T Ü R K İ Y E D E Ş E H İ R C İ L İ K
A — Türkiye hakkında genel bilgi.
Türkiyenin n ü f u s u 1950 sayımına göre 21 milyondur. Türkiye topraklarının mesahai sathiyesi 767.119 K m2 dir. Bu y e k û n u n 24.000 km2 si Trakyadadır. Türkiyenin h u -dutları 2631 km. uzunluğunda olup, sahilleri 7126 km.dir.
Geografi bakımından Türkiye 42 nci ve 36 ncı şimal tul dairesi ve 26 ncı ile 46 ncı arzani daireler arasındadır. Türkiye Avrupa ile Asyayı birleştiren bir yarımadadır. Şimalinde Karadeniz, batısında M a r m a r a ve Ege denizi cenubunda Akdeniz vardır.
Halkın % 80 i ziraatle iştigal eder % 8 i sanayi amelesidir. % 3 ü tüccardır. şehirler: İstanbul 1.200.000 A n k a r a 350.000 İzmir 250.000 Adana 117.000 Bursa 100.000 Eskişehir 100.459 Gaziantep 72.000 Kayseri 65.000
İdarî bakımdan Türkiye 64 vilâyete ayrılmıştır. Vi-lâyetler kazalara ve nahiyelere bölünmüştür. ViVi-lâyetler İçişleri Bakanlığından sorumludurlar. Kazalar ve nahi-yeler vilâyete bağlıdır.
Her k o m ü n ü n 4 sene için seçilmiş bir Belediye mec-lisi vardır.
1933 senesinde çıkan bir kanunla, Türkiyede b ü t ü n şehir ve kasabalar bir imar plânı yaptırmağa mecburdur. Bugüne k a d a r 232 şehir ve kasabanın imar plânı ikmal edilmiştir. Şehir plânları diplomalı T ü r k mimarları ta-r a f ı n d a n tanzim edilita-r, bunlata-ra, m u v a f f a k;y e t gösterdik-leri nisbette daha b ü y ü k işler verilir.
İlk imar plânı yapma belgesi Bayındırlık Bakanlığı yüksek fen heyetince verilir.
İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük şehirlerin nâzım
1954 Doğu Akü'enlz Milletlerarası Mimari kongresine verilen rapor
plân ve tafsilât plânları kendi belediyelerinin teknik bü-rolarında tanzim edilir.
Bu plânlar Belediye genel meclisi kararile tasvip edildikten sonra Bayındırlık Bakanlığının tasdikine arz edilir.
Plân tasdik edildikte kanun h ü k m ü n d e d i r . İ m a r plânlarına esas olacak topografik haritaların hazırlan-ması ve imar plânlarının tanzimi masrafları, şehirlerin içme su ve elektrik tesisatı ihtiyaçları İller Bankası ta-r a f ı n d a n temin edilita-r. Memleketin imata-rı ve kalkınma sa-hasında İller Bankasının rolü b ü y ü k t ü r .
Limanlar, Devlet K a r a ve Demiryolları, tayyare mey-danları, sulama işler: ve b ü y ü k b a r a j l a r gibi daha büyük çapta işler Bakanlıkları ilgilendirir.
Mahallî m a k a m l a r yaptıracakları imar işleri husu-sunda daima h ü k ü m e t t e n direktif ahrlar.
B. Serbest mimarla şehirci mimarlar arasında te. mas ve anlaşma imkânlarına gelince:
Tasdikli imar plânları mevcut olan şehirlerde bina mimarları plân hükümlerini tatbikle mükelleftirler. An-cak belediyeler yeni yapının imar d u r u m u n u ve gaba-risini bina mimarına resmen bildirmek mecburiyetinde-dir.
Bazı hususî ve istisnaî hallerde meselenin inceliğini çözmek üzere bina mimarı imar m ü d ü r l ü ğ ü ile mutabık kaldıktan sonra hususî kararın alınması için Belediye Encümenine müracaat eder.
Netice olarak diyebiliriz ki 1933 senesi İmar K a n u -nu b u g ü n k ü ihtiyaçlara cevap verememekted:r. Tatbika-ta daha elverişli olacak yeni bir imar k a n u n u B. M. Mec-lisine sevkedilmiş bulunuyor.
B ü y ü k şehirlerde toptan istimlâkler ve mahalle sıh-hîleştirme işlerine g'rişilebilmek üzere Bankalarlîi Be-lediyelerin işbirliği formüle edilmek üzeredir.
Plân zarureti büyük halk kütlesi tarafından henüz kavranılmaktadır. Bu hal ise, memleketin sosyal ve eko-nomik gelişme sırasında çok önemli ve hayırlı neticeler doğuracağa benziyor.
