SINIF DİSİPLİNİ ve KURALLARI

SINIF DİSİPLİNİ ve KURALLARI

Disiplin ‘davranış denetimi’ olarak adlandırılmaktadır.

En çok kabul gören anlamı ile mevcut yasa, kural, ilke ve düzenlemelere uygun davranma olarak tanımlanabilir.

Sınıf içinde kuralları oluşturarak öğrenmeyi kolaylaştırmak ve istenmeyen davranışları en aza indirgemek.

Öğrenmeyi kolaylaştırmak ve öğretimi etkili hale getirmek.

Sınıf disiplini, öğrencileri kontrol etmeye yönelik bir eylem, öğrencilerin olumsuz davranışlarına odaklanma ve olumsuz davranışların özellikle fiziksel cezalandırılması değildir.

SINIF DİSİPLİNİNİN ÖNEMİ

Sınıftaki yapıcı disiplin; öğrencide öz denetim, kişilik kazanma, toplumsallaşma, takım üyeliği kazanma, değer verme, tarafsızlık, sorumluluk, güvenirlik, iyi alışkanlık

içselleştirme becerilerini istenilen düzeyde gerçekleşmesini sağlayacaktır.

SINIF DİSİPLİNİ SORUNLARININ KAYNAKLARI

Disiplin sorunlarının kaynağında öğretmen, öğrenci, sınıf ortamı, arkadaş grubu, kullanılan öğretim yöntem ve teknikleri, aile, yakın çevre, okul yönetimi gibi etmenlerden biri veya birkaçı rol oynayabilir.

SINIFTA KARŞILAŞILAN BAŞLICA DİSİPLİN SORUNLARI Öğrencilerin;

-Kontrolsüz davranışları -Aşırı kontrollü davranışları

Öğrenci Kaynaklı Disiplin Sorunları

 Sınıfa gürültülü girmek, gürültü yapmak

 Sıraya vurmak

 Komik olmaya çalışmak

 Derste çevresine dönmek

 Sandalyeleri sallamak

 Sınıfta izinsiz dolaşmak

Öğretmen Kaynaklı Disiplin Sorunları

 Öğrencilere bağırmak

 Öğrencilere emretmek, hükmetmek, onları kontrol etmek

 Alaycılık, küçümseyici davranışlar

 Fiziksel olarak zarar vermek

 Çekingen, utangaç olmak

Okul Kaynaklı Disiplin Sorunları

 Yaşantıya yönelik olmayan öğretim

 Düşünme becerilerini öğretmede yetersizlik

 Gerçekçi olmayan başarı beklentisi

 Yarışmacı sınıf ilişkileri oluşturma

 Yanlış disiplin süreçleri

Disiplin Sorunlarının Oluşturabileceği Problemler

 Sınıf düzeninin engellenmesi

 Failin kendi öğrenimini engellemesi

 Diğer öğrencilerin öğreniminin engellenmesi

 Diğer öğrencilerde fiziksel, duygusal huzursuzluk

 Öğretmenin ilerlemiş gerginlik düzeyleri

 Öğretmenin veya öğrencinin kontrolsüz tepkisine diğer sınıfların/öğretmenlerin karışması

 Öğretmenin ya da öğrencinin malının zarar görmesi Disiplin Sorunlarına Tepki Yöntemleri

 Görmezlikten gelmek

 Öğrenciye yakınlık, göz teması kurmak ve sözsüz uyarılar kullanmak

 Öğrenciyi yalnız bırakmak veya yerini değiştirmek

 Sözel azarlama ve eleştirme

 Sessizlik zamanı vermek, vazgeç ifadeleri kullanmak

 Mantıksal sonuçlar ortaya çıkarmak

 Öğrenciyle yüz yüze konuşmak ve problemi tanıyıp, çözmek

SINIFTA DİSİPLİN NASIL SAĞLANIR?

 Çok değil öz kural koyun.

 İstenmeyen davranışlara karşı bir planınız olsun.

 Başarı ve başarısızlıklarını önemsediğinizi gösterin.

 Çocuklarla aranıza bir mesafe koyun.

 Ödüller, Evet! Cezalar, Hayır!

 Ceza Verecekseniz Suça Uygun Olsun.

 Tutarlılık En İyi Politikadır.

 Her Öğrencinizi İyi Tanıyın.

SINIF DİSİPLİNİ MODELLERİ Canter Modeli: Etkin Disiplin Glasser Modeli: Gerçekçi Terapi

Kounin Modeli: Grup Yönetimi (Dinamiği) Skinner Modeli: Davranışçı Model

Etkili Öğretmenlik Eğitimi Modeli

Mantıksal Sonuçlar Modeli: Öz Disiplini Geliştirme

CANTER MODELİ: ETKİN DİSİPLİN

Öğretmenlerin, etkin olması gerektiğini savunmaktadır.

Öğretim yılının başlamasıyla birlikte hatalı davranışa hoşgörü göstermeyi reddeder.

Öğretim yılı başında kurallar ve bunlara uymama durumunda ortaya çıkacak sonuçları öğrencilere ve velilere net olarak açıklar.

Kuralları zorla kabul ettirmeye çalışmaz, kurallara uyulmadığında ortaya çıkacak sonuçları tehdit unsuru olarak kullanmaz, sadece açıklar ve taahhüt eder, tehdit etmez.

Tutarlı olup öğrenci davranışına göre hareket eder.

Öğretmenlerin etkin olması gerektiğini savunur. Öğretmen sınıfta görev almalı, sakin bir şekilde ceza vermelidir.

Olumlu Yönleri:

Basittir.

Öğretmenin isteklerini yerine getirir

Disiplin süreçlerine yönelticidir ve aile katılımını içerir Olumsuz Yönleri:

Bazı öğrencileri yanlış davranışlara itebilir İsimlerin tahtaya yazılması onları utandırabilir

Cezayı vurgularken sakin olunması ve olumlu örnekler pekiştirilmesi gerekirken, bunu gerçekte yapmak çok zordur

GLASSER MODELİ: GERÇEKÇİ TERAPİ

Gerçekçi terapi öğretmenin, öğrenci davranışı ve sonuçları arasında açık ilişki kurarak, öğrencinin olumlu seçimler yapmasına yardım edebileceği görüşünü benimser.

Okul ve sınıf etkinlikleri temelde öğrencinin sevme, kabul görme, özgürlük ve eğlence gereksinimlerini doyurmaya yönelik olmalıdır.

Öğrenciler kötü seçenekler yerine, iyi seçeneklere yönelmede sık sık desteklenmeli Hatalı davranış için hiçbir özür kabul edilmemelidir.

Mantık kullanarak öğrenciyi doğru davranışlara yöneltmek amaçlıdır.

Gerçekçi terapi bireye sorumluluklarını gösterip, gerçeğe yönlendiren bir rehberlik etkinliğidir.

Olumlu Yönleri:

Öğrencinin özerkliğini, sorumluluğunu arttırır Öğrenciye davranışlarının sonuçlarını gösterir

Öğrencilere kendilerinden kaynaklanan sonuçları çözmeyi gösterir Olumsuz Yönleri:

Yanlış durumda öğretmen ne yapacağını bilemeyebilir Sınıf içinde zaman sorunu yaşanabilir

Okulda olmayı istemeyen öğrenciye, herhangi bir şey aşılamak zordur KOUNİN MODELİ: GRUP YÖNETİMİ

Kounın, öğretmen bir öğrencinin davranışını düzelttiğinde, bunun diğer öğrencileri de etkilediğini bulmuştur .Buna ‘dalga etkisi’ demiştir.

Sınıfın her köşesinde her an nelerin olup bittiğini bilmeli ve ‘uyanık’ olmalıdır.

Sınıfta düzenin bozulması halinde, anında ve uygun tepkide bulunma becerisine sahip olmalıdır.

Öğrencilerin ilgilerini toplayarak konuyla ilgili sorumluluklarını koruyarak ve onları derse katarak uyanık tutmalı.

Bir şeyler yapmaktan daha çok, özellikle grup etkinliklerinde bireysel ihtiyaçlara yanıt vermeli.

«Dalga etkisi» ile davranış düzeltme odaklıdır. Öğretmenin her şeyden haberi olması ve davranışları düzeltebilmesini sağlar.

Olumlu Yönleri:

Öğretmenin aynı anda olan sorunlardan önemli olana odaklanması dersi iyi etkiler

Öğretmenin sorun davranışı gösteren öğrenciye hoşgörülü davranması, öğrenci ve grup üzerinde iyi bir etki sağlar

Olumsuz Yönleri:

Öğretmenin aynı anda olan sorunlardan önemsiz olana odaklanması dersi kötü etkiler Öğretmen ders akışına hakim olamayabilir

Öğretmen hoşgörülü davranmazsa, öğrenciyi ve grubu kötü etkileyebilir SKİNNER MODELİ: DAVRANİŞÇİ MODEL

Temel varsayım ,davranışların sonuçları ve getirileri veya davranışı izleyen ödüllenmeler değiştirilerek davranışlar kontrol altına alınabilir ve değiştirilebilir.

Pekiştirme, öğrenci davranışlarını değiştirmek amacıyla sistemli olarak kullanılır.

Pekiştireçler; övme, not, hediyeler veya yiyecek gibi maddeler olabilir.

Öğretmenin kontrolünde ödül ve pekiştirme bulunan bir modeldir.

Olumlu Yönleri:

Basittir

Sonuçlar hemen alınır Öğretmenin isteğine uyar

Standart davranış öğrenciler tarafından direkt görülür Olumsuz Yönleri:

Sonuçları kalıcı değildir

Ödüller sınırlandığında, öğrencilerin davranışları kötüleşebilir Bazı öğretmenler için rüşvetçi bir yaklaşıma dönüşebilir Ödüller içsel güdülenmeyi etkisiz bırakabilir

ETKİLİ ÖĞRETMENLİK EĞİTİMİ MODELİ:ETKİN DİNLEME, BEN DİLİ VE KAYBEDEN YOK

Gordon, öğretmenlerin hatalı öğrenci davranışlarını ,açık ve kışkırtıcı olmayan iletişimler yoluyla azaltabileceklerine inanmaktadır.

Sınıfta ortaya çıkan problemlerle ilgilenme ‘problem kime ait?’

sorusuyla başlar.

Öğretmen, problem durumuyla ilgili olarak neler hissettiğini belirten ben dili ile konuşmalıdır.

‘Kaybeden yok’ tekniği öğretmen ve öğrencinin güç kullanmadığı, eşit katkıların sağlandığı karşılıklı bir görüşme ortamı meydana getirir.

Etkİlİ öğretmenlİk eğİtİmİ modelİ:ETKİN DİNLEME, BEN DİLİ VE KAYBEDEN YOK Öğretmenlere öğrencilerle nasıl olumlu ilişki kurabileceklerini öğretmeyi amaçlar

Olumlu Yönleri:

İyi öğretmen-öğrenci ilişkisi geliştirir

Öğrencilerin sorunları ve duyguları ele alınır Öğretmenler öğrencilere direkt yardım etmektedir Olumsuz Yönleri:

Öğretmenler etkin dinleme yaparken, yönetici ve kontrol edici role geçebilir ve bu öğrenciyi olumsuz etkiler

Öğretmenler, öğrencilerle aralarındaki farklı değerleri kabul etmekte zorlanabilir

MANTİKSAL SONUÇLAR MODELİ: ÖZ DİSİPLİNİ GELİŞTİRME

Öğrenciye kendi davranışlarından kendisinin sorumlu olduğunun öğretilmesi yaklaşımı temeldir.

Davranış problemlerini ortadan kaldırmanın anahtarı, yanlış amacı tanımak ve öğrencinin problem davranışının güdüleyicisinin bu yanlış amaç olduğunu anlamasını sağlamaktır.

Öğrencinin sorun davranış göstermesi, yaptırım uygulanacak bir kural oluşturulursa, öğrencinin bu tür davranışı göstermesi önlenebilir.

Modeldeki amaç öğrencinin kendi disiplinin geliştirmektir. Kendi sorumluluklarını görür ve gereğini yaparlar

Olumlu Yönleri:

Öğrencinin özerkliğini arttırır Önleyici bir yaklaşım içermez

Öğrencilerin yaptıkları şeyin nedenini anlamalarını sağlar Doğru davranışı öğrenmelerini sağlar

Olumsuz Yönleri:

Öğretmenler öğrencilerin günlük hareketlerini belirlemede zorlanır Öğrencinin davranışının altında yatan amacı anlamak zordur

Sınıf toplantıları sorumluluklarını yerine getiremeyen öğrenciler için zorlaşır Küçük cezadan büyük cezaya tırmanış olabilir

SINIF KURALLARI

Sınıf kuralları belirlenirken aşağıda verilen sıra takip edilmelidir:

1. Dönem başlamadan önce planlama yapılmalı,

2. Öğretmenler okulun ilk gününden itibaren olumlu davranmalı,

3. İlk günden itibaren kuralların oluşturulmasında, öğrencilerin sınıfın yönetimi konusunda neler düşündükleri ortaya konulmalı,

4. Öğrencilerden göstermeleri beklenen davranışların kural olarak belirlenmesi,

• Öğretmen ve öğrencilerin ortaklaşa katılımları ile oluşturulmalı,

• Kurallar uygulanabilir ve değişime açık olmalı,

• Kurallar denge sağlayıcı, mantıklı ve eğitimsel olmalı,

• Kurallar adil olmalı, ne güçlünün haklarını korüme de zayıfı mağdur eder nitelikte olmamalı,

• Öğretmen ve öğrenciler tarafından kabul edilebilir olmalı,

• Kurallar öğrencileri doğru davranışa yönlendirmeli,

• Kurallar olumlu kavramlarla bildirilmeli, Olumsuz örnek: Sınıfa sakın geç gelme.

Olumlu örnek: Sınıfa vaktinde gelelim.

Olumsuz örnek: Çöpleri yere atmayın.

Olumlu örnek: Çöpleri çöp kutusuna atalım.

Olumsuz örnek: Asla parmağınızı kaldırmadan önce sınıfta konuşmayınız.

Olumlu örnek: Konuşmadan önce parmağınızı kaldırarak söz hakkı isteyiniz.

Olumlu örnekler öğrencilere ne yapmaları gerektiğini doğrudan anlatır, olumsuz örnekler o davranışı yapmamalarını söyler ancak ne yapılması gerektiğini belirtmez. Olumsuz örnekler öğrenciye seçenek sunar. Bu durumda istenmeyen diğer davranışlar ortaya çıkabilir.

• Gözlemlenebilen davranışlar cinsinden ifade edilmeli, Olumsuz örnek: Konuşmadan önce düşününüz.

Olumlu örnek: Görülmeniz ve söz hakkı alabilmeniz için parmağınızı kaldırınız. ! Genel ve transfer edilebilir kurallar tasarlanmalı,

Olumsuz örnek: İşinizi yapınız. Öğretmen ne söylerse yapınız.

Olumlu örnek: Çalışmaya tam zamanında başlayınız. Bütün zamanlarda yönergeleri takip ediniz.

• Mümkün olduğunca az sayıda (5-8) kural belirlenmeli,

• Kurallar, öğrencilerin görebileceği bir yere aşılmalı,

• Kurallar sunulurken somut örnekler kullanılmalı,

• Kurallara uyum için öğretmenlerin sorumlulukları tanımlanmalıdır.

Sınıf Kurallarının Yararları

Kurallar herkes için olduğu için kişisel isteklere hayır der

Bireysel üstünlüğe gerek kalmadan öğretmen tarafından sorun çözülür Öğrencinin yönlendirme aramasına gerek kalmaz

Kendisinden neler beklendiğini bilen öğrenci davranışlarını düzeltir Sınıf Kurallarının Sınırlılıkları

Kuralların çok sıkı olması sorunlar yaratır

Değişik durumlarda esneklik gösterilmesi engellenir İlişkileri mekanikleştirir

Amaç ve araç birbirine karışabilir Kayıtsızlık, çaba güçlüğü yaratabilir.

Etkili Sınıf Kuralları

Öğrencinin ihtiyacına yöneliktir Demokratiktir

Okul ve toplumla ilgilidir

Pozitif olan davranışlar yöneliktir Az sayıdadır

Öğrencilere uygundur Somuttur

Anlaşılabilirdir

Sınıf Kurallarını Oluşturma

Kuralın gerekliliğini öğrencilerle tartışma Liste oluşturma

Kuralları içselleştirme

Kuralları rehberlik etme, gözden geçirme Kuralların Öğretilmesi ve Uygulanması Söyleme

Bu aşamada öğretmen kura¬lın ne olduğunu, hangi davranış ya da davranışları içerdiğini sözel olarak açıklar.

Gösterme

Öğretmen kuralın ne oldu¬ğunu ya da öğrencilerin nasıl davranmaları gerek¬tiğini gösterir ya da öğrencilere roller vererek bu kuralı canlandırır.

Kontrol ve yeniden gösterme

Bu aşamada beklenen davranışların eksileri ya da tersi davranışlar gösterilerek öğrencilere doğru davranışı seçebilme becerisi kazandırılır. Bu aşa¬ma her zaman için öğretmenin doğru davranışı yeniden göstermesi ile sonlandırılır.