Tasavvuf ve Tarikatlar

(1)

Tasavvuf ve Tarikatlar

(2)

Tasavvufun Özellikleri

• Manevi tecrübe ile anlaşılan bir hal ilmidir

• Konusu Marifetullah

• Üstad/Şeyh etrafında şekillenir

• Tasavvuf silsilesi önemli ve Hz. Peygamber’e kadar uzanır

• Kitabi bir ilim değildir

• Akıl-üstü, kalb ve vicdan ilmidir

• Gayb hayatına girilir

• Tarikata girme kuralları/ritüelleri içerir

(3)

Tasavvufun Temel Dayanakları

• Zühd; masivadan yüz çevirip Allah’a yönelmek

• Güzel ahlak

• Tasfiye; kalp temizliği, nefs ile mücadele

• İstikamet; kitap ve sünnete sarılmak

• Tam teslimiyet

• Hakka vuslat; ihsan

• İslami ruhu yaşamak

• Batına bakar; zahirden çok batına önem verir

• İlmi ledün; hadiselerin arkasındaki hikmeti arar

(4)

Mistisizm Özellikleri

• Ahlaki değerler bulunur

• Riyazatla temizlenme vardır

• Hakikatte fani olmak

• Sükun ve huzura ulaşma

• Semboller önemli

(5)

Tasavvuf – Mistisizm Farkı

• Tasavvuf ruhi yükselmeyi, mistisizm geçici hazzı amaçlar

• Tasavvufta ıstırap yok, mistisizmde var

• Tasavvufta terbiye metotları ferdi, mistisizmde ortak

• Tasavvufta ferdi gayret esas, mistisizmde değil

• Sufide ilim de öğrenme şart, mistikte değil

• Tasavvufta zikir ve şeyhle sohbet esas, mistisizmde değil

• Tasavvufta ruhu arıtıp Hakka ulaşmayı arzular, mistisizm ruhun

bedene hükmetmesini arzular

(6)

Tasavvufta Temel Kavramlar

•

İbadet

• Allah rızasına yönelik her türlü davranış. Kul olma.

•

Takva

• Allah’tan korkma,

• Emirlerine itaat etme,

• Kalpleri günahtan temizleme.

•

Vera

• El çekme, uzak durma

•

Tevbe

• Günahtan rücu edip, Hakka yönelme

•

Zikir

• Hem kalben hem de dille Allah’ın hatırlanması ve isimlerinin tekrar edilmesi

• İbadet

(7)

Tasavvufta Temel Kavramlar

• Sabır

•

Elem ve sıkıntılardan şikayet etmeyi bırakmak

• Tevekkül

•

Gönlünde Allah’tan başka fail olmadığını düşüp her şeyi ondan bilmek

• Şükür

•

Sahip olunan nimetleri düşünüp bunları ikrar ve itiraf ederek, hamd etmek

• Rıza

•

Hükmü ilahi karşısında itirazsız boyun eğme

(8)

Tasavvufta Temel Kavr

• Fakr

• Kendini Allah’a muhtaç bir varlık olarak görmek

• Zühd

• Allah harici her şeyi gönülden çıkarmak

• Kanaat

• Elde olanla yetinmek

• İstikamet

• Düzgün ve doğru hareket

(9)

Tasavvufta Temel Kavramlar

• Murakabe

• Kulun gölünde yaratıcıyı devamlı düşünmesi

• İtminan

• Sıkıntıdan sonra sükunete ermek

• Sıdk

• Doğru sözlülük

• Allah’a verilen sözlerin yerine getirilmesi

• İhlas

• Tam samimiyet

(10)

Seyri Süluk Kavramları

• Seyri Süluk

• Seyr, cehaletten ilme ve kötü ahlaktan iyi ahlaka yönelmeyi ifade ediyor.

• Süluk, tasavvuf yoluna girmiş kimsenin edindiği ahlaki değinim.

• Terim olarak tasavvufa girmiş kimsenin manevi makamlarını tamamlayıncaya kadar geçirmiş olduğu safahat.

• Şeyh – Mürşit

• Şeyh, talebelerini Hak yolda yetiştiren kimse.

• Her şeyh aynı zamanda bir mürittir.

• Tasavvufta eğitim hiçbir yaşta zaman bitmez.

(11)

Seyri Süluk Kavramları

• Mürid ve Salik

• İradesini Hakkın ve şeyhinin iradesine teslim etmiş kimse

• Tasavvufa göre her birey bir şeyhe ihtiyaç duymaktadır

• Beyat ve İntisab

• Şyhin emirlerine bağlı kalınacağına söz verilmesi

• Sema ve Ayin

• Tarikat altında yapılan özel dini ibadet ve törenler

• Sohbet

• Mürşitle beraber olup onu dinlemek

(12)

Seyri Süluk Kavramları

• Mücahede ve Riyazat

• Mücahede, insanın nefsi arzularına karşı durup savaşması

• Nefsi tezkiye için nefsani arzuları kısma

• Kılleti taam, az yemek

• Kılleti menam, az uyumak

• Kılleti kelam, az konuşmak

• Halvet ve Çile

• Tarikata girdikten sonra şeyhin emriyle tekkelerin özel bir

bölümünde inzivaya cekilme

(13)

Seyri Süluk Kavramları

• Celvet

• Halktan uzaklaşıp tenhada hak ile baş başa kalmak

• Arif

• Alim mutlak ilim ve bilgi sahibidir. Arif ise marifet ehlidir. Marifet, takva ve süluk neticesi hasıl olan bilgidir

• Veli – Velayet

• Allah’a dost veya Allah için dost olan kimse

(14)

Nefsin Mertebeleri

• 1. Nefsi emmare

• Münker ve günah olan şeyleri işlemeyi emreden nefs.

• Çünkü nefs kötülüğü şiddetle emreder (Yusuf, 12/53)

• 2. Nefsi levvame

• Yaptığı kötülüklerin sonunda zaman zaman pişman olan nefs.

• Levvame (pişmankar) olan nefse kasem ederim (Kıyame, 75/2)

• 3. Nefsi mülheme

• İlham ve keşfe mazhar olmaya başlayan, nefsin ve şehvetin isteklerine karşı direnme gücü bulunan nefs.

• And olsun nefse isyanını ve itaatını ilham edene (Şems, 91/8)

(15)