İŞLETME İŞLETME

(1)

İŞLETME İŞLETME

İşletme sözcüğünün sözlük anlamı, işletmek, İşletme sözcüğünün sözlük anlamı, işletmek, faaliyete geçirmek, yönetmek, çalışmak gibi faaliyete geçirmek, yönetmek, çalışmak gibi hareket ve aktivite ifade eden sözcükler ile hareket ve aktivite ifade eden sözcükler ile açıklanabilir. Ancak ekonomik anlamda açıklanabilir. Ancak ekonomik anlamda işletme sözcüğü gelişigüzel bir faaliyeti değil, işletme sözcüğü gelişigüzel bir faaliyeti değil, belirlenen bir amaca yönelik çalışmaları ifade belirlenen bir amaca yönelik çalışmaları ifade

eder.

İŞLETME İŞLETME

Üretim faktörlerini bir araya getirerek

ekonomik mal ve hizmet üretmek ve/veya

pazarlamak amacıyla faaliyette bulunan

(2)

 ÜRETİM FAKTÖRÜ: ÜRETİM FAKTÖRÜ: Emek (insangücü), sermaye Emek (insangücü), sermaye (para, makine, teçhizat) ve doğal kaynaklar (para, makine, teçhizat) ve doğal kaynaklar (toprak, maden, orman) ana üretim faktörlerini (toprak, maden, orman) ana üretim faktörlerini

oluşturmaktadır.

 Teknoloji ve müteşebbis de üretim faktörleri Teknoloji ve müteşebbis de üretim faktörleri arasında sayılmaktadır.

arasında sayılmaktadır.

 ÜRETİM: ÜRETİM: İşgücü (emek) ve sermaye gibi İşgücü (emek) ve sermaye gibi faktörlerin doğal kaynaklara uygulanması yoluyla faktörlerin doğal kaynaklara uygulanması yoluyla

mal ve hizmet elde etmektir.

 MAL VE HİZMET: MAL VE HİZMET: Sınırsız insan ihtiyaçlarının Sınırsız insan ihtiyaçlarının doğrudan veya dolaylı olarak karşılanması doğrudan veya dolaylı olarak karşılanması fonksiyonunu yerine getiren ve genellikle parayla fonksiyonunu yerine getiren ve genellikle parayla ya da başka mal ve hizmetlerle değişimi mümkün ya da başka mal ve hizmetlerle değişimi mümkün

olan araçlardır.

(3)

 FAYDA: FAYDA: Mal ve hizmetlerin insanların Mal ve hizmetlerin insanların ihtiyaçlarını giderme özelliğidir.

ihtiyaçlarını giderme özelliğidir.

 İHTİYAÇ: İHTİYAÇ: Bireyin Bireyin hayatını hayatını etkileyen etkileyen fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik unsurlardır.

fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik unsurlardır.

Fizyolojik ihtiyaçlar doğumla beraber başlar.

Psikolojik ve sosyal ihtiyaçlar ise insan Psikolojik ve sosyal ihtiyaçlar ise insan yaşamının bir kaç yılından sonra varlıklarını yaşamının bir kaç yılından sonra varlıklarını

hissettirir.

(4)

 ECZACILIK İŞLETMESİ ECZACILIK İŞLETMESİ

 Eczacılıkla ilgili üretim faktörlerini bir araya Eczacılıkla ilgili üretim faktörlerini bir araya getirerek eczacılıkla ilgili ekonomik anlamda getirerek eczacılıkla ilgili ekonomik anlamda mal ve hizmet üretmek ve/veya pazarlamak mal ve hizmet üretmek ve/veya pazarlamak amacıyla faaliyette bulunan ekonomik, amacıyla faaliyette bulunan ekonomik,

teknik ve sosyal bir birimdir.

(5)

 EKONOMİK FAALİYETLER: EKONOMİK FAALİYETLER: İhtiyaçların İhtiyaçların giderilmesinde kullanılacak mal ve hizmetleri giderilmesinde kullanılacak mal ve hizmetleri

elde etmek amacıyla girişilen çabalardır.

 İŞLETME EKONOMİSİ: İŞLETME EKONOMİSİ: İşletmelerin kuruluş İşletmelerin kuruluş aşamasından başlayarak işletme içi ve dışı aşamasından başlayarak işletme içi ve dışı

tüm faaliyet ve etkenleri inceleyen bilim dalı.

(6)

 ÜRETİM ÜRETİM FAALİYETLERİ FAALİYETLERİ (Fayda (Fayda Arttırmaya Yönelik)

Arttırmaya Yönelik)

 Biçim Değişikliği Yoluyla Üretim: Biçim Değişikliği Yoluyla Üretim: Malın Malın fiziksel ve kimyasal yapısının değiştirilmesi.

fiziksel ve kimyasal yapısının değiştirilmesi.

 Zaman Zaman Değişikliği Değişikliği Yoluyla Yoluyla Üretim: Üretim:

Malların bol olduğu dönemlerde saklanarak Malların bol olduğu dönemlerde saklanarak

kıt olduğu dönemlerde pazara sürülmesi.

 Yer Değişikliği Yoluyla Üretim: Yer Değişikliği Yoluyla Üretim: Malların Malların bol olduğu yerlerden kıt olduğu yerlere bol olduğu yerlerden kıt olduğu yerlere

taşınması.

 Mülkiyet Değişikliği Yoluyla Üretim: Mülkiyet Değişikliği Yoluyla Üretim: Malın Malın mülkiyetini değiştiren bütün ticari faaliyetler.

mülkiyetini değiştiren bütün ticari faaliyetler.

(7)

 SERMAYE: Üretimin tüm aşamasında kullanılmak üzere üretilmiş tüm SERMAYE: Üretimin tüm aşamasında kullanılmak üzere üretilmiş tüm üretim araçları.

üretim araçları.

 GİRİŞİM = TEŞEBBÜS:GİRİŞİM = TEŞEBBÜS: Pazarı olan ve pazarda fiyatı oluşan tüm Pazarı olan ve pazarda fiyatı oluşan tüm ekonomik malları ve hizmetleri üretip pazarlamak, insanların ekonomik malları ve hizmetleri üretip pazarlamak, insanların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla sürekli faaliyette bulunmak ve ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla sürekli faaliyette bulunmak ve genellikle kar elde etmek için kurulan bir işletme olarak genellikle kar elde etmek için kurulan bir işletme olarak değerlendirilebilir.

değerlendirilebilir.

 MÜTEŞEBBÜS: MÜTEŞEBBÜS: Üretim faktörlerini bir araya getirebilen, işletmeyi Üretim faktörlerini bir araya getirebilen, işletmeyi kuran, çalıştıran ve risklere katlanan kişidir.

kuran, çalıştıran ve risklere katlanan kişidir.

 YÖNETİCİ: YÖNETİCİ: Kar ve riski müteşebbüse ait olmak üzere, mal veya hizmet Kar ve riski müteşebbüse ait olmak üzere, mal veya hizmet üretmek amacıyla, üretim faktörlerini bir araya getirerek amaca üretmek amacıyla, üretim faktörlerini bir araya getirerek amaca yönelten, birleştiren ve işletmeyi çalıştırma sorumluluğu taşıyan kişidir.

yönelten, birleştiren ve işletmeyi çalıştırma sorumluluğu taşıyan kişidir.

Yönetici, işletme sahibine karşı sorumlu olup, onun belirleyeceği Yönetici, işletme sahibine karşı sorumlu olup, onun belirleyeceği amaçlara ulaşmak zorundadır. Yöneticiyi müteşebbüsten ayıran unsur, amaçlara ulaşmak zorundadır. Yöneticiyi müteşebbüsten ayıran unsur, kar sahibi olmaması ve zarara katılmamasıdır.

kar sahibi olmaması ve zarara katılmamasıdır.

(8)

 Girişimcilerin İşlevleri Girişimcilerin İşlevleri

 Yeni ürünler meydana getirmek yada bilinen Yeni ürünler meydana getirmek yada bilinen ürünlerin niteliklerini değiştirmek.

ürünlerin niteliklerini değiştirmek.

 Yeni üretim yöntemleri geliştirip uygulamak Yeni üretim yöntemleri geliştirip uygulamak

 Endüstride yeni ve gelişmiş örgütlemelere gitmek Endüstride yeni ve gelişmiş örgütlemelere gitmek

 Yeni pazarlara açılmak Yeni pazarlara açılmak

 Yeni girdi kaynakları bulmak Yeni girdi kaynakları bulmak

 Yönetim ve çalışanlar arasında iyi ilişkiler kurmak Yönetim ve çalışanlar arasında iyi ilişkiler kurmak

 İşletme ile kamu ve devlet arasındaki ilişkileri İşletme ile kamu ve devlet arasındaki ilişkileri güçlendirmek.

güçlendirmek.

(9)

 İŞLETMENİN AMAÇLARI İŞLETMENİN AMAÇLARI

 1.GENEL 1.GENEL

 a)Uzun dönemde kar elde etmek a)Uzun dönemde kar elde etmek

 b)Topluma hizmet etmek yoluyla sosyal sorumluluk işlevini b)Topluma hizmet etmek yoluyla sosyal sorumluluk işlevini yerine getirmek

yerine getirmek

 c) Varlığını sürdürmek ve büyümek c) Varlığını sürdürmek ve büyümek

 2.ÖZEL 2.ÖZEL

 a) Müşteri ve tüketicilere daha kaliteli mal/hizmetler a) Müşteri ve tüketicilere daha kaliteli mal/hizmetler sunmak

sunmak

 b) Çalışanlara iyi ücret verme ve çalıştırma koşullarını b) Çalışanlara iyi ücret verme ve çalıştırma koşullarını geliştirip iyileştirmek

geliştirip iyileştirmek

 c) Çalışanları eğiterek kendilerini geliştirme ve meslekte c) Çalışanları eğiterek kendilerini geliştirme ve meslekte ilerleme olanak ve fırsatlarına kavuşmalarını sağlamak ilerleme olanak ve fırsatlarına kavuşmalarını sağlamak

 d) Çalışanlarına istikrar içinde sürekli istihdam olanaklarını d) Çalışanlarına istikrar içinde sürekli istihdam olanaklarını sağlamak

sağlamak

(10)

 İŞLETMENİN GENEL AMAÇLARI İŞLETMENİN GENEL AMAÇLARI

 1. KARLILIK = Kar / Sermaye 1. KARLILIK = Kar / Sermaye

 Ekonomik anlamda kar: Varlıklardan sağlanan net fazlalık Ekonomik anlamda kar: Varlıklardan sağlanan net fazlalık olarak tanımlanır. (Bir işletmenin belirli bir süredeki gelirinin olarak tanımlanır. (Bir işletmenin belirli bir süredeki gelirinin aynı süredeki toplam giderlerinden fazla olan kısmıdır.)

aynı süredeki toplam giderlerinden fazla olan kısmıdır.)

 Müteşebbüs açısından kar: Müteşebbüs açısından kar: İşletmedeki riski ve İşletmedeki riski ve gelecekteki belirsizlikleri karşılama payı olarak tanımlanır.

gelecekteki belirsizlikleri karşılama payı olarak tanımlanır.

 Yönetici Yönetici açısından açısından kar: kar: İşletmenin İşletmenin sürekliliğini sürekliliğini sağlayabilecek bir araçtır.

sağlayabilecek bir araçtır.

 KAR KAR

 İşletmenin faaliyetini ölçme aracıdır. İşletmenin faaliyetini ölçme aracıdır.

 Bir denetim aracıdır. Bir denetim aracıdır.

 Daha verimli çalışması için insanları teşvik aracıdır. Daha verimli çalışması için insanları teşvik aracıdır.

 İşletmenin yaşamını sürdürmesi ve gelişmesi için bir araçtır. İşletmenin yaşamını sürdürmesi ve gelişmesi için bir araçtır.

(11)

 2. İŞLETMENİN VARLIĞINI SÜRDÜRMESİ VE BÜYÜMEK2. İŞLETMENİN VARLIĞINI SÜRDÜRMESİ VE BÜYÜMEK

 Uzun süre varlığını sürdürmek isteyen işletmenin dikkat etmesi gereken konular:Uzun süre varlığını sürdürmek isteyen işletmenin dikkat etmesi gereken konular:

 - İşletmenin üreteceği mala ne kadar talep olacak, belirlemeli- İşletmenin üreteceği mala ne kadar talep olacak, belirlemeli

 - Sermayesini iyi ayarlamalı- Sermayesini iyi ayarlamalı

 İşletmelerin varlıklarını sürdürmeleri için çaba göstermeleri gerekli, ancak İşletmelerin varlıklarını sürdürmeleri için çaba göstermeleri gerekli, ancak yeterli değildir.

yeterli değildir. Bu nedenle büyümek işletmeler açısından varlıklarını devam Bu nedenle büyümek işletmeler açısından varlıklarını devam ettirmeleri için önemli bir gelişmeyi ifade eder. Genel olarak, işletmelerin sürekli ettirmeleri için önemli bir gelişmeyi ifade eder. Genel olarak, işletmelerin sürekli büyüme eğilimlerini yalnızca sahip ve yöneticilerinin kişisel tutkuları olarak büyüme eğilimlerini yalnızca sahip ve yöneticilerinin kişisel tutkuları olarak görmemek gerekir. Pazar paylarını arttırma, artan nüfusun ihtiyaçlarını görmemek gerekir. Pazar paylarını arttırma, artan nüfusun ihtiyaçlarını karşılama, tüketicilerin zevk ve tercihlerine uygun mal ve hizmetler üretme ve karşılama, tüketicilerin zevk ve tercihlerine uygun mal ve hizmetler üretme ve gelişen en son teknolojiden yararlanma gibi konular işletmeyi büyümeye gelişen en son teknolojiden yararlanma gibi konular işletmeyi büyümeye zorlayan faktörlerdir. İşletme büyümelerinin bir başka nedeni de büyük işletme zorlayan faktörlerdir. İşletme büyümelerinin bir başka nedeni de büyük işletme olmanın sağladığı avantaj ve üstünlüklerdir. Tekellerin hakim olduğu iş olmanın sağladığı avantaj ve üstünlüklerdir. Tekellerin hakim olduğu iş kollarında işletmeler için belli bir büyüklükte olmak, pazarda kalıp varlığını kollarında işletmeler için belli bir büyüklükte olmak, pazarda kalıp varlığını sürdürebilmek için temel koşul ve zorunluluk haline gelmektedir.

sürdürebilmek için temel koşul ve zorunluluk haline gelmektedir.

 İşletmelerde büyüme süreci iki şekilde ortaya çıkar.İşletmelerde büyüme süreci iki şekilde ortaya çıkar.

 İç Büyüme: İşletmenin kendi öz kaynaklarından yararlanarak ve dış kaynakları İç Büyüme: İşletmenin kendi öz kaynaklarından yararlanarak ve dış kaynakları değerlendirerek kendi yapısının genişlemesi sonucu ortaya çıkan büyüme. Bu değerlendirerek kendi yapısının genişlemesi sonucu ortaya çıkan büyüme. Bu tür büyümede işletmenin yeni bir birim kurması veya başka işletmelerle tür büyümede işletmenin yeni bir birim kurması veya başka işletmelerle birleşmesi söz konusu değildir.

birleşmesi söz konusu değildir.

 Dış Büyüme: İşletmenin yeni işletmeler kurması veya mevcut başka işletmelerle Dış Büyüme: İşletmenin yeni işletmeler kurması veya mevcut başka işletmelerle birleşmesi sonucu ortaya çıkan büyümedir.

birleşmesi sonucu ortaya çıkan büyümedir.

(12)

 3. SOSYAL SORUMLULUK 3. SOSYAL SORUMLULUK

 Sosyal sorumluluk kavramı, en basit şekliyle, modern iş Sosyal sorumluluk kavramı, en basit şekliyle, modern iş yaşamında işletmenin ekonomik çıkarları yanında, yaşamında işletmenin ekonomik çıkarları yanında, kamunun da çıkarlarına yer vermesi ve bunların kamunun da çıkarlarına yer vermesi ve bunların gerçekleşmesi yönünde çaba göstermesi veya üstüne gerçekleşmesi yönünde çaba göstermesi veya üstüne

düşeni yerine getirmesi şeklinde ifade edilebilir.

 Sosyal Sorumluluklarını Nasıl Gösterirler? Sosyal Sorumluluklarını Nasıl Gösterirler?

 - Büyük girişimcilerin mülkiyeti kendilerine ait olmasına - Büyük girişimcilerin mülkiyeti kendilerine ait olmasına rağmen işletmenin yönetimini profesyonel yöneticilere rağmen işletmenin yönetimini profesyonel yöneticilere

bırakması.

- Özellikle holding patronları arasında toplumda iyi imaj - Özellikle holding patronları arasında toplumda iyi imaj yaratma eğilimi vardır.

yaratma eğilimi vardır.

 - Tüketiciyi koruma amacıyla, devletin belirlediği kurallara - Tüketiciyi koruma amacıyla, devletin belirlediği kurallara uyma.

uyma.

 - Büyüme. - Büyüme.

(13)

 İŞLETMELERİN ÇEVRESİİŞLETMELERİN ÇEVRESİ

 İŞLETMELERİN YAKIN ÇEVRESİİŞLETMELERİN YAKIN ÇEVRESİ

 1)Müşteriler1)Müşteriler

 Tüketicilerin Korunması Hakkındaki Kanun (1995)Tüketicilerin Korunması Hakkındaki Kanun (1995)

 Kanunun amacı: Kanunun amacı: Tüketicilerin sağlığı ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını Tüketicilerin sağlığı ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, aydınlatıcı, eğitici, zararlarını tazmin edici ve çevresel tehlikelerden koruyucu, aydınlatıcı, eğitici, zararlarını tazmin edici ve çevresel tehlikelerden korunmalarını sağlayıcı önlemleri almak.

korunmalarını sağlayıcı önlemleri almak.

 2)İşletmenin Çalışanları (İşgörenler)2)İşletmenin Çalışanları (İşgörenler)

– İş güvenliğiİş güvenliği

– Maddi manevi tatmin edici çalışma koşullarıMaddi manevi tatmin edici çalışma koşulları – Motive edici sosyo-psikolojik çalışma ortamıMotive edici sosyo-psikolojik çalışma ortamı – Yükselme Yükselme

– Takdir edilmeTakdir edilme

– Sorumluluk yüklenmeSorumluluk yüklenme – İnsiyatif kullanmaİnsiyatif kullanma

 3)İşletmenin Sahipleri ve/veya Ortakları3)İşletmenin Sahipleri ve/veya Ortakları

– Makul sayılabilecek karMakul sayılabilecek kar

– Ortaklık paylarının zaman içinde dağıtılmasıOrtaklık paylarının zaman içinde dağıtılması – Prestij ve güç elde etmePrestij ve güç elde etme

(14)

 İŞLETMELERİN DIŞ ÇEVRESİİŞLETMELERİN DIŞ ÇEVRESİ

 1)Tedarikçiler1)Tedarikçiler

– KaliteKalite

– Uygun fiyat Uygun fiyat – İstikrarlı tedarikİstikrarlı tedarik

 2)Finans Kurumları (Kredi veren finans kuruluşları, Bankalar)2)Finans Kurumları (Kredi veren finans kuruluşları, Bankalar)

– TaahhütTaahhüt

– YükümlülüklerYükümlülükler

 3)Rakipler3)Rakipler

 Haksız rekabet sayılabilen eylemler: (Ticaret Kanunu Md. 56)Haksız rekabet sayılabilen eylemler: (Ticaret Kanunu Md. 56)

 a) a) Başkalarını, onların mallarını ve işlerini gereksiz, yanlış veya yanıltıcı beyanlarla Başkalarını, onların mallarını ve işlerini gereksiz, yanlış veya yanıltıcı beyanlarla kötülemek

kötülemek

 b)Başkalarının ahlaki veya mali gücü hakkında gerçeğe aykırı bilgi vermekb)Başkalarının ahlaki veya mali gücü hakkında gerçeğe aykırı bilgi vermek

 c) Kendi kişisel durumu, malları, ticari faaliyeti veya ticari işleri hakkında yanlış veya c) Kendi kişisel durumu, malları, ticari faaliyeti veya ticari işleri hakkında yanlış veya yanıltıcı bilgi vermek

yanıltıcı bilgi vermek

 d) Paye, ödül veya belge almadığı halde almış gibi hareket etmekd) Paye, ödül veya belge almadığı halde almış gibi hareket etmek

 e) Başkalarının malı, işi, faaliyeti veya ticari işletmesinden iltibaslar (aynen veya taklit e) Başkalarının malı, işi, faaliyeti veya ticari işletmesinden iltibaslar (aynen veya taklit ederek karışıklığa yol açacak tarzda alıntılarda bulunmak) yapmak.

ederek karışıklığa yol açacak tarzda alıntılarda bulunmak) yapmak.

 4) Diğer Kurumlar4) Diğer Kurumlar

 İşletme sendikası, meslek örgütleriİşletme sendikası, meslek örgütleri

(15)

 5) Devlet5) Devlet

 İşletmelerin Devletten istedikleriİşletmelerin Devletten istedikleri

 1)Ekonomik istikrarın sağlanması 1)Ekonomik istikrarın sağlanması

 2)Yatırım için gerekli teşvik tedbirlerinin alınması 2)Yatırım için gerekli teşvik tedbirlerinin alınması

 3)Ucuz ve bol kredi olanaklarının yaratılması 3)Ucuz ve bol kredi olanaklarının yaratılması

 4)Alt yapı yatırımlarının gerçekleştirilmesi4)Alt yapı yatırımlarının gerçekleştirilmesi

 Devletin İşletmelerden istedikleri Devletin İşletmelerden istedikleri

 1)İstihdama katkıda bulunmaları1)İstihdama katkıda bulunmaları

 2)Savaş vb durumlarda toplumsal sorumluluklar yüklenmesi2)Savaş vb durumlarda toplumsal sorumluluklar yüklenmesi

 3)İthalat ve ihracatta hükümet tarafından belirlenen ekonomik politikalara 3)İthalat ve ihracatta hükümet tarafından belirlenen ekonomik politikalara uymalarını

uymalarını

 4)Sağlayacakları kazancın bir kısmını vergi olarak devlete vermesini4)Sağlayacakları kazancın bir kısmını vergi olarak devlete vermesini

 6) Toplum6) Toplum

 a)İşletmelerin artan karlarını istihdam yaratıcı alanlara aktarmaları a)İşletmelerin artan karlarını istihdam yaratıcı alanlara aktarmaları

 b)İşsizliği azaltıcı önlemler almalarıb)İşsizliği azaltıcı önlemler almaları

 c)Çevre kirlenmesine neden olabilecek davranış ve faaliyetlerden kaçınılmalıc)Çevre kirlenmesine neden olabilecek davranış ve faaliyetlerden kaçınılmalı

 d)Toplumsal sorumluluk bilincid)Toplumsal sorumluluk bilinci

(16)