaya çıkması

6. Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı’ndan Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalayarak çekilmiştir.

İsmet Paşa’ya bu antlaşmaya bakıldığında egemenliğimize doğrudan zarar veren bir madde olmadığını dolayısıyla bu antlaşmaya karşı çıkmanın anlamsız olduğunu söylediler. Bunun üzerine İsmet Paşa antlaşma maddelerinin içeriğinin tam olarak belli olmadığını bu antlaşmanın Osmanlı Devleti’ne büyük zarar vereceğini ve telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğuracağını söyledi.

İsmet Paşa’nın bu şekilde düşünmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Antlaşma maddelerinin her türlü yoruma açık olması B) Antlaşmanın Türkiye toprakları dışında imzalanmış olması C) Antlaşmayı İtilaf Devletleri adına İngiliz temsilcinin imzalaması D) Antlaşmada madde sayısının fazla olması

(21)

BECERİ TEMELLİ TEST - 1

7. Wilson ilkelerinde yer alan

• Bütün devletlerin toprak bütünlükleri ve siyasi bağımsızlıklarını karşılıklı garanti altına almak için Cemiyeti Akvam (Milletler Cemiyeti) kurulacaktır.

maddesi ile aşağıdakilerden hangisinin daha çok amaçlandığı söylenebilir?

A) Devletlerin toprak bütünlüğünü koruyarak Birinci Dünya Savaşı’nın bitmesini sağlamak B) İmparatorluk özelliği taşıyan devletlerin parçalanmasını sağlamak

C) İngiltere ve Fransa gibi devletlerin bölgedeki etkinliğini artırmak D) Devletler arasında gizli antlaşmalar yapılmasının önünü açmak

8. Mustafa Kemal’in Havza Genelgesi’ni yayımlamasından sonra İstanbul’da bazı gazeteler Mustafa Ke- mal için “Başına buyruk hareket eden, maceracı, makam ve mevki peşinde koşan ihtiraslı ve ittihatçı”

olduğuna dair açıklamalar yapmışlardır.

İstanbul basınının bu iddialarını;

I. Amasya Genelgesi’ni Mustafa Kemal’in Rauf Bey, Refet Bey ve Ali Fuat Paşa ile birlikte hazırla- ması,

II. Erzurum Kongresi öncesinde Mustafa Kemal’in askerlik görevinden istifa etmesi, III. Erzurum Kongresi’nde Mustafa Kemal’in Temsil Heyetine başkan seçilmesi gelişmelerinden hangileri çürütmüştür?

9. İngilizlerin desteğiyle kurulan İngiliz Muhipler Cemiyeti, hilafeti destekleyerek Türk halkında uyanan milliyetçilik bilincini yok etmeye çalışmış devletin kurtuluşunun İngiliz mandasına girmekle mümkün olacağını savunmuştur. Bu cemiyet İstanbul hükûmeti tarafından da desteklenmiştir.

Verilen bilgilere göre İngilizlerin böyle bir cemiyet kurmasındaki amaçlar arasında aşağıdaki- lerden hangisi yoktur?

A) Osmanlı halifesinin gücünü kendi çıkarları için kullanmak B) Anadolu’da başlayan bağımsızlık hareketine destek vermek C) Türkler arasında İngilizlere karşı sempati oluşmasını sağlamak D) Bölgedeki çıkarları için İstanbul hükûmeti ile beraber hareket etmek

(22)

GÜÇ

MİLLÎ UYANIŞ:

BECERİ TEMELLİ TEST - 1

10. “ Bu durum karşısında tek bir karar vardı. O da ulusal egemenliğe dayanan kayıtsız, şartsız, bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak! İşte daha İstanbul’dan çıkmadan önce düşündüğümüz ve Samsun’da Anadolu topraklarına ayak basar basmaz uygulamaya başladığımız karar bu olmuştur.”

Nutuk

Nutuk’ta geçen bu bilgilere göre Mustafa Kemal’in;

I. yönetimde halk egemenliğini sağlamak, II. işgalleri protesto etmek,

III. bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak

amaçlarından hangisini gerçekleştirmeye çalştığı söylenemez?

A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) I ve II. D) II ve III.

11. Mustafa Kemal, Amasya Görüşmeleri sonrası yapılan seçimlerde mebus seçilen Millî Mücadele yanlısı vekilleri Ankara’da toplamış ve onlardan şu isteklerde bulunmuştur.

• Mecliste Müdafaayı Hukuk Grubu’nun kurulması

• Her konuda Anadolu’nun fikirlerinin savunulması

• Katılmamasına rağmen kendini meclis başkanı seçmeleri

Mustafa Kemal’in isteklerine bakılarak öncelikle aşağıdakilerden hangisini amaçladığı söyle- nebilir?

A) İstanbul hükûmetinin isteklerini yerine getirmeyi B) Ankara’da TBMM’nin açılmasını sağlamayı C) Mebusan Meclisinin çalışmalarına yön vermeyi D) Anadolu’nun işgalini protesto etmeyi

12. “Sevr Barış Antlaşması’nı imzalayanlar ve onaylayanların vatan haini ilan edilmeleri” kararı alındı. Sevr Barış Antlaşması Mebusan Meclisi tarafından onaylanmadığı için hukuken geçersiz sayıldı.

Buna göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?

A) Antlaşmaların onaylanmasına meclis karar vermektedir.

B) Sevr Barış Antlaşması ölüm fermanı niteliğindedir.

C) Sevr Barış Antlaşması hemen yürürlüğe girmiş, işgaller başlamıştır.

D) Sevr Barış Antlaşması’na şiddetle karşı çıkan bir kesim mevcuttur.

(23)

BECERİ TEMELLİ TEST - 2

1.

Yukarıda İtilaf Devletlerinin I. Dünya Savaşı öncesi Osmanlıya karşı izlediği politika verilmiştir.

Buna göre yaşanan gelişmelerle ilgili,

I. Osmanlı Devleti’ni siyasi alanda yalnız bırakmak istemiştir.

II. Osmanlı Devleti’ni savaşa sokmayarak ekonomik olarak zarar görmesini istememişlerdir.

III. Osmanlı Devleti’nin Almanya ile antlaşma yaptığını düşünerek mesafeli davranmışlardır.

yorumlarından hangilerine ulaşılamaz?

2. Mondros Ateşkes Antlaşması maddelerinden bazıları şunlardır:

• Toros tünelleri İtilaf Devletleri tarafından işgal olunacak.

• Hükûmet haberleşmesi dışındaki telsiz, telefon ve telgraf kablolarını İtilaf Devletleri kontrol edecek.

• Osmanlı orduları terhis edilecek.

Bu maddelere göre Mondros Ateşkes Antlaşması ile Osmanlı Devleti’ne;

I. askerî, II. ulaşım, III. iletişim

alanlarından hangilerinde sınırlama getirilmiştir?

3. Son Osmanlı Mebuslar Meclisinde Misakımillî kararları alınınca İtilaf Devletleri İstanbul’u resmen işgal etmişlerdir. Milletvekillerinin bir kısmı Anadolu’ya kaçmayı başarmışlardır. Temsil Heyeti meclisin An- kara’da açılmasına karar vermiş bunun için tüm yurtta yeniden seçimler yapılmış ve yeni milletvekilleri seçilmiştir. Ancak son Osmanlı Mebusan Meclisinde görev yapanların yeniden seçilme şartı aranmak- sızın Ankara’da açılacak olan meclise katılabilecekleri kararlaştırılmıştır.

Temsil Heyetinin böyle bir karar almasıyla ilgili;

I. Mebusan Meclisi üyelerinin halk tarafından kısa bir süre önce seçilmiş olması, II. Temsil Heyetinin kendini Türk halkının temsilcisi olarak görmesi,

III. Saltanat ve hilafet yanlılarının desteğine ihtiyaç duyması yorumlarından hangilerine ulaşılabilir?

“Üçlü itilaf devletleri ta Güney Amerika’ya kadar her tarafta kendilerine müttefikler arıyorlardı. Almanya ile antlaşma imzalamış olan Romanya’yı yanlarına çekmek için her şeyi yapıyorlardı. Fakat Osmanlı Devleti’ni kendi yanlarına almak için herhangi bir teşebbüste bulunmamışlardı. Aksine Osmanlı Devleti’nin olayların dışında tutup yalnız ve çaresiz bırakmak için gereken her şeyi yaptılar.”

(Sait Halim Paşa, Buhranlarımız ve Son Eserleri)

(24)

GÜÇ

MİLLÎ UYANIŞ:

BECERİ TEMELLİ TEST - 2

4. Son Osmanlı Mebuslar Meclisinin Misakımillî kararlarını alması üzerine bu durumu çıkarlarına aykırı gören İtilaf Devletleri 16 Mart 1920’de İstanbul’u resmen işgal etmiştir. Mebusan Meclisinin dağıtılarak milletvekillerinin bir kısmını tutuklayıp bir kısmını Malta Adası’na sürgüne gönderdiler. Bunun üzerine bazı milletvekilleri Anadolu’ya kaçarak Ankara’da yeni açılan meclis çalışmalarına katıldılar.

Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi İtilaf Devletlerinin İstanbul’u işgal etmelerinin sebep- lerinden biri değildir?

A) Mebusan Meclisinin aldığı kararların kendi çıkarlarına uygun olmaması B) İstanbul hükûmeti üzerindeki otoritelerini kaybetmek istememeleri

C) İstanbul’u işgal ederek yeni başlayan harekete gözdağı vermek istemeleri D) Temsil Heyeti ile iş birliği yapmak istemeleri

5. I. Dünya Savaşı’nın Özel Nedenleri

• Siyasi birliğini geç tamamlayan Almanya’nın İngiliz sömürgelerini ele geçirmek istemesi

• Rusların Balkanlarda yaymaya çalıştığı Pan-slavizm propagandası

• Rusların İstanbul ve Çanakkale Boğazlarına sahip olan, sıcak denizlere inmek istemesi

• Rusya’nın Balkanlardaki devletlerin iç işlerine karıştığı için Avusturya-Macaristan imparatorluğu ile arasının açılması

• İtalya’nın Akdeniz ve Ege denizi çevresinde etkinliğini artırmak istemesi Verilen bilgilere göre

I. Ülkelerin çıkarları birbiriyle çakışmaktadır.

II. Rusya balkanlardaki halkların özgürlüğü için mücadele etmektedir.

III. Almanya dünya devleti olabilmek için İngiltere ile rekabeti zorunlu görmektedir.

6. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanmasının ardından padişah, İtilaf Devletlerinin baskısıyla anayasanın kendine verdiği yetkiyi kullanarak hükûmetin çalışmalarını denetleyen Mebusan Meclisini kapattı. Bundan sonra özellikle İngiltere Osmanlı Devleti’ne istediği bazı kararları uygulattı. Padişah ve çevresinde bulunan devlet adamları İtilaf Devletlerinin isteklerini yerine getirirlerse bu durumdan daha az zarar göreceklerini düşünmekteydiler. Fakat yaşanan gelişmeler durumun böyle olmadığını gösterdi.

Verilen bilgilere bakılarak,

I. İtilaf Devletlerinin Osmanlı yönetimini istedikleri gibi yönlendirdiği,

II. Osmanlı yönetiminin I. Dünya Savaşı’nda mağlup olunduğu için artık bir şey yapılamayacağına inandığı,

III. padişahın halkın iradesini hiçe saydığı yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız II. B) I ve II. C) II ve III. D) I, II ve III.

(25)

BECERİ TEMELLİ TEST - 2

7. İstanbul hükûmeti başkanı Ali Rıza Paşa’nın Temsil Heyetine yaptığı görüşme talebi, Temsil Heyeti tarafından kabul edildi. Temsil Heyeti Başkanı Mustafa Kemal ile İstanbul hükûmetinin temsilcisi Bah- riye Nazırı Salih Paşa arasında 20-25 Ekim 1919 tarihleri arasında Amasya Görüşmeleri yapıldı. Bu görüşmelerde Osmanlı Mebuslar Meclisinin bir an önce toplanması kararı alındı.

Parçada verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) İstanbul hükûmeti Temsil Heyetini resmen tanımıştır.

B) Temsil Heyeti amaçlarını ve yapmak istediklerini İstanbul hükûmetine anlatma fırsatı bulmuştur.

C) Temsil Heyeti ile İstanbul hükûmeti beraber hareket etmeye başlamıştır.

D) Osmanlı Mebusan Meclisinin toplanacak olması halkın iradesinin yönetimde etkili olmasını sağla- mıştır.

8. • İngiltere, Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı öncesi tarafsız olmasını istemiştir.

• Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı’na girerken kaybettiği toprakları geri almayı amaçlamıştır.

• Almanya savaşın daha geniş alana yayılması için Osmanlı Devleti’nin kendi yanında savaşa girmesini istemiştir.

I. Dünya Savaşı öncesi yaşanan bu durumlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) İngiltere savaş sonrası planları için Osmanlı Devleti’nin savaşa girmesini istememiştir.

B) Birinci Dünya Savaşı öncesi İngiltere ve Almanya birlikte hareket etmişlerdir.

C) Almanya kendi menfaatleri için Osmanlı Devleti’ni kendi yanına çekmeye çalışmıştır.

D) Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı’na eski gücüne ulaşmak için girmek istemektedir.

9. Rusya’nın 1917 yılında meydana gelen Bolşevik İhtilali sonucu savaştan çekilmesiyle Kafkas Cephe- si’ndeki savaşlar sona erdi. Bu gelişmenin ardından Rusya, İttifak Devletleri ve Osmanlı Devleti ile Brest Litowski Antlaşması’nı imzalayarak savaştan çekildi. Bu antlaşmaya göre Rusya, 1878 Berlin Antlaşması ile Osmanlı Devleti’nden aldığı Kars, Ardahan ve Batum’u Osmanlı Devleti’ne geri verdi.

Rusya’nın savaştan çekilmesiyle Kafkas Cephesi kapanmış oldu.

Rusya’nın savaştan çekilmesi Osmanlı Devleti’ne aşağıdaki alanlardan hangisinde fayda sağ- lamamıştır?

A) Siyasi B) Askerî C) Ekonomik D) Kültürel

(26)

GÜÇ

MİLLÎ UYANIŞ:

BECERİ TEMELLİ TEST - 2

10. Amasya’da Millî Mücadele çalışmalarını sürdüren Mustafa Kemal; Rauf Bey (Orbay), Refet Bey ve Ali Fuat Paşa ile birlikte bir bildiri hazırladı. Hazırlanan bildiri 15. Kolordu Komutanı Kâzım Karabekir’in onayı alındıktan sonra 22 Haziran 1919’da yayınlandı.

Mustafa Kemal’in Amasya Genelgesi’ni yakın arkadaşlarıyla birlikte hazırlaması ve Kâzım Ka- rabekir’e onaylatması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

A) Millî Mücadele’nin tek bir kişiye bağlı bir hareket olmadığını göstermeye çalışmıştır.

B) Millî Mücadele’de İstanbul hükûmetinin de desteğinin alınmasının önemli olduğu göstermek istemiştir.

C) Millî Mücadele’nin liderinin kendisi olduğunu göstermeye çalışmıştır.

D) Millî Mücadele’nin başarıya ulaşmasında halk desteğinin önemini göstermeye çalışmıştır.

11.

Verilen Kurtuluş Savaşı Dönemi yapılan çalışma ve çalışmanın özelliği eşleşmelerinden hangisi doğru değildir?

A) I. B) II. C) III. D) IV.

12. Mustafa Kemal, vilayetlere, sancaklara ve kolordu komutanlarına gönderdiği bir genelge ile Ankara’da bir millet meclisi açılacağını, İstanbul’un işgaliyle dağılmış olan Mebuslar Meclisi’nden Anadolu’ya kaçabilen milletvekillerinin haklarının saklı tutulduğunu ve açılacak olan millet meclisine onların da katılabileceğini bildirmiştir.

Mustafa Kemal bu genelge ile hangisini amaçlamış olamaz?

A) Halkın yönetimde temsilini sağlamak B) Millî Mücadele’yi sürdürebilmek

C) Seçilen milletvekillerinin haklarını korumak D) Padişahın emirlerini yerine getirmek

Yapılan Çalışma Özellik

I Amasya Genelgesi Millî Mücadele'nin amacı, gerekçesi ve yöntemi belirlenmiştir.

II Erzurum Kongresi Anadolu'da kurulan bütün cemiyet ve dernekler tek bir çatı altında toplanmıştır.

III Sivas Kongresi Ulusal manada toplanan ilk ve tek kongredir.

IV Amasya Görüşmeleri İstanbul hükûmeti Temsil Heyetini resmen tanımıştır.

(27)

BECERİ TEMELLİ TEST - 3

1. Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra Anadolu’nun farklı bölgelerinde Türk vatanının parçalanmasını önlemek ve bağımsızlığı yeniden kazanmak için yararlı cemiyetler kuruldu. Bu cemiyetler bulundukları bölgeleri işgal güçlerine karşı korumayı amaçlamışlardır. Bu dönemde aynı zamanda Türkler aleyhine faaliyet gösteren, bulundukları bölgelerde bağımsız devlet kurmaya çalışan cemiyetler ve Millî Müca- dele’ye karşı olan zararlı cemiyetler de kuruldu.

Buna göre Anadolu’da kurulan cemiyetlerin yararlı ve zararlı olarak ayrılmasında etkili olan nedenler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

A) Millî Mücadele’yi desteklemeleri veya desteklememeleri

B) İstanbul hükûmeti tarafından kurulmuş olmaları ya da İtilaf Devletleri tarafından kurulmuş olmaları C) Türkler tarafından ya da azınlıklar tarafından kurulmuş olmaları

D) Anadolu’da ya da Trakya’da kurulmuş olmaları

2. Yüzyıllarca Osmanlı topraklarında hiçbir baskıyla karşılaşmadan özgürce yaşayan, her türlü hakka sahip olan ve devletin önemli mevkilerinde görevlendirilen Ermeniler Osmanlı Devleti tarafından “Millet-i Sadıka” adıyla anılmıştır. Ancak 19. yüzyılın sonlarına doğru Batılı devletlerin kışkırtmasıyla yer yer ayaklanma çıkarmışlardır. Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı Dönemi’nde Batılı devletlerle birlikte hareket etmişlerdir.

Verilen bilgiye göre Ermenilerle ilgili,

I. Batılı devletlerin Osmanlı Devleti üzerindeki emellerine hizmet etmişlerdir.

II. Osmanlı Devleti’nde iyi konumları olmasına rağmen devlete karşı gelmişlerdir.

III. İngiltere ve Rusya’nın yardımıyla Doğu Anadolu’da bağımsız Ermeni devleti kurmuşlardır.

3. Sivas Kongresi’nde tartışılan en önemli konulardan biri de manda ve himaye konusu idi. Bu konu Erzurum Kongresi’nde konuşulmuş ve reddedilmiştir. Manda ve himaye fikrini savunanlar, Osmanlı Dev- leti’nin güçlü olmadığını, işgallere karşı ne askerî nede ekonomik olarak mücadele edemeyeceğini sa- vunuyorlardı. Mustafa Kemal Paşa bu görüşleri dinledikten sonra manda ve himaye fikrine kesin olarak karşı çıkmış ancak bağımsızlığımıza saygı duyan devletlerle ikili ilişkiler geliştirilebileceğini söylemiştir.

Bu bilgilere göre Sivas Kongresi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Kongrede ulusal bağımsızlığa aykırı fikirlerin reddedildiğine B) İstanbul hükûmeti ile ilişkilerin geliştirilmesi gerektiğine C) İtilaf Devletlerinden sadece ekonomik yardım alınabileceğine D) Kongreden sonra dışarıdan alınan yardımların arttığına